Қазақстан Республикасының
Бiлiм және ғылым
министрлiгi
Д. Серікбаев атындағы
ШҚМТУ
|
Министерство
образования и науки
Республики Казахстан
ВКГТУ им. Д. Серикбаева
|
БЕКІТЕМІН
КжәнеЛ кафедра меңгерушісі
___________В.Н.Вдовин
________________ 2014ж
|
|
«ЖҮК ЖӘНЕ КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЖҰМЫСТАРЫҢ НЕГІЗДЕРІ»
050901 (5В090100) «Тасымалдауды, қозғалысты ұйымдастыру және көлікті пайдалану» мамандығында оқитын студенттерге арналған
қысқаша дәріс конспектісі
Өскемен
2014
3 Дәріс қысқаша жазбасы (2 сағат)
1 тақырып Пәннің кіріспесі, мақсаты және есебі (1 сағат)
Дәріс жоспары
1. Халық шаруащылығындағы және өнеркәсіпте темір жол көлігінің маңызы
2. Жүктік және коммерциялық жұмыстың рөлі
3. Темір жол көлігінің негізгі өркендеу кезеңдері.
Көліктің мемлекеттің экономикасына тигізетін ролі зор. Қазақстанда көлік кешенінің өндірілген ішкі өнімнің 1997 жылы 10,3%, ал 1998 жылы 11,7% -ке және 1999 жылы 12,9 % дейін өсті. 2008 жылы жылғы көрсеткіш деңгейі 14-15% құрайды.
Бүгінгі күні темір жол көлігі көлік жұмысының жалпы көлемін орындайды (көлік кешенінің 70% -ын орындайды), ал көліктік тарифтің төмендігіне қарамастан 57 % ды құрайды. Мысалы:
- құбыр көлігі -35,7%
- авто көлігі- 6,7%
- әуе көлігі 0,9%
Өнеркәсіптік темір жол көлігінің өркендеуі негізінде завод, шахталарды қамтамасыз етіп отырды. Рельстік көліктің өркендеуі рельстік жол завод салынудан басталды. 1974 жылы Колываного- Восресенских заводында рельстік жолдарда механикалық канаттың тартылысынан басталады. 1788жылы Александр атылу заводында 173,5 м ұзындықта жол салынды.
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1. Организация грузовой и коммерческой работы на железнодорожном транспорте. Дерибас А.Т., Повороженко В.В., Смехов А.А. Учебник для вузов, 4-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980, 328 с.
2. Грузоведение, сохранность и крепление грузов / А.А. Смехов, А.Д. Малов, А.М. Островский и др.; Под ред. А.А. Смехова. – М.: Транспорт, 1987. - 239 с.
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары (1 тақырып) [1,2]
1. Көліктің даму ырғағының өсуі.
2. Бүгінгі темір жол көлігіне келетін көлік жұмысының көлемі
3. Темір жол көлгінің жұмыс көрсеткіштері.
2 тақырып Жүктік және коммерциялық жұмысты ұйымдастыру (2 сағат)
Дәрістің жоспары
1. Темір жол көлігі туралы заң
2. Темір жолдың құрылымы
3.Жүктік және коммерциялық жұмысты ұйымдастыру
Қазіргі уақытта темір жол көлігінде 3000 локомотив және 250000 вагондар пайдаланылуда. Даму барысында темір жол көлігі өндірістік болып табылады, ал магистралды темір жол көлігінің даму қарқыны өндірістікті басып озды. ХХ ғасырдың 70-ші жылдары негізгі бағыттары анықталды.
Республикамызда 1997 жылы темір жол бағытын реформалау басталды. Ең алдымен өндірістік қорлардың жағдайлары, негізгі қорларды жөндеу жұмыстарының көлемі ұлғайды.
Өндіріс шаруашылығының тік басқару жүйесіне ауысу болып табылады. Сызықтық өнекәсіптер негізгі шаруашылықтар тікелей белгіленген Дераптаментке және Басқармаға кіретін орталық ақпараттық басқарма РМК. Бұл жүйе шикізаттың материалды және қаржылай қозғалысын жүргізді, айналмалы қаржының өсуін қамтамасыз етті.
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1.Закон Республики Казахстан о железнодорожном транспорте – Алматы, «Юрист», 2004. – 40 с.
2. Тарифные руководства № 1, 4.
3. Тарифы на экспортно-импортные грузовые железнодорожные перевозки, Астана, 1999 – 286 с.
4. Тарифная политика железной дороги Казахстана на перевозки грузов в международном сообщении на 2006 фрахтовый год, ЗАО «НК «КТЖ», Астана, 2006.
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары (2 тақырып) [1,2,3,4]
1. Темір жол көлігінің саясаты
2. Қазақстан темір жол көлігінің спецификасы
3 тақырып Жүктік және коммерция жұмысын басқару (2 сағат)
Дәрістің жоспары
1. Жүкті тасымалдаудың ережелері
2. жүкті тасымалдауды ұйымдастыру
3. Жүк тасымалдаудың шарттары
Көлік түрлерінің мәні мен рөлі әр елде қоғамдық кәсіпорын жүйесімен,
негізгі табиғи байлықтарды географиялық талаптарға сай орналастыру және ауыр индустрия анықталады.
Келесі түрдегі көлік түрлері бар: темір жол, су, теңіз, авто, құбыр және әуе бірегей көлік жүйесін құрайды, бірі- бірімен тығыз байланыста болады. Барлық көлік түрлері технико- экономика, пайдалану бірегей жоспар бойынша жұмыс істейді.
Темір жол көлігінің қатысуымен және басқа да көлік түрлері бойынша жүктерді бірегей құжатпен берліген жол торабымен тасымалданады,жеке көлік түрімен, онда жеке құжат толтырылады, бірақ басшы жүкті ауыстырмалау пунктінде жүкті береді.
Жүкті ұйымдастыру мен коммерциялық жұмыстың дұрыс орындалуы тасымал сапалы болады.
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1. Организация грузовой и коммерческой работы на железнодорожном транспорте. Дерибас А.Т., Повороженко В.В., Смехов А.А. Учебник для вузов, 4-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980, 328 с.
