Трансдукция (латынша transductio – тасымалдау) – ДНҚ-ның бактерия-донордан бактерия-рецепиентке бактериофагтың қатысуымен тасымалдануы. Трансдукцияның екі түрі бар: бейарнамалы (жалпы) – мұндай жағдайда донор ДНҚ-ның кез келген бөлшегін тасымалдау мүмкін, арнамалы– донор ДНҚ-ның арнайы бөлшегі тек рецепиент ДНҚ-ның арнайы бөлшегіне тасымалданады. Конъюгация (лат. conjugatio –байланыс-тыру), Дж. Ледербергпен Э.Тату (1946ж) сипаттаған. Бактериялардың конъюгациясы донор – клеткадан (аталық) генетикалық материал рецепиент –клеткаға (аналық) жанасу арқылы(жынысты жол) тасымалда-нады. Бұл үдеріске Ғ-пили «аталық» және «аналық» клеткаларды байланыстырып, ДНҚ-ның конъюгациялық көпір арқылы өтуін қамтамасыз етеді. Модификация Генотипі жағынан бір - біріне жақын микробтардың, фенотипі жағынан бір - бірінен айырмашылығын модификация деп атайды Модификациялық өзгергіштік кезінде геномға әсер болмайды, бұл фенотиптік сипаттағы, салыстырмалы ұзаққа созылмайтын процесс.
Вирустар генетикасының ерекшелігі
Вирустардың геномының құрылысы өте қарапайым,молекулярлық салмағы кіші, гендер саны 4-6 дан,150 генге дейін және жоғары өзгеріске қабілетті.
Вирустар өзгергіштігінің негізіне мутациялар жатады. Мутациялар кездейсоқ сипатта немесе бағытталған болуы мүмкін.
Вирустар өзгергіштігінің түрлері
Вирустар арасында келесі генетикалық байланыстар болуы мүмкін:
- реактивация;
- рекомбинация,
- кросс-реактивация т.б.;
- комплементация т.б.
Микроорганизмдер генетикасының тәжірибелік маңызы
Микроорганизмдер генетикасын зерттеудің биологиялық маңызынан басқа, бірқатар медициналық мәселелерді шешуге беретін мүмкіндіктерін атауға болады. Мысалы жұқпалы ауруларды емдеудің патогенетикалық негізі мен алдын- алуын;
диагностика әдістерін (ПЦР, ДНҚ-зондтары) өңдеу;
вакциналық, емдік және диагностикалық препараттарды дайындауды т.б.,
Достарыңызбен бөлісу: |