11 клас
Заданне 1. Перакладзіце тэкст на беларускую мову.
Те годы заставили нас с молодых дней приучаться к плугу и косе, к пиле и топору, к рубанку и долоту, к молоту и наковальне. Все эти принадлежности труда и инструменты, хранившие ещё тепло отцовских рук, были ещё тяжелы и велики для каждого из нас, но с течением времени привычность, как светлое спасение, всё больше приходила к нам, и, неделя за неделей, месяц за месяцем, стало так, что десятилетние девчушки жали рожь, двенадцатилетние мальчики пахала как надо, а пятнадцатилетние сами вели хозяйство, кормили семьи трудом своих рук, знали, где, что и как сеять, умели смастерить телегу и давали дельные советы кузнецу, если тот не так, как нужно, натягивал шину на колесо.
10 балау, 1 памылка – мiнус 0,5 бала (Кузьма Чорны)
Заданне 2.
Лёс да кожнага прыходзіць босы,
Як Хрыстос,
Каб бядзілі кожнага турботы,
Як абуць свой лёс у лапці, ў боты,
А яму не занасіць калёсы:
Боссю – каб нячутна! –
Ходзіць лёс.
Ты, нявольнік, вольны выбраць путы,
Пасталы змяніць на кірзачы,
Грукай збітым, як парог, абцасам,
Смелы і ў руцэ з кавалкам ласым,
Помні заўсягды пра лёс разуты,
Ногі босаму не адтапчы.
Р. Барадулін
2.1. Знайдзіце ў вершы 3 словазлучэнні, ужытыя ў пераносным сэнсе. Растлумачце іх значэнне. 3 балы
2.2.Знайдзіце і выпішыце, калі ёсць неабходнасць, растлумачце
а) кантэкстуальныя сінонімы: ...
б) кантэкстуальныя антонімы: ...
в) дыялектызм: ...
г) аўтарскія неалагізмы: ...
д) аксюмаран: ...
е) гістарызмы: ...
9 балау
Заданне 3. Напішыце наступныя словы і словазлучэнні па-беларуску:
сухая мозоль – ...; громкий гомон – ...; бабушкин комод – ...; огнеупорный кафель – ...; металлический жезл – ...; махровый пион – ...; крахмал – ...; дюжина – ...
4 балы
Заданне 4. Запішыце па-беларуску наступныя словы і пастаўце ў іх націск:
ольха – ...; заслонка – ...; ноздря – ...; загородка – ...; арест – ...; кулинария – …; статуя – ...; устав (в значении “свод правил”) – ...; металлургия – ...; новость – ... .
5 балау
Заданне 5. Падбярыце беларускі эквівалент да наступных словазлучэнняў:
предвечернее время – ...; моховое болото – ...; падающая звезда – ...; парное молоко – ...; испокон веку – ...; впасть в детство – ... ; по обеим сторонам чего-либо – ...; что-либо нетронутое, первозданное – ...; кирпичный завод –....
5 балау
Заданне 6. Падбярыце 20 азначэнняў да слова Гомель:
Гомель (які?) – ...
5 балау
Заданне 7. Праскланяйце словазлучэнне “горад Гомель”, лічэбнік 1876.
3 балы
Заданне 8. Спішыце сказ, расстаўце знакі прыпынку, падкрэсліце граматычныя асновы, укажыце, напішыце, чым ускладнены ў складаным сказе кожны просты. Пабудуйце схему сказа, укажыце віды даданых частак.
Шнур быў праўду кажучы ані большы ані выгаднейшы ані зямліца на ім не лепшая можа нават горшая бо пры канцы шнура была страшэнная гара дзе апроч грэчкі ды ярыцы нічога не радзіла але на самым версе гэтай гары рос такі дуб што аж дзівіўся народ веліч таўсціня а сукі так разрасліся што здавалася свет бы пад сябе хацеў падгарнуць.
6 балау Ядвігін Ш.
Заданне 9. Растлумачце, як вы разумееце фразеалагічны выраз “свет бы пад сябе хацеў падгарнуць”. Запішыце 5 фразеалагізмаў з кампанентам “ свет”. Растлумачце значэнне кожнага.
6 балау
Заданне 10. Выпішыце з тэксту задання 8 якасныя прыметнікі і зрабіце іх марфемны і словаўтваральны аналіз.
4 балы
Достарыңызбен бөлісу: |