БАҒдарламасы алматы 2012 Емтихан тақырыптарының тізімі «Саяси ілімдер тарихы» пәні

Саяси ілімдер тарихы – әлемді, мемлекетті, билікті, саясатты, адамның саяси мінез-құлқын қазіргі заманғы ғылыми тұрғыдан танып-білудің маңызды қайнар көзі мен жауапты бөлімі. Қоғамдық ғылымдар құрылымындағы саяси ілімдер тарихының орны.

Саяси ілімдер тарихының пәні мен әдістері.

Саяси ілімдер тарихының, теория мен тарихтың, мемлекеттің, саясаттанудың, салалық мемлекеттік-құқықтық пәндердің тарихының арақатынасы. Саяси ілім ұғымы. Саяси ілімдердің әдіснамасы. Саяси доктриналарды бағалаудың критерилері. Курстың құрылымы.

Саяси ілімдер тарихы саяси, заң және өзге де әлеуметтік ғылымдар саласындағы ғылыми болжам жасау мен футурологияның, заманауи ғаламдық мәселелерді зерттеудің іргетасы.

2. Ежелгі Шығыстың құл иеленуші мемлекеттеріндегі саяси ілімдер.

Ежелгі Шығыстағы мемлекеттіліктің қалыптасуының ерекшеліктері мен өзгешеліктері. Ежелгі Египет пен Вавилонның құл иеленушілерінің саяси идеологиясы. Фараондарға табыну. «Птахотептің (Птаххетепа) ілімдері» мен «Гераклиополь патшасының өзінің ұлына айтқан ақылы». «Ипусердің (Ипувер) айтқандары». Ежелгі Вавилонның құл иеленушілерінің саяси идеяларындағы билік пен заңның құдайлық сипаты. Хаммурапи заңдары. Үндістандағы брахманизм идеологиясы. Ману заңдары. Каутильдің Артхашастрасы. Буддизм еретикалық, антибрахмандық тағым және бірінші әлемдік дін ретінде. Ежелгі Қытайдың идеологиясы. Конфуций. Даосизмнің негізгі идеялары. Мо-Цзының ілімі. Ежелгіқытайлық легизм. «Фацзя» мектебі мен оның өкілдерінің көзқарастары.

Гректік саяси мәдениеттің шығыстықтан айырмашылықтары. Ежелгі гректік саяси ойдың қалыптасуы мен дамуының үш кезеңі. Қоғам, билік, жердегі адамның орны туралы мифологиялық көзқарастардан арылу. Жеті данышпан. Солонның саяси идеалы. Пифагор мен пифагорлықтар. Гераклиттің саяси көзқарастары. Демокриттің антикалық философиясындағы материалистік бағыт. Софистердің саяси ойларындағы жаңашылдық. Пифагор: «адам – барлық заттың өлшемі». Сократ пен оның демократияға қатынасы. Платон – объективті идеализмнің философиялық жүйесін құраушы. Платонның үлгілі мемлекеті. Платонның «Мемлекет» және «Заңдар» атты шығармалары. Аристотельдің саяси тұжырымдары: «Адам – саяси тіршілік иесі (жануар)». «Саясат», «Афиналық полития», «Этика». Аристотель басқару түрлері туралы. Эпикур мемлекеттің туындауы мен мәні туралы. Стоиктердің саяси ойлары. Полибий мемлекет түрлерінің айналысы жайлы.

Таптар мен түрлі әлеуметтік топтардың теке-тіресуі Ежелгі Римдегі саяси идеологиялардың түрлі бағыттарының қалыптасуының қайнар көзі ретінде. Ағайынды Гракхтардың саяси идеялары. Тит Лукреций Кар – құл иеленушілік демократияның идеологы. «Заттардың табиғаты туралы» ілім. Марк Туллий Цицерон құл иеленушілік демократияның идеологы ретінде жазған «Мемлекет туралы» және «Заңдар туралы» еңбектері. Цицерон мемлекеттің түрлері мен құлдықтың табиғаты туралы. Римдік стоиктер: фатализм ілімі. Христианшылдық. Алғашқы христиандардың саяси идеологиясы. Христианшылдықтың эволюциясы. Христианшылдық іліміндегі әлем, адам, билік. Ерте еретиктік қозғалыстардың саяси идеялары. Монтанизм. Эбиониттер. Гностиктер. Әулие Августиннің саяси ойлары. «Құдайшыл қала туралы» шығарма.

Феодалдық саяси ойдың негізгі белгілері мен ерекшеліктері. Ортағасырлық саяси ойды кезеңдерге бөлу. Христианшылдық дін және римдік-католиктік шіркеу. Ортағасырлық діни дүниетанымның тереңдеуі. “Екі қылыш” теориясы шіркеудің саяси ұмтылыстарының негіздемесі ретінде. Феодалдық қоғамның әлеуметтік жіктелуі. Үстемдік етуші шіркеулік және зайырлы феодалдардың саяси көзқарастары. Бұқара шаруалар және олардың идеологтары. Фома Аквинскийдің мемлекет пен билік туралы ілімі. Жеке меншік пен бостандық туралы ойлар. Томизм және неотомизм. Бюргерлік идеологиясының туындауы. Марсилий Падуанский, оның билік пен мемлекеттің шығуы туралы жаратылыстық-тарихи тұжырымдамасы. Халық-суверен туралы ойшылдардың идеялары. Дантенің әлемдік монархия туралы идеалы. Әлемдік үстемдікке ұмтылысқа қарсы тұжырымдар. Қалалық мәдениеттің ерте кезеңінің дамуында Данте қалалық буржуазияның идеологы ретінде. Ортағасырлық ересьтердің әлеуметтік-саяси мазмұндағы ойлары. Вальденстер. Құдайшылдық. Патарендар. Альбигойцтар. Табориттер. Богемдік ағайындылар. Англиядағы лоллардтың қозғалысы. Джон Уиклиф. Ян Гус.

Арабтық Шығыс елдеріндегі феодализмнің дамуы мен саяси идеологиялардың дамуының ерекшеліктері. Ислам – ортағасырлық Шығыстағы маңызды діни-саяси идеология. Теократизм Құранның саяси идеяларына тән сипат. Суннизм мен Шиизм. Хариджиттер мен исламистердің дүниетанымдары. Әбу ан-Насыр әл Фараби араб философиясының атасы ретінде «Қайырымды қала тұрғындарының көзқарастары туралы», «Мемлекеттік қайраткердің нақыл сөздері», «Азаматтық саясат» тракттары. Әл Мавардидің, Ибн Синаның, Ибн Рушдтың, Ибн Халдунның саяси ойлары

Қайта өрлеу – қоғам, билік, саясат туралы адамзаттың көзқарасындағы ұлы прогрессивтік төңкеріс. Адамның тағдыры, жеке тұлғаның бағасы туралы идеялар; әрбір жеке адамның автономиясы. Қайта өрлеудің гуманизмі. Колюччо Салюти – азаматтық гуманизмнің негізін салушы. Леонардо Бруно Аретино. Германиядағы гуманизм саяси идеясының негізін қалаған Ульрих фон Гуттен. Н. Макиавеллидің зайырлы саяси доктринасы. «Тақсыр», «Тит Ливияның бірінші декадасы туралы ойлар», «Флоренция тарихы». Мемлекеттік егемендіктің буржуазиялық теориясының туындауы. Франциядағы абсолютизм идеологиясы. Жан Боден мемлекеттік биліктің суверендігі идеясының негізін қалаушы. Жоғарғы билік пен оның қасиеттері туралы ілім. Басқарудың “араласх” формаларын жаратпау. Жан Боденнің қоғамдық даму мен мемлекет формаларының айналып келуі туралы көзқарастары. XVI-VII ғғ. европалық утопиялық социализмнің саяси идеялары. Томас Мордың «Утопиясы» мен Томазо Кампанелланың «Күн қаласы».

Реформация – католиктік шіркеудің іліміне, шіркеу мен феодалдық саяси тәртіпке қарсы күрестің діни-саяси идеологиясы, бірінші (Ф. Энгельс бойынша) буржуазиялық революция. Реформацияның жақтастарының екі лагері. Германиядағы халықтық реформация мен шаруалар соғысының саяси ағымдары. Шаруа-плебейлік лагердің лидері – Томас Мюнцердің әлеуметтік және саяси-құқықтық көзқарастары. Реформацияның діни-саяси бағытының идеологы – Мартин Лютердің саяси ойлары. Жан Кальвин – «құдай адамның өмірін маңдайына жазып қояды» деуші догмат, оның шаруа-плебейлік ересьтерге қатысты зұлым доктринасы, мемлекеттегі басқару формалары туралы ойлары.

Голландия – буржуазиялық билік пен буржуазиялық республика орнаған бірінші Европа елі. Гуго Гроций – саяси ойшыл, мемлекет пен құқық жайлы ерте буржуазтялық ілімнің, табиғи және халықаралық құқықтың рационалистік доктринасының негізін салушы. Оның «Соғыс пен бейбітшілік құқығы туралы», «Кен өндіру құқығы туралы», «Ежелгі заман және Бабайлық республиканың құрылысы, саясат, басқару формалары туралы, әділетті және әділетсіз соғыстар туралы» атты еңбектері. Барух (Бенедикт) Спинозаның саяси доктриналары. Оның «Саяси трактаты». Адам мен мемлекет – табиғаттың бөлігі. Адамдардың әлеуметтік өзара әрекеттесуінің себептері мен көріністері туралы психологииялық баяндау. Спиноза мемлекеттің формалары мен басқару түрлері, мемлекетаралық қатынастар туралы.

Англиядағы буржуазиялық революция мен оның ерекшеліктері: индепенденттердің саяси талаптарының ерекшелігі. Джон Мильтон. Левеллерлік саяси идеялары. Джон Лилберн. Диггерлер мен олардың идеологы Джерард Уинстэнли. Ағылшындық ойшыл Томас Гоббстың саяси концепциялары. Оның: «Азамат туралы», «Философия негіздері», «Левиафан» шығармалары. Джон Локк әлеуметтік компромисстің идеологы. «Мемлекеттік басқару туралы екі трактат». Мемлекеттің туындауы туралы теория. Мемлекеттің мақсаты. Басқару формалары мен меншікке қатысты ойшылдың идеялары. Джон Локк билік бөлінісі мен халық суверенитеті туралы.

Вольтердің саяси көзқарастары. Монтескьенің саяси тұжырымдамасы: «Парсы хаттары», «Заңдар рухы туралы» шығармалары. Ойшылдың саяси бостандық туралы ой-толғамдары. Ж.Ж. Руссоның әлеуметтік-саяси ілімі: «Адамдар арасындағы теңсіздіктің туындауы мен негіздемесі туралы толғау», «Мәңгілік бейбітшілік туралы ойлар». Руссо іліміндегі бостандық, теңдік, халық суверенитеті идеялары.

Якобиншілдердің саяси идеялары, олардың саяси идеалы. Максимилиан Робеспьер, оның «Конституция туралы», «Революциялық басқарудың принциптері туралы», «Саяси моральдың принциптері туралы» әйгілі баяндамалары. Жан Поль Марат. Деспотизм, оның қайнар көздері, деспоттық билікті орнатудың әдістері мен құралдары,онымен күрестің жолдары мен формалары.

Француздық социализмнің саяси идеологиясы. Мореллидің «Табиғат кодексі». Ж. Моленің «Өсиеті». Г. Мабли бойынша саяси биліктің конструкциясы. Г. Бабефтің бағдарламалық-саяси қондырсы және “теңдестердің қоғамы”. Революциялық заңдар жобасы. Халықтық конституция идеясы.

