Законы 10-е издание москва бином. Лаборатория знаний 2010 3
жүктеу/скачать 2.75 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Мысал. Электронның тыныштық энергиясын 0,51 МэВ алып, 1) кинетикалық энергиясы тыныштық энергиясына тең болатын электронның импульсін ; 2) импульсі 0,51 МэВ/ c болатын электронның кинетикалық энергиясын (мұндағы с - жарық жылдамдығы) есептеп шығару керек. 1. (8.15) бойынша кезінде √3 0,9 МэВ /c. 2. Бұл сұраққа да (8.15)-тің көмегімен жауап беруге болады. Ал одан да жеңіл жолы(8. 12)-нi пайдалану: 0,21МэВ Тыныштық массасы нөлге тең бөлшектің қасиетіне тоқтала көтейiк ( 0). 1 / , 1 / Формулаларынан тыныштық массасы 0 болатын бөлшектің энергиясы мен импульсінің тек сол бөлшек жарық жылдамдығымен қозғaлатын болса ғанa шығады. Cоңғы екі формула да 0/0 түрінe келедi, бiрақ бұл энергия мен импульстің анықталмағандығын көрсетпейдi. Бұл екі формула да жылдамдыққа тəуелсiз болып шығады. импульс пен энергияның арасындағы байланыс (8.14) формуламен берiледi, мұнда , яғни / (8.16) Сонымен салыстырмалылық теория бойынша массасы нөлге тең бөлшек жарық жылдмдығымен қозғaлуы тиiс. Бұл қозғaлыс мұның алдындағы үдемелi қозғaлыстың нəтижесi емес, бұл бөлшектердің бола алатын жалғыз ғанa мүмкін күйi болып табылады. Мұндай бөлшектің тоқтауы оның жұтылуымен (жоғалуымен) бipдей. Қазiргi кезде мұндай бөлшектерге фотон мен нейтрино жататыны белгiлi. Импульс пен энергия үшін Лоренц түрлендiрулерi Бөлшек К-жүйеде d /d жылдамдықпен қозғaлатын болсын. (7.13) формуладан элементар интервал тең: d d d d 1 / Осы өрнекті ескере отырып, бөлшектің импульсінің проекцияларын жəне энергияны мына түрде жазайық: Релятивистік бөлшектердің импулсьтері энергия бірліктерімен (с-жарық жылдамдығы) анықталған. Мысалы, энергия МэВ-пен өрнектелсе, онда импульс МэВ/с өрнектеледі. Oсындай импульстің өлшем бірлігі біраз есептеулерді жеңілдетеді. 244 1 / d d d d ; dy d ; 1 / dt d c d d . ds интервалдың инварианттылығын бiрден жəне тepдің басқа инерциялық санақ жүйесіне өткен кезде d жəне d ке ұқсас түрленетіңдiгi шығады, яғни пен ке ұқсас, ал Е энергия − а ұқсас, яғни t уақытқа түрленедi. Сонымен келесі теңестiрулерді жасауғa болады: , , / Осындай орын ауыстыруларды (7.8) Лоренц түрлендiрулеріңде жүргiзiп, бiрден iздеп oтырған импульс пен энергия үшін түрлендiрулердi аламыз: / / , , / (8.17) мұндағы К' жүйенің К-жүйеге қатысты жылдамдығы. Бұл формулалар бөлшектің импульсының проекцияларының жəне энергияның К-жүйеден К-' жүйеге өткен кездегi түрлену зандарын бередi. жүктеу/скачать 2.75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|