Бағдарламасы Нысан пму ұс н 18. 2/07

Жасанды интеллект теориясы және шешім қабылдау теориясы,

Интеллектуалды жүйелермен шешілетін есептер. Интеллектуалды жүйелерді қолдану аймақтары. Жасанды интеллекттің қазіргі әдістері мен құралдары.

Ережелермен негізделген жүйелер. Фреймдік жүйелер. Семантикалық желілер. Білімді ұсынудың логикалық құралдары. Онтологиялар.

Білімді алу әдістері, білім инженериясы. Эксперттік жүйенің құрылымы, эксперттік жүйелер мысалдары. Өнімдік эксперттік жүйедегі өнімдер, нәтижені басқару қағидасы. Нәтижелерді шығарудың шыңдыққа ұқсастығы бағасының дәрежесі. CLIPS бағдарламалау тілі – эксперттік жүйелерді құруға арналған тіл. CLIPS тілінде қарапайым эксперттік жүйені құру.

Айқын емес жиын. Меншіктік функция. Айқын емес жиындармен операциялар жасау. Айқын емес қатынас. Айқын емес сандар. Айқын емес логика. t-нормалар, s-нормалар. Лингвистикалық айнымалылар, лингвистикалық термалар. Айқын емес шығару жүйесінің құрылымы және жұмыс алгоритмі. Дефаззификация әдістері. Айқын емес шығару жүйелерінің түрлілігі. Айқын емес шығару жүйелерін құрылымдау (құралдық ортада және әмбебаб бағдарламалау тілі көмегімен).

Биологиялық нейрон. Жасанды нейронның анықтамасы. Жасанды нейронның түрлендіру функцияларының түрлілігі. Жасанды нейрондық желілердің топологиясы. «Немесе» алып тастау мәселесі. Нейрондық желілерді оқыту. Қатенің кері таралу алгоритмі. Кері байланысы бар желілер. Хопфилд және Хэмминг желілері. Жасанды нейрондық желіні құру (құралдық ортада және әмбебаб бағдарламалау тілі көмегімен).

Шешуге гентикалық алгоритмдер қолданылатын есептер. Хромосомалар, генетикалық операторлар, іріктелу. Генетикалық алгоритм сұлбасы. Күрделі емес генетикалық алгоритмді орындау (құралдық ортада және әмбебаб бағдарламалау тілі көмегімен).

Деректердің жасанды талдауының қазіргі әдістеріне шолу (Data Mining). Деректердің интеллектуалды талдауында шындыққа ұқсас пікірлерді қолдану. Гипотезалардың автоматты тудырудың ДСМ-әдісі. ДСМ-жүйенің сәулеті. ДСМ-жүйесі жұмысының негізгі алгоритмі. ДСМ-әдісінің логико-математикалық мәселелері. ДСМ-әдістің нұсқалары және мүмкін жалпылауы. ДСМ-әдісінің алгоритмдік мәселелері және формалды түсініктерінің теориясы (Formal Concept Analysis). Деректердің интеллектуалды талдануының күрделі емес жүйесінің орындалуы.

ТЖ 1. ПРОЛОГ – Д бағдарламалау ортасымен танысу.

ТЖ 2-3. ПРОЛОГ –Д жүйесін жүктеу.

ТЖ 4-7. қолдан істелген-ИҚЖ– сөздіктің құрылуы.

ТЖ 8-10. қолдан істелген-ИҚЖ 2 және қолдан істелген-ИҚЖ 3- синонимді ісдеу жүйесі және жанұя базасын құру.

ТЖ 11-12. Жанұя моделі негізінде білім базасын құру.

ТЖ 13-15. СТРСПИС енгізілген предикатты қолдану.

5-тақырып. ИАЖ логикалық және эвристикалық пайымдау әдістері.

ТЖ 16-17. СТРСПИС енгізілген предикатты қолдану.

ТЖ 18. ПРОЛОГ – Д арифметика.

8-тақырып. Нейтронды желілер. Экспертті жүйелерді жобалау кезеңі: идентификация, концептуализация, формализация, реализация, тесттлеу, тәжірибелік эксплуатация. Жобалау процесінің қатысушылары: эксперттер, білім бойынша инженерлер, соңғы қолданушылар.

ТЖ 19 -20. ПРОЛОГ – Д –да рекурсия. Тізімді сұрыптау.

ТЖ 21. «Тауар iркiлген шыны ыдыс» логикалық есептің шешімі.

ПРОЛОГ – Д –да графика.

Егер Сіз барлық сабақтарға кешікпей қатысатын болсаңыз, барлық сабақтарға дайындықпен және белсенді қатысып отырсаңыз, барлық тапсырманы уақытында және сапалы орындап отыратын болсаңыз, онда бақылау шараларының күнтізбелік кестесінде көрсетілгендей жоғарғы ұпай жинайсыз.

Сіздің практикалық сабақта дайындығыңыз ауызша сұраумен тексеріледі.

Барлық тапсырмалар уақытында орындалып, тапсырылуы қажет. Кешіктірілген тапсырмалар төмен бағаланады:

• 
  бір жұма кешіккен кезде 1/3 –не;
  
• 
  бір жұмадан көп кешіккен кезде 2 есе.
  

Сабақ үстіндегі кез келген тәртіпсіздікке жаза санкциясы қолданылады, ол- бір сабақтан 5 ұпай алыданы!

Барлық аудиторлық уақыттар дәрістік сабақтарға, практикалық жұмыстарға бөлінеді. Әр сабаққа дайындық және барлық материалдарды оқу міндетті. Сіздің дайындықтарыңыз ауызша сұраулармен, бақылау жұмыстарымен және межелік бақылаулар тестілері мен тапсырмаларымен тексеріледі.

Егер бақылау шараларын өткізу уақытында қандай да бір себептермен қатыса алмасаңыз, онда оқытушының кеңес беру кестесімен қайта тапсыруға мүмкіндігіңіз болады.

Семестрде екі межелік бақылау қарастырылған. Межелік бақылауға ағымдағы үлгерімі бойынша балл жинаған студенттер жіберіледі. Межелік бақылау сәйкес блоктың материалдарына сай жүргізіледі. Ағымдағы үлгерім және межелік бақылаудың нәтижесі бойынша пән бойынша магистранттың рейтингісі анықталады:

Р1(2)=АҮ1(2)*0,7+МБ1(2)*0,3, мұндағы АҮ – ағымдағы үлгерім; МБ – межелік бақылау.

Егер магистрант межелік бақылау тапсырмаса немесе 50 балдан төмен балл жинаса, онда рейтинг шығарылмайды.

Оқу жоспарында пән бойынша емтихан қарастырылғандықтан студенттің жіберу рейтингісі (ЖР) мынаған тең:

ЖР=(Р1+Р2)*0,7/2

мұндағы: Р1 – 1-рейтинг, Р2 – 2-рейтинг.

Пән бойынша қорытынды баға мына формула бойынша есептеледі:

Қ=ЖР*0,6+Е*0,4

мұндағы: ЖР – жіберу рейтингі, Е – емтиханда алынған ұпайлар саны

Емтихан екі кезеңде (тест және практикалық жұмыстар) өтеді.

Оқушылар білімін қорытынды бағалау

Баллдағы қорытынды бағап (Қ)	Баллдардың сандық эквиваленті (С)	Әріптік жүйедегі баға	Дәстүрлі жүйедегі баға
			Емтихан, сынақ	Сынақ
95 - 100	4	A	өте жақсы	Сынақ
90 - 94	3,67	A-
85 - 89	3,33	B+	Жақсы
80 - 84	3,0	B
75 - 79	2,67	B-
70 - 74	2,33	C+	Қанағат
65 – 69	2,0	C
60 – 64	1,67	C-
55 – 59	1,33	D+
50 – 54	1,0	D
0 - 49	0	F	Қанағаттанарлық емес	Сынақ емес

1. Барсегян А.А. Технология анализа данных: Data Mining, Visual Mining, Text Mining, OLAP/ А.А.Барсегян, М.С.Куприянов, В.В.Степаненко, И.И.Холод.— 2-е изд. перераб. и доп. – Спб.: БХВ-Петербург, 2007.— 384 с.: ил.

2. Автоматическое порождение гипотез в интеллектуальных системах // Сост. Е.С.Панкратова, В.К.Финн., Под. общ. ред. В.К.Финна.. – М.: Книжный дом «ЛИБРОКОМ». 2009. — 528 с.
Қосымша әдебиет

3. Джарратано Дж. Райли Г. Экспертные системы: принципы разработки и программирование 4-е изд. Пер. с англ. – М.: Издательский дом «Вильямс», 2006.— 1152 с.: ил.