Зертханалық ЖҰмыс №1



жүктеу/скачать 2.75 Mb.
бет38/61
Дата20.09.2022
өлшемі2.75 Mb.
#460969
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   61
Зертханалық сабақ - 30

МОПРЕД ( ) – функциясы матрицаның анықтауышын табады және бұл функцияның нәтижесі бір ғана сан болады.
МОБР ( ) – функциясы берілген матрицаға кері матрицаны есептейді.
Жаттығу жұмыстары.

  1. жаттығу. Массивтерді қосу, азайту және мүшелеп көбейту.

  1. Лаб_12_Матр жұмыс кітабын құрып, бірінші бетін Тапсырма1 деп өзгертіңіз;

  2. Келесі кестені (11- сурет) құрыңыз:




A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

1

1-Мысал




2-Мысал




3-Мысал

2


15

12

16





7

8

9





8

9

7

3

А=

18

5

16




В=

4

9

15




C=

15

80

21

4


19

2

25





2

6

9





31

25

63

5











































6



















7

А+В=







В-С=







А2=




8



















11- сурет
3. 1-Мысалды орындау үшін:

    • Қосынды матрица орналасатын диапазонды, мысалы, B6:D8 белгілейсіз;

    • “ = “ пернесін басасыз;

    • А матрицасы орналасқан В2:D4 диапазонды белгілейсіз;

    • “+ “ пернесін басасыз;

    • В матрицасы орналасқан G2:I4 диапазонды белгілейсіз;

    • CTRL+SHIFT+ENTER пернелер комбинациясын басасыз.

    • Нәтижесінде формулалар жолында келесі: = {B2:D4+G2:I4} формуласы шығу керек;

4. Қалған тапсырмаларды жоғарыда көрсетілгендей ретпен орындап көріңіз.

  1. жаттығу. А және В матрицаларын алгебралық түрде көбейту, кері матрицаны табу, матрицаның анықтауышын есептеу.

1. Жұмыс кітабының екінші бетін (Лист2) Тапсырма2 деп өзгертіңіз;
2. Келесі кестені /12- сурет/ құрыңыз:






A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

1




2

6

4







-1

3,1

7










2

А =

3,1

7,1

1




В =

2,3

6

1




С=А*В=




3




-1,1

0

-0,2







0

2

3,22










4











































5











































6

А-1=













А*А-1=













Det(A)=










7











































8











































12- сурет
3. А*В матрицаларының алгебралық көбейтіндісін (12- сурет, С=А*В=) табу үшін :

  • L1:N3 диапазонды белгілеп алыңыз;

  • Функция шеберін (Мастер функций) шақырып, Математические категориясыныан МУМНОЖ функциясын таңдайсыз, Палитра формул терезесі пайда болады;

  • Осы терезедегі Массив 1 тұсына курсоды қойып, кестедегі бірінші матрицаны (В1:D3) белгілеп аласыз, Массив 2 тұсына екінші матрица диапазонын (G1:I3) жазасыз;

  • Формула жазылып болғаннан кейін, соңынан, ++ пернелері басылады.

4. А матрицасына кері матрицаны (12- сурет, А-1=) табу үшін:

  • Нәтиже орналасатын обылысты B5:D7 белгілеңіз;

  • Формула енгізіңіз: функция шеберінен МОБР шақырыңыз да, пайда болған терезедегі Массив тұсына кестеден А матрицасын немесе В1:D3 диапазонды белгілеп, соңынан ++ басыңыз;

  • А матрицасы мен оған кері матрицаны көбейтіп (12- сурет, А*А-1=) тексеріп көріңіз, нәтижесінде бірлік матрица алынады.

5. А матрицасының анықтауышын (12- сурет, Det(A)=) табу үшін:

  • Курсорды L6 ұяшығына апарып, МОПРЕД функциясы шақырылады, А матрицасының диапазоны белгіленеді, сәйкес пернелер комбинациясы басылады.



3 - жаттығу. Сызықтық теңдеулер жүйесін шешу /кері матрицаны табу әдісімен/.
Заводтың 3 цехын қалпына келтіру үшін қаражат келесі ретпен: 1- цехқа 510000, 2-цехқа 180000, ал 3- цехқа 480000 бөлінді. Цехтарға станоктың үш түрі А, В, С сатып алынады. Бірінші цехқа А станогынан - 4, В станогынан – 8, С станогынан -1 қажет болады. Екінші цехқа А станогынан - 1, В станогынан – 2, С станогынан -1 алынуы керек. Үшінші цехтың қажетіне А станогынан - 1, В станогынан – 5, С станогынан -4 керек. Заводқа бөлінген қаражат мөлшерінен асып кетпеу үшін, станоктар ең қымбат дегенде қандай бағамен сатып алынуы керек? Бұл есепті шешу үшін сызықтық теңдеулер жүйесі құрылады:
мұндағы, - сәйкес станоктардың бағалары.
Сызықтық теңдеулер жүйесін матрицалық түрге келтіру үшін белгілеулер енгіземіз, мысалы, А – сызықтық теңдеулер жүйесінің сол жағындағы коэффициенттерден құралған матрица, х – белгісіздерден құралған матрица және b- бос мүшелерден құралған матрица.
Нәтижесінде, бұл есеп , мұндағы

түріндегі теңдеуді шешу есебіне келтіріледі. Мұндай теңдеулерді Excel программасында шешудің қарапайым жолы - «кері матрицаны табу» немесе Крамер әдістерінің бірін пайдалану. Бірінші әдісті пайдаланамыз , ол үшін:

  1. Жұмыс кітабының үшінші бетін (Лист3) Тапсырма3 деп өзгертіңіз;

  2. Алдыңғы жаттығудағы сияқты (2-жаттығу, 4- пункт) A-1 кері матрицаны есептейміз, себебі Ax=b теңдеуінен х белгісіздер матрицасын тапсақ, ол x=A-1 . b болады. Табылған кері матриицаны бос мүшелер матрицасы b- ға көбейтіп нәтижені табамыз. Матрицалармен орындалған фунциялар 13- суретте оларды орындағаннан кейін шыққан нәтижелер 14- суретте көрсетілген:







B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

2




4

8

1







510000







=МОБР(C2:E4)






=МУМНОЖ(K2:M4;H2:H4)



3

A

1

2

1




B

180000




A-1




X




4




1

5

4







480000
















5

















































13- сурет
B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

2




4

8

1







510 000







-0,3333

3

-0,667







50000




3

A

1

2

1




B

180 000




A-1

0,33333

-1,6667

0,333




X

30000




4




1

5

4







480 000







-0,3333

1,3333

0







70000




5

















































14- сурет



жүктеу/скачать 2.75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   61



©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет