5В050504 «Журналистика» мамандығына арналған «Тележурналистика технологиясы»

ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

Семей

Құрастырушы _________ «___» _______ 2014 жыл.

қолы

Каримова Бибігүл Жұмашқызы, Журналистика және практикалық қазақ тілі кафедрасының аға оқытушысы.

2.1 Журналистика және практикалық қазақ тілі кафедрасының мәжілісінде қаралып, талқыланды.

Хаттама №___ «___» _______ 2014 жыл.
Кафедра меңгерушісі: ___________ Жұмағұлова Ә.М.

2.2 Экономика, құқық және гуманитарлық ғылымдар факультеттің оқу- әдістемелік бюро мәжілісінде талқыланып, бекітілді.

Хаттама №___ «___» _______ 2014 жыл.
Төрағасы: ___________ Тойкин С.Х.

3 БЕКІТІЛДІ

Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде мақұлданып, бекітілді.

Хаттама №___ «___» ___________2014 жыл.

№1 БАСЫЛЫМЫ

Мазмұны

1 Қолданыс аясы

2 Нормативтік сілтемелер

3 Жалпы ережелер

4 Оқу пәнінің мазмұны (модуль бойынша)

5 БӨЖ тақырыптары

6 Пәннің оқу-әдістемелік картасы

7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы

8 Әдебиеттер

1 ҚОЛДАНУ АЯСЫ

«Тележурналистика технологиясы» пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасы 5В050400 «Журналистика» мамандығының студенттеріне арналған.

Осы «Тележурналистика технологиясы» пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:

- 5В050400 «Журналистика» мамандығының 1080-23.08.2012 бекітілген ҚР МЖМБС мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты;

- 5В050400 «Журналистика» мамандығының эликтивті пәндер катологы бойынша жүзеге асады. Эликтивті пәндер катологы ОӘК-тің __________ жылғы №____ хаттамасымен бекітілген;

- СТУ 042-ГУ-4-2014 Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар университет стандарты;

- ДП 042-1.01-2014 «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы» құжаттық іс-жосығы.

Бұл пән студенттерді ең алдымен телевизиялық техникамен таныстыру, әрі компьютерлік бейнемонтаж жасауға бейімдеу. Себебі, телевизиялық хабарларды компьютерлік бейнемонтаж арқылы дайындау оңайға түспейді. Ол үшін әрбір студент компьютермен жақсы таныс болуы керек. Студенттерді телехабар жасауға қажетті негізгі оқулықтармен, құрал-жабдықтармен және олар атқаратын қызметтермен таныстыру.Телерадиожурналистика жанрларының қалыптасу тарихы. Журналистік мамандықтар. Тікелей эфир және техникамен қамтамасыз ету.

Телерадиожурналистика жанрының қалыптасу тарихы. Журналистік мамандықтар. Тікелей эфир және техникалық қамту. Эфирдегі әуен. Дыбысталған сөз және радиожүргізушіге қойылатын талаптарды меңгеру.

Ал бұл тақырып, ең алдымен Телевизия және радионың тарихымен, Телерадиолық хабарлар жанрларымен, Телерадио бағдарламалардың дайындалуымен тікелей байланысты. Еліміз тәуелсіздік алғанға дейін біздер негізінен бұл пәндерді орталықта дайындалған әдебиеттер бойынша оқып келдік. Сондықтан көптеген терминдер әлі күнге дейін шетел немесе орыс тілдерінде айтылады. Оның үстіне хабар дайындауға тиісті техникалардың, компьютерлердің барлығы шетелде жасалған. Жазулары да ағылшынша. Осыдан да ана тілімізде бұл пәнді меңгеру көп оқуды, ізденуді талап етеді. Лабороториялық жұмыстар көп жүргізіледі. Студенттердің түрлі түсіру техникалары мен компьютерді игерулеріне басты назар аударылады.
3.3 Курстың негізгі міндеттері:

Нәтижесінде студенттердің теориялық білімдерін тәжірибемен орнықтыру. Яғни пәнді өту барысында студенттер түрлі хрестоматиялық мәні бар әдебиеттерді міндетті түрде оқып, конспектілеумен қоса, өздері де бүгінгі күннің көкейкесті мәселелері бойынша туындылар жазып, оны талдауға тартылатын болады.

Теория мен практикада байланыс болмаса істің нәтижесіне нұқсан. Теледидар мен радиохабарлары материалдарын талдай отырып, студентгер өз бетінше ізденіп, арнайы тапсырма алады. Пәннің табиғатына сай материал жасауға пайдаланады.

- Студенттерге телеорталықтың мақсат-міндеттерін, қызмет көрсету аясын, түрлі техникалық бөлімдердің жұмыстарын түсіндіру, тележурналистке қажетті кәсіби істерге машықтандыру.

• 
  Студенттерге практикалық семинарлар кезінде теориялық тұрғыда алған білімдерін тәжірибе жүзінде іске асыруларына көмектесу, яғни телерепортер, тележүргізуші, диктор, оператор мамандықтарына баулу.
  
• 
  Студенттерден шығармашылық топтар құрып, хабар жасаудың ішкі сырына үңілу;
  
• 
  Сценарий жазу, студия ішінде жұмыс істеу, хабарға қатысушыларды дайындау, жүргізуші және диктор қызметтерін атқару, редактор, оператор, режиссер және т.б. қосалқы топтардың міндеттерін білуге, игеруге үйрету.
  
• 
  Теориялық білімдерін тәжірибеде қолдана білуді үйренеді;
  
• 
  Кәсіби зерттеу жұмыстарына дағдылары қалыптасады.
  

3.5 Курстың пререквизиттері:

3.5.1 Теле-радиожурналистика
3.6 Курстың постреквизиті:

3.6.1 Тележурналистика технологиясы және компьютерлік бейнемонтаж

1 Кесте

5.1.1 Хабар жасау – дәстүрлі шығармашылық процесс.

5.1.2 Тікелей эфирді жүзеге асыру – күрделі шығармашылық-техникалық, әрі психологиялық құбылыс

5.1.3 Радиожурналистикадағы фактілерді іріктеу тәсілдері

5.1.4 Дыбыстық дерек – радиожурналистика өнімі

5.1.5 Ақпарат ғасыры және радиодағы жедеғабыл жаңалықтар желісі

5.1.6 Телерепортаж

5.1.7 Эфирлік материалдарды өңдеу тәсілдері

5.1.8 Байтұрсыновтың тіл қисыны туралы қағидаларын эфир тілінің ережесі ретінде қолдану

5.1.9 Радиоөнер және әуе толқынындағы әрбір сөздің салмағы

5.1.10 Микрофон және оны меңгеру тәсілдері

5.1.11 Шоумен, модератор – жаңа мамандық

5.1.12 Тікелей эфирдің психологиялық аспектілері

5.1.13 Шешендік өнерді меңгерудің кәсіби әдістері

5.1.14 Интернет жүйесіндегі мәліметтер

5.1.15 Теледидардағы жанрлар формасының эволюциясы

5.1.16 Қазақ киносындағы Шәкен Аймановтың актерлік шеберлігі

5.1.17 Сұхбат қою кезінде жүргізушінің сұрақ қою шеберлігі

5.1.18 Видеомәтін және телемәтін

5.1.19 ТД-ғы ауызекі сөйлеу

5.1.20 «Хабар» арнасындағы пресс-конференция

5.1.21 «Хабар» және Ресейдің «Первый канал» арнасындағы танымал журналистерінің шеберлігін салыстыру

5.1.22 «Хабар» арнасындағы «Бетпе-бет» бағдарламасының журналистері олардың жүргізушілік шеберлігі

5.1.23 Жанр түрлері оның формалары

5.1.24 ТД-дың қоғамдағы орны

5.1.25 «Қазақстан» арнасындағы сөз еркіндігі және жариялылық проблемалары

5.1.26 Тікелей эфир және студияда хабар жазу

5.1.27 Республикаға хабар таратудың бүгінгі кезеңдегі жаңа әдісі

5.1.28 «Қазақстан» теледидарындағы құрылымдық және мазмұндық өзгерілімдер

5.1.29 Сценарилік жобаға жан бітіру әдістері

5.1.30 Эфир этикасы
6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
3-Кесте

Тақырып			Көрнекі құралдар, ОТҚ плакаттар, стендтер	Өз бетімен дайындалу сұрақтары	Бақылау түрі
Дәріс сабағы	Тәжірибелік сабағы	Зертх. жұмыс
1	2	3	4	5	6
1.Телерадио хабар жасау технологиясы	1.Телерадиохабарларын жасаудың негізгі әдістері		Дәріс тезисі, негізгі әдебиеттер	Телерадиохабарларын талдау	Жазбаша, ауызша
	2. Тікелей эфирді жүзеге асыру тәртібі		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
2. Телестудиялық комплекс	3. Сценарийлік жобаға жан бітіру әдістері		Дәріс тезисі, негізгі әдебиеттер	Телестудияда хабар жасау	Жазбаша, ауызша
	4. Микрофон және оны меңгеру тәсілдері		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
3. Телепублтцистиканың зерттелуі	5. Телепублицистиканың зерттелуі		Дәріс тезисі, негізгі әдебиеттер	Телерадиохабарларын талдау	Жазбаша, ауызша
	6. Алғашқы ұлттық хабарлар		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
4. Теледидар құрылымы	7. 70-80 жылдардағы телепублицистика		Дәріс тезисі, негізгі әдебиеттер	түсірген материалдарын өңдеу телестудияда	Жазбаша, ауызша
	8. Қайта құру жылдарындағы телепублицистика		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
5. Телевидениядағы жоспарлау	9. Телевидениядағы жоспарлау		Дәріс тезисі, негізгі әдебиеттер	түсірген материалдарын өңдеу телестудияда	Жазбаша, ауызша
	10. Телехабарлардағы ұлттық бояулар		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
6. Теледидар және кино өнері	11.Телерадиодағы тәуелсіздік идеясы		Дәріс тезисі, негізгі әдебиеттер	түсірген материалдарын өңдеу телестудияда	Жазбаша, ауызша
	12.Эфирдегі ұлттық нышандар мен соны пішіндер		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
7. Теледидардың ағартушылық функциясы	13. Теледидар мен радиодағы музыканың рөлі		Дәріс тезисі, бақылау тапсырмалары	Тест тапсырмалары-мен жұмыс	Жазбаша
	14. Телерадиодағы ұлттық идеология		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
8. Телерадиодағы тікелей эфир	15. Эфирлік материалдарды сақтау және оны адамзат игілігіне жарату		Дәріс тезисі, негізгі әдебиеттер	Қазақ радиосынан берілетін хабарларды талдау	Жазбаша, ауызша
	16. Телерадиодағы мамандықтар		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
9.Теледидардағы сценарий ұғымы	17. Телерадиожурналистке қойылатын қойылатын талаптар		Дәріс тезисі, негізгі әдебиеттер	түсірген материалдарын өңдеу телестудияда	Жазбаша, ауызша
	18. Теледидардағы сценарий ұғымы		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
10. Қоғамдық телевизияның қажеттілігі мен мүмкіншіліктері	19. Бейне режиссерлік аппараттық бөлме.		Дәріс тезисі, негізгі әдебиеттер	түсірген материалдарын өңдеу телестудияда	Жазбаша, ауызша
	20. Оқулық және ағартушылық бағдарламалар		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
11. Отандық телеарналардағы тікелей эфир ерекшеліктері	21. Отандық телеарналардағы тікелей эфир ерекшеліктері		Дәріс тезисі, негізгі әдебиеттер	Қазақ радиосынан берілетін хабарларды талдау	Жазбаша, ауызша
	22. Интерактивтік телевидение		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
12. Телерадиожурналистиканың даму процесінде пайда болған жанрлар мен пішіндердің әдістемелік сипаты	23. Телеочерк		Дәріс тезисі, негізгі әдебиеттер	түсірген материалдарын өңдеу телестудияда	Жазбаша, ауызша
	24. Телерадио репортаж		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
13. Теледидардың басқа БАҚ-нан айырмашылығы мен ұқсастығы	25. Теледидардың басқа БАҚ-нан айырмашылығы мен ұқсастығы		Дәріс тезисі, негізгі әдебиеттер	Қазақ радиосынан берілетін хабарларды талдау	Жазбаша, ауызша
	26. Жанр эволюциясы		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
14. Теледидардағы жастар хабары	27. Теледидардағы жастар хабары, даму кезеңдері		Дәріс тезисі, негізгі әдебиеттер	түсірген материалдарын өңдеу телестудияда	Жазбаша, ауызша
	28. Диалогтық және монологтық жанрлар		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау
15.Телерадиодағы хабарларды мазмұн-мағынасына, жанрлық ерекшеліктеріне, берілу пішініне қарай топтастыру	29. Телевизиялық журналистиканың құрылымдық сипаты мен бейнелеуші құралдары		Дәріс тезисі, бақылау тапсырмалары	Телерадиохабарларын талдау	Жазбаша
	30. Әлемдік телевизия. Қазіргі үздік үрдістер		Телестудияда хабар жасау	Телерадиохабарларын талдау

7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ
4-Кесте

Оқулықтардың, оқу құралдарының атауы	Саны	Студенттердің саны	Қамтамасыз ету пайызы
1	2	3	4
1 Есенбекова Ұ.М. Тележурналистика: телехабар жасау технологиясы.	15	7	100%
2.Омашев Н.О. Радиожурналистика.	10	7	100%
3. Бекетова Л. Проблемы реформирования телевидение и радио в Казахстане.	1	7	11%
4. Д.Рендаль Универсальный журналист .	1	7	11%

8 ӘДЕБИЕТТЕР

8.1 Негізгі әдебиеттер

8.1.1 Есенбекова Ұ.М. Тележурналистика: телехабар жасау технологиясы. – А., 2011

8.1.2 Әбілдина Ғ. Телевизия өнері: теориясы мен технологиясы. – А., 2012.

8.1.3 Бекетова Л. Проблемы реформирования телевидение и радио в Казахстане. – Алматы: 2011.

8.1.4 Галперин Ю. Человек с микрофоном – М., 2011.

8.1.5 Д.Рендаль Универсальный журналист – А.,2011.

8.1.6 Любосветов Д. Радиожурналист и процесс общения.//Мастерство журналиста – М., 2011.
8.2 Қосымша әдебиеттер

8.2.1 Багиров Э. Проблемы телевидения и радиовкщания. – М.,2011.

8.2.2 Бойко Г.С. Телерадиожурналистика: теория и практика.–М.,2010.

8.2.3 Горохов В. Основы журналистского мастерства.–М.,20010.

8.2.4 Қанафияұлы Н. Дауысын ел таныған. Алматы, 2010.

8.2.5 Шешендік сөздер.–Алматы, 2011.