Қазақстандағы патша әкімшілігінің қоныс аудару және жер саясаты
жүктеу/скачать 188.94 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қазақстанда бұл қоныс аудару саясаты үш кезең бойынша бөліп қарастырылады.
- 1889 жылғы 13 шілдеде қабылданған ережеде
Қазақстандағы патша әкімшілігінің қоныс аудару және жер саясатыЖоспар: 1.Шаруаларды Қазақстан аумағына қоныс аудару себептері. 2.Шаруалардың жаппай қоныс аудара бастауы. 3.Шаруалардың қоныс аудару қарқынының күшейе түсуі. 4.Столыпиннің 1906 аграрлық реформасы. 5.Жергілікті халық жағдайының нашарлай түсуі. 6.Патша үкіметінің отаршылдық саясатына қарсы қазақ халқының қарсылығы. Қоныс аудару себептері: Ресейде жерсіз қалған шаруалардың наразылықтарын жою үшін. Ресей қоныс аударушылары есебінен қазақ жерінде сенімді тірек қалыптастыру. Қазақтарды отырықшылыққа көшіру. Жергілікті халықты христиан дініне көшіру. Қазақстанды Ресейдің мол астық базасына айналдыру. Жетісу облысы әскери губернаторы Колпаковский бастамасы бойынша Жетісуға шаруалардың қоныс аударуы туралы "Уақытша ереже" әзірленді.Бұл құжат 1868 жылдан бастап 1883 жылға дейін күшін сақтады. "Уақытша ереже" бойынша орыс қоныс аударушыларына (ерлерге) 30 десятина жер беру, 15 жылға алым-салық және түрлі міндеткерліктерден босату, 100 сом мөлшерінде көмек беру және басқа жеңілдіктер анықталып, Қазақстанда бұл қоныс аудару саясаты үш кезең бойынша бөліп қарастырылады.І кезең ХІХ ғасырдың 70-80 жылдар аралығын қамтиды, ол 1889 жылғы 13 шілдедегі жарлық шыққанға дейін созылды. ІІ кезең ХІХ ғасырдың 90-жылдарынан 1905 жылға дейінгі уақыт аралығын қамтиды. ІІІ кезең 1906 жылдан 1916 жылдар аралығын қамтиды. 1886 жылғы дайындалған: "Түркістан генерал-губернаторын басқару туралы Ереже" боынша 10 десятина (ерлерге) жер беру, міндеткерліктін 5 жылға дейін босату, қоныс аударушыларды алым-салық кейінгі жылдары алымды тек жартылай төлеу жеңілдіктері сақталды. 1889 жылғы 13 шілдеде қабылданған ережедеШаруалардың қоныс аударып, тұрақтайтын аудандары нақты анықталып көрсетіледі: Ақмола Жетісу Семей 1885 жылды қоса алғанда, Ақмола облысы қазақтары жерінен 251779 десятина мөлшерінде тартып алынды. Онда 10 940 ер адамы бар 24 қоныс аударушылар бөлімшесі (учаскелері) құрылған еді. Жетісу облысынан 12 жылда (1868-1880 жж.) 3324 отбасы қоныс аударған, оның 2099 селолық құрылымға біріксе, 1225 отбасы қалаларда тұрақтанды. Семей облысы бойынша 33 064 десятина егістік жер жергілікті тұрғындар иелігінен алынды. Заң қоныс аудару мәселесін үкімет құзырында қалдырды, қоныс аударушылар үшін арнайы рұқсат алуы қажет болды. Түйіндеп айтсақ, патша өкіметі орыс шаруаларының еркінше қоныс аударуын қадағалап, реттеуді көздеді. Алайда шаруалардың өз еркінше қоныс аударуы ретсіз қозғалыс болып қала берді.Заң қоныс аудару мәселесін үкімет құзырында қалдырды, қоныс аударушылар үшін арнайы рұқсат алуы қажет болды. Түйіндеп айтсақ, патша өкіметі орыс шаруаларының еркінше қоныс аударуын қадағалап, реттеуді көздеді. Алайда шаруалардың өз еркінше қоныс аударуы ретсіз қозғалыс болып қала берді.1889 жылғы Заң күші Торғай және Орал облыстарына да таралды. Столыпиннің аграрлық реформасы (1906 жыл) 1906 жылы Ресей министрлер кеңесінің төрағасы П.А.Столыпин шаруаларды Ресейдің азиялық бөлігіне жаппай қоныс аудару туралы шешім қабылдады. Шаруалар қауымын ыдырату, оларды Қазақстанға қоныс аудару жөніндегі реформа Столыпиннің аграрлық реформасы деп аталды. Негізгі бағыты – қоныс аудару шаруалар қозғалысының кеңінен етек алуын қамтамасыз ету. Салдары - 1917 жылға қарай жергілікті байырғы халықтың пайдалануындағы 45 млн десятина жер тартып алынды. Жатақтар – кедейленіп, қайыршыланған қазақтардың күнкөріс қамымен түрлі кәсіпшіліктерге , соның ішінде тау-кен өнеркәсібіне жұмыс іздеп кеткен қазақтар. 1-тапсырма Патша үкіметінің Қазақстан аумағына қоныс аударушыларды орналастыруына байланысты шаралары мен жарлықтарын хронологиялық ретпен жазыңыз. 2-тапсырма Қоныс аударудың маңызы мен салдарына баға беріңіз. Үй тапсырмасы
жүктеу/скачать 188.94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|