2. Грузоведение, сохранность и крепление грузов / А.А. Смехов, А.Д. Малов, А.М. Островский и др.; Под ред. А.А. Смехова. – М.: Транспорт, 1987. - 239 с.
3. Оптимизация процессов грузовой работы. Смехов А.А., Лазарев Х.М. и др. Изд-во «Транспорт», 1973 – 264 с.
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары (2 тақырып) [1,2,3,4]
1. Жүк жұмысын жүргізу реті
2. Коммерция жұмысын жүргізу реті
4 тақырып Жүк тарифы (2 сағат)
Дәрістің жоспары
1. Дамыған мемлекеттердегі темір жол көлігінің мәні
2. тарифтің мәні
3. Тарифтік жүйе
Экономиканы басқаруда барлық тасымалға және қызмет көрсетуде көліктік тарифтер өсуде.
Көліктік тариф деп мемлекеттік жоспар бағасы болып табылады. Тарифтік жүйе көліктік кәсіпорындарды өзіне тарту керек және тасымал ақысын төмендету болып табылады және де тасымал сапасына ықпал ету керек, оларға тасымал жоспарын және халықтың қозағлысын толық қанағаттанарлықтай жағдай жасау.
Табыс, түсім және тиімділік тікелей тасымалдың көлемінен, сападан және сеніділітен, сонымен қатар тариф деңгейіне байланысты. Табыстың өсуі жалпыланған кәсіпорынның жұмыскерлерінің жұмыс көрсеткішінің әсері нен және еңбек етушілердің табыстары болып табылады.
Тарифті құруды жетілдіру және тұрақтандыру, дұрыс қолдану қор қатымының өсуіне және жұмыс тиімділігіне, көліктік кәсіпорынның тұрақты қаржы жағдайына әсер етеді.
Тарифтер жоспарлы- нормативті шығындарды көрсетеді, ғылыми-техниканың алға ұмтылысын жетілдіру шараларын ескеру, жаңа технологияларды және кең етек алған тәжірибені рационалды түрде реттеу және шикізатты қолдану.
Тарифтік жүйенің теориясы мен тәжірибесі, тасымал тарифын құру сұрақтары және қызмет көрсетуі көліктік экономиканың негізгі бөлігі болып табылады.
Ұсынылатын әдебиеттер
1. Транспортные тарифы: Учебн. пособие для вузов ж-д. трансп. / А.П. Абрамов, В.А. Дмитриев, А.В. Крейнин, Л.А. Под ред. В.А. Дмитриев. – М.: Транспорт, 1988. – 232 с.
2. Организация грузовой и коммерческой работы на железнодорожном транспорте. Дерибас А.Т. Смехов А.А. М. Транспорт. 1980.
3. Электронный учебник по дисциплине «Грузовые тарифы» Жандыбаев Б.Р. Караганда, КарГТУ. 2005.
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары (1 тақырып) [1, 2, 3]
1. Тарифтік саясат 2. Тарифті құрастыру.
5 тақырып Тасымал құжаттары (2 сағат)
Дәрістің жоспары
1. тасымалдауға сұраныс
2. Тасымал жоспары
Темір жолда тасымалданатын жүктердің құжаттары тауар бөлімшесінде тауар кассирімен дайындалынады.
Тасымал құжаттарына жүк қағазы, жол ведомосы, жол ведмосінің корешоктары, квитанциялар жатады.
Темір жолда жүкті жіберу алдында жүк жіберуші жүк қағазын толтырады, яғни негізгі құжатты, жүк жіберуші мен темір жол арасындағы байланыс.
Жүк жіберуші тасымал құжаттарында жүктердің алфавит тізіміндегі жүктер атын жазуы керек.
Жүкті жөнелтуші стансада жүктің аты толығымен жазылмаса жүк жібершіге қатесін түзетілуге жіберілсін. Жүктің аты анықталмайынша жүк стансада тұрады. Тасымал құжатына жүктің аты анықталғаннан сон стансада станса штемпелімен және жұмысшылардың қолы мен қабылдаушылармен бекітіледі.
Тасымал құжаттарында мыналар толтырылады: тасымал құжаттың № (журналдан алынады); жылдамдықтың түрі (жүктік үлкен, пассажирская); № түрі, жүк көтергіштігі және вагон осінің саны; жөнелтілу мен қабылдау стансасы; қаржы реквизиттері; тасымал арақашықтығы; жүутік атауы мен оралуы; брутто, нетто, орын саны; жүк ауыстыру пункті; тауар кассирінің қолы; негізгі белгілері бар печать; жүкті қабылдаушының толық мәліметтері.
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1. Организация грузовой и коммерческой работы на железнодорожном транспорте. Дерибас А.Т., Повороженко В.В., Смехов А.А. Учебник для вузов, 4-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980, 328 с.
2. Закон о железнодорожном транспорте Республики Казахстан
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары (4 тақырып) [1,2]
1.Тасымалға сұранысты кім жен қалай толтырылады?
2. Тасымалға сұраныс беру уақыты?
3.Тасымал жоспарының формасы?
6 тақырып Сақталуды қамтамасыз ету және сақталынбайтын жүктерді толтыруды қамтамасыз ету (2 сағат)
Дәрістің жоспары
1. Жүктердің сипаттамасымен танысу
2. Жүктің сақталуы
3. Жүктің сақталуын қамтамасыз ететін құрылғы
4. Тасымалданатын сақталынбайтын жүктерді толтыру
Ашық жылжымалы құраммен тасымалданатын жүкті алдын ала тиеу және бекітуді техникалық жағдайларға байланысты қарастырылуы керек. Сонымен қатар: жылжымалы бөліктерін бекіту керек, салқындату жүйесіндегі сұйықтықтырлы және бактағы жанармайларды құйып алынуы тиіс, коррозиядан сақтай үшін жүкті жақсылап жабылуы және ауырлық орталығын көрсетуі тиіс.
Сонымен қатар жылжымалы құрамды толық тексерістен өтілуі керек.Вагонның еденін жүктен, қардан және мұз қалдықтарынан тазартылуы керек. Қысқы уақытта вагонның еденіне 1-2 см қабатпен құм төгілуі тиіс.
Жүктің рамысы мен жүрдек бөліктері салмақтан асып кетпеуі үшін жүкті вагонның ұзындығы мен ені бойынша орналастырылады. Айырмашылығы төорт осьтік вагон үшін 10 т, алты ості – 15 т, сегіз осьті – 20т аспауы керек. Қозғалыс кезінде вагонның орнықтылығы болғаны абзал. Ол үшін жүк орны мен вагонның ауырлық орталығының координаты – аралығы 2,3 м рельс беткейінен және төрт осьтік жүк тиелген вагонның ауданы -50 м2.
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1. Организация грузовой и коммерческой работы на железнодорожном транспорте. Дерибас А.Т., Повороженко В.В., Смехов А.А. Учебник для вузов, 4-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980, 328 с.
2. Правила перевозок грузов, Астана, 2004.
3. Размещение и крепление грузов в вагонах. Справочник. (А.Д. Малов, О.И. Михайлов, Г.М. Штейнфер, Г.П. Ефимов). 2-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980. 328 с.
4. Оптимизация процессов грузовой работы. Смехов А.А., Лазарев Х.М. и др. Изд-во «Транспорт», 1973 – 264 с.
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары [1,2,3,4,5]
1. жүктің классификациясы
2. Жүктің сақталуы
3. Тасымалджауға жүкті қабылдау
4. Сақталмайтын жүкті тасымалдау
7 тақырып Жөнелтілу мен қабылдау пунктеріндегі жүктік және коммерциялық жұмыстар технологиясы (2 сағат)
Дәрістің жоспары
1. Жөнелтілу пунктінде жүктік және коммерциялық операциялары
2. Қабылдау пунктінде жүктік және коммерциялық операциялары
3. Жол үстіндегі жүктік және коммерциялық операциялары
Жөнелтілу стансасында келесі операциялар түрлері орындалады: тасымал құжаттарын құрастыру және жүктерді тасымалға дайындау; қабылдау және көлемін және жүктің салмағын анықтау; тасымал ақысын есептеу; тиеу және вагон қағазын құрастыру; тасымал құжаттарын жинақтау және жүкті жөнелту.
Жолда жүктермен келесі операциялар атқарылады:вагонды коммерциялық тексерістен өткізу және коммерциялық келеңсіз жағдайлардын алдын алу; жүкті вагоннан вагонға ауыстыру;
Қабылдау стансасында келесі операциялар орындалады: келген пойызды өңдеуден өткізу, құжаттарды техникалық және тауарлық конторға жіберу; жүкті жүкті түсіру.
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1. Организация грузовой и коммерческой работы на железнодорожном транспорте. Дерибас А.Т., Повороженко В.В., Смехов А.А. Учебник для вузов, 4-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980, 328 с.
2. Правила перевозок грузов, Астана, 2004.
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары [1,2]
-
жөнелту пунктінде орындалатын жұмыстар
-
қабылдау пунктінде орындалатын жұмыстар
-
жол үстіндегі орындалатын жұмыстар
8 тақырып Аралас және халықаралық қатынастағы жүктік және коммерциялық операциялар (2 сағат)
Дәрістің жоспары
-
Аралас қатынастағы жүктік және коммерциялық операциялар
-
Халықаралық қатынастағы жүктік және коммерциялық операциялар
Жүк ағыны негізінде құбыр және автомобиль көлігінің мәні зор. Бірақ темір жол көлігі жүк айналымының 50% және басқа көлік түрлеріне қарағанда үлкен көрсеткіштер көрсетеді.
Темір жол көлігінен басқа көлік түріне ауыстырылуы үшін ауыстырылым пунктіне жіберіледі. Ауыстырылым пункті жалпы пайдалану және арнайы болады. Ереже бойынша көлік түрлеріне байланысты тасымал құжаттары толтырылады. Жалпы пайдалану пунктінде ауыстырылмды иесіз орындалады. Мұндай жағдайда тура аралас қатынаста біргей құжатпен тасымалданады.
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1. Организация грузовой и коммерческой работы на железнодорожном транспорте. Дерибас А.Т., Повороженко В.В., Смехов А.А. Учебник для вузов, 4-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980, 328 с.
2. Правила перевозок грузов, Астана, 2004.
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары (5 тақырып)[1,2]
1. Көлік түрлерімен жүк жұмысын ұйымдастыру
2. Көлік түрлерімен коммерциялық жұмысын ұйымдастыру
3. Темір жол көлігімен басқа көлік түрлерімен байланысы
4 Практикалық сабақтарды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар
1 тақырып Жүк шаруашылығы бойынша есеп формасы (2сағат)
Сабақта есеп формасын қолдану
Практикалық сабақтың жоспары
1. Жүк шаруашылығының формасымен танысу
2. Есеп формасын беру мақсаты
3. Есеп формасын толтыру
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1. Правила перевозок грузов, Астана, 2004 г.
2. Закон Республики Казахстан о железнодорожном транспорте
3. Правила перевозок грузов, Астана, 2004 г.
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары [1,2,3]
1. Есеп формасын оқу
2. Есеп формасын толтыру ережелері
2 тақырып Габариттер (3 сағат)
Сабақта габариттердің сызбаларын қолдану
Практикалық сабақтың жоспары
1. Габарит түрлері
2. Габарит емес түрлері
3. Габарит еместің есебі
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1. Организация грузовой и коммерческой работы на железнодорожном транспорте. Дерибас А.Т., Повороженко В.В., Смехов А.А. Учебник для вузов, 4-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980, 328 с.
2. Правила перевозок грузов, Астана, 2004.
3. Размещение и крепление грузов в вагонах. Справочник. (А.Д. Малов, О.И. Михайлов, Г.М. Штейнфер, Г.П. Ефимов). 2-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980. 328 с.
4. Оптимизация процессов грузовой работы. Смехов А.А., Лазарев Х.М. и др. Изд-во «Транспорт», 1973 – 264 с.
5. Перевозка грузов по железным дорогам: Справочник / Под ред. Н.А. Гундобина – 2-е изд., перераб. и доп. – М.: Транспорт, 1978. – 456 с.
6. Жандыбаев Б.Р. Электронный учебник. Караганда: КарГТУ, 2004
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары [1,2,3,4,5,6]
1. Габариттік еместің сипаттамасы
2. Колодтық тежеуіш
3. Есептік габарит еместі анықтау
3 тақырып Жылжымалы құрамның нөмірленуі (3 сағат)
Жылжымалы құрамның нөмірлену кестесін қолдану.
Практикалық сабақтың жоспары
1. Жылжымалы құрамның нөмірленуі
2. Жылжымалы құрамды шифрлеу
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1. Организация грузовой и коммерческой работы на железнодорожном транспорте. Дерибас А.Т., Повороженко В.В., Смехов А.А. Учебник для вузов, 4-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980, 328 с.
2. Правила перевозок грузов, Астана, 2004.
3. Размещение и крепление грузов в вагонах. Справочник. (А.Д. Малов, О.И. Михайлов, Г.М. Штейнфер, Г.П. Ефимов). 2-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980. 328 с.
4. Оптимизация процессов грузовой работы. Смехов А.А., Лазарев Х.М. и др. Изд-во «Транспорт», 1973 – 264 с.
5. Перевозка грузов по железным дорогам: Справочник / Под ред. Н.А. Гундобина – 2-е изд., перераб. и доп. – М.: Транспорт, 1978. – 456 с.
6. Жандыбаев Б.Р. Электронный учебник. Караганда: КарГТУ, 2004.
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары [1,2,3,4,5,6]
1. Жылжымалы құрамның нөмірленуі не үшін қажет?
2. Кім нөмірлейді?
3. Нөмірлеуді санауды қалай жеңілдету керек?
4 тақырып Жүкке әсер етуші күш (3 сағат)
Сабақта жүктерді орналастырудың сызбанұсқаларын пайдалану керек
Практикалық сабақтың жоспары
1. Бойлыққа әсер ететін күштің есебі
2. Көлденең күштің есебі
3. Тігінен әсер ететін күштің есебі
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1. Организация грузовой и коммерческой работы на железнодорожном транспорте. Дерибас А.Т., Повороженко В.В., Смехов А.А. Учебник для вузов, 4-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980, 328 с.
2. Правила перевозок грузов, Астана, 2004.
3. Размещение и крепление грузов в вагонах. Справочник. (А.Д. Малов, О.И. Михайлов, Г.М. Штейнфер, Г.П. Ефимов). 2-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980. 328 с.
4. Оптимизация процессов грузовой работы. Смехов А.А., Лазарев Х.М. и др. Изд-во «Транспорт», 1973 – 264 с.
5. Перевозка грузов по железным дорогам: Справочник / Под ред. Н.А. Гундобина – 2-е изд., перераб. и доп. – М.: Транспорт, 1978. – 456 с.
6. Жандыбаев Б.Р. Электронный учебник. Караганда: КарГТУ, 2004.
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары [1,2,3,4,5,6]
1. Меншікті бойлыққа әсер ететін күштің әсері
2. Меншікті көлденең күштің әсері
3. Тігінен әсер ететін күштің әсері
5 тақырып Габариттік емес және ауыр жүктерді тасымалдау (4 сағат)
Габариттік емес және ауыр жүктердің орналасу сызбанұсқасын қолдану
Практикалық сабақтың жоспары
1. Габариттік емес жүктерді тасымалдау
2. Ауыр жүктерді тасымалдау
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1. Правила перевозок грузов, Астана, 2004 г.
2.Организация грузовой и коммерческой работы на железнодорожном транспорте. Дерибас А.Т., Повороженко В.В., Смехов А.А. Учебник для вузов, 4-е изд., перераб. и доп. М., Транспорт, 1980, 328 с.
3. Жандыбаев Б.Р. Электронный учебник. Караганда: КарГТУ, 2004.
4. Жандыбаев Б.Р. Методическое указание для курсового проекта «Управление грузовой и коммерческой работы». Караганда: КарГТУ, 2004 г.
5. Оптимизация процессов грузовой работы. Смехов А.А., Лазарев Х.М. и др. Изд-во «Транспорт», 1973 – 264 с.
СДЖ арналған бақылау тапсырмалары [1,2,3,4,5,6]
1. Габариттік емес жүк дегеніміз не?
2. Габариттік емес жүкті тасымалдауға кім рұқсат беретін кім?
3. Ауыр жүктерге қандай жүктер жатады?
4.Габариттік еместікті азайтудың әдістері?
5. Габариттік еместіктің дәрежесі?
5 Студенттің оқытушымен дербес жұмысының тақырыптамалық жоспары
СОДЖ
тақырып аты
|
Пәннің
мақсаты
|
Пән өткізу
формасы
|
Тапсырма мазмұны
|
Ұсынылған әдебиеттер
|
1 тақырып. Теміржол көлігінің заңын оқу
|
Берілген тақырып бойынша тереңірек оқу
|
Бақылау
сұрақтары
|
Сұрақтар
|
[1,2] Дәріс материалы
|
2 тақырып. Тариф саясатын оқу
|
Берілген тақырып бойынша тереңірек оқу
|
Бақылау
сұрақтары
|
Сұрақтар
|
[1,2,5,6] Дәріс материалы
|
3 тақырып. Жүкті тасымалға дайындау
|
Берілген тақырып бойынша тереңірек оқу
|
Бақылау
Сұрақтары
|
Сұрақтар
|
[2,3,5,6] Дәріс материалы
|
4 тақырып. Байланыс материалы
|
Берілген тақырып бойынша тереңірек оқу
|
Бақылау
Сұрақтары
|
Сұрақтар
|
[1,3,6,9] Дәріс материалы
|
5 тақырып. Тасымал құжаттары
|
Берілген тақырып бойынша тереңірек оқу
|
Бақылау
Сұрақтары
|
Сұрақтар
|
[2,6,8] Дәріс материалы
|
6 тақырып. Тасымал мтөлем ақысын анықтау
|
Берілген тақырып бойынша тереңірек оқу
|
Бақылау
Сұрақтары
|
Сұрақтар
|
[1,4,5,7] Дәріс материалы
|
7тақырып. Контейнерлер
|
Берілген тақырып бойынша тереңірек оқу
|
Бақылау
сұрақтары
|
Сұрақтар
|
[1,4,5,7] Дәріс материалы
|
6 Межелік бақылау және қорытынды аттестация кезеңінде студенттердің білімдерін бақылауға арналған материалдар
6.1 пән бойынша жазба жұмыстарының тақырыптамасы
Студенттерді тексеру барысында откен тақырыптар бойынша тест жүргізу
6.2 Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар (тест тапсырмалары)
1. Тасымал ақысын есептеу
2. Тасымал құжаттарын дайындау
3. Есептік формасы
4. Габариттік еместіктің дәрежесін есептеу
5. Жүктің жеткізілу уақытын анықтау және қосымша ақы мен жинақтар
6. Жүктік вагондардың бірінші нөмірі нені анықтайды?
6.3 Емтихан билеттері (тестілері)
Тестілер
$$$ 1
Жүк жөнелтушілер мен тасымалдаушылардың (жүк қабылдаушылар және т.б.) арасындағы қоғамдық қарым-қатынастарды реттейтін құжат:
A) темір жол көлігі туралы Заң;
B) лауазымды нұсқаулар;
C) ҚР темір жолдарын техникалық пайдалану ережесі;
D) жүктерді тасымалдау ережесі;
E) көлік министрінің бұйрықтары.
$$$ 2
Тасымал келісім-шартын қорытындылауда толтырылатын құжаттар:
A) тасымал;
B) заңды;
C) коммерциялық;
D) актілер;
E) жүк .
$$$ 3
Бекітілген келісім-шартқа сәйкес тасымалдаушының шарттарын пайдаланатын тұлға:
A) клиент;
B) темір жол;
C) коммерсант;
D) оператор;
E) банк.
$$$ 4
Темір жол көлігі туралы Заң неше тараудан құралған?
A) 12;
B) 11;
C) 13;
D) 9;
E) 15.
$$$ 5
Темір жол көлігі туралы Заң неше статьядан тұрады?
A) 97;
B) 91;
C) 93;
D) 95;
E) 100.
$$$ 6
Темір жол көлігі туралы Заңның бірінші тарауы қалай аталады?
A) жалпы ережелер;
B) мазмұны;
C) пайдалану ережесі;
D) негізгі ережелер;
E) кіріспе.
$$$ 7
Темір жол көлігі туралы Заңның екінші тарауы қалай аталады?
A) темір жол көлігінде басқару;
B) негізгі ережелер;
C) кіріспе;
D) кірме жолдар;
E) қорытынды және өтпелі ережелер.
$$$ 8
Темір жол көлігінің қажеттіліктері үшін жерге не жатпайды?
A) автомобильдік көпір;
B) кірме жолдар;
C) жол бойындағы ағаш отырғызулар;
D) магистралдық жолдар
E) вокзал.
$$$ 9
Жүкті тасымалдау келісім-шарты нені берген кезден бастап қорытындыланады:
A) жүкті қабылдау туралы төлемқағазды;
B) көліктік жүкқағазды;
C) вагон қағазын;
D) жол тізімін;
E) жол тізімінің түбіртегін.
$$$ 10
Жүк жөнелтуші тасмалдаушыға нені көрсетуге міндетті емес?
A) хаттаманы;
B) лицензияны;
C) сертификатты;
D) кеден декларациясын;
E) мал дәрігерлік куәлігін.
$$$ 11
Қанша күннен кейін жүк жеткізу мерзімі аяқталғанда жоғалған деп аталады?
A) 7;
B) 9;
C) 5;
D) 3;
E) 1.
$$$ 12
Вагондарды уақытында бермегені үшін салынатын айыппұл шамасы неге тәуелді болады:
A) айлық есеп айыратын көрсеткішке;
B) премьер-министрдің бұйрығына;
C) келісімге;
D) жүктің массасына;
E) тарифтік басшылықтарға.
$$$ 13
Жүкті жеткізу мерзімі бұзылған жағдайда жүк қабылдаушыға көрсетілетін құжат:
A) жүкқағаз;
B) келісім;
C) жүкті қабылдау туралы төлемқағаз;
D) хаттама;
E) жол тізімінің түбіртегі.
$$$ 14
Жүк толық емес (бұзылған) жағдайда жүк қабылдаушыға көрсетілетін құжат:
A) коммерциялық акт;
B) жол тізімінің түбіртегі;
C) хаттама;
D) жүкті қабылдау туралы төлемқағаз;
E) келісім.
$$$ 15
Қандай құжаттар тасымал құжаттарына жатпайды?
A) коммерциялық акт;
B) жол тізімі;
C) жол тізімінің түбіртегі;
D) жүкқағаз;
E) жүкті қабылдау туралы төлемқағаз.
$$$ 16
Жалға алынған вагондарда жүктерді тасымалдау үшін төленетін төлем кезінде не есепке алынбайды?
A) жылжымалы құрамды пайдалану;
B) жүк жұмыстарының шарттары;
C) локомотив жетегінің шарттары;
D) магистралдық желілер шарттары;
E) коммерциялық жұмыстардың шарттары.
$$$ 17
Жүкті шығарып салатын негізгі тасымал құжаты:
A) жүкқағаз;
B) жүкті қабылдау туралы төлемқағаз;
C) жүкті беру туралы төлемқағаз;
D) жол тізімінің түбіртегі;
E) коммерциялық акт.
$$$ 18
Жөнелту стансасында қалатын тасымал құжаты:
A) жол тізімінің түбіртегі ;
B) жүкті қабылдау туралы төлемқағаз;
C) жүкті беру туралы төлемқағаз;
D) жүкқағаз;
E) коммерциялық акт.
$$$ 19
Баратын стансада қалатын тасымал құжаты:
A) жол тізімі;
B) жүкті қабылдау туралы төлемқағаз;
C) жүкті беру туралы төлемқағаз;
D) жол тізімінің түбіртегі;
E) жүкқағаз.
$$$ 20
Жүк жөнелтушіге берілетін тасымал құжаты:
A) жүкті қабылдау туралы төлемқағаз;
B) жүкқағаз;
C) жүкті беру туралы төлемқағаз;
D) жол тізімінің түбіртегі;
E) коммерциялық акт.
$$$ 21
Жүк қабылдаушыға берілетін тасымал құжаты:
A) жүкқағаз;
B) жүкті қабылдау туралы төлемқағаз;
C) жүкті беру туралы төлемқағаз;
D) жол тізімінің түбіртегі;
E) жол тізімі.
$$$ 22
Құжаттарды өңдеу бойынша технологиялық орталыққа қандай құжат жөнелтіледі?
A) жол тізімінің түбіртегі ;
B) жүкті қабылдау туралы төлемқағаз;
C) жүкті беру туралы төлемқағаз;
D) жүкқағаз;
E) хаттама.
$$$ 23
ЕТСНГ кодындағы алғашқы екі сан нені білдіреді:
A) топ нөмірін;
B) жүктің нөмірін;
C) бақылау санын;
D) позиция нөмірін;
E) ерекше мәліметтерді.
$$$ 24
ЕТСНГ кодындағы үшінші сан нені білдіреді:
A) позиция нөмірін;
B) жүктің нөмірін;
C) бақылау санын;
D) ерекше мәліметтер;
E) топ нөмірін.
$$$ 25
ЕТСНГ кодындағы төртінші и бесінші сан нені білдіреді:
A) жүктің нөмірін;
B) ерекше мәліметтер;
C) бақылау санын;
D) позиция нөмірін;
E) топ нөмірін.
$$$ 26
ЕТСНГ неше тараудан тұрады?
A) 12;
B) 9;
C) 10;
D) 11;
E) 8.
$$$ 27
Қандай жөнелтпе болмайды?
A) вагондық;
B) вагондаулы;
C) контрейлерлік;
D) контейнерлік;
E) майда.
$$$ 28
Қандай тарифтер болмайды?
A) коммерциялық;
B) жалпы;
C) жеңілдікті;
D) жергілікті;
E) ерекше.
$$$ 29
№4 тарифтік басшылықта қанша кітап бар?
A) 3;
B) 2;
C) 5;
D) 4;
E) 1.
$$$ 30
Тарифтік аралықтарды анықтау үшін қандай тарифтік басшылықты пайдаланады?
A) № 4;
B) № 3;
C) № 1;
D) № 2;
E) № 5.
$$$ 31
№4 тарифтік басшылық 2 кітап 1бөлім қалай аталады?
A) темір жол стансасының алфавиттік тізімі;
B) стансалар арасындағы тарифтік ара қашықтықтар;
C) транзиттік бекеттер арасындағы тарифтік ара қашықтықтар;
D) уақытша прейскурант;
E) темір жолдық жүк тасымалдарына белгіленген тарифтер.
$$$ 32
№4 тарифтік басшылықтың 3 кітабы аталады:
A) транзиттік бекеттер арасындағы тарифтік ара қашықтықтар;
B) стансалар арасындағы тарифтік ара қашықтықтар;
C) темір жол стансасының алфавиттік тізімі;
D) уақытша прейскурант;
E) темір жолдық жүк тасымалдарына белгіленген тарифтер.
$$$ 33
Вагон нөмірінде қанша сан болады?
A) 8;
B) 7;
C) 6;
D) 9;
E) 10.
$$$ 34
Вагон нөміріндегі бірінші сан бейнелейді:
A) вагон түрін;
B) ось санын;
C) вагон сипаттамасын;
D) бақылау санын;
E) шанақ көлемін.
$$$ 35
Вагон нөміріндегі екінші сан бейнелейді:
A) остілігін;
B) қос доңғалақтың санын;
C) вагон түрін;
D) бақылау санын;
E) жүктің массасын.
$$$ 36
Вагон нөміріндегі төртінші, бесінші және алтыншы сан бейнелейді:
A) реттік нөмірді;
B) ось санын;
C) бақылау санын;
D) вагон түрін;
E) жүктің массасын.
$$$ 37
Вагон нөміріндегі соңғы сан қалай аталады?
A) бақылау саны;
B) реттік нөмір;
C) жай сан;
D) ешқандай ақпаратты ескермейді;
E) ақпараттық.
$$$ 38
Вагон нөміріндегі бірінші 2 саны нені көрсетеді:
A) жабық вагонды;
B) платформаны;
C) цистернаны;
D) басқа вагонды;
E) изотермиялық вагонды.
$$$ 39
Вагон нөміріндегі бірінші 3 саны нені көрсетеді:
A) басқа вагонды;
B) платформаны;
C) цистернаны;
D) жабық вагонды;
E) изотермиялық вагонды.
$$$ 40
Вагон нөміріндегі бірінші 4 саны нені көрсетеді:
A) платформаны;
B) жабық вагонды;
C) цистернаны;
D) басқа вагонды;
E) изотермиялық вагонды.
$$$ 41
Вагон нөміріндегі бірінші 5 саны нені көрсетеді:
A) меншікті вагонды;
B) платформаны;
C) мамандандырылған вагонды;
D) басқа вагоны;
E) жабық вагонды.
$$$ 42
Вагон нөмірінің жетінші белгісіндегі 9 саны куәландырады:
A) өтпелі алаңның бар болуын;
B) вагон-секцияны;
C) хопперді;
D) жаппалы есіктің бар болуын;
E) бүйір есіктердің бар болуын.
$$$ 43
Жүкқағазын кім толтырады?
A) жүк жөнелтуші;
B) қабылдап-тапсырушы;
C) тауар кассирі;
D) жүк қабылдаушы;
E) станса бастығы.
$$$ 44
Көліктік жүкқағаздың формасы қандай?
A) ГУ-27;
B) ГУ-11;
C) ГУ-112;
D) ГУ-12;
E) ГУ-31.
$$$ 45
Жүкқағазға қандай мәліметтерді енгізбейді?
A) жөнелтушінің мөрін;
B) стансаның мөрін;
C) жылдамдықты;
D) жөнелтушіні;
E) жүктің массасын.
$$$ 46
Жүкқағазда қандай жылдамдық көрсетіледі?
A) жүктік;
B) тұйық;
C) жергілікті;
D) фактілі;
E) ең жоғарғы.
$$$ 47
Қандай орау, буып-түю болмайды?
A) қол дорба;
B) жәшік;
C) кәрзенке;
D) қорап;
E) күбі.
$$$ 48
Жүктің ерекше қасиетін сипаттайтын белгілер жүкқағаздың қай жеріне қойылады?
