Қазақстан тарихы Адамзат тарихы дамуының ең алғашқы кезеңі? Тас дәуірі

Адамзат тарихы дамуының ең алғашқы кезеңі? Тас дәуірі

Алғашқы адамдардың бастапқы кезеңдегі топтасу жүйесі. Тобыр

Алғашқы адамдардың тобырдан кейінгі топтасу жүйесі. Рулық

Алғашқы адамдардың рулық қауымнан кейінгі қалыитасу жүйесі? Тайпа

Қоғамда алғашқы ірі еңбек болінісін туғызған жағдай? Мал шаруашылығының дамуы.

Ғалымдардың ең ежелгі адамға қойған атауы? Епті адам

Ең ежелгі “епті адамның” мөлшерімен өмір сүрген мерзімі? 1 млн. 750 маң жыл бұрын.

Ең ежелгі адамның еңбек құралы Үшкір тас.

Ежелгі “тік жүретін адам” өкілі Синантроп

Жер бетінде бұдан 100-35 мың жыл өмір сүрген жандар Синантроптар

Мөлшерімен 40-35 мың жыл бұрын қалыптасқан жандар атауы Саналы адам.

Ежелгі адамдардың алғащқы кәсібі Терімшілік

Ежелгі тас ғасыры қамтитын кезең б.з.д 2 млн 500 мың – 12 мың жыл.

Орта тас ғасыры қамтитын кезең б.з.б 12-5 мың жыл

Жаңа тас ғасыры қаититын кезең б.з.б 5-3 мың жыл.

Қазақстан аумағында ең ежелгі адамдардың өмір сүрген аймағы Оңтүстік Қазақстан.

Қазақстан аумағында өмір сүрген алғашқы адамдардың замандастары Питекантроптар.

Ежелгі адамдардың тұнғыш баспаналары Үңгірлер.

Алғашкы адамдардың еңбек құралдарының атаулары Чоппер, чоплинг.

Алғашқы қауымдағы адамдардың негізінен аулаған андары Мамонттар мен бизондар.

Полеолит дәуіріне жататын еңбек қүралдары табылған өңір. Жамбыл обылысы.

Жамбыл өңірінен табылған полеолит дәуірінің бес мыңдай еңбек құралдары бұлар Қашау мен үшкір заттар

Тас өңдеу биік деңгейге көтерілген кезен Неолит

Ертедегі адамдардың маймылдар мен жануарлардан басты айырмашылығы Еңбек құралдарын жасай білу

Жер бетінің күрт суый бастауы басталды 100 мың жыл бұрын

Ғалымдардың есептеуінше мұздықтардың ери бастаған уақыты 13 мың жылдай бұрын

Тас дәуірі адамдардың ине жасаған заты Сүйек

Ежелгі адамдардың жіп орнына пайдаланған заттары Жануарлардың сіңірлері

Адамдардың дән үккішті ойлап тапқан кезеңі Неолитте

Ерте тас ғасыры тұрақтарының ең көне ескерткіштерінің табылған жері Шақпақата, Арыстанды

Екі жағынан да өңделген қарапайым шапқыш тас құрал атауы Бифас

Бір қабат өңделген тас құралдың жүзін ұсақ кертік ойықтар жасау арқылы өткірлеу әдісі Ретушь әдісі

Жамбыл облысындағы 5 мыңға жуық тас құралдар табылған тұрақтар Бөріқазан,Шабақты

1938ж Өзбекстаннан неандертальдық баланың сүйегі табылған үңгір Тесіктас

“ Саналы адам” сүйегі табылған үңгір Кроманьон

Орталық Қазақстан жеріндегі жүзі түзу, кейде қайқы тас пышақ қырғыштар табылған тұрақ Семіз бұғы

Орталық Қазақстан жеріндегі кейінгі палеолитке жататын 300-ге таяу тас құрал шыққан ең көрнекті көне мекен Батпақ.

Тас дәуірінде ру ішіндегі барлық мәселелерді шешкен Жалпы жиналыс.

Мезолиттің хронологиялық шеңбері б.з.д 12-5 мың жыңдықтар.

Қазақстан жеріндегі тас дәуірінің ескерткіштері аз табылған кезеңіне жататын Мезолит.

Мезолит заманының үлкен жаңалығы болып саналатын ұсақ жаңқа тастардан жасалған құралдар атауы Микролит

Мезолит заманынын басты жаңалығының бірі Садақ пен жебенің жасалуы

Мезолит кезеңіндегі адамдардың негізгі кәсібінің бірі Аңшылық.

Қазақстан аумағындағы белгілі мезолиттік тұрақтар саны 20-дан астамы.

Қабырғалары терең көмілген , көлемі 40-60 шаршы метр болатын мезолиттік баспана табылған өзен аңғары Есіл.

Орта тас ғасырындағы балалар тобынан ересектер тобына өту ғұрпы Бағыштау(иницияция).

Егіншіліктің пайда болу мерзімі 10 мың жыл бұрын.

Алғашқы қауымдық егіншілікке алып келген жағдай Терімшіліктің дамуы.

Алғашқы егіншілердің егін оратын қарапайым құрал атауы Тас орақ..

Ежелгі егіншілердің егін егу құралы Тесе.

Малды қолға үйрете бастау қалыптасқан кезең Мезолит.

Алғашқы егіншілік қалыптаса бастаған дәуір Мезолит.

Жаңа тас ғасыры қамтитын кезең б.з.д. 5 – 3 мың жылдықтар.

Неолит дәуірінің Шығыс Қазақстан жеріндегі тұрағы Усть- Нарым.

Неолит дәуірінің Сотүстік Қазақстан жеріндегі тұрағы Пеньки.

Қазақстан жерінде кездесетін неолит тұрақтарының ең көнесі б.з.д. 5 мың жылдыққа тән.

Неолит дәуірінің Орталық Қазақстан жеріндегі тұрағы Зеленая Балка.

Неолиттік саздан жасалған қыш ыдыс атауы Көзе.

Неолиттік 150-ге жуық тұрақ , кене кен шығару, жерлеу орындары табылған өңір Жезқазған өңірі.

Табиги-климаттық ортаныңбүгінгі кунге ұқасас қалыптасқан кезеңі Неолит.

Қазақстан аумағынан табылған неолиттік тұрақтар саны 500-ден астам.

Неолиттік Сексеіл тұрағы орналасқан аймақ Қызылорда облысы.

Неолит дәуірінің ең үлкен жаңалығының бірі Қыш құмыра жасауды үйрену.

«Қыш кұмыралар заманы» деп аталатын дәуір Неолит.

Мыс-тас ғасыры (энеолит) дәуірі шамамен б.з.д 300-280 мың жылдар

Адамзат баласының металдан жасалған құралдарды игере бастаған дәуір Энеолит.

Ең бірінші қолданылған металл Мыс.

Тас пен мыстан жасалған еңбек құралы қатар қолданылған кезең Энеолит.

Шаруашылықтағы ең алғашқы ірі қоғамдық еңбек бөлінісі Егіншілік пен мал шаруашылығы болып бөлінуі.

Солтүстік Қазақстандағы энеолит кезеңінін ерекше ескерткіші Ботай.

Солтүстік Қазақстан жеріндегі 158 тұрғын үй табылған энеолиттік тұрақ Ботай.

Жылқы сүйектері өте көп табылған неолиттік тұрақ Ботай.

Энеолиттік ескерткіштер табылған Маңғыстау жеріндегі елді мекен Шебір.

Еңбек бөлінісі пайда боған дәуір Энеолит.

Ежелгі адаидардың өз білімдерін суретті хат арқылы хабарлауы Пиктография.

Адамдардың шығу тегін жануарлармен байланыстырудың ғылыми атауы Тотемизм.

Ежелгі адамдардың жерлеу ғұрпында өлген адам үстіне қызыл минерал бояу себу сенімінің ғылыми атауы Анимизм.

Ежелгі жандардың табиғаттың тылсым әрекеттеріне сиынып, құлшылық ету әрекеті Магиялық әрекет.

«Тотемизм» дегеніміз Шығу тегін жануарлармен байланыстыру.

Археологтардың тапқан сүйек пен мүйізден жасалған мүсіндерінде ең көп кездесетін бейнелер. Әйелдер бейнесі

Алғашқы адамдардың табиғатқа тәуелділігінен туған Құдайға сыйыну

Қола дәуірінің хронологиялық уақыты б.з.б. 2800 жыл б.з.б. 900 жыл

Тұрмыста тұңғыш пайдаланылған металл Мыс

Қола дәуіріндегі қоланың алыну қосындысы Мыс пен қалайы

Қола дәуірінде Жезқазған өңірінен 1 млн тоннадай кен өндерелгенін айтқан белгілі ғалым Сатпаев

Қола дәуірінде 1100 тонна қалайы шығарылған кен орны Нарын , Қалба.

Қола дәуірінде кенді қорыту үшін салынған күрделі құрылыстар Қазандықтар

Тастан және мыстан жасалған еңбек құралдарын ығыстырған кезең Қола дәуірі

Қола дәуіріндегі ыдыс жасаудың ең бір өрістеген түрі Көзе құмыралар

Еуразия даласындағы қола дәуірінің мәдениеті Андронов

Қола дәуірінің ең алғашқы ескерткіштері табылған жер Андронов

Солтүстік және батыс Қазақстандағы зерттелген Андрон мәдениетінің қоныстар саны 80-нен аса

Қола дәуіріне жататын Солтүстік Қазақстандағы қоныстар Петровка, Боголюбов

Қола дәуіріне тән 30 қоныс, 150 оба зерттелген аймақ. Орталық Қазақстан

Андроновтықтардың бет бейнесін сипаттаған ғалым Алексеев

Андроновтықтардағы егіншіліктің дамығандығының айқын дәлелі Еңбек құралдары

Мал бағудың көшпелі түріне көшу қалыптаса бастаған дәуір Қола

Теселі егіншілік ең алғаш дамыған кезең Қола дәуірі

Жерленген Андроновтықтардың басы қаратылған тұс Батыс, Оңтүстік

Андроновтықтардың тасқа салынған суреттері табылған жерлер Таңбалы, Жасыбай, Хантау

Андроновтықтардың сүт өнімдері мен етті сақтау тәсілі Жер, еден астындағы шұңқырда

Орталық Қазақстан жеріндегі қола дәуірінің ең соңғы кезең мәдениеті Беғазы-Дәндібай

Беғазы-Дәндібай мәдениетінің хронологиялық ауқымы б.з.б. 12-8 ғасырлар

Тебінді жайылымға байланысты саны артқан мал Жылқы, қой

Қазақстан жеріндегі қола дәуірін жоспарлы зерттеу басталған жыл 1946

Қазақстан жеріндегі қола дәуірін түбегейлі зерттеуді бастаған ғалым Марғұлан

Қола дәуірі қоныстарының көбінесе орналасқан жері Өзендердің жағасында

Көкшетау жеріндегі қола шалғы табылған қоныс Шағалалы

Қола дәуірі қауымы ішінде әлеуметтік меңсіздікті тудырған Мал-мүлік теңсіздігінің шығуы

Мүлік теңсіздігінің қалыптаса бастаған дәуірі Қола дәуірі

Қола дәуірі кезіндегі жоғары дін басылары Абыздар

Қола дәуірі абыздарының негізгі міндеттері Салт дәстүрлердің орындалуын қадағалау

Андроновтықтардың мойынға таққан тұмаршалары Жыртқыш аңдардың азу тісі

Жеке меншік қалыптасқан дәуір Қолада

Темір дәуірінің қамтитын аралығы б.з.д. 8 ғасыр б.з.-дың 6 ғасыры.

Темір дәуірі кезеңі 2-ге бөлінеді.

Ерте темір дәуірі кезеңі аралығы б.з.б. 8-3 ғасырлар.

Кейінгі темір дәуір кезеңі аралығы б.з.б. 3 – б.з. 6 ғасыр.

Ерте темір дәуірінде мал басының көбеюіне байланысты қалыптасқан Көшпелі мал шаруашылығы.

Табиғаттың дайын өнімін пайдаланған аңшы-терімшілерден көшпелілердің айырмашылығы Өнім өндірді.

Малды қыста жаюға байланысты қалыптасқан жайылым Тебінді.

Жылқыны қолға үйретуге байланысты ойлап табылған жаңалық. Үзеңгімен ауыздықты ойлап табу.

Көшпелілердің жазда мал жаю орындары Жайлау.

Көшпелердің жылы қоралары бар тұрақтары Қыстау.

Біздің заманымызға жеткен ежелгі мерекенің бірі Наурыз мейрамы.

Таза көшпелі тұрмыс қалыптасқан аймақтар Батыс және Орталық Қазақстан.

Жартылай көшпелі мал шаруашылығы дамыған аймақтар Алтай, Жетісу таулы аймақтарында.

Темір дәуірінде отырықшылық шарушылық дамыған өңірлер Сырдария, Шу, Келес өзендері аңғарлары.

Киіз үй қабырғасы атауы Кереге.

Көшпелілердің баспаналарында пеш орналасқан аумақ Ортасында

Көпелілер баспаналарындағы киелі санаған орын Ошақ маңы.

Киіз үйдің ағаш қаңқасын құрайтын бөлік 3-бөлік.

Сақтар туралы мәлімет беретін жазба мәтіндері сақталған елдер Грек, парсы авторларының шығармалары.

Қазақстан жеріндегі сақ тайпалары туралы жазған Парсылар.

Сақтар туралы дерек қалдырған грек авторы Герадот

Парсы жазбаларындағы «сақ» сөзінің мағынасы Құдіретті еркектер.

Иран жазбаларындағы «сақ» сөзінің мағынасы Жүйрік атты турлар.

Ежелгі грек авторларының сақтарды атауы Азиялық скифтер.

Ежелгі грек авторы Герадоттың сақтарды атауы Массагет.

Грек деректеріндегі көшпелілердің тағы да бір атауы Дайлар.

Сақтар туралы «дұшпанға-қатал, досқа адал» деп баяндайтын грек авторлары.

Сақ әйелдері туралы «ержүрек келеді, соғыс қауіпті төнгенде ерлеріне көмектеседі» деп баяндайтын грек авторы Ктесий.

Парсы жазбаларында Жетісу, Сырдарияның орта ағысында тұрған сақтар Сақ-тиграхауда.

Парсы жазбаларындағы теңіздің арғы жағындағы сақтар Сақ-парадарайа.

Сақ-парадарайаларының оңтүстігінде қоныстанған сақтар атауы Сақ-хаумаваргалар.

Тиграхауда сақтарының қоныстанған аумағы Оңтүстік Қазақстан.

Дай, аргиппей, исседон сақтарының қоныстанған өңірлері Орал тауының оңтүстігі.

Мүлік теңсіздігі түпкілікті орнаған дәуір Темір.

Әскери-демократияның пайда бола бастаған кезі Темір дәуірі.

Сақ қоғамындағы тайпалар мен рулар арасындағы даулы мәселерді шешуі Тайпа көсемі.

Сақ қоғамындағы адамдар тобы – жауынгерлер, абыздар, малшылар мен егіншілер

Сақ жауынгерлерінің ежелгі үнді-иран тіліндегі атауы – «Арбада тұрғандар»

Сақ қоғамындағы абыздардың танымал белгісі – тостаған мен ерекше бас киімі

Сақ қоғамындағы «сегізаяқтылар» деп аталғандар – малшылар мен егіншілер

Сақ жауынгерлерінің киім түсі – қызыл

Сақ қоғамындағы абыздардың, малшылар мен егіншілердің киім түсі – сары, көк

Бізге жазба деректерден белгілі сақ патшасы – Томирис

Сақтарды «Әлемдегі ең әділ, ең шыншыл халық» деп есептегендер – гректер

Сақтар туралы олар «Садақпен, қылышпен және қола балталармен қаруланған, сауыт киген» деп жазған – Страбон

Сақтар туралы «киімі мен өмір сүру дағдысы скифтерге ұқсас» деп жазған – Герадот

Герадот жазбаларындағы сақтардың қыс кезіндегі мекені – Ағаш үйлер

Сақтардың негізгі шаруашылығы – мал шаруашылығы

Сақтар өмірінде аз өсірлетін мал түрі – ірі қара

Қызылорда облысы жеріндегі б.з.б. IV- б.з.-дың XIII ғасырларына жататын ежелгі қалашық – Шырық-Рабат

Ертедегі темірді өндірудің қарапайым тәсілі – Пеш көрікпен

Сақтар туралы «Құдай деп олар күнді есептейді және оған жылқыны құрбандықққа шалады» деп жазған – Страбон

Сақ жеріне Кир бастаған парсы әскерлерінің басып кірген уақыты – б.з.б. 530ж.

Томирис туралы «Әйел болса да қорыққан» деп жазған – Рим тарихшысы Помпей Трог

Сақ жерінде Кирдің өлтірілгенін жазған – Герадот

Дарий бастаған парсы әскерелері жорығының мерзімі – б.з.б. 519ж.

Сақ малшысы «Шырақ» туралы суреттейтін герк тарихшысы – Полиэн

Сақ патшайымы Томиристің өмір сүрген мерзімі – б.з.б. 570-520жж.

Сақтардың парсы патшасы Кирге қарсы күресін басқарған – Томирис

Сақтардың парсы әскері құрамында Марафон шайқасына қатысқан уақыты – б.з.б. 490ж.

Б.з.б. IV ғасырда сақ жеріне қауіп төндірген – Македонский

Грек-македон басқыншыларына қарсы күресті басқарған – сақ жауынгері Спита

А.Македонскийдің Сырдариядан өтіп сақтарға қалай щабуыл жасағаны туралы жазған – Арриан

Сақтардың А.Македонскийға қарсы ерлік күресі туралы жазған – Арриан

Томирис пен Кир шайқасы туралы жазған – Рим тарихшысы Помпей Торг

Қызылордадан 300 шақырым жерде орналасқан сақ қаласының орны – Шірік-Рабат

Шірік-Рабат қаласының күзет мұнаралары бар орталығы – Цитадел

Қыш күйдіретін пеш, қол диірмен тастары, тары қалдықтары табылған сақ қаласы – Бәбіш-Молда

Б.з.б. VII ғасырдан бастап далалы аймақтарда пайда болған өнер – аңдық стиль

Сақтарға Ираннан «Өмір ағашы» дейтін аңдық стильдегі бейне – арыстан бейнесі

Аңдық стиль пайда болған ғасыр – б.з.б. VIIғ.

Іле өзенінің оң жағалауындағы сақ қорымы – Бесшатыр

Бесшатыр қорымындағы обалар жиынтығы – 71 оба

Бесшатыр обасының мерзімі – б.з.б. V-IV ғғ.

Алматының шығысындағы белгілі сақ обасы – Есік обасы

Есік обасынан табылған бұйымдар саны – 4мыңнан астам

Есік обасынан табылған 26 таңбадан тұратын жазуы бар зат – күміс табақша

Антропололтардың анықтауынша Есік обасындағы жерленген адамның жас шамасы – 17-18

«Аң стилі» дәстүрімен сақтар жорықтар кезінде танысқан ел – алдынғы Азия мен Иран

Сақтардың бөренелерді бір-біріне тығыз орналастырп жасаған табыты – Соркофаг

Сақтар обасындағы сағанаға жер астымен келетін арнайы жол – Дромос

Сақ дәуірінің негізгі кездесетін археологиялық ескеткіштері – обалар

Жетісудағы сақтар обаларының түрі 3-ке бөлінеді

Үйсін мәдениеті деп аталатын ескерткіштердің негізгі шоғырланған өңірі – Жетісу

Жетісу өңіріндегі үйсін мәдениетінің хронологиялық шеңбері – б.з.д. III ғ.-б.з. IV ғ.

Үйсін тайпаларының мекендеген жері – Жетісу

Үйсін атауының қытай жазбаларында кездесе бастауы – б.з.б. II ғ.

Үйсіндер туралы «ат жақты, аққұбаша, сары шашты» деп жазған – Қытай жазбалары

Үйсіндер астанасы ретінде аталатын қала – Қызыл аңғар

Үйсіндердің щығу тегі туралы мәлімет қалдырған тарихшы – Сыма-Цянь

Үйсіндер қарым-қатынас жасаған ел – Қытай

Үйсіндердің солтүстік-батыстағы көршісі – Қаңлы

Жазба деректердегі үйсін халқының саны – 630мың

Үйсіндер басшысының атауы – Гуньмо

Үйсін гуньмосына бағынған тайпа көсемдері атауы – Бек

Үйсін қоғамындағы қатардағы адамдардың мөрлері балшықтан жасалды

Үйсін қоғамында дәулетті адамдардың киімі көбінесе тігілді – жібектен

Үйсіндерде мүлік теңсіздігі болғандығын дәлелдейтін – жерлеу орындары

Жазба деректердегі үйсін гуньмосының қытай ханшайыма үйлену уақыты – б.з.б. 107ж.

Үйсіндерде егіншіліктің болғандығын дәлелдейтін дерек кездескен қоныс – Ақтас қыстауы

Үйсіндердің тұрақты үйлері орналасқан жер – тау бөктерлерінде

Үйсіндерде әулеттің зираты орналасқан жер – қонысқа жақын жерлерде

Үйсіндердің сұйық тағамға арналған негізгі ыдыстары былғарыдан жасалды

Үйсіндерде жақсы дамыған кәсіп – тері өңдеу

Үйсіндерде саз балшықтан ыдыс жасаумен айналысқан - әйелдер

Үйсіндердің зергерлік бұйымдары табылған қорым – Ақтас

Үйсіндерде жерленген адамның басы қаратылған тұс – батысқа

Ертедегі үйсіндердің құрбандықтары арналды – Жаратушы күшке

Үйсіндердің қыш заттары мен ыдыстарындағы салынған сурет – Күннің суреті.

Қаңлы мемлекетінің өмір сүру хронологиялық шеңбері б.з.б III-II ғ. б.з V ғасыр.

Қаңлылар туралы “Вэсаканың ер жүрек ұлдары... Канха қамалының алдында құрбандық берді” деп жазылған кітап. “Авеста”

Қаңлылардың өмірі мен тұрмысын сипаттап жазған тарихшы. Цыма Цянь

Қаңлылар туралы негізгі дерек көздері. Қытай деректері

Қаңлы мемлекетінің пайда болған уақыты, шекарасы туралы айтылатын маңызды тарихи дерек. “Цянь хоньшу”

Қаңлылардың археологиялық мәдениеттері. Қауыншы, Жетіасар

Б.з.б 46-36 жылдары қаңлылардың Қытайға қарсы көмек көрсеткен елі. Ғұндар

Қытай деректері бойынша ежелгі қаңлылар саны. 600 мың

Ежелгі қаңлылардың негізгі атамекені. Сырдың орта ағысы

Қаңлылардың солтүстігіндегі көршілері Қаңлы мемлекетінің оңтүстігіндегі көршісі. Үйсін

Қаңлылардың экономикалық мәдени, саяси байланыс жасаған елдері Қытай, Қушан

Қаңлы билеушісінің титулы. Хан

Қаңлы елінің астанасы. Битянь

Қаңлы елі ішінде бөлінген иелік саны. 5

Қаңлы елі ішінде әр иелікті басқарғандар. Кіші хандар

Қаңлылардың Қауыншы мәдениетінің таралу аймағы. Ташкент төңірегі

Қаңлылардың Отырар-Қаратау мәдениетінің таралу аймағы. Қуандария, Жаңадария анғарлары

Арыстың сол жағалауындағы қаңлы қаласының орны. Көк-Мардан

Қаңлылардың Пұшық-Мардан қаласы мыңындағы зерттелген қоныс. Көктобе

Шыршық өзенінің оң жағындағы қаңлы қаласы. Зах

Қаңлылардың дәнді және бау-бақша дақылдары өсірілген аймақ.. Сырдария аңғары

Қаңлылардың шаруашылықтың қосымша түрі. Аң аулау

Қаңлылардың металл өңдірісінің орталығы болған аймақ. Шаш-Илах

Қаңлыларда металл өңдеудің ірі орталығы болған ежелгі қала. Құлата

Шыршық өзенінің оң жақ жағалауындағы Зах каналы, бұл... қаңлылардікі

Қаңлылар жерінен табылған теңгелер саны. 1300-дей

Қытай теңгелері табылған Отырар алқабындағы қаңлы қорымы. Мардан

Қаңлылардың Мардан қорымынан табылған теңгелер. Қытайдікі

Қаңлылардың 16 гектар жерді алып жатқан қала жұрты. Алтын-асар

Қаңлыларға жататын өлген адамды киімімен жерлеу аймағы. Қауыншы мәдениеті

Қытай деректерінде “ғұн” атауының пайда болған кезі. Б.з.б ІІІ ғасыр

Қытай деректеріндегі ғұн басшысының атауы. Шаньюй

Ғұндар туралы дерек беретін деректер. Қытай деректері

Ғұндар кезенің қамтитын аралық . Б.з.б ІV ғ – б.з ІІІ ғ.

Ғұн державасының негізін қалаған. Мөде

Шығыстанушы Л.Н Гумилевтің мәлімдеуінше ғұн державасының пайда болған мерзімі. Б.з.б 209 ж.

Енисей жағалаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа. Ғұндар.

Ғұндар мемлекетінің әскери жүйесі құрылымы... 3 қанатқа бөлінген

Ғұн шаньюйінің жақын туыстары иеленген лауазым. Түменбасы

Ғұн мемлекетінің ру саны. 24

Ғұн мемлекетіндегі тұменбасы әскерінің құрамы. 10 мың жауынгер

Ғұндарда ақсақалдар кеңесі... жылына 3 рет шақырылды

Ғұндар мен Қытай елі арасындағы соғыс қимылдары созылған уақыт. 300 жылдан астам

Ғұн мемлекетінің саяси күшейген кезі. Б.з.б ІІ ғ – б.з.б І ғ аралығы.

Ғұн мемлекетінің оңтүстік және солтүстік болып бөлінген мерзімі. Б.з.б 55 жыл

Ғұндардың шығыстан батысқа қарай жылжуы басталған мерзім. Б.з.б ІІ ғ.

Халықтврдың ұлы қоныс аударуын бастаған халық.. Ғұндар

Рим империясына қауіп туғызған ғұн басшысы. Атилла немесе Еділ

Еділ жауынгерлерінің Галлиядағы Каталаун даласындағы болған шайқас жылы. 451 жыл

Еділ қайтыс болған жыл. 453 жыл

Еділ жайлы құнды дерек қалдырған адам. Прийск

Еділдің шамамен өмір сүрген жылдары. 400-453 жылдар

Атилла операсын жазған италяндық композитор. Джузеппе Верди

Еділ атымен аталған өзен. Еділ немесе Волга

Ғұндар жөнінде маңызды дерек қалдырған адам. Марцеллин

Ғұндар жақсы шыныққан, отты да қажет етпейлі деп жазған... Марцеллин

Ғұн әскерлерінің негізгі түрі. Атты әскер

Ғұндар өсірген малдар түрі. Барлық малдар түрі

Ғұндардың астық сақтайтын ұралары табылған жерлер. Үй іші

Ғұндардың негізгі баспанасы. Киіз үй

Ғұндардың ру көсемдері. Ақсақалдар

Ғұндардағы билік беру жүйесі. Мұрагерлік

Ғұндарда опасыздық жасағандарға берілген жаза түрі. Өлім жазасы

Ғұндардың негізгі өмір салты. Көшпелі

Ғұн әміршісінің сарайы туралы сипаттап жазған адам. Прийск

Ғұндар бұйымының бетіне түрлі-түсті заттарды жабыстыру стилі. Полихромдық

Ғұндарда бұйым бетіне алтын тұйіршіктерді дәнекерлеу әдісі. Зерлеу

Ғұндарда бұйымдарды безендіру үшін қолданылған негізгі бейне. Жабайы аңдар

Ғұндардың жүннен киім тоқып кигендігін көрсететін негізгі дәлел. Ұршы бастары

Көне дәуір авторларының еңбектерінде сармат атауының кездесетін мерзімі. Б.з.б ІІІ ғ

Елімізде сарматтар қоныстанған аймақ.. Батыс Қазақстан

Сармат тайпаларының өмір сүрген мерзімі. Б.з.б VІІІ ғ-б.з V ғасыр

Арал-Каспий аралығы, одан оңтүстікке қарай өмір сүрген сармат тайпасы. Дах

Каспий жағалауында өмір сүрген сармат тайпасы. Гиркани

Сармат дәуіріндегі Каспий тенізінің атауы. Гиркан

Батыс Қазақстанда кездесетін ескерткіштер... сарматтардікі

Б.з.б 248-247 жылдары Парфияны басып алған сармат тайпасы. Дайлар

Арманидтер әулеті билігінің негізін салған сармат тайпасы. Дайлар

Савроматтар жайлы деректер қалдырған Рим тарихшысы. Диодор

Үстіртте зерттелген сармат ескерткіштері. Бәйте, Терең

Сарматтардың әскери-демократия заманында қауымының ішкі, сыртқы мәселелерін шешетін Орталық кеңес.

Сарматтардың қоғамдық басқару құрылымы Әскери демократия.

Сарматтарда шыныдан жасалған ыдыстарды Шығыс елдерден алғызды.

Сарматтардың торсық, саба сияқты ыдыстары жасалынған материал Балшық.

Сарматтарда көп өсірілген мал түрі Жылқы, қой.

Сарматтар өміріндегі қосымша кәсіп Аңшылық.

Сарматтардың Бесоба қорымына жерленген Абыз әйелдер.

Сарматтардың абыз әйелдер жерленген қорымы Бесоба.

Савромат обаларының ішкі құрылымы көбінесе Ағаштан жасалған.

Савромат қабірінің пішіні. Әр пішінді.

Савромат ескерткіштерінің зерттелген қорымы Сынтас.

Үш савромат жауынгері жерленген қорым. Сынтас.

Савроматтардың Сынтас ескерткіштерінен табылған Сүйек қасықтар.

Соңғы сармат кезеңінің Атырау облысы Жылыой ауданынан табылған ескерткіші Аралтөбе.

Атырау жеріндегі сарматтардың Аралтөбе ескерткіші табылған аудан Жылыой.

Көсемнің қару-жарағы, абыз асатаяғы табылған сармат ескерткіші Аралтөбе

Сарматтар өмірінде әлеуметтік теңсіздік болғандығын дәлелдейтін Археологиялық ескерткіштер

Сарматтардың өздері жасамай, шығыс елдерінен алғызған заттары. Шыны ыдыстар

Темір дәуірінің бөліну кезеңі. 2-ге

Ерте темір дәуірі кезеңі Б.з.б. VIII ғ-б.з.б. ІІІ ғ.

Мөлшермен кейінгі темір дәуірі б.з.б. ІІІ ғ- б.з. VI ғасыры

Қазақтың даласын Шығыстан батысқа қарай бөліп жатқан аласа таулар желісі. Сарыарқа

Сарыарқаның Шығысынан қоршаған тау сілемдері Тарбағатай

Ежелгі заманда Сарыарқаның орталығын мекендегендер Исседондар

Ежелгі заманда Сарыарқаның шығысында тұрған Аримаспылар

Көшпелілердегі күзгі жайылым Күзеу

Орталық Қазақстандағы ерте темір дәуірінің ескерткіштері «Мұртты қорғандар»

Сарыарқаның ерте темір дәуірі ескерткіштері Тасмола мәдениеті

Ерте темір дәуірі ескерткіші Тасмола мәдениетінің табылған ауданы Екібастұз

Тасмола мәдениетін қалдырған тайпалар Исседон

«Мұртты» обалардың бөліну түрі 4-ке

«Мұртты обалар» көп тараған аймақ Орталық Қазақстан

Орталық Қазақстандағы Тасмола мәдениетінің ерекшелігі Адам мен жылқы қатар жерленген

Геродот жазбасындағы савроматтардың «биік таулардың бауырында» тұрған көршілері Аргиппейлер

Аргиппейлердің шығысқа қарай орналасқан көршілері Исседондар

«Ақ жалды жүйрік аттардың иелері» деп аталған тайпа Аргиппей

Солтүстік Қазақстан тұрғындарының көшпелі өмір салтына ауысқан уақыты б.з.д, І мың жылдықтың басы

Ерте темір дәуіріне жататын Есілдің оң жағындағы зерттелген бекініс – қалашық. Ақтау

Ерте темір дәуіріне жататын қоныс Қарлыға

Ерте Темір дәуірінің Ақтау бекініс қалашығы орналасқан жер Есілдің оң жағалауы

Ерте Темір дәуірінің қонысы Бөркі

Ерте Темір дәуірінің қонысы Кеңөткел

Солтүстік Қазақстан жеріндегі алғашқы сақ заманына жататын зерттелген обалар Бірлік, Алыпқаш

Шығыс Қазақстан аумағын ертеде мекендеген Аримаспылар

Зайсан ауданы жерінде патша қорғандарының ең көп шығарылған жері Шілікті ескерткіштері

13 қола жебе табылған қорған Шілікті

Қазақстан аумағындағы ең көне б.з.б. VIII ғ. жататын патша жерлеу орны ескерткіштері Шілікті

Шығыс Қазақстанның ерте темір дәуірінің б.з.б. V-IV ғ. аралығын қамтитын кезеңі. Берел кезеңі

Берел қорымдарының орналасқан жері Катоқарағай ауданы

Жайпақ түпті қыш ыдыстар тән мәдениет Берел мәдениеті

1998-1999 жылдары Берел кезеңінің №11 обасын ашқан археолог З.Самашев

Бұзылмай сақталған 13 жирен ат табылған темір дәуірінің қорғаны Берел

Берел қорымынан табылған обалар саны 40-тан астам

Жетісудағы үйсін мәдениетіне ұқсас ескерткіштер табылған өңір Тарбағатай теріскейі

Сақтар туралы «олардың бәрі ақкөл және уәдеге берік» деп жазған Стробон

б.з.б. VII-VI ғасырда шыққан өнер Аң стилі

Көшпелілердің әскери қару-жарақтарының ерекшелігін жазған А.Македонскийдің тарихшысы Аррион

Сақ жауынгерлерінің темір қару жарағы мен сауыт сайманы табылған жер Шірік-Рабат

Сақтар құрамына кірген тайпалар Аримасны, аргиппей, исседон

Аттар өз иесін жорыққа апара жатқандай, әскери дайындықпен көмілген қорған Үлкен Берел

Ерте темір дәуірінде арнаулы рулық зираттар орналасқан жер Қыстау маңы

Темір дәуірінде кең тараған салт-дәстүр Аттарын бірге көму

Ежелгі тайпалар сыйынды Көк тәңірге.

Адамның сыртқы пішінін зерттейтін ғылым Антропология.

Қола дәуірінде Қазақстан аумағын мекендеген тайпалар Андроновтықтар.

Қостанай жеріндегі Алексеев қорымынан табылған адамның бет пішінін жасаған антрополог М.Герасимов

Қазақстан жеріндегі сақтарда моңғолоидтық белгілер басым өңір Солтүстік және Шығыс Қазақстан.

Жетісу жеріндегі ежелге үйсіндердің мүсіндік бейнесін жасаған Герасимов.

Ұлы жібек жолының қызмет ете бастаған уақыты б.з.д. ІІ ғасыр.

Біздің жерімізде ерте орта ғасырларда ірге тіккен алғашқы феодалдық мемлекеттердің бірі – Түрік қағанаты.

Түрік қағанатының алғашқы қағаны – Бумын.

Қандай оқиғадан кейін Бумын Түрік қағанатының билеушісі болды – Жүжонды жеңген соң.

«Теле» сөзінің мағынасы – Түрік.

Түріктердің шаруашылығы – көшпелі және жертөлелі көшпелі мал шаруашылығы.

«Түрік» этнонимі бірінші рет деректерде қашан кездесті – 542ж.

Бумын елді қай кезеңде басқарды – Түрік кезеңінде.

Түрік қағанатының екіге бөлінген уақыты – 603ж.

Батыс Түрік қағанатының астанасы – Суяб.

«Он-оқ бұдын» деп аталған мемлекет – Батыс Түрік қағанаты.

Батыс Түрік қағанатына енген – нушибилер мен дулулар.

Батыстағы елдерді жаулап алуды ойлаған Батыс түрік қағаны – Тон.

Батыс Түрік қағанатының билеушісі Тон қаған – Орта Азиядағы басқару жүйесін қайта құрды.

Батыс Түрік қағанатының жазғы ордасы – Мыңбұлақ .

Салық жинауға жергілікті адамдарды бекітіп, оларға «селиф» деген атақ берген қаған – Тон.

Батыс Түрік қағанатында ябғу, шад, елтебер атағы кімдерге берілген – Қаған руынан шыққандарға.

Батыс Түрік қағанатында «қара бұдындар» деп кімдерді атаған – қарапайым халықты.

Батыс Түрік қағанатында сот істерін атқарушылар – бұйрықтар мен тархандар.

«Тат» сөзінің мағынасы – Құл.

Түркеш қағанатының мерзімі – 704-756жж.

Түркеш қағанатының алғашқы қағаны – Үшлік.

Түркеш қағанаты бөлінген аймақ саны – 20.

Арабтар «сүзеген» деп атаған қаған – Сұлу.

Түркештердің күшейген кезі – Сұлу кезінде.

751ж. Қытайлар мен арабтар арасында шайқас өткен жер – Атлах.

Атлах шайқасынан кейін – Қытайлар Жетісудан біржолата кетті.

Түркештердің Күнгет қаласы қай жерде орналасқан – Іле.

Қарлұқ қағанаты: 756-940

VIIғ. басындағы Қытайдың «Танышу» хроникасында көрсетілген қарлұқтардың құрамындағы тайпалар – Бұлақ, Жікіл, Ташлық.

Араб тарихшысы әл-Марвазидің айтуынша, қарлұқтар құрамында – тоғыз тайпа болған.

Алтай тауынан Балқаш көліне дейінгі аралықты мекендеген – қарлұқтар.

IX ғасырдың басында қарлұқтар жеңілген ел – Ұйғыр қағанатынан.

Ұйғыр қағантын жеңген – қырғыздар.

Қарлұқ жерінде 25 қаланың болғандығын жазған ғұлама – «Худуд әл-алам» Жүсіп Баласағұни.

Оғыз мемлекетінің өмір сүрген уақыты – IХғ. аяғы - XIғ. басы.

Оғыз мемлекетінің астанасы - Янгикент.

Оғыздар құрамындағы тайпа саны – 24.

Жабғудың «инал» атты мұрагерін тәрбиелеуші – Атабектер.

Оғыздардағы әскербасы – сюбашы.

965ж. оғыздар хазарларға қарсы әскери одақ құрды – Русьпен.

Оғыз мемлекетінің күшеюіне үлес қосқан – Шахмәлік.

Шахмәліктің Хорезмді жаулап алған жылы – 1041ж.

Жабғудың кеңесшілерін қалай атаған – Күл-еркіндер.

Оғыздарды әлсіреткен - қыпшақтар.

Оғыздардың күз айларында Ұлытау баурайында көшіп жүргенін айтқан ғұлама – әл-Бируни.

Түркістан аймағындағы оғыздардың елтірі беретін қойларды өсіретнінін жазған – ибн-Хаукәл.

Қимақтар құрамында болған ең ірі және күшті тайпа – Қыпшақтар.

Х ғасырда Қимақтарда тараған дін – Ислам.

VII ғасырлардың басында Қимақтар мекендеген аймақ – Монғолияның солтүстік-батысы.

Қимақтардың орталығы – Имақия.

Қимақтардың екінші астанасы орналасқан көл – Алакөл.

Х ғасырдың 2-ші жартысында қимақтардың жеріне шабуыл жасаған мемлекет – Қарахан.

Сайрам қаласының қытай жылнамаларындағы атауы – Испиджаб.

VI-IX ғасырларда Қазақстанда қалалық мәдениет дамыған өңір – Оңтүстік Қазақстан.

Киіз үй туралы деректер кездесетін елдер – Араб, Қытай.

«Соғдылардың Түркістан мен Жетісуға қоныс аударуы саудаға байланысты» деп айтқан зерттеуші – Бартольд.

Түркештер қажетті киімдердің барлығын – өздері тікті.

Қала тұрғындарының арасында қыш құмыра жасау өнерінің жақсы даму себебі – Қала тұрғындары бір жерде тұрақты өмір сүрді.

Ұлы Жібек жолының маңызы – халықаралық саудаға әсер етті.

VII-VIII ғасырларда басталып бітпей қалған ғимарат – Ақыртас.

Қазақстан мен Қарақалпақстан шекарасы арасында орналасқан ғимарат – Білеулі ғимараты.

VI-IX ғасырларда салынған Мырзашөл сардобосының жобасы – Киіз үйге ұқсас.

VII ғасырдың аяғы - VIII ғасырдың басында салынған Будда дінінің ғибадатханасы табылған орта ғасырлық қала – Ақбешім(Оңтүстік Қазақстан).

Баба-Ата қаласының орнынан табылған қолданған ғибадатхана осы діннің архитектуралық құрылысы – Ислам.

Қағаз, қаламды қолданған орта ғасырлық тайпа – Қимақтар.

Көне түрік тіліндегі жәдігерлердің саны – 200.

Түрік жазба әдеби ескерткіштерінің ішіндегі ең көрнектісі – «Күлтегін», «Тоныкөк».

VII-IX ғасырларға жататын әдеби шығармалар – «Қорқыт ата», «Оғызнама».

«Қорқыт ата», «Оғызнама» шығармалары қағазға түсе бастады – IX ғасырдан бастап.

Қорқыт атаның туған жері – Қазақстан(Қызылорда).

Қорқыт ата кітабы – 12жырдан тұрады.

«Оғызнаманы» XVII ғасырда толық жазып қалдырған – Әбілғазы хан.

Қарахан мемлекеті өмір сүрді – 942-1212жж.

Қарахан мемлекетінің негізін салушы – Сатұқ Боғра хан.

Қарахан мемлекетін құруда басты рөл атқарған тайпа – қарлұқ.

Жер иеленушілер аталды – ихтадар.

960 жылы ислам дінін мемлекеттік дін деп жариялаған – Қарахан мемлекеті.

Батыс хандықтың орталығы – Самарқан.

Қарахан мемлектетін Хорезм шахы Мұхамед құлатқан жыл – 1212ж.

Қарахандардың жылқы малына ерекше көңіл бөлгендігін айтқан – Ж. Баласағұн.

Қарахан дәуірінің ескерткіштері – Айша бибі, Бабаджа -қатын кесенелері.

Наймандардың негізгі мекендеген жерлері – Монғолияның орта және батыс аудандары.

VIIғ. Орхон өзені мен Алтай тауының аралығында өмір сүрген – найман.

Найман монғолша – сегіз.

Найман мемлекетінің астанасы Балықты қай өзеннің бойында орналасқан – Орхон.

Керейіт мемлекетінің орталығы – Битөбе.

Керей мемлекетінің шарықтау кезеңі – Маркус Құршақсыз ханның кезі.

«Монғол жеріндегі IX-XIIIғ. өмір сүрген керейлер күшті дамыған ел» деп айтқан тарихшы – Рашид ад-Дни.

Найман мен Керейлердің мемлекеттік билік жүйесінде жақсы дамыған – Іс-қағаздарын жүргізу.

Керейлердің батыс жағындағы көршісі – наймандар.

Керейлерде малдың басты түрі – Жылқы мен қой.

Қарақытай мемлекетін құрған орталық-азиялық тайпа – Қидандар.

1125-1212жж. Жетісуда өмір сүрген тайпа – Қарақытайлар.

Қарақытайлар мекендеген жер – Солтүстік Қытай.

Хғ. қидандар бөлінген мемлекет – Ляо мемлекеті.

Қарақытайлардың мемлекет басшысы – гурхан.

Ялюй Дашы 1143 жылы қаза болған соң билікті қолына алған – Әйелі.

Ходжент жанында Қарахан әскеріне соққы берген жылы – 1137ж.

1208 жылы Қарақытайларды Шығыста жеңген – Наймандар.

Б. з IV ғасырдың жазба деректеріндегі қидан тілі – Монғол.

Қарақытай мемлекетінде билікке келген әйел адамға қойылатын талап – Хан тұқымы болу.

«Қыпшақтар даласы» атанған аймақ – Алтайдан Еділге дейін.

Қыпшақ тайпаларының ішіндегі ең беделдісі – бөрілер.

XIIғ. бастап қыпшақтар Арал маңына билік жүргізгенде олардың құрамында юолғандар – қаңлылар, қарлұқтар.

Қыпшақтар орыс деретерінде – «половшылар».

«Қаңлылар қыпшақша сөйлейді екен» дегенді айтқан саяхатшы – Плано Карпини.

Қыпшақ хандығының сол қанатының орталығы – Сығанақ.

Қыпшақ тіліндегі «яланкуг» – құл.

Жібек жолына «Ұлы» сөзінің қосылуы – Шығыс пен Батысты байланыстырды.

Қытай жазба деректеріндегі б.з.б. II-Iғ-да Қытай өкіметімен қарым-қатынаста болған ел – Үйсін мемлекеті.

Жібек жолының басы басталған жер – Хуанхэ өзенінің аңғары.

Қытай елінен батыс елдеріне жібек таси бастаған уақыт – б.з.б. Iғ. ортасы.

Жібек сатуда Қытай мемлекетімен бәсекеге түскен ел – Соғды.

Жібек жолының Жапонияда жібек сататын орындар болуының дәлелі – ғибадатханада соғды тіліндегі қолжазбаның сақталуы.

Византия шеберлерінің қолынан шыққан күміс құмыралар табылған қала – Талғар.

Жібек жолында валюта ретінде - Жібек жүрді.

Жібек жолының халықаралық қарым-қатынас жағынан жандана бастаған кезі- б.з.д II ғ-ң ортасы.

Сауда жолына байланысты 568 ж дипломатиялық келісімжасасқан елдер - Түрік Византия.

Ұлы Жібек жолының Шығысқа шығатын басты қақпасы Жетісу.

Буддизм дінінің тараған аймағы Оңтүстік Қазақстан.

Жібек жолының солтүстік шығыс бағытымен моңғолияға,Мөңке ханға барып қайтқан Рубрук.

X-XII ғ-да 37 қала орналасты ОңтүстікҚазақстан.

Орта ғасырда қалалардың топтаса орналасқан жері Оңтүстік Қазақстан.

Қалалық отырықшылық мәд-тің тағы бір қанат жайған жері Оңтүстік Батыс жетісу.

Қалалық мәд-тің дамыған уақыты X-XII ғасыр.

Орта ғасырдағы көпестер қаласы Тараз.

X-XII ғ-да қалалардағы құрылыс салудағы жаңалық мешіттердің пайда болуы.

Тараз қаласының маңындағы Айша бибі кесенесісалынған уақыт X-XII ғасыр.

Орта ғасырлардағы ірі діни құрылыстар Мешіт.

Қала тұрғындарының арасында әр түрлі діни наным-сенімдердің болғандығы анық байқалады-Жетісуда.

Ислам діні Орта Азия мен Қазақстанға ене бастады Арабтардың жаулап алуынан.

Арабтардың «дін үшін соғыс» ұранымен көрші елдердіжаулап ала бастауы 633ж.

Кутейба ибн муслимнің Шашты басып алған жылы 714ж.

Арабтардың Орта Азияның бірқатар аймақтары мен Қазақстанның оңтүстігіне басып кірген уақыты 737-748ж.

Қарахан мемлекетінің билеушісі Мұса Боғра Исламды мем-к дін етіп жариялады - 960ж.

X ғасырда ислам дінін мем-к дін етіп жариялады - Қарахан мем-ті.

Қазақ жеріндеғылым мен білім салаларың дамуына ықпал етті - Ислам діні.

Оңтүстік Қазақстан ислам діні кең түрде дами бастады - X ғасырда.

X ғасырдан бастап әдеби-ғылыми шығармалар жазған тіл - араб тілі.

Махмұт Қашғаридің үш кітаптан тұратын белгілі еңбегі - «Түрік тілдерінің сөздігі».(«Диуани лұғмат ат-түрік»).

Түрік тайпалары сөздерінің жиынтығы болып табылатын еңбек - «Түрік тілдерінің сөздігі».(«Диуани лұғмат ат-түрік»).

Махмұт Қашғари«Түрік тілдерінің сөздігі».(«Диуани лұғмат ат-түрік») еңбегін жазудан бұрын түгелге жуық аралап шықты - түріктердің елі мен жерін.

Н.А.Басқақовтың айтуынша Махмұт Қашғари«Түрік тілдерінің сөздігі»еңбегін жазуда аталған саладағы зерттеушілердің көшбасшысы болған - түрік тілдерінсалыстыра зерттеу.

«Араша , тәжікше кітаптар көп ,ал бұл біздің еліміздегітұңғыш даналық жинақ» деп айтылған-Жүсіп Баласағұнның еңбегі-Құтадығу білік.

Жүсіп Баласғұни дүниеге келді - Шу бойы(Баласғұн қаласы ).

Терракато ол - оюланған кірпіш.

Ірі және кіші қалалардың көп шоғырланған жері - Сырдария,Шу,Талас бойы.

Ежелгі түрік Әліпбиінің әріп саны - 25.

«Жастығыма бейнет бер,Қартайғанда дәулет бер» деп айтқан - Жүсіп Баласағұнның «Құтадығу білікте».

Жүсіп Баласағұннға «Құтадығу білік» еңбегі үшін Арсылан ханның берген лауазымы - Ұлы хас хаджип.

VIII-XI түрік жазуын ығыстырды - Ислам дінінің Ықпалы және араб жазуы.

Ахмет Иүгнекидің «Ақиқат сыйы» еңбегі жазылған тіл - түрік.

Поэзиядағы сопылық ілімнің насихатшысы - Қожа Ахмет Яссауи.

Қожа Ахмет Яссауидің Бұқарада білім алған ұстазы - Юсуф Хамадани.

Яссауидің ұстазы - Арыстан баб.

XI ғ-да түркі тілдес халықтардың алғашқы ақсүйектер әдебиетінің ескерткіші - «Құтадығу білік».

X-XI ғ-да Жетісу жерінде салынған мешіт - Боран мұнарасы.

Бабаджа-қатын кесенесі салынған уақыт - X-XI ғ.

Отқа табыну қасиеті байланыстырылды - Ұмай анамен.

Ислам дінін уағыздаушы ел ішінде хакім ата атанған - Сүеймен Бақырғани.

Әл-Фараби Отырар қаласында білім алған тіл - қыпшақ тілі.

Түрік қағанаты мен Византия мемлекеті қай елге қарсы одақ құрған - Иранға.

XI-XIIғ жататын «қоржын үй» табылған қала - Құйрықтөбе.

1217ж Хорезм шахы Мұхамед Текеш қай қалада теңге соқтырды - Отырар.

Боран мұнарасы қай ғасырдаға жатады - X-XI ғ.

Бабаджа-қатын менАйшй-бибі кесенелері жақын орналасқан қала - Тараз.

XI-XIIғ-ға жататын Шығыс моншасы табылған қала - Отырар.

Қазір мұражайға айналдырылған Шығыс моншасы - Түркістанда.

960ж Ислам дінін мем-тік дін ретінде жариялаған қарахан билеушісі - Стұқ Боғра хан.

Xғ Оңтүстік Қазақстан мен Жетісудың қалаларында мешіттердің көптеп салына бастағанын жазған - Әл-Мокдиси.

Әл-Фараби шығармаларын қай тілде жазған - Араб.

Әл-Фараби дүниеге келген қала- Отырар.

«Диуани лұғмат ат-түрік» кітабының авторы - Махмұт Қашғари.

Қарахан мем-гі даңқы шықан ақын - А.Иугнеки Ақиқат сыйы.

Ахмет Яссауидің шәкірті - С.Бақырғани.

Монғол империясы:Керей хандығы мен монғол тайпаларының арасындағы қарым-қатынас қай еңбекте айтылады - “Монғолдың құпия шежіресі”.

Монғол мемлекеті құрылды - XIII ғасырдың басы(1206).

Шыңғыс ханның заңдар жинағы - “Жасақ”.

Монғол империясының негізін қалаған Шыңғыс. (Астанасы Қарақорым).

Шыңғыс әскерінің қытайды басып алған уақыты- 1211-1215.

Шыңғыс әскерінің Жетісуға басып кірген жылы - 1217 жыл.

Жебе Ноян бастаған монғол әскері Жетісу халқын өзіне тарту үшін - діни қысым жасамау ұранын басшылыққа алады.

Шыңғыс ханның өзін қорғайтын жасауыл қалай аталған - “Кешіктен”.

1207-1207жылы Енисей қырғыздарын басып алған Шыңғысхан баласы Жошы.

Шыңғысхан 1217 жылы Күшіліктің Жетісудағы иеліктерін басып алуға аттандырды Жебе Ноянды “Отырар апаты”-1218жыл.

Шыңғыс ханның 150 мың қолы Ертістен Сырдарияға аттанған жыл - 1219жыл.

Жошыға қараған жерлер -Ертістен бастап Еуропаға дейін.

Шыңғыс ханға 15 күндей берілмеген қала - Ашнас.

Сыр бойындағы қалалардың ьолығымен монғолдардың иелігіне өткен уақыты- 1219-1220жыл.

Шағатай ұлысына қараған жер - Оңтүстік және оңтүстік- шығыс Қазақстан.

Шыңғысханның өлген жылы - 1227 жыл.

Европаға жорықты бастаған монғол ханы - Батый.

Ұлы хан атағын алған Үгедей тұрған қала Қарақорын.

Алтын Орданың негізін қалаған хан - Батый .(Орталығы Сарай Бату).

Батыйдың билік қылған жылдары (1227-1225).

Алтын Ордада исламды мемлекеттік дін - деп жариялаған хан Өзбек.

Алтын Ордада уәзір билік жүргізген сала - азаматтық істер.

Алтын Орда тағында билігін нығайту үшін Тоқтамыстың Мәскеуді өртеген жылы - 1382.

Уәзірлер билік жүргізген қандай сала - азаматтық іс.

Орда- Ежен билік құрған мем-т - Ақ Орда.

XIIIғасыр мен XVғасыр басында Шығыс Дешті қыпшақта өмір сүрген мемлекет Ақ Орда.

Ақ Орданың астанасы - Сығанақ.

Ақ Орданың аумағын қамтыған жерлер - Орда- Ежен мен Шайбан аудандарының жері.

Ақ Орда Алтын Ордадан біржола бөліне бастайды - XIV ғасырдың екінші ширегі.

Ақ Орданың күш- қуатын нығайтқан хан Ұрыс хан.

1379 жылы Тоқтамыстың Темір-Мәлікті жеңіп билікті қолына алған қаласы- Сығанақ (Тоқтамыс күшейе бастайды).

Тоқтамыс Мамй Ордасын басып алған жыл - 1380.

Ақ Орда мемлекетін әлсіреткен - Темір шапқыншылығы.

Сыр бойындағы қалаларды қайтаруға әрекет жасаған Ақ Орда ханы - Барақ .(Ақ Орданың соңғы ханы).

Орда өмір сүруін тоқтатты - XV ғасырдың басында.

Ақ орданың орнына келген хандық - Әбілқайыр.

Моғолстанның өмір сүрген уақыты - XIVғасырдың ортасы –XVI ғ. басы.

Моғолстан мемлекетін құруда белді рөл атқарған Дулат ақсүйегі - Әмір Полатша.

Моғолстанның негізін қалаған хан – Тоғылық Темір(1348).

Моғолстанның орталығы - Алмалық.

Мұхамед Қайдардың айтуынша Моғолстанда бір күнде ислам дінін қабылдаған адам - 160 мың.

Әмір Темір мен шияс-қожа арасындағы «батпақ шайқасы» болған жыл - 1365жыл.

Моғолсьанда Есен-Бұға хан билік құрған жылдар - 1433-1462.

Моғолстан мемлекеті ыдырай бастады - Абдар-Рашидтің кезінде.

1336-1405 жылдары өмір сүрген тұлға - Әмір Темір.

Әмір Темір 1370 ж. Басып алды - Мәуренахырды.

Әмір Темірдің әскері Терек өзенінің жағасында Тоқтамыстың әскерін жеңді - 1395ж.

Әмір Темір 1405ж. Қайтыс болған қала - Отырар.

Әмір-Темір шапқыншылығының зардабы – Қазақ жерінің экономикасы мен мәдениетінің дамуына зардабын тигізді.

Әмір Темір 1371-1372жж. қай аймаққа әскер аттандырды – Моғолстанға.

1371-1390жж. дейін Моғолстанға Ақсақ Темірдің жорығы – 10 рет.

Ноғай Ордасының алып жатқан жері – Еділ мен Жайық аралығы.

Сарайшық қаласының іргетасы қаланды – Х ғасырда.

Дон, Еділ казактарының Жайық бойына шапқыншылық жасау салдарынан Сарайшық қаласы біржолата қирады – 1580ж.

Ноғай Ордасының екінші атауы – Маңғыт елі.

Едігенің Ноғай Ордасында билік құрған жылдары – 1396-1411жж.

Ноғай Ордасының ыдырай бастаған уақыты – XVIғ. басы.

Батыс Сібір хандығының астанасы – Қызыл-Тура қаласы.

Ноғайлар мен қазақтарды «екі туысқан орда» деп атаған ғалым – Ш. Уәлиханов.

Шайбан Әбілқайырдың хан болып сайланған уақыты – 1428ж.

«Өзбек ұлысы», «Өзбек хандығы», «Шайбани ұлысы» деген терминдер – Әбілқайыр хандығына тән.

Әбілқайыр хандығы негізгі үш халықтан – шайбанилерден, қарақалпақтардан, қазақтардан тұрған.

Олардың ішіндегі ең көбі және ержүрегі қазақтар деп айтты – тарихшы Рузбихан.

Орда-Базарға дейінгі Әбілқайыр хандығының астанасы – Тура қаласы.

Әбілқайыр ханның Сығанақ түбінде ойраттардан жеңілген уақыты – 1456-1457жж.

Шайбан Әбілқайыр қайтыс болған жері – Аққыстау.

Ноғай Ордасының орталығы – Сарайшық.

Ноғай Ордасының негізін қалаған тұлға – Едіге.

Ноғай Ордасының құрылуына себеп болған – Алтын Орданың әлсіреуі.

XV ғасырда Әбілқайыр хандығы орналасқан аймақ – Шығыс Дешті Қыпшақ.

Әбілқайыр хандық құрған жылы – 1428 жыл.

92 ру-тайпадан құралған хандық – Әбілқайыр.

1456-1457 жж. Әілқайырдың ойраттардан жеңілген қаласы – Сығанақ.

Шыңғысханның балаларына бөліп берген жерлерінің атауы – «Інжу».

Мал өсірушілерден жиналатын салық – Құшыр.

XIV-XV ғ-да Қазақстанда шаруашылықтың басты саласы – мал шаруашылығы.

Сақ, сармат, үйсін тайпаларының келбеттері андроновтықтарға ұқсас болғандығын айтқан антрополог – О. Смағұлов.

Белгілі бір тарихи аймақта құрылған хандықтың тұрғындары – этносаяси қауымдастық.

Қазақ халқының этникалық жағынан қалыптасуында басты рөл атқарған – Ақ Орда тайпалары.

Монғол хандығында үйсіндер атауы уақытша қолданылмай, оның орнына аталды – Дулаттар.

Үйсіндер өрбіген ежелгі қазақ халқының этносаяси қауымдастық аймағының бірі – Жетісу.

«Қазақ» деген этносаяси қауымдастықтан болғандығы көрсетіледі – XIV ғ. аяғы-XV ғ. I-ші жартысында.

XIV ғ. аяғы-XV ғ. I-ші жартысында «қазақ» деген этносаяси қауымдастықтың болғандығын айтады – Рузбихан.

Қазақтың халық болып құрылуын жеделдеткен екі этникалық топ – қыпшақ тайплар одағы, үйсін тайпалар одағы.

Қыпшақ тайпалар одағы мен үйсін тайплар одағының бірігуі нәтижесінде құрылды – Қазақ халқы.

XII ғасырға дейін «Қазақ» атауының мағынасы – «Еркін адамдар».

«Қазақ» атауы IX-X ғасырларда әлеуметтік мағынада қолданылды – Шығыс Дешті Қыпшақ.

XI-XII ғасырларда «қазақ» атты этникалық топ болды – Шығыс Дешті Қыпшақта.

«Қазақ» сөзіне «еркін», «кезбе» деген түсініктеме берілген – «Араб-қыпшақ» сөздігінде.

«Қазақ» сөзі XIII ғасырдағы хорасан түркімендері арасында кездесетіні жайында айтқан тарихшы – Б. Е. Көмеков.

«Қазақ»(«еркін адамдар») сөзі этникалық мағынаға ие бола бастады – XIV ғасырдан бастап.

Жәнібек пен Керей сұлтандар әбілқайыр хандығынан қазақ аталып жүрген тайпалармен бөлініп көшкенде оларға алғаш рет тағылған ат – «Өзбек-қазақ».

Қазақ халқының құрылуына байланысты «қазақ» атауы біржолата этникалық сипатқа ие болды – XV ғ-ң II-ші жартысында.

