Материалдық емес актив деп табиғи болмысы жоқ өндіріске немесе тауарларды
сатып өткізу операцияларына, өкімшілік мақсаттарға үзақ уақыт (1
жылдан артық) пайдаланылатын және басқа субъектіге жалға беруге
арналғандығын айқындауға болатын, үйым бақылау жүргізе алатын,
сондай-ақ пайдаланған үйым келешекте табыс күтетін ақшалай емес
активтерді айтады.
Бухгалтерлік есептің 38-ші МЕА-дің есебі стандартына сәйкес МЕА осы анықтамаға және томендегі талаптарға сай келгенде ғана актив ретінде танылады, яғни есепке алынады:
Егер ұйымның келешекте тікелей осы объектіге байланысты экономикалық пайда табуының ықтималдылығы жоғары болса.
Егер актив құны дұрыс анықталса.
МЕА-дің түрлері:
Авторлық құқық-ғылыми туындыны, әдеби музыкалық шығарманы басуға, шығаруға, орындауға, пайдалануға қүқық береді.
Патент - оны иеленушіге заңмен белгіленген мерзім ішінде онім ондіруге немесе сатып откізуге қүқық береді.
Өндірістік үлгілерге беретін қүқық-онімнің сыртқы түрін анықтайтын коркемдік және консультациялық шешімдерді қолдануға ерекше қүқық береді
Тауар белгілері-белгілі , бір үйымның ондірісті-нфнімдерін немесе корсететін қызметтерін басқа үйымдардағы біртекті тауар мен қызметтерден айыру үшін қолданылатын белгілер.
Лицензиялық келісім-патент иесі озінің лицензиятымен қандай да бір онімді сатып откізуге ерекше қүқығы үшін лицензия беруіне байланысты жасалынатын келісім-шарт.
Гудвилл-фирма бағасы. Фирманың іскерлік репутациясы. Ол жүмыс істеп түрған кәсіпорынды түтас немесе оның қүрылымдық болімшелерін сатып алғанда пайда болады. Әдетте мүндай кәсіпорындар активтердің баланстық қүнымен емес нарықтық құнымен сатылып алынады.
Үйымдастыру шығындары-субъектінің қүрылуына байланысты
(мемлекеттік тіркеуден откенге дейінгі) шығындар. Үйымдастыру
шығындарынарркеуден оту үшін қажетті қүжаттарды дайындауға
шығындар, қүжатарды дайындау жөне тіркеуден откізу кезіндегі
кеңесші қызметінщ шығындары, мемлекеттік тіркеуден өту үшін шығындар жатады. Бухгалтерлік есептің 38 стандартына сәйкес МЕА-ді бағалау түрлері белгіленген және негізгі құралдарды бағалау түрлеріне ұқсас болып келеді.
Материалдық емес активтер есебі Типтік Шоттар тізбегінің 2700 «Материалдық емес активтер» бөлімшесінде:
2710 – Гудвилл
2720-Гудвиллдың құнсыздануы
2730-Басқа да материалдық емес активтер
2740-Басқа да материалдық емес активтердің амортизациясы мен құнсыздануы шоттарында жүргізіледі.
Бақылау сұрақтары:
1) Негізгі құралдарды жіктеу және бағалау.
Ақшалай емес активтерге айырбас жолымен негізіг құралдар объектілерін сатып алу, ұқсаса және ұқсаса емес активтерге айырбастау.
Негізгі құралдарды тегін беру.
Кейінгі күрделі шығындар. Негізгі құралдарды жөндеу.
Негізгі құралдардың шығыс етілуі.
Негізгі құралдарды түгендеу.
Қаржылық есептелікте ашып көрсету.
8) Негізгі құралдардың амортизациясы және есептеу әдістері.
9) Негізгі құралдарды қайта бағалау есебі.
10) Материалды емес активтердің жіктелуі және оларды бағалау.
11) Материалдық емес активтердің есептен шығарылуының есебі.
Достарыңызбен бөлісу: |