В статье рассматривается сравнительный аспект категории падежа в казахском и английском языках, а также существующие теории о категории падежа в английском языке

жүктеу/скачать 37 Kb.

бет	3/3
Дата	19.05.2022
өлшемі	37 Kb.
	#457391

1 2 3

Grammar is the science of the internal structure of language

Grammatical case is closely related to the material meaning and depends on the function and semantics (meaning).

атау (Кім? Не?) - кітап
ілік (Кімнің? Ненің?) - кітаптың
табыс септіктері (Кімді? Нені?) – кітапты

Volumetric case deals with material meaning, volumetric, directional, causal, instrumental meaning.

барыс (Кімге? Неге? Қайда?) - кітапқа
жатыс (Кімде? Неде? Қайда?) – кітапта
шығыс (Кімнен? Неден?) - кітаптан
көмектес септіктері (Кіммен? Немен?) – кітаппен

According to K. Akhanov, “each case has its own meaning and form, but none of them itself has a grammatical category, in particular a case category cannot and cannot be recognized as an independent grammatical category. The category is formed from a set of cases, forms of all cases, and consists of a system”.
Қазақ тілінің септік жалғауларының ағылшын тілінде берілу айрықшасы туралы кесте

Қазақ тілінің септік жалғаулары			Ағылшын тілінің септік жалғаулары			Айырмашылықтары мен ұқсастықтары
Септікте р атауы	Сұрақтар ы	Жалғаулар мен мысалдар		Септік жалғау атауы	Сұрақтар ы		Жалғаулар, мысалдар
Атау септік	Кім? Не?	Атау септігінде сөздер жекеше, көпше және тәуелді түрде қолданылады. ешқандай жалғау жалғанбайды. Мысалы: ата, мектеп.		Nominative case	Who? What?		Nominative case doesn’t have endings and prepositions . For example: a grandfather, a school.
Ілік	Кімнің?	Заттың, іс-		Possessive	Whose?		Possessive
септік	Ненің?	әрекеттің белгілі		case	What?		case is
		біреуге тән					expressed
		екенін білдіретін					with the help
		септік болып					of the
		табылады.					ending –’s
		Жалғаулары: -					and the
		ның, -нің, -					preposition
		дың, -дің, -тың,					of. For
		-тің. Мысалы:					instance:
		атаның,					Grandfather’
		мектептің.					s photo.
							Photo of
							grandfather.
Барыс септік	Кімге? Неге? Қайда?	Қимылдың мекені мен мақсатын білдіретін септік. Жалғаулары: - ға,-ге, -қа, -ке. Мысалы: атаға, мектепке.		Dative case	Whom? What?		Dative case is used with the preposition to. For example: I went to school with my friend.
Табыс септік	Кімді? Нені?	Сөзді етістікпен байланыстыраты н септік. Жалғаулары: - ны, -ні, -ды, -ді, -ты, -ті. Мысалы: атаны, мектепті.		Accusative case (now it doesn’t exist)	Whom? What?		Accusative case is expressed with the help of word order. For instance: Grandfather gave the candies children.
Жатыс септік	Кімде? Неде? Қайда?	Сөздер мекен- жайды, бағыт- бағдарды, мезгілді білдіретін септік. Жалғаулары: - да, -де, -та, -те. Мысалы: атада, мектепте.		Locative case	Whom? What? Where?		Prepositions of locations and directions: on, in, under, by, near, at, behind, over. For instance: I am at school. I live in a flat.
Шығыс септік	Кімнен? Неден?	Іс-әрекеттің қандай да бір шыққан орнын, себеп-салдарын, мезгілін, мөлшерін білдіретін септік. Жалғаулары: - дан, -ден, -тан, - тен, -нан, -нен. Мысалы: атадан, мектептен.		Elative case	From whom? From what? Where?		Preposition of movement and direction: from. My friend is from New- York. She sent me a photo from there.
Көмекте с септік	Кіммен? Немен?	Іс-қимылдың құралы мен тәсілін, мезгілі мен орнын, ортақтасу тәріздес жағдайды көрсететін септік. Жалғаулары: - мен, -бен, -пен. Мысалы: атамен, мектеппен.		Instrument al case	With whom? With what?		Instrumental case is used with the prepositions with and by. For instance: I went to the theatre with my grandpa.

Resume. In conclusion, modern Kazakh and English have similar case categories, of course, the ways of transmission do not differ from each other due to the peculiarities of the grammatical structure of the two languages. It is believed that the four and five categories of causation in Old English were simplified or shortened in the Middle Ages, leaving only the common case and the posessive case. However, although the English case category has lost its prepositions, the semantics of cases have not been removed, and these meanings are expressed by prepositions and are given by suffix -s` in possessive case. If we pay attention to the case category in diachrony of the Kazakh language, the suffixes have changed historically, but have not changed the number and meaning of cases. From ancient times to the present day, the cases have not variated much.
REFERENCES:

Аханов К. Тіл білімінің негіздері. – Алматы, 1978. – 496 б.
Исаев С. Қазіргі қазақ тіліндегі сөздердің грамматикалық сипаты. – Алматы: Рауан, 1998. – 303 б.
Смирницкий А. И. Морфология английского языка – М., 1959
N. M. Rayevskaya “Modern English Grammar” – 78 б.
Варшавская А.И. Семантика агентивности и антропоцентричность английского предложения // Трехаспектность грамматики на материале английского языка: Сб. ст. - СПб.: Изд-во СПбУ, 1992. - 368 б.
Ж. О. Тектіғұл «Қазақ тілінің тарихи грамматикасы» - Алматы, 2012 – 63б.
Иванова И., Чахоян Л., Беляева Т. История английского языка. - СПб.: Лань, 2001. - 160 б.
Kirsten M. “The linguistic encyclopedia” – 51-52 бб.; 86 б.

жүктеу/скачать 37 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3