Законы 10-е издание москва бином. Лаборатория знаний 2010 3


§ 1.3. Бір санақ жүйесінен екінші санақ жүйесіне



Pdf көрінісі
бет20/197
Дата05.10.2023
өлшемі2.75 Mb.
#479900
түріЗакон
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   197
f6176e30d73c3b0

§ 1.3. Бір санақ жүйесінен екінші санақ жүйесіне
өткен кездегі жылдамдықпен үдеудің түрлендірілуі 
Классикалық механикада ұзындық (масштаб) жəне уақыт абсолютті 
болып есептеледі.
Кез келген масштаб түрлі санақ жүйелерінде бірдей болады, яғни 
қозғалысқа тəуелсіз. Бұл уақыттың өсуіне қатысты да орындалады, ол барлық 
санақ жүйелерінде бірдей болады. Төртінші өлшем ретінде кеңістік сияқты 
материяның атрибутына тəуелсіз абсолютті шама – уақыт алынады. 
1.12-сурет 


27 
Бір-біріне қатысты белгілі заңдылықпен қозғалатын К жəне К' − кез 
келген екі санақ жүйесі берілген. Қайсыбір А нүктенің К-жүйесіндегі v 
жылдамдығы жəне үдеу белгілі. Осы нүктенің К' жүйесіндегі сəйкес түрдегі 
v' жəне a' мəндері қандай болады? Бір санақ жүйесінің екінші санақ жүйесіне 
қатысты қозғалысының маңызды үш жағдайын қарастырайық.
1. К' жүйе К-жүйеге қатысты ілгерiлемелі қозғалады. К' санақ 
жүйесінде К-санақ жүйесінің санақ басы радиус 
вектормен, ал оның жылдамдығы мен үдеуі 
 
жəне 
векторларымен сипатталатын болсын. 
Егер А нүктенің К-жүйедегі қалпы r радиус-
вектормен сипатталатын болса, онда 
болатындығы анық (1.13-сурет). Одан əрі dt уақыт 
аралығында А нүкте К жүйеде dr қарапайым орын 
ауыстырады. Бұл орын ауыстыру К жүйеге 
қатысты d орын ауыстырудан тұрады, яғни 
d
d
d осы өрнекті d уақыт аралығына бөліп, жылдамдықты 
түрлендіру формуласын табамыз: 
 
.
 
 
 
 
(1.21) 
(1.21) теңдеуді уақыт бойынша дифференциалдап, бірден үдеуді 
түрлендіру формуласын аламыз: 
.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   197




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет