Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының азаматтық істер жөніндегі алқасынан Азаматтың соттылығы туралы анықтама заң талабына сай берілмегендіктен сот қаулысы өзгертілді

Азамат Ө.Дүйсенов құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі Комитетінің Қызылорда облысы бойынша басқармасының оған қатысты беретін анықтамаларда соттылығы жойылғанына қарамастан сотталған деп көрсетуімен келіспей, өзін сотталмаған деп көрсетуді міндеттеу туралы сотқа арыз берген.

Қызылорда қалалық сотының Ө.Дүйсеновтың арызы қанағаттандырылып, Қызылорда облыстық сотының қаулысымен ҚР ҚК-нің 103-бабының 1-бөлігі мен ҚК-нің 63-бабы қолданылып, 3 жылға бас бостандығынан шартты түрде айырылып, 1 жыл сынақ мерзімі белгіленген жазасына сотталғандығы ҚР ҚК-нің 77-бабы, 3-бөлігінің “а” тармағына сәйкес жойылғандықтан Қызылорда облысы бойынша Қазақстан Республикасы Бас Прокуратурасының құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі Комитетінің басқармасына Ө.Дүйсеновке байланысты берілетін анықтамаларда соттылығын көрсетпеуді міндеттеген.

Қызылорда облыстық сотының азаматтық істер жөніндегі алқасының қаулысымен сот шешімі өзгеріссіз қалдырылған.

Қызылорда облыстық сотының қадағалау алқасының қаулысымен сот шешімі мен облыстық соты алқасының қаулысы өзгеріссіз қалдырылған.

ҚР Бас прокурорының бірінші орынбасары өзінің қадағалау наразылығында іс бойынша қабылданған сот қаулыларын бұзып, Ө.Дүйсеновтың арызын қанағаттандырусыз қалдыру туралы жаңа шешім қабылдауды сұраған. Соттардың аталған азаматқа берілген анықтамаларда оның бұрынғы соттылығы көрсетілуге тиіс емес деген тұжырымы заң талаптарына қайшы келеді деп көрсеткен.

Прокурордың қадағалау наразылықты қолдаған, сот қаулыларын бұзып, Ө.Дүйсеновтың арызын қанағаттандырусыз қалдыру туралы жаңа шешім қабылдауды сұраған қорытынды сөзін тыңдап, Жоғарғы сот алқасы наразылық ішінара қанағаттандырылуға жатады деп есептейді.

Ө.Дүйсенов Қызылорда қалалық сотының 12-қараша, 2001-жылғы үкімімен ҚР ҚК-нің 108-бабының 2-бөлігімен 2 жылға бас бостандығынан айыруға сотталып, ҚК-нің 63-бабы қолданылып, тағайындалған жазаны шартты деп есептеп, 1 жыл сынақ мерзімі белгіленгені анықталған. Қызылорда облыстық сотының қылмыстық істер жөніндегі алқасының 25 -желтоқсан, 2001-жылғы қаулысымен сот үкімі өзгертіліп, Дүйсеновтің әрекеттері ҚР ҚК-нің 103-бабының 1-бөлігіне қайта дәрежеленіп, ол 3 жылға бас бостандығынан айыруға, жазаны түзеу колониясының жалпы режимінде өтеуге сотталған. Қызылорда облыстық сотының қадағалау алқасының қаулысымен облыстық сот алқасының қаулысының Ө.Дүйсеновке жаза тағайындаған бөлігі өзгертіліп, оған ҚР ҚК-нің 63-бабы қолданылып, тағайындалған жазаны шартты деп есептеп, 1 жыл сынақ мерзімі белгіленген.

Дүйсеновтің сұратуы бойынша құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі Комитетінің Қызылорда облысы бойынша басқармасының 12-қаңтар, 2004-жылы берген анықтамасында оның жоғарыдағы сотталғандығы туралы көрсетілген. Соттар ҚР ҚК-нің 77-бабына сай арызданушының соттылығы жойылғандықтан сотты болғанын көрсету заңсыз деген тұжырымға келген.

“Мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу туралы” Заңның 3-бабына сәйкес статистика бұқаралық құқықтық немесе басқа да заңи мәні бар құбылыстардың жиынтығын сипаттайтын құжатталған ақпараттарды арнайы есепке алу нысанасы болып табылады. Осы Заңның 7-бабы, 2-бөлімінің 5) тармағына сай уәкілетті орган мен оның аумақтық органдары өз өкілеттері шегінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген шекте, көлемде және мерзімде жеке және заңды тұлғаларға ақпараттық-анықтамалық қызмет көрсетуді жүзеге асыруға міндетті.

ҚР Бас Прокурорының 27-қаңтар, 1998-жылғы N 95 бұйрығымен бекітілген “Қылмыс жасағандардың жеке, фамилиялық және дактилоскопиялық есептерін жүргізудің тәртібі туралы” Ережесінің 1.3 тармағы бойынша тұлғаларды есепке алу үшін сотталғаны (ақталған) жөнінде соттың үкімдері мен қаулылары негіз болады.

Жоғарыда айтылғандардың негізінде арызданушының сотталғаны туралы оған берілген анықтамада көрсетілгені заңды. Сонымен қатар ҚР ҚК-нің 77-бабы, 3-бөлігінің “а” тармағына сай оның соттылығы жойылған. Аталған баптың 7-бөлігіне сәйкес соттылықты жою немесе алу соттылыққа байланысты барлық құқықтық зардаптардың күшін жояды. Сондықтан уәкілетті органның аумақтық органы Ө.Дүйсеновке берген анықтамада оның соттылығы жойылғаны туралы көрсетуі міндетті.