Қазақ халқының, қазақ жүздерінің пайда болуы жайында айтылатын аңыздардың бірі – «Алаша хан».

Қазақ халқының ұраны – «Алаш».

Кейбір шежірелерде қазақ атауының орнына қолданылады – «Алаш».

Қазақ халқының құрамына енген ру-тайпалар өздерінің ен-таңбаларын салған жартас – Таңбалы-Нұра.

Талас-тартыс болған жағдайда үш жүз өкілдері келіп, мәселелерін шешті – Таңбалы-Нұрада.

Қазақ жүздерінің құрылу себебі, олар(қазақтар) көшіп-қонып жүрген жерлерінде өз құқықтарын қорғау үшін – Одақтар құрған.

Ол Одақ – «қазақ жүздері» деп айтқан ғалым – Ш. Уәлиханов.

XIV-XV ғасырларда Қазақстанда материалдық игіліктер негізделді – мал басына алынатын шикізатқа.

XIII ғасырда қыпшақтардың сүттен қалай май алатынын, қымызды қалай жасайтынын жазды – Еуропа саяхатшылары.

XIV-XV ғ-да Қазақстанда мекендеген ру-тайпалардың әдеби туындылары – ауызша таратылды.Оның ғылыми атауы – Фольклор.

Ғарыштың пайда болуы немесе Күн мен айдың және жұлдыздардың қайдан шыққаны туралы аңыз – «Күннің баяны», «Темірқазық пен Жетіқарақшы».

XIV-XV ғ-дан бері келе жатқан тәрбиелік мәні зор ертегі – «Жоямерген», «Жерден шыққан желім».

Қыпшақтар мен қияттардың қызылбастар мен қалмақтарға қарсы соғысын суреттейтін жыр – «Қобыланды жыры».

XIII-XV ғасырларда дамыған ауызша поэзияның белгілі өкілдері – Асан қайғы, Кетбұға.

XIV-XV ғас-ғы жазба әдебиет туындысы – «Оғызнама».

XIV-XV ғасырларда қыпшақ тілінде жазылған туынды – «Оғызнама».

XIV-XV ғ-да жазылған өзбек ақыны Хорезмидің туындысы – «Мұхабатнама».

XIV-XV ғ-дағы еңбектердің ішіндегі халықаралық қатынастары сөздік ретінде пайдаланылғаны – «Кодекс Куманикус»

Орта ғасырдан бізге жеткен аспаптық музыка туындылары күйлер – «Ескендір».

Алтын Орда дәуірінен бері келе жатқан күйлер – «Жошы ханның жортуы», «Сағыныш».

XIX ғасырға дейін ислам дінінің қазақ даласында таралуы жайында жазған «Ислам діні» мақаласының авторы – Ш. Уәлиханов.

«Шыңғыснама» кітабының авторы – Өтеміс қажы.

«Дешті уәләяты Берке ханға бағынған кезде дінсіздердің көп бөлігін ол ислам дініне кіргізді» деп жазды – Өтеміс қажы(«Шыңғыснама»).

XIV ғасырда исламның таралуына қатты көңіл бөлінді – Өзбек хан мен Моғолстан ханы Тоғылық-Темір билігі кезінде.

Мұсылман дініне кіріп, басына шалма тақпағандарға қатаң жаза қолданған хан – Тоғылық-Темір.

Қазақстанның байырғы тұрғындары аспан әлемін түсінді – «Көк тәңір».

Қуаңшылық жылдары қасиетті бұлақ басына ақ құйып, тәңірге сиынып, көктен жаңбыр сұрау ырым – «Тасаттық».

Тіл-көз тимес үшін балалардың мойнына тағылған зат – «Бойтұмар».

Киелі аң-құстың тісі, тырнағы, қауырсыны түрінде болып келген баланың мойнына тағылып келген зат – «Бойтұмар».

Қарахан мемлекетінің кезінде салынған сәулет өнерінің ескерткіштері – Айша-бибі, Бабаджа қатын кесенелері.

XIV-XV ғасырларда салынған ірі архитектуралық құрылыс – Дәуітбек кесенесі.

Отырар қаласының Батыс жағында 3 км жерде орналасқан кесене – Арыстан баб кесенесі.

Ел аузындағы аңыз бойынша Арыстан баб өмір сүрді – VII-VIII ғ-да.

Арыстан баб кесенесінің құлап қалған күмбезін XIV ғ-да қайта салғызған – Әмір Темір.

XIV-XV ғасырлар аралығында Әмір Темірдің бұйрығымен салынған сәулет өнерінің тамаша үлгісі – Қожа Ахмет Яссауи кесенесі.

Қожа Ахмет Яссауи кесенесі орналасқан қала – Түркістан.

Әмір Темір Қожа Ахмет Яссауи кесенесін салуға бұйрық берген жыл – 1397ж.

Қожа Ахмет Яссауи кесенесінде залдың ортасында тұрған тайқазан жасалды – 1399ж.

Төменарық кентінің солтүстік-батысында 8 км жерде орналасқан кесене – Көкксесене.

XIV-XV ғасырлар аралығында сәулет өнерінің басты ерекшеліктері – Алаша хан кесенесі, Жошы хан кесенесі.

Күмбездің қабырға сыртын әсемдеу ісінде қазақтың дәстүрлі ою-өрнегі кең қолданылған – Алаша хан күмбезі.

XV ғ-ң екінші жартысында салынған, жартылай сақталған ескерткіш – Рабиға сұлтан Бегімнің кесенесі.

Қазақстан аумағында XIII-XIV ғғ. халық ауыз әдебиеті мен әдебиеті дамыған тіл – Қыпшақ тілінде.

«Хұсрау мен Шырын» шығармасының авторы – Кутб.

Көккесене қай жерде орналасқан – Сығанақта.

XIV-XV ғасырлар аралығында Алаша хан кесенесі салынған өзен – Қаракеңгір.

Қазак хандығының құрылған уақыты. 1465-1466 ж.

ХV ғ-ң соңына карай қазақ хандығына енген калалар. Созак,Сығанақ.

Қазақ хандығының негізін қалағандар Керей, Жәнібек.

Керей мен Жәнібекті қарсы алған Моғолстан ханы Есен бұға

Қазақ хандығының құрылуы жәйінда айтқан тарихшы Мұхаммед Хайдар Дулати.

Қазақ хандығының құрылу қарсаңында наймандар мекендеген өңір Ұлытаудан Есілге дейінгі жерлер.

ХV ғ-да қалыптасқан саяси-тарихи жағдайлар ықпал етті қазақ ханының ұлттық мем-т болып құрылуына.

Қазақ халқының саяси бытыраңқылығын жойып мем-т етіп міндеті тиді Керей мен Жәнібек сұлтандардың үлесіне.

Қазак хандығының құрылуына алғы шарттардың бірі Әбілқайыр хандығы мен Моғолстанның ішкі-сыртқы жағдайындағы оқиғалар.

ХV ғ-ң басьнда Ақ Орда мем-ті ыдырап оның кұрылды Әбілкайыр хандығы.

Қазақ хандығының бастапқы кезде алып жаткан жері Шу мен Талас өзендерінің аумағы Қазақ хандығының кұрылуы мен нығаюны мына жағдайларды токтатты ішкі феодалдық талас-тартыс.

Қазақ Хандығының құрылу кезіндегі халықтың өмірінде маңызды мәселеге айналды Сырдария бойындағы қалалармен қатынас жасау.

ХV ғасырдың екінші жар-ғы қазақ хандығының негізгі карсыласы Шайбани хан.

Қазақ хандығы үшін маңызды болған, Шайбани ұрпақтарымен талас-тартыстың негізі Сыр бойындағы калалар.

ХV ғ-ң аяғында Қазақ хандығының күш-қуатын, саяси беделін нығайтып әлемге танытты Сыр бойындағы қалалар.

ХV ғ-ң бас кезін қазақ хандығының тағына отырған Жәнібек ханның ұлы Қасым.

Бұрындык ханның билік құрған жылдары 1480-1511 ж.

Сығанақтан кейінгі қазақ хандығының астанасы Түркістан қаласы.

Қасым ханның билігі жүрген жоқ Қырғыздарда.

ХV ғас-да Қазақ хандығының эк-лық жағынан күшеюіне жол бермеуге ұмтылды Мұхаммед Шайбани.

Түркістан халқы қазақ саудагерлерімен ешкандай сауда келісімдерін жасамайтын болсын, олармен осы жерлердің тұрғындары арасында карым-қатынас болмасын" ,- деп жарлық шығарған - Мұхаммед Шайбани.

Шайбани ханның казақ жеріне шабуыл жасаған жылдары 1503,1505,1506 жылдар.

1510 жылы Шайбани хан Иран шахымен болған шайқаста қаза тапкан Шайбан.

Моғолстан ханы Есен бұға кайтыс болған 1462 жыл.

Керей мен Жәнібек хандарға косылған адам саны 200 мың.

ХV ғасырдың 70 жылдарында қазақ хандарының басып алған жерлері Сырдария мен Қаратау өңірі.

1511 жылы қазақ хандығының билігін қолына алған хан Қасым.

Қазақ хандығының жер көлемін кеңейте түсуге бар күшін жұмсаған хан Қасым.

1510 жылы Мухаммед ІІІайбани Қасым ханнан қай жерде жеңілді Сығанак түбінде.

Қасым хан тұсында қазақ хандығының саяси-әкімшілік және сауда экономикалық орталығы болған қала Сығанақ.

Қасым ханның қол астындағы халықтың саны 1милл.

1538-1580 ж. қазақ хандығын басқарған хан Хақназар.

ХVІ г-ң ортасында Жайық пен Еділ бойындағы шайқастан кейін Қазақ хандығы қосып алды Ноғай Ордасын.

Моғол ханы Абдр-Рашид Жетісу мен Ыстықкөл маңындағы жерлерді басып алу ниетімен Қазақ хандығына қарсы соғыс бастады ХVІ ғас-ң 50-60 жылдары.

ХVІ ғ-ң аяғында Жетісу казақтарының жағдайының ауырлай түсуінің себебі Ойраттардың тонаушылык жорықтарының жиілеуі.

ХVІ ғ-ң орта шенінде қазақтарға карсы Сібір ханы мен Моғолстан билеушілерінің шапқыншылық жорықтарының жиілеуі себебіне Хақназар хан - ІІІайбан әулетімен қатынас орнатуға ұмтылды.

Баба сұлтанның адамдары Хақназар ханды өлтірді.

