БАҒдарламасы (Syllabus) 5В021000 «Шетел филологиясы»

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

VSFLDM 2205, 3205 «Арнайы филологияға кіріспе және Көне Дәуір әдебиеті (Пропедевтика) (ағылшын тілі)» пәнінің

5В021000 - «Шетел филологиясы» мамандығының студенттеріне арналған

Павлодар,2014

Оқыту бағдарламасы (Syllabus)

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.4/19

БЕКІТЕМІН ГПФ деканы ___________ Ж.Т.Сарбалаев 2014ж. «__»____________

Құрастырушы: доцент ___________ Ислям К.С.

VSFLDM 2205, 3205 «Арнайы филологияға кіріспе және Көне Дәуір әдебиеті (Пропедевтика) (ағылшын тілі)» пәнінің

5В021000 - «Шетел филологиясы» мамандығының студенттеріне арналған

Бағдарлама «___» _________2014 ж. бекітілген жұмыс оқу бағдарламасының негізінде әзірленген.

2014ж. «___»____________кафедра отырысында ұсынылған №_____ хаттама.

Кафедра меңгерушісі __________Г.Х.Демесинова 2014 ж. «____» ________

Факультет оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған 2014ж. «_____»____________№____ хаттама

ОӘК төрайымы________________С.К.Ксембаева 2014ж. «_____»_________

Негізгі мамандық пәні

Барлығы – 3 кредит

Курс: 2

Семестр: 4, 5

Барлық аудиторлық сағат саны – 45 сағат (Практикалық - 45 сағат)

Барлық аудиториялық емес сағат саны - СӨЖ – 90 сағат, оның ішінде СӨЖО – 22,5 сағат

Бақылау формасы

Емтихан– 4, 5

Барлығы – 2 кредит

Курс: 2

Семестр: 3

Емтихан– 3

Ислям Канат Сериковна

Ғылыми дәрежесі, атағы, қызметі доцент

Шетел филологиясы кафедрасы Ломов көшесі, 64 корпусында (мекен-жайы), 252 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 67-36-31, 11-33.

Көне дәуір әдебиеті бастауы. Көне Грек әдебиетіндегі үш әдеби бағыттың

пайда болуы. Рим әдебиеті - көнегрек және батысеуропа әдебиетінің дәнекері.

Пәнді оқыту мақсаты

Арнайы филологияға кіріспе курсы болашақ маманның мәдениеттік, филологиялық қабілетін дамытуға мүмкіндік береді. Осы пәннің мақсаты жанжақты маман дайындау, дайындық маманның лингвистикалык, коммуникативтік, лингводүниетанымдық проффесионалды-адаптивтік компетенциясының құрылуын қарастырады.Үйрену процессінде пәндік және ойлау жұмысы студенттің логикалық ойлау қабілетін дамытады.

- студенттерді қазіргі кезеңдегі қазіргі заман тілдік білім жүйесінің негізгі даму тендецияларымен және басқаратын принциптарымен таныстыру;

- курстың негізгі тапсырмасы білімінің негізін және алған білім құндылығын менгеру;

- үш негізгі бағыт: әртүрлі коммуникативтік қатынасу жағдайларында негізінен жазба білім құндылықтарын дамытып творчестволық түрде қолдану.

Осы пәнді меңгеру үшін төмендегі пәндерді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және машықтар қажет: «Әдебиеттануға кіріспе», «Философия», «Психология», «Социология», «Тіл біліміне кіріспе»;

Пәнді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және машықтар келесі пәндерді меңгеру үшін қажет: «Шетел әдебиеті», «Шетел халықтары әдебиеті», «Лексикология», «Тіл тарихы», «Тарих», «Психология (педагогика)», «Классикалық филология», «Социология»

5 Білімге, машықтыққа, іскерлікке, біліктілікке қойылатын талап

Курстың оқу нәтижесінде студент білуі керек:

- қарастырылып отырған тарихи-мәдени дәуірлердің пайда болу заңдылықтарын, ішкі эволюциясы мен сабақтастығын, олардың идеялық көркемдік және эстетикалық ерекшелігін;

- студент функционалдық стильдермен тәжірибеде танысуды жалғастырып, үйреніп жатқан тілде коммуникативті және стилистикалық сөздерді дұрыс пайдалануын қамтуы тиіс

- Көне Грек әдебиетіндегі үш әдеби бағыттың пайда болуы, олардың сипаттамасын білуге тиіс

- Көне Грек және Рим эпосын, лирикасын, драмасын білуге тиіс

Пәнді игеруде студенттер істей білуге тиіс:

- әдебиеттанулық терминологияны еркін меңгеру және дұрыс пайдалана білуге тиіс;

- көркем шығарманың поэтикасына өз бетінше талдай білуге, оның қай тарихи-мәдени дәуірге, қандай бағытқа, ағымға, мектепке жататынын ажырата білуге тиіс;

- берілегн дәуірдегі әдеби құбылыстарды олардың жалпыадамзаттық құндылықтарын өзінше түсіндіре білуге тиіс;

- олардың эстетикалық, адвмгершілік, тәрбиелік мүмкіндіктерін анықтай білуге тиіс;

- әдеби шығармаларды, әдебиет теориясы мен тарихын білу негізінде өз көзқарасын қорғай ала білуге тиіс;

1. Филология жеке пән ретінде. Филологияның негізгі нысаналары және олардың өзара байланысы.

2. Үндіеуропа тілдер семьясы

3. Герман әдебиеті мен мәдениеті туралы жалпы түсінік

4. Еуропа мәдениеті, тарихы мен халықаралық ғылыми терминдердің қалыптасуындағы латын тілінің ролі

Тапсырма:

Студент білуге міндетті:

- гуманитарлық пәндер жиынтығы болып табылатын қазіргі гуманитарлық филологиялық зерттеулерін

- Латын тілінің негізі - лингвистикалық білім екенін

- Ғылыми терминологияны түсінуге

Студент білу керек:

- негізгі заңдылықтарды

- нақты филологиялық материалдармен талдау жұмыстарын жасай білу

Әдебиет:

2. Арсеньева М.Г., Балашова С.П., Берков В.П, Соловьева Л.Ц. Введение в германскую филологию. М., 2010.

3. Рождественский Ю.В. Введение в общую филологию. М., 2010.

2-тақырып Дүниетаным және ғылым ретінде филологияның дамуы туралы қысқаша мәліметтер

Жоспар

1. Филология жеке пән ретінде. Филологияның негізгі нысаналары және олардың өзара байланысы.

2. Үндіеуропа тілдер семьясы

3. Герман әдебиеті мен мәдениеті туралы жалпы түсінік

4. Еуропа мәдениеті, тарихы мен халықаралық ғылыми терминдердің қалыптасуындағы латын тілінің ролі

Тапсырма:

Студент білуге міндетті:

- қарастырылып отырған тарихи-мәдени дәуірлердің пайда болу заңдылықтарын, ішкі эволюциясы мен сабақтастығын

- олардың идеялық көркемдік және эстетикалық ерекшелігін

Студент білу керек:

- қарастырылып отырған тарихи-мәдени дәуірлердің пайда болу заңдылықтарын, ішкі эволюциясы мен сабақтастығын

- олардың идеялық көркемдік және эстетикалық ерекшелігін

Әдебиет:

1. Жирмунский В.М. Обшее и германское языкознание. Л., 2012.

2. Арсеньева М.Г., Балашова С.П., Берков В.П, Соловьева Л.Ц. Введение в германскую филологию. М., 2010.

3. Рождественский Ю.В. Введение в общую филологию. М., 2010.

1. Тілдерді зерттеудің салыстырмалы тарихи әдісінің пайда болуы.

2. Салыстырмалы-тарихи талдау әдістемесі.

Тапсырма

Студент білу керек:

анықтамалық әдебиеттермен, сыни зерттеулермен, әдебиеттанулық еңбектермен жұмыс істей білу тиіс;

- әдебиеттанулық терминологияны еркін меңгеру және дұрыс пайдалана білуге тиіс;

- көркем шығарманың поэтикасына өз бетінше талдай білуге, оның қай тарихи-мәдени дәуірге, қандай бағытқа, ағымға, мектепке жататынын ажырата білуге тиіс;

Әдебиет:

2. Арсеньева М.Г., Балашова С.П., Берков В.П, Соловьева Л.Ц. Введение в германскую филологию. М., 2010.

3. Рождественский Ю.В. Введение в общую филологию. М., 2010.

4-тақырып Алғашқы герман, роман,словян тілдерін ғылыми тұрғыдан зерттеу

Жоспар

1.Ежелгі герман тайпалары және олардың орналасуы.

2.Герман ареалының халықтық, ұлттық құрылымы және олардың тілдер құрылымы.

3.Руникалық жазбалар, готтық жазба, латын алфавиты негізіндегі жазба.

4.Көне герман тілдері және оларды топтастыру

Тапсырма

Студент білу керек:

- әдеби шығармаларды, әдебиет теориясы мен тарихын білу негізінде өз көзқарасын қорғай ала білуге тиіс;

- зертелетін құбылыстарды шетел тілі мен әдебиеті оқытушысының кәсіби ұстанымдары тұрғысынан түсіндіре ала білуге тиіс.

Әдебиет:

2. Арсеньева М.Г., Балашова С.П., Берков В.П, Соловьева Л.Ц. Введение в германскую филологию. М., 2010.

3. Рождественский Ю.В. Введение в общую филологию. М., 2010.

5-тақырып Салыстырмалы-тарихи әдістеменің тууы,салыстырмалы-тарихи анализ әдістемесі

Жоспар

1. Қазіргі герман тілдері, олардың әлемге таралу жерлері

2. Герман тілдері елдеріндегі тілдік жағдайдың лингвомәдениеттік мәселелері.

