3 сағат Жұмыс мақсаты: Трематодалар класының өкілдерінің тіршілік циклы және сыртқы құрылысын қарастыру. Тапсырма



жүктеу/скачать 164.55 Kb.
Дата05.07.2016
өлшемі164.55 Kb.
#179592
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС№1: Жалпақ құрттар типі – Plathelminthes. Трематодалар класы – Trematoda.- 3 сағат

Жұмыс мақсаты: Трематодалар класының өкілдерінің тіршілік циклы және сыртқы құрылысын қарастыру.

Тапсырма:

  1. Кәдімгі фасциола – Fasciola hepatica (тек асты (подотряд) фасциолята) дайын микропрепараттарын қолданып микроскоп арқылы сыртқы құрылысын қарастыру. Дәптерге сүретін салу.

  2. Кәдімгі фасциола тіршілік циклы схемасының сүретін салу (сүрет 1), қажетті түсініктерін жазып.

  3. Фасциола және парамфистома жұмыртқалары бойынша ұқсастық анализ жасау және 1 таблицадағы сүретті дәптерге салу.

  4. F. hepatica жабындысының құрылысын және трематодалардың ортанғы бөлім аналық жыныс мүшелерінің құрылыс схемасын - 2,3 сүретін салу, қажетті түсініктерін жазу.

  5. Dicrocoelium lanceatum (тек асты (подотряд) фасциолята) қандауыр (ланцет) тәрізді жалпақ құрттың жұмыртқасын, дайын микропрепараттар қолданып, микроскоп арқылы сыртқы құрылысын қарастыру (сүрет 4). Дәптерге сүретін салу.

  6. Дикроцелиоз тіршілік циклы схемасының сүретін салу (сүрет 5), қажетті түсініктерін жазу.

  7. Opisthorchis felineus (тек асты (подотряд) парамфистомата) – мысық сорғыш құрты (описторхоз) жұмыртқасын, дайын микропрепараттарды қолданып микроскоп арқылы, сыртқы және ішкі құрылысын қарастыру (сүрет 6). Дәптерге сүретін салу.

  8. Парамфистомат даму схемасының сүретін салу (сүрет 7).

  9. Мысық сорғыш құртының тіршілік циклы схемасының сүретін салу (сүрет 8), қажетті түсініктерін жазу.

Құрал жабдықтар: оқу құралдары, оқу микроскоптары, Fasciola hepatica, Dicrocoelium lanceatum, Opisthorchis felineus құрылысымен дайын микропрепараттар, таблицалар және жоғарыда айтылған өкілдердің тіршілік циклы схемаларының сүреттері.

Әдебиет: [1-13]

Өткізілу түрі: зертханалық жұмысты жеке қорғау, сүретін дәптерге салу.


Сүрет 1 - F. Hepatica тіршілік схемасы.

Таблица 1 - Фасциола және парамфистома жұмыртқаларының дифференциалды диагностикасы


Жұмыртқа белгілері

Фасциола жұмыртқасы

Парамфистома жұмыртқасы

Жұмыртқа түсі

Сарғыш-алтын немесе алтын әр алуан түрімен қараңғы-сары

Ағарыңқы-сұр

Қақпаққа қарама-қарсы, полюсте төмпешік

Екі жағынан үшкірленген

Біржақ ішетінен үшкір, біржағынан доғал

Жұмыртқаның ішкі құрамы

Сплошь занято желточными клетками почти равной величины

Желточные клетки группируются с одной стороны яйца

Ұзындығы, мм

0,111-0,151

0,120-0,190

Ені, мм

0,063-0,078

0,063-0,078




Сүрет 2 – электронды микроскопия бойынша, F. Hepatica жабындысының құрылысы:

нт - наружная часть тегумента (безъядерный синтиций); пт - погруженная часть тегумента (клеточные элементы с ядрами); кш - кутикулярные шипики; мт - митохондрии; 6м - базальная мембрана; ц - цитоплазматические тяжи, соединяющие наружную и погруженную часть тегумента; яд - ядра; км - коль­цевые мышцы; пм - продольные мышцы; мк - меж­клеточное вещество (по Генецинской).


3 рисунок - Схема строения центральной части женской половой системы тре­матод:

яч - яичник; яц — яйцевод; лк - лауре-ров канал; жп -- желточный проток;

жр - желточный резервуар; спр - семяприем­ник; тм - тельце Мелиса;

о - оотип; ся - сложное яйцо (по Генецинской).

