7.Платифиллин гидротартратының өндіріс технологиясын сипаттаңыз
Платифиллин - алкалоид, антихолинергиялық агент, мускариндік рецепторлардың антагонисті. Медициналық тәжірибеде платифиллин гидротартраты (Platyphyllini hydrotartras) қолданылады. Ащы дәмі бар ақ кристалды ұнтақ. Суда оңай ериді (ыстықта 1:5, суықта 1:10), спиртте өте аз; рН 0,2% ерітінді 3,6-4,0. Ерітінділер +100 °C температурада 30 минут бойы зарарсыздандырылады.
Ол орталық жүйке жүйесіне, әсіресе вазомоторлы орталықтарға тыныштандыратын әсер етеді. Ол сондай-ақ спазмолитикалық қасиеттерге ие. Құрсақ қуысы мүшелерінің тегіс бұлшықеттерінің спазмы, асқазанның және он екі елі ішектің ойық жарасы, бронх демікпесі; Препарат сонымен қатар қан тамырларының спазмын (гипертониямен, стенокардиямен), ми тамырларының спазмын азайтады.
Технология: Платифиллин гидротартратын алу әдісі жалпақ жапырақты «крестовник» шөпін кесуді қамтиды.
1) алкалоидтар сомасының шикізатының экстракциясы. Алкалоидтарды 40-70% спирт-су ерітіндісімен экстракциялайды. Содан кейін спирт-су сығындысы концентрлейді.
2) алкалоидтарды тотықсыздандыру. Алкалоидтардың N-оксидті формаларын тотықсыздануы сығындыда жүзеге асырылады.
3) алкалоидтардың сульфатты тұздарын алу. Сілтілеуден кейін алкалоидтардың негіздерінің қосындысы метиленхлорид ерітіндісіне ауыстырылады, одан алкалоидтардың сульфатты тұздары алынады.
4) платифиллин гидротартратын тазарту және алу. Су ерітіндісіндегі алкалоидтардың сульфат тұздарын метиленхлоридпен тазартады, алкалоидтар негіздерінің техникалық мөлшерін аммиакпен тұндырады, жалпы алкалоидты өнімді 96% қайнаған спиртпен өңдеп, кейіннен сүзу арқылы техникалық платифиллиннің негізін ажыратады, содан кейін кристалды платифиллин гидротартратын шарап қышқылын қосып спирттік сүзгіден бөліп алады. Белсендірілген көмірмен 90% спирттен қайта кристалданғаннан кейін фармакопеялық қасиетке ие платифиллин гидротартраты алынады.
8.Нитрлеу реакциялары. Хлорбензолмен толуолды нитрлеу
Нитрлеу −NO2 нитро тобын органикалық қосылыс молекуласына енгізу. Реакция өнімдері-бұл нитро қосылыстары. Нитро тобының қандай атоммен байланысқанына байланысты С-, О - және N-нитро қосылыстары ажыратылады. Нитраттау органикалық синтездің маңызды реакцияларының бірі болып табылады және зертханалық тәжірибеде және өндірісте кеңінен қолданылады. Нитраттау тікелей де, жанама да жүзеге асырылуы мүмкін. Тікелей нитрлеу процестеріне сутегі атомын нитро топқа алмастыру реакциясы немесе бірнеше байланыс арқылы нитративті агенттердің қосылуы, жанама нитрлеу – басқа атомдарды немесе атомдар тобын нитро топқа ауыстыру (мысалы, галогендер, сульфо топтар) жатады. Жанама нитраттау әдістеріне азотты заттардың нитро қосылыстарға Тотығу реакциясы, сондай-ақ нитро қосылыстарына әкелетін конденсация реакциясы жатады.
Нитрлеу реакциясы электрофильді, нуклеофильді немесе радикалды механизм арқылы жүруі мүмкін. Нитрлеу үрдісі зат табиғатына,агент сипатына т.б. тәуелді болады.Температура маңызды.Темп 10 Сға арттырған сайын жылдамдық константасы 10 есеге артады.Нитрлеу 0-100 С аралығында жүреді
Нитрлеу реакциясына азот қышқылыяың 40% жұмсалады. Қалған қышқыл тотықтырғыш ретінде әрекет стеді. Сондықтан бүл процесте нитроқосылыстармен бірге әр түрлі оттекті қосылыстар, да алынады — спирттер, альдегидтер, кетондар, қьшқылдар. Бұдан басқа, қанықпаған көмірсутектер де түзіледі.
Хлор атомының теріс индуктивті әсері және оң мезомерлік әсері бар екені белгілі, –Iәсері+М-әсерінен асады. Осылайша, хлор электронды акцептор болып табылады және электрофильді алмастыру реакцияларының жүруін қиындатады. Сондықтан хлорбензолды нитрлеу бензолды нитрлеуге қарағанда 7-8 есе баяу жүреді. Дегенмен, реакция жылдамдығы жеткілікті үлкен болып шығады және процесс үш немесе төрт реактордың каскадын қолдана отырып үздіксіз ұйымдастырылады. Нитрлеу 20-40оС (бірінші реактор) кезінде басталып, 70 – 80оС (соңғы реактор) кезінде аяқталады. Соңғы реактордан реакция массасы фазалық бөлгішке түседі, онда қалдық қышқыл (төменгі қабат) органикалық қабаттан (жоғарғы қабат) бөлінеді. Нитрохлорбензолдардың қоспасы сумен, сода ерітіндісімен және қайтадан сумен жуылады, вакуумда кептіріледі, содан кейін мононитрохлорбензолдардың химиялық қасиеттерінің айырмашылығына негізделген бөлінуге жіберіледі.
Достарыңызбен бөлісу: |