«Демократиялық лагерь» өкілдерінің саяси көзқарастары. Т. Джефферсон саяси ілімі мен олардың «Тәуелсіздік декларациясында» және «Құқықтар туралы Биллде» жүзеге асуы. Б. Франклиннің саяси және құқықтық көзқарастары. Т. Пейннің саяси-құқықтық идеялары. Оның «табиғи құқық» теориясы. Басқару формасы туралы көзқарастар. Бейбітшілік үшін күрес туралы көзқарастардың ерекшеліктері. «Федералистердің» саяси және құқықтық көзқарастары мен олардың А. Гамильтон саяси ілімінде көрініс табуы. 1787 ж. Конституцияда оның идеяларының жүзеге асуы. Федерация мен штаттардың өзара әрекеттесуінің принциптері. Дж. Адамстың саяси идеялары. Дж. Мэдисонның саяси-құқықтық ілімі мен олардың АҚШ Конституциясында жүзеге асырылуы.

Германиядағы саяси идеологияның негізгі бағыттарын жалпы сипаттау. Г.-Ф. Гегельдің философиялық доктринасының саяси астары. «Абсолютті рух» саяси процестің басты факторы ретінде. Саяси иерархия мен саяси бостандықтар мәселесі. Саяси процестің динамикасы мен ақырғы мақсаты. Азаматтық қоғам идеясының тұжырымдамасы. Гегельдің билік бөлінісі теориясын интерпретациялауы. Гегельдің саяси идеалы.

И. Канттың саяси көзқарастары. Мемлекет пен құқықты негіздеу. Категориялық императив. Қоғамдық келісім мен халық суверенитеті. Мемлекеттің шығуы мен мәні туралы көзқарастар. Мемлекет формаларын жіктеу. «Мәңгілік бейбітшілік» теориясы. И. Кант және қазіргі заман. Фихтенің саяси-құқықтық теориясы. Оның көзқарастарының екіұштылығы мен қарама-қайшылықтығы. Халықтың үстемдігі идеясы. Мемлекет пен оның мәнін анықтау.

14. ХIХ ғ. европалық саяси ойдың негізгі бағыттары

Консерватизм және оның дамуының негізгі кезеңдері. Франциядағы консервативтік теория (Ж. де Местр және т.б.), француз революциясына жағымсыз көзқарас. А исторических традиций в творчестве Э. Берктің шығармашылығындағы британ парламентаризмі мен аристократизмінің тарихи дәстүрлерінің пологетикасы мен «торийлік» идеологияның қалыптасуы. Б. Дизраэлидің саяси көзқарастары қалыптасуына XIX ғ бірінші жартысындағы парламенттік реформалардың ықпалы. Т. Карлейльдің көзқарастарындағы әлемдік саяси процестің тарихи динамикасы. Неоконсерватизм.

Либерализм интеллектуальды және саяси ағым ретінде. Француздық либерализм (Б.Констан, А.де Токвиль). Монтескьенің билік бөлінісі теориясын қайта қарауы. Неміс либерализмі (В.фон Гумбольдт, Л.Штейн). Ағылшын либерализмі (И.Бентам, Дж.Ст.Миль). О. Конттың саяси-құқықтық идеялары.

Әлеуметтік дарвинизм және қоғам мен мемлекет туралы ілімді вульгаризациялауға тырысу (Ж.А.де Гобино, Г. Спенсер).

Социал-реформизм (Ф.Лассаль, Э.Бернштейн, Каутский) мен анархизмнің (Ж.Прудон, М. А. Бакунин, П. А. Кропоткин) саяси идеялары.

Славянофильдердің саяси идеялары.

Социалис-утопистердің саяси-құқықтық көзқарастары. А.Сен-Симон, Ш. Фурье, Р. Оуэн).

Марксизм: теориялық қайнар көздері мен құрамдас бөліктері. Саяси дамуды экономикалық негіздеу. «Коммунистік партияның манифесті». Саясатты материалистік түсіндіру. Марксизмнің негізгі қоғамдық саяси ағымдары.

Социал-демократиялық концепциялар: А.Бебель, Э.Бернштейн, К.Каутский, Г.Кунов, Г.Кельзен., М. Вебер: саяси прогрестің тарихи және экономикалық тәуелділігін сынау. Легитимді үстемдік теориясы. Плебисцитарлық демократия концепциясы.

Г. Моска: «саяси (үстем) тап» концепциясы. В. Парето: адамның іс-әрекетінің социологиясы. Элита ауысуы теориясы. Р. Михельс: интеллектуал және жұмысшы қозғалысы.

Биологиялық инстинктер заманауи өркениетті қоғамдардағы саяси процестің негізі ретінде (З. Фрейд). К.Г. Юнг пен Э. Фроммның көзқарастарындағы ұлтшылдық пен нәсілшілдіктің психопаттық негіздері. Л. Вольтманның нәсілшілдік теориясы.

Ф.-В.Ницше. «Билікке деген ерік» пен «өлімге деген ерік» саяси процесте. Фашизмнің саяси идеологиясы. Б. Муссолинидің «корпоративті мемлекет» идеясы. А. Розенбергтің «жоғары раса» теориясы. К.Хаусхофер халықтың «өмір сүру кеңістігі үшін күрес» концепциясын ұсынушы.

Либералдық саяси доктринаның жаңаруы: И. Шумпетер,Э. Мунье, Э. Бенеш: шығыс еуропалық демократияның даму перспективалары. Жаңа типті саясат. Саяси партиялар мен бюрократияның пішіні. Либералдық және демократиялық құндылықтарды сынау: О. Шпенглер, К. Шмитт. Классикалық геосаясат: Ф.Ратцель.

Тоталитарлық саяси жүйелер туралы тұжырымның туындауы, тоталитаризм және оны сынау: Э. Кассирер, Х.Аренд, Ф. Хайек, М. Джилас.

Ғылыми-техникалық революция және «әл-ауқатты мемлекет»: Р. Арон, У. Ростоу, Дж. Гэлбрейт, Ч. Р. Миллс, Г. Маркузе. Батыстық интеллектуалдардың концепцияларындағы апологетикалық бағыт: Д. Белл, З. Бжезинский, Ф. Фукуяма, Э. Тоффлер. Постиндустриалды өркениет туралы қоғамдық-саяси ойдағы сыншыл бағыт: Л. Туроу, А. Турен. К. Поппер және оның батыстық «ашық қоғамды» дамыту жобасы. Дж. Сорос: өзін-өзі реттейтін «ашық қоғам» туралы аңыз.

1. 
   Саяси процесті талдаудағы теориялық-әдістемелік негіздері
   

2. 
   Қазіргі әлемнің дамуындағы жалпы тенденциялар
   

3. 
   Халықаралық қатынастар және әлемдік саясат: тарих және қазіргі заман
   

4. 
   Қазіргі әлем процесінде Қазақстанның рөлі мен орны
   

5. 
   Жаһандану және жаңа әлем тәртібі
   

6. 
   Қазіргі заманғы саяси жүйелер
   

7. 
   Саяси плюрализм әлемдік саяси процестін объективті тенденциясы ретінде
   

8. 
   Трансұлттық саяси ортаның қалыптасуы және демократияның «толқындары»
   

9. 
   Қазіргі әлемдік процестің экономикалық өлшемі
   

10. 
    Қазіргі әлемдік процестегі халықаралық қақтығыстар және бітімгершілік мәселесі
    

1. 
   Жүйенің жалпы теориясы. Жүйелік талдаудың категориялары
   

Т. Парсонстың әлеуметтік жүйе теориясы және оның саяси жүйе теориясының дамуына әсері. Д. Истон және Г. Алмонд саяси жүйе теориясының негізін қалаушылар ретінде, тұжырымдамаларының ерекшеліктері. К. Дойчтың саяси жүйе теориясы. Саяси жүйелердің заманауи түсіндірмелері, саяси жүйенің дербестігі туралы теріс бағалардын алдын алу. Саяси жүйелердің жүйешіктері: институционалды, нормативті, идеологиялық, коммуникативті, мәдени. Саяси жүйенің негізгі қызметтері. Саяси жүйенің легитимділік жағдайы. Саяси тұрақтылық, оның алғышарты және оған жету тәсілдері. Абсолютті, статистикалық және динамикалық тұрақтылық. Саяси қатер, қатердің тетіктері.

Саяси өмірдің өлшемділігі, сан алуан критерилердің ұстанымы жағынан талдауы. Саяси жүйе классификациясы. Қоғамдық құрылым талдауында Вебер мен Маркстың дәстүрлері. Ж. Блондель, Г. Алмонд, Д. Берг-Шлоссер, Х. Майер, Т. Штаменн. Ч. Эндрейн және т.б. типологиялары. Дәстүрлі және модернизацияланған, консервативті және трансформациялық, ашық және жабық, орталықтандырылған және орталықтандырылмаған, микроскопиялық, локалды, макроскопиялық және жаһанды саяси жүйелер.

Саяси режим қоғамның саяси өмірін функционалдау тәсілі ретінде, оның мәні. Қоғамның саяси жүйесімен саяси режимнің функционалды байланысы. Саяси режим типтерінің сипаттамасы. Антидемократиялық режимдердің демократиялық режимге өту жолдары.

Тоталитаризм тарихи және саяси құбылыс ретінде. Тоталитарлық режимнің идеялық ағымдары, пайда болу себептері және негізгі белгілері. Тоталитаризмнің түрлері. «Солшыл» және «оншыл» тоталитаризм, олардың әлеуметтік базасы. Тоталитарлық режимдердің легитимділік пен тиімділік тұрғысынан сипаттамасы. Тоталитарлық қоғамдағы ұлы мақсаттардың тағдыры және рөлі.

Авторитарлы саяси режим, оның ерекшеліктері. Авторитарлы және тоталитарлы режимнің негізгі айырмашылықтары. Қазіргі әлемде авторитаризмді сақтау және оның орнын толтыру себептері. Бюрократиялық авторитаризм, оның қозғаушы күштері. Олигархиялық және әскери режимдер.

Демократия ұғымы. Антикалық дәуірден қазіргі уақытқа дейін демократиялық басқарудың теориялары мен модельдері. Қоғамның демократиялық құрылысының әлеуметтік-экономикалық және әлеуметтік-саяси алғы шарттары. Демократиялық қағидалар, тәртіптер және критерилер. Халық билігінің институттары мен құндылықтары. Қоғамдық өмірдің демократиялық ұйымдасуы, «адам құқығы» атты демократиялық модель. Қазіргі демократияның жалпы ерекшеліктері, олардың құндылықтары мен кемшіліктері. Демократияның модельдері.

Тайпалық жүйенің мысалы ретінде Африкада қоғам сан, пигмеи, тив, ибо, кикуйю, Австралияда аборигендер және индейцтер, Азияда дунсян, Солтүстік Америкада эскимостар мен индейцтер Оңтүстік Америкада индейцтер она және сирионо. Отбасы халықтық жүйенің негізгі түйіні ретінде. Аңшылар мен жинаушылар қоғамы. Аз өнімді егін шаруашылықпен аграрлы жүйелер жаңаша тирихта. Халықтық жүйелер шешімді қабылдау барысында теңдікке, бірлікке және келісімділікке негізделген «алғашқы қауымдағы табиғи демократия» ретінде.

Бюрократиялық авторитарлы жүйе саяси жүйе типтерінің бірі ретінде. Бюрократиялық авторитарлы жүйелердің тіршілік ету және таралу факторлары. Аграрлы және индустриаландырылған жүйелердің негізгі белгілері. Бюрократиялық мемлекет: даму тарихы және әлеуметтік жаңару бағыты.

Бюрократиялық авторитарлы жүйелердің трансформациясы және келісімдік жүйелерге өтуі. Билік етуші бюрократияның үлкендігі, полицияның жазалаушылығы, партиялық жүйенің жеткіліксіз институциализациясы, қуатты тәуелсіз кәсіподақтардың болмауы – плюралистік демократияның қалыптасуына немесе тиімді келісімдік жүйеге жол бермеу. Келісімдік саяси жүйенің қалыптасу шарттары. Келісімдік саяси жүйенің негізгі белгілері.

Мобилизациялық саяси жүйе жүйелердің бір типі ретінде. Мобилизациялық саяси жүйелердің қағидалары. Мобилизациялық жүйенің негізгі белгілері. Мобилизациялық типтің популистік және элитистік саяси жүйелері (ел тануды талдауға бағытталған баяндама).

Мобилизациялық саяси жүйелердің күйреуі. Латын Америка елдеріндегі әскери төңкерістер. Латын Америкасындағы әскери режимнің ыдырауы.

Жаһандану қазіргі заман әлемнінде негізгі даму үрдісі ретінде. Жаһандық және аймақтық интеграция жағдайында қазіргі мемлекеттердің әмбебапты және ұлттық-мемлекеттік мүдделердің саяси жүйесі. Әлемнің саяси жүйелеріне заманауи жаһандық қауіп-қатерлер.

Қазақстанда посттоталитарлы модернизацияның негізгі кезеңдері. Модернизация кезеңдерінде даму парадигмалары. Қазақстанда саяси биліктің жүзеге асу механизмдері. Саяси реформалардың жалпы ұлттық бағдарламасы – мемлекеттік, саяси және қоғамдық институттарды реформалауға бірегей және біртұтас ұстаным. ҚР Конституциясын келешекте қолдану әлеуеті. Атқарушы биліктің реформалары. Заң шығарушы биліктің саяси беделін нығайту. Азаматтарды құқықтық қорғау және сот жүйесінің реформалары. Азаматтық қоғам институттарының таңдауы және дамуы. Жемқорлық пен қылмыстылықпен күрес.

Жалпы ұлттық саяси реформа бағдарламасын жүзеге асыру негізінде саяси жүйені нығайтуда Н.Ә. Назарбаевтың ұлт Лидері ретіндегі рөлі.
15. Қазақстанның саяси жүйесі мен қоғамның ұлттық бірігу мәселесі

Ішкі саяси тұрақтылықты сақтау, нығайту және қоғамның бірігуі өмірге ұлттық стратегияны алып келу шарты ретінде. Әлеуметтік-экономикалық өсімнің шынайы, нық және артушы қарқынға жетуі. Экономиканың басты секторларының дамуы, кәсіби мемлекетті құру. Өмір жағдайын, денсаулықты, білім беруді, қоршаған экологиялық ортаны жетілдіру. Ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және Қазақстанның тәуелсіз зайырлы мемлекет ретінде дамуы.

1. 
   Қолданбалы саясаттанудың пән аймағы мен ерекшелігі.
   

2. 
   Саяси процестер мен саяси шешімдерді қабылдау талдауы
   

3. 
   Саяси кеңес беру
   

4. 
   Сайлау науқанының технологиялары
   

Сайлау науқандарының негізгі кезеңдері мен қатысушылары. Қазақстан Республикасының сайлау заңнамалары. Сайлау науқанының құрылымдық-логикалық үлгісі.

Саяси жағдайлардың дескриптивті анализі, әдістері және ақпараттық база. Саяси анализдің құрылымы. Саяси анализ процесі.

Сауалнама. Интервью алу. Шкала жасау. Контент-анализ. Мәліметтердің қайнар көзі мен олардың қолданылуы. Мәліметтерді дайындау және қайта өңдеу. Мәліметтерді сипаттау: кесте, диаграмма, гистограмма құру. Статистика: I: біркелкі бөліністердің анализі; II: екі ауыспалының арасындағы өзара байланысты зерттеу; III: бірнеше ауыспалылар арасындағы өзара байланысты зерттеу. Математикалық үлгілеу.

Шешім альтернативті рационалды таңдау және саяси іс-әрекеттің идеалды үлгісі ретінде. «Ойын тәртібі», институционалды процедуралар, шешім қабылдаудың типтері мен әдістері. Мемлекеттік және қоғамдық ұйымдардағы шешім қабылдау ерекшеліктері.

Ақпараттың бағалануы мен анализі. Альтернативті нұсқалардың дайындалуы. Альтернативаның таңдалуы және шешімнің қалыптасуы, оның жүзеге асуы. Шешімнің жүзеге асуын бақылау және «кері байланыс». Жалғыз бір шешімнің анықталуы мен легитимизациясы рационалды таңдау процесінің қорытынды кезеңі ретінде.

Саяси басқарудағы социо-инженерлік көзқарас. Саяси-басқарушылық циклдың «сызықтық» және «дөңгелектік» үлгілері.

1. 
   Президент Н.А. Назарбаев и современный Казахстан: сборник документов и материалов в трех томах. - Алматы: КИСИ при Президенте РК, 2010.
   
2. 
   Назарбаев Н.А. На пороге ХХI века. – Алматы: Өнер, 1996.
   
3. 
   Арендт Х.Истоки тоталитаризма.- М., 1996.
   
4. 
   Арон Р. Демократия и тоталитаризм. – М., 1993.
   
5. 
   Анохин М.Г. Политические системы: адаптация, динамика, устойчивость. – М., 1996.
   
6. 
   Истон Д. Категории системного анализа политики / Антология мировой политической мысли: в 5 т. – М., 1997. Т.2.
   
7. 
   Каменская Г.В., Родионов А.В. Политические системы современности. – М., 1994. Гл.1.
   
8. 
   Лейпхарт А. Демократия в многосоставных обществах: Сравнительное исследование. – М., 1997.
   
9. 
   Борбасов С. Қәзіргі саяси процесстер. Алматы. 2011.
   
10. 
    Политические процессы и политические институты в России. М. 2010.
    
11. 
    Антология мировой политической мысли. Отв.ред. Т.А. Алексеева. М. 1997.
    
12. 
    Мир после кризиса. Глобальные тенденции – 2025: меняющийся мир. Доклад Национального разведывательного совета США. М. 2011.
    
13. 
    Зотов В.Д. История политических учений. - М.: Юрист, 2005.
    
14. 
    История политических учений. Под ред. Голиков А.К. , Исаев Б.А. -СПб: Питер, 2012 .
    
15. 
    Манчин И.Ф. История политических и правовых учений. Учебное пособие для вузов. - М.: Юрайт, 2012.
    
16. 
    Марченко М.Н. Мачин И.Ф. История политических и правовых учений. Учебное пособие. - М.: Проспект, 2010.
    
17. 
    Нерсесянц В.С. История политических и правовых учений. 4-е изд., перераб. и доп. — М.: Норма, 2004.
    
18. 
    Чанышев А.А. История политических учений: классическая западная традиция. М.: МГИМО, 2000.
    
19. 
    Ларчев О.И. Теория и методы принятия решений. М., 2000.
    
20. 
    Матвеев Р.Ф. Теоретическая и практическая политология. М., Росспэн, 1997.
    
21. 
    Ришар Ж.Д. Ментальная активность. Понимание, рассуждение, нахождение решений. М.: Институт психологии РАН., 1998.
    

1. Цыганков А.П. Современные политические режимы: структура, типология, динамика. – М., 1995. Гл.IV.

2. Политический риск: анализ, оценка, прогнозирование, управление. – М., 1992.

3. Политические институты на рубеже тысячелетий. Отв. Ред. К.Г.Холодковский. – Дубна, 2001.

4. 
   Тоффлер С. Проблема власти на пороге ХХ1 века // Свободная мысль. М.,1990.
   
5. 
   Гуггенбергер Б. Теория демократии (словарь политических понятий) // Полис. 1991.;4
   
6. 
   Ильин И.В. Ритмы и масштабы перемен (о понятиях «процесс», «изменение», «развитие» в политологии). // Полис. 1993. №2.
   
7. 
   Ковлер А.И. Исторические формы демократии: проблемы политико-правовой теории. М.,1990.
   
8. 
   Грин Д.Ю., Шапиро И. Объяснение политики с позиции рационального выбора // Полис, 1994 № 3.
   
9. 
   Дегтярев А.А. Теория принятия политических решений в структуре социальных и управленческих дисциплин // Полис, 2002 № 2.