Сүрет 3 - Трематодтардың аналық жыныс жүйесінің ортанғы бөлік құрылысының схемасы:

яч - яичник; яц — яйцевод; лк - лауреров канал; жп -- желточный проток;

жр - желточный резервуар; спр - семяприем­ник; тм – Мелиса денешігі;

о - оотип; ся – күрделі жұмыртқа (Генецинской бойынша).


Сүрет 4 – Dicrocoelium lanceatum



Сүрет 5 - D. Lanceaturn тіршілік схемасы.

Сүрет 7 - Парамфистомата тіршілік схемасы (Антипина және Крюкова бойынша).



Сүрет 6 –O. felineus ішкі құрылысы:

Pn - ротовая присоска; Гл - глотка; К - кишечник; Бп - брюшная присоска; Сек - семявыносящий канал; М - мат­ка; Ж - желточники; Я - яичник; Сп - семяприемник; С - семенник; Вк — выделительный канал.



Сүрет 8 - Opistorchis felineus тіршілік схемасы.

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС№3: Жалпақ құрттар типі – Plathelminthes. Цестодалар класы – Cestoda.

Жұмыс мақсаты: Цестодалар класы өкілдерінің сыртқы құрылысы және тіршілік циклын қарастыру.

Тапсырма:

  1. Шынжыр құрттар (цепень) сколекс (басы) құрылысының сүретін салу (сүрет 1), қажетті түсініктерін жазу.

  2. Цестодалар әртүрлі өкілдерінің бунақ құрылысының сүретін салу (сүрет 2), қажетті түсініктерін жазу.

  3. Цестодалар балаң құрттар құрылысының сүретін салу (сүрет 3), қажетті түсініктерін жазу.

  4. Дайын микропрепараттарды қолданып Taeniarhynchus saginatus -өгіз таспасы жұмыртқасын және жетілмеген және пісіп жетілген бунақтарын микроскоп арқылы қарастыру. Дәптерге сүретін салу.

  5. Өгіз таспасы тіршілік циклы схемасын сүретін салу (сүрет 4), қажетті түсініктерін жазу.

  6. Таблицу 1 дәптерге сүретін салып, доңыз және өгіз таспасы бойынша салыстырмалы анализ жасау.

  7. Дайын микропрепараттар қолданып, доңыз таспасының - Taenia solium жетілген бунақтарын микроскоп арқылы қарастыру. Дәптерге сүретін салу.

  8. Доңыз таспасы тіршілік циклы схемасының сүретін салу (сүрет 5), қажетті түсініктерін жазу.

  9. Дайын микропрепараттарды қолданып Diphillobotrium latum – баулы құрттар жұмыртқасын және бунақтар сыртқы құрылысын микроскоп арқылы қарау . Дәптерге сүретін салу.

  10. Баулы құрттар тіршілік циклы схемасының сүретін салу (сүрет 6).

  11. Эхинококк – Echinococcus granulossus тіршілік циклы схемасының сүретін салу (сүрет 7), қажетті түсініктерін жазу.

  12. Дәптерге сүретін салып Таблица 2, альвеококк және эхинококктар бойынша салыстырмалы анализ жасау.

  13. Альвеококк - Alveococcus multilocularis тіршілік циклы схемасының сүретін салу (сүрет 8), қажетті түсініктерін жазу.

  14. Multiceps multiceps цестоданың ценур – Coenurus cerebralis балаң құрт сатысындағы тіршілік циклы схемасының сүретің салу (сүрет 9), қажетті түсініктерін жазу.

Құрал жабдықтар: оқу құралдары, оқу микроскоптары, Taeniarhynchus saginatus, Taenia solium, Diphillobotrium latum, Echinococcus granulossus, Alveococcus multilocularis, Coenurus cerebralis жұмыртқа және бунақтар құрылысы бойынша дайын микропрепараттар, таблицалар және жоғарыда айтылған өкілдер бойынша тіршілік циклы схемасының сүреттері.

Әдебиет: [1-13]

Өткізілу түрі: зертханалық жұмысты жеке қорғау, сүретін дәптерге салу.

Таблица 1 – Адам тениидоздар қоздырғыштарының дифференциалды диагностикасы


Белгілері

Өгіз таспасы (қарусыз)

Шошқа таспасы (қарулы)

Дене ұзындығы

10 м және одан да көп

3 м (кейде 6 м)

Бунақ еңі

12-14 мм

12-15 мм

Сколекс еңі

1,5-2 мм

0,6-2 мм

Сколекстегі ілгекшелер саны

жоқ

22-32, 2 қатарда орналасқан

Аталық бездерінің (яичники) формасы және орналасуы

Двулопастный, находится в заднем отделе членика

Двулопастный, имеет дополнительную небольшую третью лопасть

Жетілген бунақтағы жатыр құрылысы

Медианный ствол, от которого с каждой стороны отходят 18-32 ветвей

Медианный ствол, от которого с каждой стороны отходит 8-12 ветвей

Балаң құрт құрылысы (цистицерка)

Көпіршік, ұзындығы 15-20 мм, іші сұйыққа толған; сколекстерінде ілгекшелері жоқ

Пузырек, размером 6-20/5-10 мм, іші сұйыққа толған; сколексінде екі ілгекшелері бар

Аралық иелері

ІҚМ, як, зебу, буйвол

Шошқа, сирек ит, доңыз, адам

Қосымша иелері

Адам

Адам

Таблица 2 – Альвеококк және эхинококк имгиналды стадияларының дифференциалды диагностикасы


Белгілері

Альвеококк

Эхинококк

Стробила ұзындығы, мм

1,3-3,4

2,7-6

Жыныс тесігі

Бунақтың алдынғы жағында

Артқы шетіне жақын

Жатыр

Қапшық тәрізді, тармақсіз

В виде продольного ствола с боковыми ответвлениями

Балаң құрты

Грец. орех пішінді көп камерлы көпіршік, объединенных соединительнотканной субстанцией, содержащей сколексы

Үлкен көпіршік, ұрпақтық көпіршіктер болу мумкін




Сурет 1 – Шынжыр құрттың бас құрылысы: 1 – қаруланған сколекс; 2 – қаруланбаған сколекс; 3 - схема строения крючка тениидтардың (а - корень, б - рукоятка, в - корневой отросток).



Рисунок 2 - Членики: А - Moniezia; В - Thysaniesia giardi; Г - Avietellina centripunctata; a - гермафродитный членик; б - зрелый членик; Кп - капсулы; М.Ж. - межпроглоттидные железы.


Рисунок 3 - Схемы строения личинок цестод: 1 - цистицерк (а - вооруженный, б - невооруженный); 2 - ценур; 3 - эхинококк; 4 -альвекокк; 5 - дитиридий (а- сколекс ввернут, б - сколекс вывернут); 6 - цистицерко-ид; 7 - стробилоцерк; 8 - плероцеркоид.



Рисунок 4 – Схема жизненного цикла бычьего цепня



Рисунок 5 – Схема жизненного цикла свиного цепня



Рисунок 7 – Схема развития жизненного цикла эхинококка



Рисунок 8 – Схема развития жизненного цикла альвеококка



Рисунок 9 – Схема развития жизненного цикла ценура


ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС№3: Жұмыр құрттар типі – Nemathelminthes. Жұмыр құрттар класы- Nematoda. – 3 сағат

Жұмыс мақсаты: нематодалар класы өкілдерінің сыртқы құрылысы және тіршілік циклын қарастыру.

Тапсырма:

  1. Нематодалар жалпы түрінің сүретін салу (сүрет 1), қажетті түсініктерін жазу.

  2. Нематодалардың салыстырмалы морфологиялық ерекшеліктерінің сүретін салу (сүрет 2), қажетті түсініктерін жазу.

  3. Нематодалар тіршілік циклының негізгі типтерінің сүретін салу (сүреттер 3-12), қажетті түсініктерін жазу.

Құрал жабдықтар: оқу құралдары, таблицалар және нематодалар өкілдерінің сүреттері, сулы микропрепараттар.

Әдебиет: [1-13]

Өткізілу түрі: зертханалық жұмысты жеке қорғау, сүретін дәптерге салу.



Рисунок 1 - Общий вид представителей нематод.

1 и 2 - Ascaris lumbricoides; 3 -Syngamus trachea (Strongylata) в спаренном состоянии; 4 и 5 -Tetrameres sp. (Spirurata); 6 и 7 - Enterobius vermicularis (Oxyurata); 8 и 9 - Trechinella spiralis; 10 и 11 - Trichocephalus sp. (по Шульцу и Гвоздеву).





Рисунок 3 - Оксиуридный тип развития нематод (на примере лошадиной оксиуры) Половозрелые самки нагруженные яйцами, выходят из кишечника во внешнюю среду и фиксируясь длинным хвостовым концом, откладывают яйца в окружности ануса. Часть яиц выбрасывается также с фекалиями. Яйца в подхвостовой области развиваются сравнительно быстро (за сутки), так что лошади могут заражаться контаетным путем. Л-1, Л-2, Л-3, Л-4 - личинки соотвествующих возрастов, зрел. -зрелые наматоды. Внизу по горизонтали - срок развития во внешней среде, справа по вертикали - срок развития в организме хозяина.



Рисунок 4 - Трихоцефалидный тип развития нематод (на примере трихоцефалов свиней, оригинал)


Рисунок 5 - Аскаридный тип развития нематод (на примере свиных аскарид). При попадании инвазионного яйца (перорально) в организм хозяина в тонкой кишке выходит личинка, которая совершает миграцию через печень, пассивно по кровяно­му руслу через сердце, легочный круг кровообращения, легкие и обратно в кишеч­ник. Личинки, находящиеся в процессе миграции, изображены светлыми, а закончив­шие миграцию и взрослые - черными (оригинал)


Рисунок 6 - Аскаридийный (токсаскаридный) тип развития нематод (на примере аскаридии кур). При попадании яйца в организм хозяина из него выходит личинка, которая сначала живет свободно в просвете кишечника (9-10 дней), совершая одну линьку (Л-2), затем проникает в толщу слизистой кишечника и здесь совершает развитие (Л-3, Л-4). Выйдя через 19-20 дней после заражения в просвет кишечника, нематоды развиваются дальше (оригинал)




Рисунок 9 - Развитие происходит через поедание чужих хозяев (грызунов) - носи­телей инкапсулированных токсокар.


Рисунок 7-8 - Токсокарный тип развития (на примере токсокар собак) Развитие прямое, путем заглатывания инвазионного яйца с личинкой -JI-2, с печеночно-легочной-энтеральной миграцией с созреванием в кишечнике.



Рисунок 10 - Трихостронгилидный тип развития (на примере трихостронгилид овец). Данный тип развития может происходить по трем вариантам: а) из яйца выходит личинка л-1, которая во внешней среде развивается до Л-3 (Г- пример гемон-хи); б) в яйце развивается Л-1, Л-2, а Л-3 вне яйца (М - пример маршаллагии); в) все развитие личинок совершается в яйце, из которого выходит Л-3 (Н - пример немато-диры). Заражение во всех трех вариантах происходит при поедании травы, на кото­рую мигрируют личинки (оригинал).



Рисунок 11 - Анкилостомидный тип развития нематод (на примере буностом овец). Развившаяся во внешней среде Л-3 активно проникает через кожу в организм овцы, где совершает легочно-кишечную миграцию. Возможно также пероральное зараже­ние (оригинал).


Рисунок 12 - Диктиокаулидный тип развития (на примере диктиокаулов овец). Ин­вазионная личинка, попадающая с кормом или водой в животного, совершает лим-фо-легочную миграцию. Из организма выбрасываются Л-1, которые во внешней среде созревают до Л-3 (оригинал).

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС№4: Құстар гельминтозы. Трематодоздар. – 2 сағат

Жұмыс мақсаты: құстар трематодозы өкілдерінің негізгі тіршілік циклын қарастыру.

Тапсырма:

  1. Prosthogonium sp. туысының трематодалар тіршілік циклының сүретін салу (сүрет 1), қажетті түсініктерін жазу.

  2. Echinostoma туысының трематодалар тіршілік циклының сүретін салу (сүрет 2), қажетті түсініктерін жазу.

Құрал жабдықтар: оқу құралдары, жоғарыда айтылған трематодалар өкілдерінің сүреттері.

Әдебиет: [1-13]

Өткізілу түрі: зертханалық жұмысты жеке қорғау, сүретін дәптерге салу.



Рисунок 1 - Цикл развития Prosthogonimus sp.: 1 - P. ovatus; 2 - P. cuneatus; 3 - яйцо; 4 - спороциста в теле моллюска; 5 - церкарий; 6-8 - развитие метацеркариев в теле стрекозы.



Рисунок 2 - Цикл развития эхиностоматид: 1 - головной конец гельминта (адоральный диск); 2 - яйцо; 3 - мирацидий; 4 - спороциста; 5 - редия; 6 - церкарий; 7 - моллюски; 8 - головастик; 9 - моллюск с метацеркариями.
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС№5: Құстар цестодоздары – 2 сағат

Жұмыс мақсаты: құстар цестодоздар өкілдерінің негізгі тіршілік циклын қарастыру.
Тапсырма:

  1. Сүретін салу сколекс и крючок цестоды Gastrotaenia kazachstanica (сүрет 1).

