Қазақстан Республикаcындағы ауыл шаруашылығының даму стратегиясы

Қазақстан құрамы жағынан көп этностық мемлекет, ғасырлар бойы қалыптасқан рухани және мәдени дәстүріміздің мұрагері ретінде бүгінгі экономикалық гүлдену және әлеуметтік кемелдену бағытында жаңа көкжиектерге нық қадам басып келеді.

  Нұрсұлтан Назарбаев

  Қазақстан Республикасы тәуелсіздік жылдары әлемдік қауымдастыққа нық қадаммен енген тәуелсіз мемлекет ретінде алға шықты. Біз әлемнің көптеген елдерімен терезесі тең мемлекет ретінде қатынас орнаттық. Егемендіктің алғашқы жылдарында нақты нәтижеге қол жеткізу үшін талай қиындықтар мен кедергілерден өтуге тура келді. Бүгінгі таңда еліміздің қол жеткізген жетістіктері – бұл астық өсіріп, көмір өндіріп, металл құйып, үй тұрғызған, мемлекеттік және қоғамдық ұйымдарда түрлі ғылыми-зерттеулер жүргізген миллиондаған қазақстандықтардың, еліміздің барлық аймағындағы халқының табан ақы, маңдай тері.

1992 жылы Оның бастамасымен «Егемен мемлекет ретінде Қазақстанның қалыптасуы мен даму стратегиясы» әзірленді және оны жүзеге асыруға нақты қадамдар жасалды. Ол ел болып сүрудің бағытын өзі айқындап өзі анықтап берді. Ол ұсынған бағдарлама шаруашылықтағы берекесіздіктен, кәсіпорындардың күйреуінен, тапшылықтан еңсесі езілген елдің әлеуметтік жағдайын түзеуге, ішкі және сыртқы тұрақсыздықты жоюға, жәрдемақы мен зейнетақыны өсіруге, кәсіпорындардың жұмысын жандандыруға және т.б. бағдарланған болатын. Экономиканың тамырына қан жүгірті үшін таза парақтан емес, соңғы кеңестік кезеңнің көрсеткішімен салыстырғанда, мейлінше жоғары деңгейден бастау қажет болды. Аталмыш стратегия 1993 жылдан бастап, ұлттық валюта еңгізілгеннен кейін, нақты іс жүзіне аса бастады. Ол ауқымды міндеттерді, атап айтқанда, қол жеткізілген макроэкономикалық жетістіктерді сақтап қалу, дамудың жаңа белесіне көтерілу секілді міндеттерді шешудің қажетті әрі тиімді алғышартына айналды.

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев 1997 жылдың қазан айында Республиканың 2030 жылға дейінгі даму стратегиясын ұсынды. Бұл құжат Қазақстанда тұрақты динамикалы экономикасы бар мемлекет құрудың ұзақ жылдарға бағытталған даму жолын көрсетіп берді.

«Қазақстан – 2030» Стратегиясын іске асырудағы алғашқы кезең 2010 жылға дейінгі Стратегиялық даму бағдарламасы болды. Бағдарлама бәсекелестікке лайықты экономикасы мен өндірісі және ауыл шаруашылығы дамыған, әлеуметтік саланың қызмет көрсету деңгейін қолжетерліктей дәрежеге жеткізу міндеттерін анықтап берді. Стратегияны жүзеге асыру кезеңінде көптеген басты салаларда ілгері дамуға қол жеткізілді.

Осыған орай «Қазақстан – 2030» Стратегиясының келесі кезеңі – 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму бағдарламасы қабылданды. Ол дағдарыс кезеңінде бәсекелесуге қабілетті экономиканы қалпына келтірудің негізін салуға бағытталған.

ХХІ ғасырдың екінші онжылдығында мемлекеттік қызметте бес басты бағыт болды.

БІРІНШІ БАҒЫТ – ЭКОНОМИКАНЫҢ ДАҒДАРЫСТАН КЕЙІНГІ ДАМУЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ.

Келешектегі сапалы дамудың негізін салуға мүмкіндік жасайтын іскерлік жағдайды жақсарту, қаржы секторын нығайту және заң жүйесін жетілдіру мақсатында кешенді шаралар жасау қарастырылып жатыр.

ЕКІНШІ БАҒЫТ – ИНФРАҚҰРЫЛЫМДЫ ДАМЫТУ МЕН ИНДУСТРИАЛИЗАЦИЯ АРҚЫЛЫ ДИВЕРСИФИКАЦИЯНЫ ЖЕТІЛДІРУ ЕСЕБІНЕН ЭКОНОМИКАНЫҢ ТҰРАҚТЫ ДАМУЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ.

Экономикалық диверсификация ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу; сонымен бірге энергетика, көлік және коммуникациялардың озық дамуы сияқты басым бағыттар есебінен қамтамасыз етіледі. Қайта өңдеумен айналасатын өндірістік салаларда еңбек өнімділігі 2 есе, аргоөнеркәсіп кешендерінде 4 еседен кем болуы керек. 

ҮШІНШІ БАҒЫТ – ИНВЕСТИЦИЯЛАР БОЛАШАҚҚА.

Кез келген мемлекеттің тұрақты және жүйелі дамуындағы басты факторлар адамдар ресурсының саны мен сапасы. Адам - прогрестің, инновация мен өндірістің дамуының негізгі қозғаушы күш. Осылайша, болашақ он жылдың ішінде адамдар капиталына салынған инвестициялар күн тәртібінің өзекті мәселесіне айналады.

ТӨРТІНШІ БАҒЫТ – АЗАМАТТАРҒА САПАЛЫ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ.

Мұндағы басты мақсат, тұрғындарды әлеуметтік қорғау мәселелерін күшейту және тиімді тұрғын үй мен коммуналдық қызмет көрсету.

БЕСІНШІ БАҒЫТ – ҰЛТАРАЛЫҚ КЕЛІСІМДІ ҚОЛДАУ, ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРДЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІ МЕН ТҰРАҚТЫЛЫҒЫ.

Ғасырдың негізгі онжылдығында негізгі күш мемлекетіміздің алға қарай нығайып дамуына, қауіпті сейілту мен оған қарсылық көрсету, сыртқы ортаның қолайлығының қалыптастыруға шоғырландырылады.

Ауыл шаруашылығы бұл еліміздің экономикасын биікке асқақтататын маңызды, негізгі салаларының бірі болып табылады.

Әрине, әлемдік деңгеймен салыстырмалы түрде қарағанда елеміздің макроэкономикалық көлемі жоғары емес. Осыған қарамастан Қазақстанның сыртқы экономика саласын болашақта дамытуына орасан зор шамасы бар. Атап айтсақ, ұн тартатын кәсіпорын жоғары көрсеткіштерге жетті. Ұнды экспорттау 2000 жылдан бері 20 есеге өсті. Бұл саланың басты міндеті – ұн түрлерін көбейту, нарық ауқымын кеңейту, қалыптасқан тәртіпті  орнықтыру, жаңа маркетингтік шешімдерге қол жеткізу.

Бүгінде ауыл шаруашылық машина жасау саласы комбайн, трактор тағы басқа да техника құрастыруды қамтамасыз етіп отыр.

Маңызды экспорт-импорт әлеуетіне қабілетті, көлемі өсіп келе жатқан макарон өнімдерін шығару саласы. Осы өнімді өндіру бойынша Қазақстан әлемдік көрсеткіштер бойынша 29-шы орында, саланың күш-қуаты жағынан өнім өндірушілер мен экспорттаушылар қатарының бестігіне кіретін шамасы бар.

Атап айтқанда әр елдің өзінің экономикалық ауыл шаруашылық көрсеткіштері, кешендері, өндірістері, мал шаруалышығы, егін шаруашылығы дамыған, дамып келе жатқан қалалар, облыстар бар. Мысалы: