Қаржы және есеп кафедрасы «тарихы таным философиясы» ПӘні бойынша
жүктеу/скачать 25.09 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1 СОӨЖ /СӨЖ Тақырыбы: Позитивизмнің ғылым философиясы ретіндегі көрінісін және оның дамуының негізгі кезеңдерін көрсетіңіз.
- Орындаған: «Экономика» мамандығының 2 курс студенті Абуева Дана Тексерген: Сулейменов П .М.
|
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ БИЗНЕС ЖОҒАРЫ МЕКТЕБІ ҚАРЖЫ ЖӘНЕ ЕСЕП КАФЕДРАСЫ «ТАРИХЫ ТАНЫМ ФИЛОСОФИЯСЫ» ПӘНІ БОЙЫНША №1 СОӨЖ /СӨЖ Тақырыбы: Позитивизмнің ғылым философиясы ретіндегі көрінісін және оның дамуының негізгі кезеңдерін көрсетіңіз. Орындаған: «Экономика» мамандығының 2 курс студенті Абуева Дана Тексерген: Сулейменов П.М. Саяси ғылымдарының кандидаты, доцент Алматы, 2022 Жоспар: 1)Кіріспе 2)Позитивизмнің даму кезеңдері 3)Постпозитивизм 4)Қорытынды 5)Қолданылған әдебиеттер тізімі Ғылымда "позитивизм" термині 30-шы жылдары философияның жеке тармағы ретінде қалыптасқан.Осы бағыттың негізін қалаушы-философияға "позитивизм" терминін енгізген және позитивті ғылымдардың философиямен ыдырауы туралы тезисті алғаш жариялаған француз философы Август Комте.Позитивизм-философияның бір саласы болып табылады.Позитивизм сөзі латын тілінен аударғанда «оң» дегенді білдіреді. Философиядағы Позитивизм-бұл философиялық білімді ғылыми (позитивті) әдіспен алынған сенімді ақпарат ретінде қарастыратын бағыт. Позитивисттер адамзаттың барлық білімін позитивті (яғни нақты ғылыми пәндермен байланысты) және идеологиялық (тиісті әдісті табу керек) деп бөлді. Олар нақты білімді шын деп атады, өйткені оларды іс жүзінде тексеру қиындық туғызбады, ал идеологиялық білім шынайы бағалаудан тыс білім санатына жатқызылды. Позитивизмнің негізгі идеялары: тек ғылым (немесе әртүрлі ғылымдар бірге) шынайы білімді ажырата алады. Демек, шындықты, білімнің шынайылығын зерттеумен айналысатын философия қажет емес; ғылыми философия бар, бірақ оның идеялары ғылыми нәтижелер мен тұжырымдар; заттардың мәнін, олардың нақты табиғатын білетін метафизика да қажет емес. Ғылым түпкі себептерді іздемейді және "неге"деген сұрақ қоймайды. Ол тек бір нәрсенің қалай болғанын түсінеді; эмпиризм заттарды білу үшін қолданылады, яғни таным тек тәжірибе арқылы, теория мен пайымдаусыз қолданылады. Позитивизмді философиялық бағыт ретінде француз ойшылы Август Комт жасаған. Позитивизмнің дамуы 3 кезеңде өтті: 1819-1828 Комте Сент-Симонмен бірге жұмыс істейді және оның идеяларын дамытады. Ол ғылым мен ғалымдардың қоғам үшін рөлі туралы өз пікірін қалыптастырады. "Позитивті саясат" ұғымын қалыптастырады, "опускулалар"бағдарламалық шығармаларын шығарады. Ол адамзат дамуының негізгі дәуірлерін анықтайды: сыни және органикалық. 1830-1842 жылдары Комте позитивті дүниетанымның негізін жасады. Адамзаттың ғаламның жалпы жүйесіне қосылуы туралы өзінің теориясының растауын табады. Комте "позитивті психология курсын" шығарады – философияның рөлі, оның одан әрі даму жолдары туралы өз көзқарастарын білдіретін шығармалар жинағы. 1845-1857 жылдары Комте өзінің теориясын дін призмасы арқылы қарастырады. Ол ғылым діни моральға бағынады және қоғамның қалыптасуы адам қызметінің нәтижесі деп санайды. Жұмыстың соңы кезеңінде Комте ғылым мен дінді татуластыруды басты міндет деп санады. Позитивті философия субъективті әдіспен дінді позитивті (ғылыми) білімге негізделген оң дінге айналдыру керек еді. Позитивизм өзінің дамуында үш кезеңнен өтті: "бірінші" позитивизм (немесе "классикалық"); "екінші" позитивизм (эмпириокритицизм сияқты белгілі); "үшінші" позитивизм (неопозитивизм). Дегенмен, позитивизмнің барлық формалары мен нұсқаларын бір жалпы идея біріктіреді, атап айтқанда: шындық туралы шынайы оң білім, тәжірибе мен фактілерге негізделген, жеке арнайы ғылымдардың немесе олардың синтетикалық бірлестігінің нәтижелері түрінде ғана алынуы мүмкін, ал шындықты тәуелсіз мазмұнды зерттеуді талап ететін философия өмір сүруге құқығы жоқ. Білім ретінде оның формалары ғана қабылданды, бұл оларды адамдардың нақты шындықпен тікелей практикалық өзара әрекеттесуінде қолдануға мүмкіндік берді. Бұл ғылыми білімге "тікелей берілген", "іс жүзінде пайдалы"көрініс беру ниетімен байланысты болды. Позитивизмнің бірінші формасының негізгі идеялары: 1. заттардың мәнін іздеуден бас тарту және құбылыстарды сипаттауға орнату (феноменализм) 2. абсолютті іздеуге саналы түрде тыйым индуктивизм принципінен туындайды. 3. табиғат пен қоғамды түсінудегі идеализм, күрделі даму процестерін интеграция мен саралаудың қарапайым үйлесіміне дейін азайту 4. әлеуметтік төңкерістерге теріс көзқарас және әлеуметтік инженерия әдістеріне назар аудару. Бірінші форма (классикалық позитивизм) XIX ғасырдың ортасында пайда болды, оның негізін қалаушы-Август Комте (1798-1857). Ол жаратылыстану ғылымының дамуына кедергі келтіретін алыпсатарлық және табиғи философиялық тұжырымдамаларды әртүрлі сынға алды. Комте өзінің позитивті философиясының негізгі ережелерін "позитивті философия курсы" және "позитивизмге жалпы шолу"еңбектерінде сипаттады. Позитивті философия, алдыңғы метафизикадан айырмашылығы, дүниетанымдық сұрақтарды және құбылыстардың себебі мен мәні туралы сұрақтарды зерттемеуі керек, жалпы ғылыми ережелерді, ұғымдар жүйесін және жеке ғылымдардың әдістерін зерттеуі керек. Қысқаша айтқанда, философия дедуктивті түрде ұсынылған жеке ғылымдардың жалпы ережелерінің тұтас жүйесі болуы керек. Контус бойынша Философия пәні: біріншіден, жалпы ғылыми ережелерді зерттеу, ғылымдардың мамандануына қарсы әрекет ретінде ғылымдардың өзара ережелері мен бір-бірімен байланысын зерттеу; екіншіден, адам ақыл-ойының логикалық заңдылықтарын зерттеу; және, сайып келгенде, зерттеу жолындағы адам ақыл-ойының жұмыс барысын зерттеу. Комте ғылымның өзін тәжірибелі білім деп түсінеді, ал тәжірибенің шегі жоқ және шексіз кеңейе алады, сондықтан толық Білім болмайды. Ғылым толық емес БІЛІМНЕН толық және жан-жақты білімге дейінгі үздіксіз қозғалыс процесі болып көрінеді. Ғылым адамның әлем туралы білім тарихы ретінде негізінен зерттеудің негізгі әдістерінің бірі ретінде байқауға негізделген, яғни негізінен сипаттамалық болып табылады. Айта кету керек, ғылымның сипаттамасы идеясына тағы бір идея қарсы болды — Конт қабылдамаған ұтымды-теориялық және түсіндірме. О. Комте өзінің ілімін өзі тұжырымдайтын бірнеше заңдармен негіздеуге тырысты:" үш кезеңнің заңы", қиялды байқауға үнемі бағындыру Заңы және ғылымдарды жіктеудің энциклопедиялық Заңы. "Үш кезеңнің заңы" өркениеттің даму кезеңдерін анықтайды. Бірінші кезең-теологиялық, мұнда адам бәрін табиғаттан тыс күштердің араласуымен түсіндіреді; екіншісі-метафизикалық, онда әлемді түсіндіру құбылыстар әлемінен тыс әр түрлі бастаулар мен бастауларға дейін азаяды; үшіншісі-позитивті, онда ғылымдар бізге тәжірибе беретін құбылыстарды байқап, сипаттап, заңдар қалыптастыруы керек. Бұл білім мен жалпы адамзаттың даму жолы. Конт жасаған "үш кезең заңы" - бұл адамзаттың интеллектуалды дамуы немесе прогресі туралы заң, ол адамның ақыл-ойына түпкілікті күйге жету үшін өтуі керек даму кезеңдерін белгілейді. Айта кету керек, бұл заң дамуға шек қояды, сондықтан оны толық мағынада даму заңы деп санауға болмайды, өйткені оң кезең-бұл "ақыл-ойдың түпкілікті жағдайы". Дамудың үшінші оң кезеңінде қиялды байқауға бағындыру Заңы толығымен әрекет етеді, өйткені бұл байқау білім алудың әмбебап әдісі ретінде қарастырылады. Ғылымдарды жіктеу заңы дамудың сол соңғы сатысына көбірек тән. Бэконнан айырмашылығы, Конт ғылымды олардың тақырыбына және мазмұнының сипатына қарай жіктеуді ұсынады. Ғылымдарды жіктеу керек бірқатар принциптер ерекшеленеді: ең алдымен қарапайымнан күрделіге, содан кейін абстрактіден нақтыға, содан кейін ежелгіден жаңаға. Айта кету керек, ғылымдарды жіктеуде Конт гуманитарлық білімді назардан тыс қалдырады, алайда ол әлеуметтік физика немесе әлеуметтану деп атай отырып, қоғам туралы жағымды ғылымды бөліп көрсетеді. Әлеуметтік физика қоғам, адам, отбасы және мемлекет мәселелерін қарастыруы керек. Конт тұжырымдамасындағы мемлекет әлеуметтік ынтымақтастықты сақтау және оны нығайту органы ретінде әрекет етеді, бұл халықтың жалпы рухының көрінісі. Мемлекеттің негізгі функциясы — моральдық, ол саяси қызметпен және экономикалық басқарумен толықтырылады. О. Конттың идеялары Джон Миллдің (1806-1883) және Герберт Спенсердің (1820-1903) тұжырымдамаларында одан әрі дамып, толықтырылды, ол "алғашқы позитивизм" тұжырымдамасына ғылымның бірқатар субъектілерді танымайтындығы, ғылым шеше алмайтын проблемалардың болуы туралы идея енгізді. XIX ғасырдың соңында пайда болған позитивизмнің келесі формасы "эмпириокритицизм" (тәжірибеге сын) немесе махизм деп аталатын "екінші позитивизм" болды. "Екінші позитивизмнің" идеялық шабыттары австриялық физик Эрнст Мах (1838-1916) және неміс философы Ричард Авенариус (1843-1896) болды. Эмпириокритиктер алғашқы позитивизмнің бірқатар идеяларын қабылдады, бірақ агностицизм мен субъективтілікке көшумен ерекшеленетін позитивті философияның өзіндік нұсқасын жасады. ХІХ-ХХ ғасырдың аяғындағы жаратылыстану төңкерісі, әлемнің механикалық бейнесінің құлдырауы және физикадағы дағдарыс позитивизмнің осы түрінің пайда болуына ықпал етті. Жаратылыстанудағы дағдарыс бірқатар ірі ашылулардан (электронның ашылуы, табиғи радиоактивтілік құбылысы және т.б.) туындады, бұл материяның құрылымы туралы ескі идеялардың құлдырауына, нәтижесінде материяның жойылып кету идеясына және кейбір ғалымдардың материализмнен бас тартуына әкелді. Конттың "алғашқы позитивизмінен" айырмашылығы, махизм философияның тақырыбын одан әрі тарылтады, оны тек "ғылыми ойлау" деп санайды, ол табылған және "арнайы зерттеулермен тазартылған" жалпы ұғымдарды біріктіріп, философиялық мәселелерді тек әдіснамалық мәселеге дейін азайтады. Материализм мен идеализмнен бос ғылыми ойлау, эмпириокритиктердің пікірінше, "бейтарап элемент" (Мах) тұжырымдамасына негізделуі керек. Әлемнің элементтері бейтарап, өйткені олар ақыл-ойға да, физикалық, материалға да жатпайды, бірақ олардың арасында түбегейлі айырмашылық жоқ. Бұл элементтер, махистердің пікірінше," сенсациялар жиынтығы", нәтижесінде бүкіл әлем"сенсациялар кешенінен" басқа ештеңе емес. Сайып келгенде, тақырыптан тыс объективті шындықтың болуы ғана емес, сонымен бірге заттардың мәнін білу мүмкіндігі де жоққа шығарылады. Р. Авенариус Махтың "әлемнің бейтарап элементі" ұғымын ғылыми теорияларды құру кезінде артықшылық беру керек "энергияны үнемдеу" немесе "ойлауды үнемдеу" (Мах) принципімен толықтырады. Үнемді ойлау дегеніміз-ғылым зерттеген материалды сипаттау үшін ең қарапайым, минималды теориялық құралдарды білдіреді, бұл тәжірибеде алынған танымдық субъектінің өнімі. Махистер ұсынған ғылымның идеалы- "таза сипаттамалық ғылымның" құрылуы. Дамыған ғылымда эмпириокритиктер түсіндірме бөлігін артық деп санайды, оны "ойлауды үнемдеу" үшін жою керек. "Ойлауды үнемдеу" қағидаты (сезімдерді немесе элементтерді үнемді сипаттау) ғылыми танымның негізі мен мақсаты және шындық критерийі болып табылады. Шындық үнемдеумен ауыстырылады. Авенариустың "іргелі үйлестіру" доктринасы субъект пен объектінің ажырамас байланысын растайды, объективті шындықты танымдық тақырыпқа тәуелді етеді, эмпириокритиктер философиясына субъективтіліктің одан да үлкен элементін енгізеді. Эмпириокритиктердің бірқатар идеялары ХХ ғасырдың философиялық тұжырымдамаларында одан әрі дамыды. "Бейтарап элемент" идеясы неореализмде, неопозитивизмде одан әрі қолданыла бастады, ал дамымаған формада болған ғылыми ұғымдар мен теориялардың аспаптық сипаты идеясын прагматизм мен "өмір философиясы" (Ницше) сәтті әзірледі. "Позитивизмнің үшінші формасы" ХХ ғасырдың 20-жылдарында Еуропада қалыптасты . 40-50 жылдары бұл философиялық ағым АҚШ-та таралды, онда екінші дүниежүзілік соғысқа байланысты оның көптеген өкілдері көшті. Жоғарыда айтылғандай, "үшінші позитивизм" - бұл неопозитивизм деп аталатын және бірқатар ағымдар мен мектептерден тұратын гетерогенді философиялық бағыт. Бастапқыда ол "логикалық позитивизм" аясында дамыды, оның эпистемологиясы математикалық логика принциптеріне негізделген және оның символдық аппаратының абсолютизациясымен байланысты (Б.Расселл және т. б.). Неопозитивизмнің одан әрі эволюциясы "лингвистикалық философия" деп аталады (Л.Витгенштейн және т. б.), олардың постулаттарын негіздеу үшін табиғи тілдердің күрделі талдауын қолданады. Барлық неопозитивизм философия пәнінің одан да тарылуымен және оны ғылым тілін, ғылыми білім әдіснамасын талдауға, логиканы ғылым тілін жетілдіруге бағытталған ресми және математикалық түрге айналдырумен сипатталады. Неопозитивизмнің әдіснамалық өзегі екі өзара ерекше принципті құрайды: тексеру және азайту. Тексеру принципіне сәйкес әрбір қарапайым мәлімдеме тексерілуі керек. Тексеру әдісі субъектінің жеке психикалық қызметі ретінде түсіндіріледі. Тәжірибе материалдық қызмет ретінде тексеру процесінен алынып тасталады. Табиғат заңдарын тіркейтін логикалық мәлімдемелерді тексерудің қиындығы, позитивизм қысқарту принципін қолдана отырып жеңеді, оның мәні кез-келген жалпы мәлімдемелерді бірыңғай "атомдық" мәлімдемелерге дейін азайту және соңғысын сенсорлық тәжірибе деректерімен салыстыру болып табылады. Зерттеушілерге тән терең жеке айырмашылықтарға байланысты мұндай салыстыру өте белгісіз нәтижелер береді және ғылыми білімнің ақиқатын тексеру бола алмайды. Сондықтан, неопозитивистердің "тексеруді әлсірету" принципіне келесі ауысуы қисынды болды (бұрмалау — к.Поппер), онда мәлімдемелермен ғылыми мәртебеге ие болу үшін тексерудің негізгі мүмкіндігін көрсету жеткілікті деп айтылады. Содан кейін "когеренция" (ішкі байланыс) принципіне көшу жүзеге асырылды, оның мәні бастапқы аксиомалардың жиынтығынан дамыған "шынайы болу — дәйекті жүйенің тілдік құрылым ретіндегі элементі болу" деген тұжырымға негізделген. Болашақта когеренция теориясы таза конвенционалистік сипатқа ие болды, яғни ғылыми қауымдастық қабылдаған шындық. Айта кету керек, неопозитивистер ұсынған принциптердің өзі ғылыми білім үшін маңызды болуы мүмкін, бірақ оларды шынайы білім алудың негізі ретінде абсолютизациялау мүмкін емес, өйткені ғылыми білімнің ақиқаты мәселесі проблема болып қала береді. 50-ші жылдары ғылым тілін толығымен рәсімдеуге және ғылыми таным процестерін түсіндіруде адам табиғатының проблемаларын да, әлеуметтік-мәдени мәселелерді де елемеуге тырысудың сәтсіздігі анықталды. Осы және басқа жағдайлар ХХ ғасырдың 80-жылдарына дейін созылған. Постпозитивизм (Лакатос, Кун, Тулмин, Фейерабенд және т.б.) деп аталатын ғылым философиясында жаңа кезеңнің пайда болуына әкелді. Барлық постпозитивизмге ортақ нәрсе-ғылым мен философияға қарама-қайшылықтан бас тарту, ғылымның тарихын, оның дамуын зерттеуге жүгіну, білімнің біртіндеп жинақталуы ғана емес, сонымен бірге революцияға тән спазмодикалық Даму ретінде де түсіндіріледі. Ғылымның даму тарихы серпінді кезеңдердің өзгеруі және әлемнің жаңа ғылыми картиналарының, теориялары мен гипотезаларының пайда болуы ретінде көрінеді. Философияның бұл бағыты ХХ ғасырдың 50-ші жылдарындағы к.Поппердің және "ғылым философиясының" кейінгі өкілдерінің (Кун, Лакатос және т. б.) еңбектерінен бастау алады. Постпозитивизм философиясы: 1) формальды және символдық логика мәселелеріне назар аударудың әлсіреуі; 2) диалектикалық процесс ретінде ғылым тарихына жүгінумен, "болған" ғылыми білімнің құрылымын талдаудан оның дамуы мен қайшылықтарын мазмұнды зерттеуге күш-жігерді ауыстырумен; 3) қатаң айырмашылықтардан бас тарту және оларды біріктіруге тырысу, олардың қарсылығын "жұмсарту" – эмпирия мен теория, ғылым және философия; 4) сандық ("қалыпты ғылым") және сапалық өзгерістер (ғылыми революциялар) бірлігі ретінде білімнің жалпы даму механизмін ұсынуға ұмтылу; 5) ғылымның дамуына әсер ететін әлеуметтік-мәдени факторларды талдау арқылы жүзеге асырылады; 6) ғылыми танымның маңызды факторы ретінде философияның рөлін атап көрсету; 7) верификацияны фальсификациямен ауыстыру – гипотезаның немесе теорияның эмпирикалық тексеру нәтижесінде жалғандығы анықталатын әдіснамалық рәсім. Ғылымның дамуына (оның ресми құрылымына ғана емес) жүгініп, постпозитивизмнің өкілдері оларды әлемнің жалпы эволюциялық процестерінің ерекше жағдайлары ретінде қарастыра отырып, осы дамудың модельдерін құра бастады. Британдық философ, логик және әлеуметтанушы Карл Поппер (1902-1994) өзінің "Ғылым философиясы" тұжырымдамасын – "сыни рационализмді"жасады. Оның бастапқы ұстанымы эмпиризм емес, рационализм, яғни теориялық түзілімдерді білудегі жетекші рөлді тану: фактілер, эмпирикалық дәлелдер емес, идеялар, тұжырымдамалар, гипотезалар, теориялар. К. Поппер фактілердің эмпирикалық тұжырымдамасын психологиялық тұрғыдан сынға алды. Оның пікірінше, ғылымның фактісі жеке ғалымның жеке тәжірибесі емес (бұл жағдайда субъективті көріністі факт ретінде қабылдауға мүмкіндік бар), бірақ ғылыми қауымдастық факт ретінде мойындайтын нәрсе. Факт психологиялық емес, әлеуметтік-мәдени салада қалыптасады. Құбылыс ғылыми қауымдастық мойындаған жағдайда фактке айналады. Ғылыми қоғамдастықтың ғылыми танымдағы қауымдастық ретіндегі сындарлы рөліне баса назар ғылым философиясының тарихи мектебінің қалыптасуына айтарлықтай әсер етті. Рационалистік дәстүрді жалғастыра отырып, К.Поппер индукцияның жетілмегендігін, оның жалпы ғылыми пайымдаулардың ақиқатына кепілдік бере алмайтындығын баса айтады. Оның пікірінше, адамның ақыл-ойы "таза тақтай"емес. Ғылыми білімнің кез-келген кезеңінде ғалым белгілі гипотезалар, идеялар, нанымдарға ие. Ғалым оларды толығымен түсіндіре алмайды, әйтпесе таным процесінің өзі мүмкін болмайды. Әлем шексіз әр түрлі, және адамның екіншісіне емес, біреуіне назар аударуы (мысалы, жапырақтардың түсі мен мөлшеріне емес, ағаш жемістерінің сіңімділігіне) нанымдармен, алдыңғы біліммен, құндылық-дүниетанымдық қалаулармен анықталады. Адам әрқашан әлем туралы өз идеяларына ие болады. Бұл күнделікті тәжірибеге де, ғылыми білімге де қатысты. Поппердің пікірінше, таза бақылаулар жоқ, ал ғылымда олар теориялық компоненттер (идеялар, гипотезалар және т.б.) болып табылады. Оның пікірінше, барлық бақылаулар, әсіресе эксперименталды, белгілі бір теория аясында жүзеге асырылады. К. Поппердің айтуынша, тәжірибе (фактілер саласы) жасамайды, тек бақылайды, теорияларды қабылдамайды. Адам танымды фактілерге тап болған кезде жоққа шығарылатын немесе жетілдірілетін белгілі бір бұрмалануларға (гипотезалар, идеялар) ие бола бастайды. Сонымен қатар, олар абсолютті ақиқат мәртебесіне ие болмайды, бірақ теріске шығару мүмкіндігін ұсынатын гипотезалар болып қала береді. Поппердің пікірінше, теорияның пайдасына қанша факт болса да, келесі бақылау кезінде ол қате болуы мүмкін. Теорияда шексіз қорытындылар бар және олардың шектеулі санын ғана басқаруға болады. Бұл теріске шығару немесе бұрмалау мүмкіндігі ғылыми білім мен ғылыми ЕМЕС арасындағы түбегейлі айырмашылық болып табылады. Поппер кез-келген теорияны тексеруге болады деп санайды (сіз оның пайдасына куәландыратын фактілерді таңдай аласыз). Ғылыми теорияның білімнің басқа түрлерінен айырмашылығы-оны бұрмалау мүмкіндігі әрдайым сақталатын етіп тұжырымдалған. Қарсыласу мүмкіндігі (толықтырулар, өсу және тіпті ауыстыру), яғни бұрмалау – ғылыми білімнің негізгі белгісі (Поппердің "ғылыми зерттеу логикасы", 1934 ж.). К. Поппер білімді жинақтауға негізделген ғылым дамуының жинақталған моделін эволюциялық модельге ауыстыруды жақтады, оған сәйкес шындық гипотезалары эволюциялық дамудағы биологиялық түрлер сияқты туады, жетілдіріледі және оларды неғұрлым жетілдірілген гипотезалармен алмастыру нәтижесінде өледі. Бұл Поппер эволюциялық эпистемология деп аталады – Батыс философиясындағы қазіргі заманғы ағым, танымды адамзаттың мәдени және тарихи эволюциясының маңызды құрамдас бөлігі ретінде қарастырады. Қорытындылай келе, позитивисттер ғылым философиясының алғашқы дәйекті теоретиктері ретінде метафизикадан бас тартуды құбылыстардың мәнін ашуға дәрменсіз әрекет ретінде жариялады деп айта аламыз. Ғылым - тәжірибеде құбылыстардың (яғни заңдардың) тұрақты тізбегін белгілейтін жалғыз оң және өнімді білім. Позитивизм ұзақ уақыт бойы ғылым философиясының жетекші бағыты болып қала берді. Қолданылған әдебиеттер тізімі: 1) Конт О. Дух позитивной философии. – Спб.: Филос. общество, 2001. – 345 с. 2) Философия науки: проблемы и перспективы (материалы «круглого стола») // Вопросы философии. – 2006. – № 10. – С. 17-28. 3) Основы философии. Учебник / Л.Н.Никитин, Л.А.Алексеева, Т.А.Андреева и др.; Под ред. д.филос.н., проф. Л.Н.Никитина. – Донецк: ДонНУЭТ, 2010. – С. 37-40. 4) Голубинцев В.О. Философия для технических вузов. Учебник / В.О.Голубинцев, А.А.Данцев, В.С.Любченко. – Ростов-на-Дону: Феникс, 2004. – С. 420-454. 5) Стёпин В. С. Философия науки. Глава 1. Основные этапы развития философии науки. М., 2006. жүктеу/скачать 25.09 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|