Атмосфера дегенiмiз
Агроклиматтық аудандастыру
жүктеу/скачать 4.93 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Агроклиматтық аудандастыру дегенiмiз
| 3. Агроклиматтық аудандастыру
Ауылшаруашылық дақылдарын белгiлi бiр аймақтарда өсiру үшiн, сол аймақтың климаттық жағдайларына баға беру керек. Мысалы: Жаңа сорттарды, гибридретдi, дақылдарды жаңа агротехникаларды енгiзу, олардың егiс көлемiн анықтау үшiн климаттық жағдайлармен ғылыми негiзделген ұсыныстар қажет. Территорияға, климаттық жағдайларына байланысты ауылшаруашылық тұрғыдан баға беру үшiн, сол жердiң агроклиматтық ресурсын анықтау керек. Агроклиматтық ресурстың әртүрлi болуы ауылшаруашылығы өндiрiсiнiң аймақтық ерекшелiгiн бiлдiредi. Агроклиматтық ресурс негiзiнде жарық, жылу, ылғал факторларынан құралады. Әрбiр аймақтың агроклиматтық ресурстарын анықтаған соң агроклиматтық аудандастыру жасайды. Агроклиматтық аудандастыру дегенiмiз – территорияны климаттық ресурстары ұқсастығына қарай райондарға, аймақтарға бөлу. Агроклиматтық аудандастырудың негiзгi мақсаты территорияны агроклиматтық бiрлiгi бiрдей (аймақ, район, облыс) және агроклиматтық көрсеткiштерi басқаша аудандарға бөлiп олардың жаграфиялық шекараларын анықтап, агроклиматтық аудандастыру картасын жасау. Агроклиматтық аудандастыруды жасау үшiн территорияны жылу және ылғалмен қамтамасыздығына байланысты бөледi. Жылумен қамтамасыздығын анықтауда негiзгi көрсеткiш ретiнде 100С жоғары белсендi температураның қосындысын алады, өйткенi бұл температура өсiмдiктердiң белсендi өнiп-өсетiн кезеңi. Осы бөлулер арқылы территорияда температуралық шекаралар (сызықтар) анықталады. Территорияны ылғалмен қамтамасыздығына байланысты бөлу үшiн ылғалдылық көрсеткiштерiн анықтайды. Бұл көрсеткiштi анықтау үшiн Селяниновтың гидротермиялық коэффициентiн (ГТК) пайдаланады. Ылғалдық көрсеткiштердi анықтау әдiстерi 9.2. тарауда берiлген. Қазақстан облыстарының агроклиматтық анықтамаларында жылу мен ылғал қоры, ауылшаруашылық дақылдарының даму сатылары, ауа-райында болатын қолайсыз жағдайлар (үсiк, боран, көктайғақ т.б.) күздiк егiс туралы мәлiметтер берiледi. Республика аумағында орташа тәулiктiң температурасы 100С-тан жоғары температураның жиынтығы солтүстiк аудандарда 2000-21000С, ал оңтүстiкте 4300-46000С-қа дейiн жетедi. Солтүстiк Қазақстанда күннiң жылуы мен сәулесiнiң молдығы жаздық бидай, зығыр, көкөнiс және бау-бақша өсiруге қолайлы. Орталық Қазақстанның агроклиматы дәндi дақылдар, қарақұмық, күнбағыс, картоп өсiруге қолайлы. Бұл аймақта ауаның орташа температурасы 100С-тан жоғары болатын кезең 150-160 күндей. Оңтүстiк Қазақстанның агроклиматы күрiш, мақта, темекi, жүзiм, қант қызылшасы сияқты жылу сүйгiш дақылдарды өсiруге қолайлы. Күннiң жылуы мен сәулесi мол түсетiн бұл өңiрде ауаның орташа температурасы 100С-тан жоғары болатын кезең 180-190 күн. Оңтүстiкте жауған жауын-шашынмен салыстырғанда буланудың мөлшерi 5-10 есе артық болатындықтан, еккен егiндi қосымша суару қажет. жүктеу/скачать 4.93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|