Хақназар қайтыс болғаннан кейін хан тағына сексенге келген Шығай отырды.

Шығай хан қайтыс болды - 1582 ж.

Монғол ханына қарсы соғыстарда Хакназардың айырылып қалған жерлері Жетісудың біраз жері.

Батыс елдері алғаш қазақ мемлекеті туралы кай ханның тұсында білді - Қасым.

1570 жылдардың аяғында Хақназар билігінде болған жер Жетісудың батысы.Абдаллах ханның қазақ ханына сыйға берген жері - Түркістан аймағы.

Абдаллах хан Самарқан өлкесіндегі Африкенб уәлоятын сыйға тартқан хан - Тәуекел.

Тәуекел билік құрған жылдар 1582-1598.

1597-1598.ж.Тәуекел хан Абдаллахқа қарсы соғысқа дер кезінде кай жерде Абдаллах әскерін талкандады -Ташкент қаласының түбінде.

1583 жылы Тәуекел хан Абдаллах хандығына шабыл жасап басып алған калалар Сауран,Түркістан,Отырар,Сайрам

Қазақ Хандығының беделін және күш-куатын арттырып, Тәуекелдің беделін көтергсн жеңіс - Ташкент түбіндегі Абдаллах әскерін жеңуі.

Абдаллах өлген соң Тәуекел хан Мәуараннахырға басып кірген жыл - 1598 ж.

Есім хан билік кұрған жылдар 1598-1628.

ХVII ғ-ң басындағы (Есім хан кезіндегі) Қазақ хандығындағы билік жүйесінде- Екі хан билік құрды.

ХVІІ ғ-ң басында өзін тәуелсіз хан етіп жариялап, Ташкент қаласын астана етті –Тұрсын хан 1613 ж.

Есім хан қазақ хандығының әскери күш қуатын арттыру үшін көңіл бөлді Сұлтандар мен төрелерге еркіндік берді.

Қазақ-бұхар соғысы болған жыл 1603-1624.

Бірінші қазақ-бұхар соғысы болған жер - Айғыржар.

Бірінші қазақ-бұхар соғысы өткен жыл - 1603 ж.

ХVІІ ғ-ғы Тұрсын ханның сенімді тірегі - саны көп, айбынды қатаған руы.

Тұрсынның өзін хан жариялауымен катар тағы бір антты бұзуы - ақша шығаруы.

Тұрсын ханның бүлігі тарихта аталды - "Қатаған қырғыны".

Есім хан қалмақтарды талқандаған жыл - 1627.

Қазақ хандығының кұрылымы - "Жеті саты".

Қазақ хандығында ата аймақты баскаратын адам – Аксақал.

Қазак хандығында он немесе бес аймақтан кұрылған – ру.

"Ханталапай" сөзі Ханды сайлағанда малын бөлісіп алу.

Ханың жасагы - Төлеңгіттер.

Хандарды кімдерден сайлаған Ақсүйектерден.

Қазақ хандығындағы ұлыстың билеушісі - Сұлтан.

Ұлыс неден құралған - Арыстан.

Орта жүздің құрамындағы тайпалар - Арғын, найман уақ, керей, қыпшақ.

Дешті Қыпшақ үшін сауда аймағы ған кала Сығанақ.

Иасы қай ғасырдан бастап Түркістан атанды XIV.ғ.

(ХVII ғ. екінші жартысында казак хандығының aстанасы көшірілген қала Түркістан.

Тәуекел ханның тұсында берік камал, ірі сауда орталығына айналған кала Сауран.

Есім ханның баласы Жәңгірдің билік кұрған жылдары 1628-1652.

1643.ж.жоңғарларға карсы ерлікпен шайкаскан хан Жәңгір.

Орбұлақ шайкасында жоңғар әскерлерінің ту сыртынан шабуыл жасаған батыр Жалаңгөс.

Жәңгір қайтыс болғаннан кейін билік кұрған хан Тәуке.

Хандықтың ішкі өмірі мен сыртқы саяси өмірінің аса маңызды мәселелерін шешетін адам Билер.

Жеті жарғы бойынша заң шығару құкығы және барлық қазақ коғамындағы мүшелеріне бұйрық беруге міндетті - Хан.

Қазақтың ханын сайлауға барлык рудың - атақты сыйлы шонжарлары катысты.

Маусымдық жайылымның қысқы қонысы - жайлау.

Маусымды жайылымның көктемгі қонысы - көктеу.

ХVІ-ХVП ғ-да қазақтар шаруашылығының таза малмен айналыскан түрі - көшпелі.

Отырар каласының VШ ғасырдың басындағы атауы. – Тарбанд.

ХVІІ ғ-ң II жартысындағы қазақ мем-де ұлы ханның билігін әлсіретіп,ішкі-сыртқы саясатта беделін түсірген - кіші хандардың дара билік жүргізуі.

Жоңғарларға карсы күрестегі ерлігі үшін халықтың Жәңгірге берген атауы - Салқам Жәңгір.

Жәңгір ханның санаулы сарбаздары Жоңғардың 50 мың эскерімен шайқасқан жер - Орбұлак.

ІХVН ғ-ң 70-ші жылдары әскерлері басып алған калалар саны - Тоғыз кала.(1680-1715).

Тәуке ханның кезіндегі Қазақ хандығының астанасы - Түркістан.

Тәуке ханның үш жүздің басын косқан жиналысын (құрылтайын) шақырып отырған жер - Күлтөбе.

Тәуке ханның заңдар жинағы "Жеті жарғы".

Жеті жарғыны жасауға қатыскан билер - Ұлы жүзден- Төле би, Орта жүзден Қазбек би, Кіші жүзден Әйтеке би.

Тәуке ханның кезіндегі билердің міндеті - сот билігі, атқарушы билік.'Жеті жарғы" бойынша хан - бас қолбасшы болды.

1710 жылы қазақ жүздерінің өкілдерінің Қаракұм маңында бас косып талқылаған мәселесі - жау шабуылына тойтару.

ХVII ғас-ң ортасында Жоңғар мемл-ң күш-қуатының біршама артуына себеп болған қоңтайшы -Батыр.

Аягез маңында қазақтар мен жоңғарлар арасында үш күнге созылған күрес болған жыл -1718 ж.

Бұланты шайқасынан кейін қазақ жүздерінің өкілдері жауға қарсы күресті күшейту жөнінде шешім қабылдаған жер

Ордабасы тауына жиналған қазақ жүздерінің өкілдері барлық жасақтың бас қолбасшысы етіп сайлаған адам - Әбілқайыр

Белгілі тарихшы Қадырғали Жалайри “Жылнамалар жинағында” Көшімді таратады

Шайбани ұрпағынан Көшім Сібірдің ханы болған кезден бастап Батыс Сібірдің жергілікті халқына тарата бастаған дін – Ислам діні

1694 жылы І Петрмен елші Аталықов арқылы сауда байланысын жасаған – Тәуке хан

І Петр шығыспен сауда қатынасын өрістету үшін Қазақстанның маңызы “Кілт және Қақпа” деп санады

“Жеті Жарғы” бойынша құрылтайға кімдерді қатыстырмады? – Қарусыз келгендерді

Жоңғарлардың қазақ жеріне шабуыл уақытша бәсеңдеткен жағдай – Тәуке ханның қырғыз, қарақалпақтармен одақтас болуы

Жоңғарлардың 1680 жылғы шабуылынан аман қалған қала – Түркістан

1710 жылы жоңғарларға қарсы күресу үшін үш жүз өкілдерінің бас қосқан жері – Қарақұм

1635,1643,1652 жылдары қазақтарға қарсы жорықты басқарған қонтайшы – Батыр

1718 жылы жоңғар-қазақ шайқасы болған жер – Аягөз

1724-1725 жылдары жоңғарлар басып алған қала – Түркістан, Ташкент

“Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама” аталған жыл – 1723

Сарысу өзенінің бойында жоңғарлармен шайқас болған жер – Бұланты

1728 жылы қазақ жүздері өкілдерінің жоңғарларға қарсы күресу үшін бас қосқан жері – Қарақұм

Сібір елін монғолдар жаулап алғаннан кейін Жошы ұлысына кіргенін жазған шежіреші – Рашид ад-Дин

Искер қай хандықтың астанасы? – Батыс Сібір хандығының

1854 жылы ұрыста Ермакты жеңген батыр – Сәтбек

Сібір ханы Көшім біржола жеңіліске ұшыраған жыл – 1598

Ресейдің саудасын дамытуда Қазақстанды “кілт және қақпа” деп атаған – патша І Петр

Т.Чебуков бастаған орыс елшілігінің Қазақстанға келген жылы – 1573

1594 жылы Мәскеуге Тәуекел ханның елшілігін басқарып келген адам – Құл-Мұхаммед

1595 жылы Тәуекел ханға келген орыс елшілігін басқарған – В.Степанов

1640 жылы салынған бекініс – Гурьев

“Кодекс куманикус” қай тілдегі шығарма? – қыпшақ

ХV, ХVІІ ғасырларда Алтын Орда, Ақ Орда дәуірінде ресми әдеби тіл ретінде қолданылды – қыпшақ тілі

“Жамиғат тауарих” жинағының авторы – Қ.Жалайри

ХҮ ғасырда жазылған “Тарих-и-рашиди” еңбегінің авторы – Мұхаммед Хайдар Дулати

694 жылы Тәуке хан І Петр мен елші Аттилов арқылы қандай келісім жасады? – сауда байланысын күшейту

1490 жылы Азов қаласында дүниеге келген жырау – Доспамбет

Есім ханның Кіші жүздегі ел басқарушы, биі болған жырау – Жиенбет

Эпостық жыр – “Ер Сайын”

Лиро-эпостық жыр – “Айман–Шолпан”

Қазақ халқының өмірінде музыканың айрықша орын алатынын жазған сяхатшы – Якуб

Қ.Жалайридің еңбегі – “Шежірелер жинағы”

Қ.Жалайри “Жылнамалар жинағы” атты еңбегін орыстың қай патшасына тарту етті? – Б.Годуновқа

ХVІ-ХVІІ ғасырларда қазақ-монғол қарым-қатынастарының тарихы баяндалған “Тарих” атты еңбектің авторы – Шах–Махмұд Шорас

ХVІ ғасырдың 40-жылдары жазылған “Тарихи Абулхайрхани” еңбегінің авторы–Усман Кухистани.