  2. Сүретін салу цикл развития цестоды Raillietina echinobothrida (сүрет 2).

  3. Сүретін салу цикл развития цестоды Drepanidotaenia lanceolata (сүрет 3), қажетті түсініктерін жазу.

Құрал жабдықтар: оқу құралдары, Raillietina echinobothrida, Drepanidotaenia lanceolata цестодалардың тіршілік циклының сүреттері.

Әдебиет: [1-13]

Өткізілу түрі: зертханалық жұмысты жеке қорғау, сүретін дәптерге салу.



Рисунок 1 - Сколекс и крючок Gastrotaenia kazachstanica (по Ёгизбаевой)


Рисунок 2 - Цикл развития R. echinobothrida.



Рисунок 3 - Цикл развития D. lanceolata (по А.А. Шевцову и

Л.Н. Заскинд)


ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС№6: Құстар нематодоздары – 2 сағат

Жұмыс мақсаты: құстар нематодоздары өкілдерінің негізгі тіршілік циклын қарастыру.
Тапсырма:

  1. Amidostomum anseris нематодалар тіршілік циклының сүретін салу (сүрет 1), қажетті түсініктерін жазу.

  2. Tetrameres fissispina нематодалар ұрғашы, еркегін және жұмырта сүретін салу (сүрет 2), қажетті түсініктерін жазу.

Құрал жабдықтар: оқу құралдары, Amidostomum anseris, Tetrameres fissispina нематодалар тіршілік циклының сүреттері.

Әдебиет: [1-13]

Өткізілу түрі: зертханалық жұмысты жеке қорғау, сүретін дәптерге салу.



Рисунок 1 - Цикл развития A. anseris:

1 - головной конец нематоды; 2 - хвостовой конец самца; 3 - неинвазионное яйцо; 4 - инвазионное яйцо; 5 - инвазионная личинка.




Рисунок 2 - Tetrameres fissispina: 1 - самка; 2 - яйцо; 3 - самец; 4 - инвазионная личинка из гаммаруса (по Б. Л. Гаркави).

Әдебиет:
Негізгі:

  1. Сабаншиев М.С. Паразитология және инвазиялық аурулары. Алматы, 2003. – 460 бет.

  2. Балашов Ю.С. Паразито-хозяинные отношения членистоногих с наземными позвоночными. Л.: Наука, 1982. – 320 с.

  3. Беклемишев В.Н. Биоценологические основы сравнительной паразитологии. М.: Наука, 1970. - 489 с.

  4. Догель В.А. Общая паразитология. Л.: Изд-во ЛенГУ, 1962. – 438 с.

  5. Диков Г.И., Сабаншиев М.С., Сулейменов М.Ж. Справочник по паразитам сельскохозяйственных животных в Республике Казахстан. Алматы, 1999. в 2-х частях.

  6. Паразитология и инвазионные болезни сельскохозяйственных животных. Под ред. проф. Н.Т. Кадырова. Астана, 2000. – 555 с.

  7. Кеннеди К. Экологическая паразитология. М.: Мир, 1978. – 225 с.


Қосымша:

  1. Акбаев М.Ш., Водянов А.А., Косминков Н.Е. и др. Паразитология и инвазионные болезни животных. – М.: Колос, 1998.

  2. Абуладзе К.И., Демидов Н.В., Непоклонов А.А. Паразитология и инвазионные болезни сельскохозяйственных животных. – М.: Агропромиздат, 1990.

  3. Кереев А.И. Природно-очаговые болезни человека в Казахстане. Алма-Ата: Изд-во «Казахстан», 1965. – 288 с.

  4. Маркевич А.П. Паразитоценология. – Киев: Наукова думка, 1985.

  5. Найт Р. Паразитарные болезни / Пер. с англ.; Под ред. А.Б. Дайтера. – М.: Медицина, 1985.

  6. Орлов Н.П. Биологические основы лечения и профилактики паразитарных заболеваний. – М.: Госиздат сельскохозяйственной литературы, 1957.

  7. Павловский Е.Н. Руководство по паразитологии человека. М.-Л.: Изд-во АН СССР, 1948. - Т. II. – 1016 с.

жүктеу/скачать 164.55 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:



©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет