1. Формальді зерттеу

 
1. Формальді зерттеу. 
Формальді зерттеу-бұл адамның білімі мен түсінігін кеңейтуде іргелі рӛл 
атқаратын жүйелі процесс. Бұл әртүрлі салалардағы бар білімді зерттеуге, талдауға 
және толықтыруға құрылымдық тәсіл ретінде қызмет ететін ғылыми және 
академиялық зерттеулердің негізі. Бұл эсседе біз оның анықтамасын, сипаттамаларын, 
әдістемелері мен мағынасын зерттей отырып, ресми зерттеудің мәнін қарастырамыз. 
Соңында біз ресми зерттеулердің білімге деген құштарлығымыздың және олардың 
қоғамға кеңірек әсерінің негізінде жатқанын жарыққа шығаруға тырысамыз. 
Формальді зерттеу-бұл проблемаларды зерттеу және шешу, сұрақтарға жауап 
беру немесе бар білімге үлес қосу үшін нақты анықталған процедуралар жиынтығын 
ұстанатын әдістемелік, құрылымдық және жүйелі зерттеу процесі. Бұл деректерді 
немесе ақпаратты жинау, талдау және түсіндіру үшін логикалық және қатаң әдістерді 
қолдануды қамтиды. Формальді зерттеу құрылымдық және жақсы ұйымдастырылған 
тәсілге негізделген, ол әдетте зерттеу мақсаттарын анықтауды, гипотезаларды 
тұжырымдауды, зерттеу әдістемелерін әзірлеуді және нәтижелерді жүйелі талдауды 
қамтиды. Зерттеудің бұл түрі объективтілік ӛте маңызды. Зерттеушілер ӛздерінің жеке 
сенімдері немесе пікірлері зерттеу процесіне немесе оның нәтижелеріне әсер етпеуін 
қамтамасыз ету арқылы біржақтылықты азайтуға тырысады. Формальді зерттеу 
эмпирикалық болып табылады, яғни ол бақыланатын, ӛлшенетін деректер мен нақты 
деректерге сүйенеді. Бұл эмпирикалық деректерге баса назар аудару ресми зерттеуді 
зерттеудің басқа түрлерінен ерекшелендіреді. Зерттеу нәтижелерін басқа зерттеушілер 
қайталауы керек. Бұл талап зерттеудің сенімділігін арттырады. Мұны зерттеу сұрағы 
мен әдістемесіне байланысты әртүрлі сандық және сапалық әдістер арқылы жасауға 
болады. Этикалық стандарттар мен нұсқаулар ресми зерттеулердің негізгі аспектісі 
болып табылады. Зерттеушілер қатысушылардың құқықтары мен әл-ауқатын 
құрметтей отырып, олардың зерттеулерінің этикалық нормаларға сәйкес жүргізілуін 
қамтамасыз етуі керек. 
Формальді зерттеу әдістемелердің кең ауқымын қамтиды, олардың әрқайсысы 
зерттеу мақсаттарына, мәселенің сипатына және қолда бар ресурстарға байланысты 
таңдалады. Кейбір жалпы зерттеу әдістемелеріне мыналар жатады: 

Бұл тәсіл олардың нәтижеге әсерін бақылау үшін бір немесе бірнеше 
айнымалыларды манипуляциялауды қамтиды. Себеп-салдарлық байланыстарды 
орнату үшін эксперименттік зерттеулер кӛбінесе бақыланатын жағдайларда 
жүргізіледі. 

Сауалнамалық зерттеулер: сауалнамалар құрылымдық сауалнамалар немесе 
сұхбаттар арқылы жеке адамдардың немесе топтардың үлгісінен деректерді 
жинауды қамтиды. Ол әлеуметтік ғылымдар мен маркетингтік зерттеулерде кеңінен 
қолданылады. 

Кейс-стади: кейс-стади нақты әлемнің контекстін егжей-тегжейлі зерттей отырып, 
белгілі бір тақырыпқа терең енеді. Бұл тәсіл күрделі құбылыстарды түсіну үшін ӛте 
маңызды. 


Бақылау зерттеулері: зерттеушілер араласпай мінез-құлықты немесе оқиғаларды 
бақылайды және жазады. Бақылау зерттеулері психология және антропология 
сияқты салаларда кеңінен қолданылады. 

Мазмұнды талдау: бұл әдіс мазмұнды ақпаратты алу үшін мәтіндік немесе 
визуалды мазмұнды талдауды қамтиды, бұл оны медиа зерттеулерде, 
коммуникациялық зерттеулерде және мәтіндік талдауда ӛзекті етеді. 

Сапалы зерттеу: сапалы зерттеу кӛбінесе ашық сұхбаттар, фокус-топтар немесе 
этнографиялық зерттеулер арқылы адамның мінез-құлқының терең мағыналары 
мен мотивацияларын түсінуге бағытталған. 

Сандық зерттеулер: бұл тәсіл экономика, әлеуметтану және эпидемиология сияқты 
салаларда кең таралған қорытындыларды алу үшін сандық деректер мен 
статистикалық талдауға бағытталған. 
Формальді зерттеулер біздің ӛміріміз бен қоғамымыздың әртүрлі аспектілерінде 
үлкен маңызға ие. Зерттеулер барлық салалардағы прогрестің негізгі қозғаушы күші 
болып табылады. Бұл адамның түсінігінің артуына ықпал етеді, күрделі мәселелерді 
шешуге кӛмектеседі және білімнің жаңа шекараларын ашады. Саясаткерлер, бизнес 
кӛшбасшылары және мемлекеттік органдар негізделген шешімдер қабылдау үшін 
ресми зерттеулерге сүйенеді. Зерттеу нәтижелері қолданыстағы тәжірибе мен саясатты 
қолдау немесе ӛзгерту үшін қажетті дәлелдерді ұсынады. Кӛптеген технологиялық 
жетістіктер мен инновациялар ресми зерттеулердің тікелей нәтижесі болып табылады. 
Ғалымдар мен инженерлер зерттеу нәтижелерін жаңа технологияларды, дәрі-
дәрмектерді және күнделікті мәселелерді шешу үшін пайдаланады. Формальді 
зерттеулер ӛнімдер мен қызметтердің сапасы мен сенімділігіне кепілдік береді. 
Денсаулық сақтау, ӛңдеу ӛнеркәсібі және ауыл шаруашылығы сияқты салаларда 
ғылыми зерттеулер сапа стандарттарын сақтауда шешуші рӛл атқарады. Әлеуметтік 
және гуманитарлық ғылымдардағы зерттеулер адамның мінез-құлқы, мәдениеті мен 
Қоғамы туралы түсінігімізге ықпал етеді. Бұл әлеуметтік мәселелерді шешуге, 
әртүрлілікті ынталандыруға және инклюзивті қауымдастықтар құруға кӛмектеседі. 
Ресми зерттеулер экономикалық ӛсуге тікелей әсер етеді. Ол инновация мен бәсекеге 
қабілеттілікке ықпал ете отырып, кәсіпкерлікті, инвестицияларды және жұмыс 
орындарын құруды ынталандырады. Формальді зерттеулер академияның негізі болып 
табылады. Бұл академиялық пәндердің дамуын ынталандырады және студенттер мен 
ғалымдардың интеллектуалды ӛсуіне ықпал етеді. Зерттеу маңызды болғанымен, ол 
белгілі бір қиындықтарды тудырады. Зерттеушілер кӛбінесе қаржыландыруға, 
этикалық ойларға және жариялау қажеттілігіне байланысты кедергілерге тап болады. 
Сонымен қатар, жарияланымдардың оң нәтижелерге бейімділігі зерттеу нәтижелерін 
қабылдауды бұрмалауы мүмкін. Формальді зерттеу-бұл біздің білім мен түсінуге деген 
ұмтылысымыздың негізінде жатқан құрылымдық және жүйелі зерттеу тәсілі. Ол ӛзінің 
объективтілігімен, эмпирикалық негізімен және этикалық нормаларды сақтауымен 
сипатталады. Ресми зерттеулерде қолданылатын әдістемелер әр түрлі және зерттеу 
мақсаттары мен қолда бар ресурстарға байланысты таңдалады. Оның маңыздылығы 

білімге, негізделген шешімдер қабылдауға, инновацияға, сапаны қамтамасыз етуге 
және экономикалық ӛсуге қосқан үлесінде айқын кӛрінеді. 
Біздің үнемі дамып келе жатқан әлемде ресми зерттеулер прогресс пен дамудың 
қозғаушы күші болып қала береді, бұл оларды адамзат прогресінің негізі және біздің 
қызығушылығымыз бен жақсы болашаққа ұмтылуымыздың дәлелі етеді. Алға қарай 
ресми зерттеулердің маңыздылығын мойындау және олардың біз ӛмір сүріп жатқан 
әлемді жақсарту жӛніндегі күш-жігерін қолдау ӛте маңызды.