АИТВ вирусы
АИВ-1, АИВ-2 (HIV-1, HTV-2) Retroviridae түқымдасына, Lentivirus туыстастығы
АИВ РНҚ-құрамды вирус, пІшІні сфералық; оның жүрекшесін негізгі Р24 ақуызы және т.б. ақуыздар қүрайды. Ал, липидті қабатыяда гликопротидті антигендер gp 120 және gp 41 (домендері gp 160) орналасқан. РНҚ - қос спиральды репродукция процесі жүру үшін АИВ-ң кері транскриптазасы немесе ревертазасы болады (РНҚ-ға тәуеяді. ДНҚ полимераза). Жасанды джағдайда вирустьщ өсуі өте қиын. Ол тек лимфоцнтті ддкыддарда ғана кебейеді, мөлшері төмен.
Дақылдандыру:
Инфекция көзі тек ауру адам және АИВ тасымалдаушысы. Таралу жолы: жыныстық қатьшас, АИВ-мең ауыратын науқастардың материалдарын парэнтеральді еккенде (қан, сарысу, плазма, қан црепаратгар сондай-ак зарарсыздандырылмагаң кұраддарды, аспаптарды қолдану: шприц, ине, кан қүюға қажетгі құраддар T.6.J, сондай-ак жатыр ішінде ұрыққа немесе емізгенде балаға АИВ инфекциясы берілуі мүмкін. Тұрмыстык катынас пен кан соргыш жәадіктер аркылы вирус таралмайды.
Т-хелпер лимфоцитгерінде қалыпты жағдайда СД4 рецепторлары бар. Олар вирустьщ gp 120 белоктік қасиетіне ие. Осыған байланысты АИВ-ға лнмфотроптылык тән. Бүл вирустардын лимфоциттерге бекуіне, жасушаға еніп, оқда көбіне қолашты жаідай жасайды. АИВ-ньщ лимфоцитгерде көбеюінің нәтижесінде соңғылары бүзылып еледі немесе өзіпің фушсциональдық белсенділігін төмендетеді. Бірақ АИВ-мен Т4- лимфодитгерді емес, сонымен катар басқа да жасушаларды, япш Т- лимфоциггердегідей СД4 сняқты рецепторы бар жасушаларды зақымдайды (жүйке, В-лимфоцит макрофаг, Лаагерганс жасушалары). Иммунды жөве басқада жасушалардың зақымдалуы, иммунды жүйенің қорғаныс кызметін төмендетеді. Нәтижесінде иммунды дефищгггі жахдай және табнғатш инфекциялық, инфекцнялық емес еюншіліхті аурулар дамиды.
АИВ ннфекциясы бірнеше кезеддермең сипатгалады.
• Қызбалык кезеңі: жүктырғаннан соң бір-екі айдан кейін қызба, интоксикация, яимфа бездерінін үлғаюы, іш өту жөне т.б. болуы мүмкін.
• Симптомсыз кезең: бірішш кезеңдегі белгілердін барлығы жойылады, науқастьщ сырт пішіяі сау адамға үқсанды, бірак онда АИВ-ға қарсы антиденелер пайда болады. Бүл кезен бірнеше жылға созылуы мүмюн.
• Екіншілікті ауру кезен, АИВ инфекциясының асқьшулары. Екіншілік аурулардьщ 4 тобы ажыратылады: орталык жүнке жүйесінің закымдануьшен өтетін (абцесс, менингит, энцефалнт жөве т.б.), өкпенің закымдануымен өтетін (бактерия жөне қарапайымдылар тудыратьш пневмония), ас қорьггу жольшын закымдануъшен өтетін (диарся, салмақтың төменденуі және т.б), ісіктін пайда болуы (Капоши саркомасы т.б.).
• Термнналды кезең: кахексия (дене салмағының күрт төмендеуі), адинамия, деменция (акыл-есінің теменденуі) және т.б. барлық иммунологиялық көрсеткіштердің төменденуіндегі қүбылыстар дамиды.
Адамның қаны, сілейі.
Ағзаның тіндері мен сүйыкгыктарындағы вирустың антигендерІн, соидаи-ақ қан шіазмасындағы АИВ-ға қарсы антиденелерді аныктауға вирусологияльж, серолопшшқ диагностика жүргізіледі. Вирусты Т-лимфоцит жасушасыныд дакылынан бөліп алады. АИВ-ға қарсы антидееенің көбеюін ИФТ көмегімев аеыктайды, иммундыблотикг өдісін қолдана отырьш оң аәтижені дәлелдейді. Серологиялық өдіс: иммунды фермеіггті ИФТ - бүл АИВ жүқкан наукастарды аныктауға арналған бірінші деңгейдегі тест. Ағггигендік диагностикум ретінде зақымдалған жасушальщ дақыльшан немесе рекомбинантгы ДНҚ квмегімен алынған антигевдер қолданылады. Қанның сарысуында gp 120, р24 акуыздарьша, және АИВ басқа антигедеріне қарсы антиденелерді аныктайды. ИФТ оң нөтижесін иммундыблотинг (вестернблотинг) қоюмен дәлелдейді. р24, рЗІ, gp 41 немесе gp 120-ға қарсы антиденелер анықталғаннан кейін нәтижені он деп санайды. Зақымданудын бастапқы кезеңдерде канда р24 антигенін анықтау тиімді. Молекулярлы- генетикалық әдіс: ПТР және вуклейн қышкылдардың гибркдизациясы адісі. АИВ инфекцнясыньщ маңызды көрсеткіші СІМ-лимфоціптер және СШ-тің CD8 қатьшас мөлшерінід қүрамын аныктау болып табылады.
Иммунитет гуморалды және жасушалық сипатта болады. Антиденелердің манызы толығмен анықталмаған.
Емдеу тиімдІ емес. Кейбір нәтижелер жасушаларда вирустың решшкациясын тежейтін, өмірін аздап үзартатын азидотимидинді колдануға мүмкіндік береді, дегенмен наукас міндетгі түрде қайтыс болады.
Сактандыруы. Арнайы сақтандыруы өнделмеген. Нсгізгі кұресу шаралары нашақорлық, жезөкшелік, , жыныстык қатьшасты (корғаныстын тәсілі) , медициналық манипуляцияларды (бір ретгік шприцтер, инелер, қан қүю күралдары, АИВ-қа донорлар мен қан препаратгарын тексеру т.б.) қадағалау, санитарлық ағарту жүмыстарын жүргізу.
Достарыңызбен бөлісу: |