A) жоғарғы бөлігіне;
B) төменгі бөлігіне;
C) екінші жағына;
D) ортасына;
E) дұрыс жауап жоқ.
$$$ 49
Қандай мемлекет (темір жол) “Тарифтік Келісім Қатысушысы” болып табылмайды?
A) Польша;
B) Эстония;
C) Азербайжан;
D) Армения;
E) Грузия.
$$$ 50
Қандай жүк тиелген вагондар жалпы алғанда пломбыланбайды?
A) ашық вагондар;
B) рефрижераторлық;
C) жабық;
D) вагон-термос;
E) цистерналар.
$$$ 51
Вагон қағазын кім толтырады?
A) қабылдап-тапсырушы;
B) жүк жөнелтуші;
C) жүк қабылдаушы;
D) тауар кассирі;
E) вагоншы.
$$$ 52
Жүкті қабылдап алған кезде жүк қабылдаушы қандай құжатқа қол қояды?
A) жол тізіміне;
B) хаттамаға;
C) жол тізімінің түбіртегіне;
D) вагон қағазына;
E) жүкті қабылдау туралы төлемқағазға.
$$$ 53
Қандай құжаттың негізінде тасымалды жоспарлау жүзеге асырылады?
A) сұраныс;
B) арыз;
C) хаттама;
D) хат;
E) келісім.
$$$ 54
Тасымал жоспарының формасы:
A) ГУ-12;
B) ГУ-27;
C) ГУ-29;
D) ГУ-112;
E) ГУ-31.
$$$ 55
Жүк жөнелтуші жоспарлы ай басталғанға дейін неше күннің ішінде мемлекет аралық жиналысқа тасымал жоспарын көрсетуге міндетті?
A) 14;
B) 10;
C) 20;
D) 18;
E) 24.
$$$ 56
Жүк жөнелтуші жоспарлы ай басталғанға дейін неше күннің ішінде халық аралық жиналысқа тасымал жоспарын көрсетуге міндетті?
A) 20;
B) 10;
C) 14;
D) 18;
E) 24.
$$$ 57
Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша сұранысты құрастыру кезінде жүк жөнелтуші нені басшылыққа алады?
A) тиеудің техникалық нормасын;
B) вагондардың бар болуын;
C) ауызша келісімді;
D) вагон тарасын;
E) вагон бруттосын.
$$$ 58
Жүк кодында неше сан?
A) 6;
B) 3;
C) 7;
D) 5;
E) 4.
$$$ 59
Контейнерде жүктерді тасымалдау жоспарының формасы:
A) ГУ-12К;
B) ГУ-11К;
C) ГУ-23;
D) ГУ-112;
E) ГУ-31-У-ВЦ.
$$$ 60
Көрсету бойынша тасымалдаушылар қандай жүктерді қабылдайды?
A) төтенше жағдайларды жою үшін;
B) көлік министрлігі үшін;
C) тез бүлінетін;
D) тамақ өнімдері;
E) химиялық.
$$$ 61
Жол бөлімшесі жоспарлы ай басталғанға дейін қанша күннің ішінде тиеудің күнтізбелік жоспарын жетілдіреді және бекітеді?
A) 5;
B) 3;
C) 7;
D) 9;
E) 11.
$$$ 62
Декадалық сұраныстың формасы:
A) ГУ-11;
B) ГУ-112;
C) ГУ-12-У-ВЦ;
D) ГУ-31;
E) ГУ-29-О.
$$$ 63
Жүк жөнелтушіге неше күннің ішінде жоспардан тыс тасымалдарға сұраныс қойылады?
A) 5;
B) 11;
C) 20;
D) 30;
E) 14.
$$$ 64
Тасымалдаушы қандай мерзімге жоспардан тыс тасымалдан бас тартқаны туралы айтуы қажет?
A) 3 күн;
B) 1 күн;
C) 10 күн;
D) 30 күн;
E) 2 ай.
$$$ 65
Экспортқа шығатын тасымал жоспары бойынша сұраныстың орындалуына есеп беру қандай құжаттың көмегімен жүргізіледі?
A) есеп карточкасы;
B) декадалық сұраныс;
C) тасымал жоспары;
D) қызмет туралы есеп беру;
E) тізім.
$$$ 66
С габариті - бұл габарит:
A) құрылыстардың жақындаулары;
B) жүк тиеулер;
C) бекітулер;
D) жылжымалы құрам;
E) құрылыс.
$$$ 67
Тасымалдың келісім-шарты қай уақытта аяқталды деп есептеледі?
A) қабылдау стансасынан жүкті жөнелткен кезден бастап;
B) жүк жөнелтпесін құрастырған кезден бастап;
C) жүкқағазды құрастырған кезден бастап;
D) жүкті тиеген кезден бастап;
E) вагонды пломбылаған кезден бастап.
$$$ 68
Темір жол ынтымақтастығы ұйымдарының (ТЖЫҰ) ресми тілдерінің бірі:
A) қытай;
B) кәріс;
C) ағылшын;
D) француз;
E) швейцар.
$$$ 69
Шекті көлденең кескін, ішіне ғимарат пен құрылғы кірмеуі қажет:
A) құрылыстар жақындауларының габариті;
B) құрылыстардың габариті;
C) құрылғы габариті;
D) ғимарат габариті;
E) жабдық габариті.
$$$ 70
Шекті көлденең кескін, шетінде жылжымалы құрам орналасады:
A) жылжымалы құрам габариті;
B) ғимарат габариті;
C) вагон габариті;
D) локомотив габариті;
E) жабдық габариті.
$$$ 71
Кескін жолына шекті көлденең перпендикулярлық ось, вагонға тиелген жүк сыртқа шықпай орналасуы қажет:
A) жүк тиеу габариті;
B) жабдық габариті;
C) бекіту габариті;
D) ғимарат габариті;
E) вагонымен жүктің габариті.
$$$ 72
Ел ішінде жүктерді тасымалдауға арналған тарифті кім белгілейді?
A) ҚР үкіметі;
B) ҚР президенті;
C) АҚ ҰК «ҚТЖ»;
D) көлік және коммуникация министрлігі;
E) ҚР сенаты.
$$$ 73
СНГ елдері бойынша транзиттік жүктерді тасымалдауға арналған тарифтерді белгілейді?
A) көлік және коммуникация министрлігі;
B) қаржы министрлігі;
C) ҚР президенті;
D) ҚР парламенті;
E) ҚР сенаты.
$$$ 74
Реттеу дәрежесі бойынша қандай тарифтер болмайды?
A) коммерциялық;
B) белгілеп қойылған;
C) реттелген;
D) келісім-шарт;
E) бос.
$$$ 75
Көлік және коммуникациялар Министрлігі белгілейтін және Қазақстан территориясы үшін бірыңғай болып табылатын тарифтер:
A) белгілеп қойылған;
B) коммерциялық;
C) келісім-шарт;
D) бос;
E) реттелген.
$$$ 76
Көлік кәсіпорны өз бетімен ұсыныстар мен сұраныстарды есепке ала отырып белгілейтін тарифтер:
A) бос;
B) реттелген;
C) келісім-шарт;
D) коммерциялық;
E) белгілеп қойылған.
$$$ 77
Темір жолда қандай тарифтер бар?
A) жүк тасу;
B) ұқсас;
C) коммерциялық;
D) жөнелту;
E) өндірістік.
$$$ 78
Темір жол тарифтері неге негізделеді?
A) өзіндік құнның деңгейіне;
B) ақшаның құнсыздануына;
C) кіріске;
D) шығындарға;
E) тасымал концентрациясына.
$$$ 79
Темір жол көлігіндегі қосымша жинақтарды қандай кітап бойынша анықтайды?
A) № 1 тарифтік басшылық;
B) № 4 тарифтік басшылық;
C) темір жолдардың уақытша Жарғысы;
D) темір жол туралы Заң;
E) нұсқаулар.
$$$ 80
Қандай операциялар сауда операциясына (коммерциялық) жатпайды?
A) тиеп-түсіруді ұйымдастыру;
B) тасымалдауға жүктерді қабылдау;
C) тасымал құжаттарын толтыру;
D) тасымал есебі;
E) тасымалдауға жүктерді дайындау.
$$$ 81
Қандай операциялар жүк операциясына жатпайды?
A) жөнелтушілерден жүктерді қабылдау;
B) жүк шаруашылығын ұйымдастыру;
C) қондырғыны пайдалану;
D) механизмдерді күтіп-ұстау;
E) салмақ шаруашылығын күтіп-ұстау.
$$$ 82
Стансаға жүктерді әкелуге кім рұқсат береді?
A) тауар кеңсесі;
B) станса бастығы;
C) жол бөлімшесінің бастығы;
D) министр;
E) қабылдап-тапсырушы.
$$$ 83
Тиеу алдында вагонға не жүргізу қажет?
A) коммерциялық қарау;
B) бояу;
C) пломба салу;
D) құжаттарды тексеру;
E) дұрыс жауап жоқ.
$$$ 84
Вагондарды пломбылау тәртібін қай құжат белгілейді?
A) жүктерді тасымалдау ережесі;
B) темір жол туралы Заң;
C) темір жолдардың уақытша Жарғысы;
D) Министрдің бұйрығы;
E) нұсқаулар.
$$$ 85
Қандай жүктер қауіпті жүктерге жатпайды?
A) сары май;
B) оқ-дәрілер;
C) мазут;
D) мұнай;
E) жанармай.
$$$ 86
Қандай жүктер қатқыш жүктерге жатпайды?
A) мазут;
B) шым тезек;
C) көмір;
D) саз балшық;
E) балласт.
$$$ 87
Қандай құжаттардың негізінде коммерциялдық акт жасалады?
A) тасымал құжаттарының;
B) хаттамалардың;
C) нұсқаулардың;
D) шағымдардың;
E) арыздардың.
$$$ 88
Коммерциялық акт қанша даналардан құралады?
A) 3;
B) 2;
C) 4;
D) 1;
E) 5.
$$$ 89
Пойыз жүрісінің қауіпсіздігін толығымен қамтамасыз ету есебімен вагон жүктемесінің ең жоғарғы шекті конструкциясы:
A) жүк көтерімділігі;
B) сыйымдылық;
C) тиеу нормасы;
D) статикалық жүктемелер;
E) динамикалық жүктемелер.
$$$ 90
Қазақстан темір жолының нөмірі қандай?
A) 27;
B) 25;
C) 20;
D) 29;
E) 33.
Дұрыс жауаптар кілттері
Сұрақтың нөмірі
|
Дұрыс жауабы (A, B, C, D, E)
|
1
|
А
|
2
|
А
|
3
|
А
|
4
|
А
|
5
|
А
|
6
|
А
|
7
|
А
|
8
|
А
|
9
|
А
|
10
|
А
|
11
|
А
|
12
|
А
|
13
|
А
|
14
|
А
|
15
|
А
|
16
|
А
|
17
|
А
|
18
|
А
|
19
|
А
|
20
|
А
|
21
|
А
|
22
|
А
|
23
|
А
|
24
|
А
|
25
|
А
|
26
|
А
|
27
|
А
|
28
|
А
|
29
|
А
|
30
|
А
|
31
|
А
|
32
|
А
|
33
|
А
|
34
|
А
|
35
|
А
|
36
|
А
|
37
|
А
|
38
|
А
|
39
|
А
|
40
|
А
|
41
|
А
|
42
|
А
|
43
|
А
|
44
|
А
|
45
|
А
|
46
|
А
|
47
|
А
|
48
|
А
|
49
|
А
|
50
|
А
|
51
|
А
|
52
|
А
|
53
|
А
|
54
|
А
|
55
|
А
|
56
|
А
|
57
|
А
|
58
|
А
|
59
|
А
|
60
|
А
|
61
|
А
|
62
|
А
|
63
|
А
|
64
|
А
|
65
|
А
|
66
|
А
|
67
|
А
|
68
|
А
|
69
|
А
|
70
|
А
|
71
|
А
|
72
|
А
|
73
|
А
|
74
|
А
|
75
|
А
|
76
|
А
|
77
|
А
|
78
|
А
|
79
|
А
|
80
|
А
|
81
|
А
|
82
|
А
|
83
|
А
|
84
|
А
|
85
|
А
|
86
|
А
|
87
|
А
|
88
|
А
|
89
|
А
|
90
|
А
|
Достарыңызбен бөлісу: |