3. Тілдерді зерттеудің салыстырмалы тарихи әдісінің пайда болуы.

Әдебиет:

1. Жирмунский В.М. Обшее и германское языкознание. Л., 2012.

2. Арсеньева М.Г., Балашова С.П., Берков В.П, Соловьева Л.Ц. Введение в германскую филологию. М., 2010.

3. Рождественский Ю.В. Введение в общую филологию. М., 2010.

1.Салыстырмалы-тарихи талдау әдістемесі.

2.Герман тілдерінің жалпы үндіевропалық сипаты

3.Олардың диахрония мен синхрония, парадигматика мен синтагматикадағы жүйелі-құрылымдық ерекшеліктері.

Әдебиет:

1. Жирмунский В.М. Обшее и германское языкознание. Л., 2012.

2. Арсеньева М.Г., Балашова С.П., Берков В.П, Соловьева Л.Ц. Введение в германскую филологию. М., 2010.

3. Рождественский Ю.В. Введение в общую филологию. М., 2010.

1. ХІХ ғасыр әдебиеті. Батысеуропалық романтизм, классикалық реализм, натурализм, 2.Батысеуропалық классикалық реализм натурализм, символизм

3.Батысеуропалық натурализм және символизм

Тапсырма:

1.Көне дәуір әдебиеті үшін және Батыс Европа әдебиеті үшін де ең маңызды шығармаларды білу

2.Әдебиеттану терминологиясын дұрыс пайдалана білу

1. Ежелгі Грекия тарихы мен тілі.

2. Тілінің даму кезеңдері.

3. Грек тілінің диалектілері.

4. Архаикалық және классикалық кезеңдер.

5.Фратрия.

Тапсырма:

Студент білуге міндетті:

- Грек тілінің негізі - лингвистикалық білім екенін

- Ғылыми терминологияны түсінуге

Студент білу керек:

- негізгі фонетикалық заңдылықтарды

екі көне дәуір әдебиетінің (Көне Греция және Рим) әр кайсысынын өзіндік ерекшеліктерін

анықтап білу

1.Мәдени-тарихи дәуірлер туралы түсінік.

2."Антикалық әдебиет" ұғымы, оның мәні, мазмұны мен құрамы.

3. Ежелгі грек әдебиетінің пайда болуы.

4. Ежелгі грек әдебиетін кезеңдерге бөлу.

5. Мәтіндер: ежелгі Грецияның қолжазба мұраларын сақтау және оны оқып-үйрену мәселесі.

Тапсырма:

1.Әдебиеттанулық зерттеулердің алғашқы кезеңі барысында көркем шығармаға талдау жасау

2.Көне доуір кезеңінде пайда болған негізгі әдеби жанрларды іздестіріп материалдар жинау

Әдебиет:

1.История всемирной литературы. - М.: Наука, 1987. Т.1

2.Тройский И.М. История античной литературы. - М.: Высшая школа (кез

келген басылымы)

1.Эллиндік немесе классикалық кезеңде пайда болған әдебиеттегі үш бағыт.

2.Эпостың негізгі жанрлық принципі, Гомерлік эпостар "Илиада" мен "Одиссей".

3.Киклдық поэмалар. Эпикалық поэзияның эволюциясы, оның "ұсақталуы".

4."Гомерлік гимндер".

5.Пародиялар мен дидактикалық эпикалық поэзияның пайда болуы:

6.Гесиодтың "Жұмыстар мен күндері».

7.Гесиодтың «Теогониясы» және мифологиялық аңыз-хикаяттарды жүйелеу.

8.Гомер эпостарындағы тарихи-қоғамдық негіз. Гомер шығармалырындағы прогрессивтік тенденциялар. Гомердің көркеvдік стилі

Тапсырма

1.Көне дәуір кезеңінде пайда болған негізгі әдеби жанрларды қарастырып, сол жөнінде қосымша материалдар жинастыру

2.Гомердің «Иллиада» мен «Одиссей» шығармаларын оқып шығып, өз пікірін, ойын эссе түрінде жазу

Әдебиет:

1.История всемирной литературы. - М.: Наука, 1987. Т.1

2.Тройский И.М. История античной литературы. - М.: Высшая школа (кез

келген басылымы)

1.Ежелгі грек лирикасының көне түрлері: элегия жоне ямб.

2.Архилох, Каллин Эфеский, Тиртей, Солон - элегиялык жәие ямбылық поэзияның көрнекті авторлары.

3.Меликалық поэзия.

4.Хор лирикасы, оның негізгі түрлері

5.Пиндар және эпиникия жанры.

1.Сапфоның өмірбаяны мен шығармашылығы

2.Анакреонттың өмірбаяны мен шығармашылығы

3.Алкейдің өмірбаяны мен шығармашылығы

4.Сапфо, Алкей, Анакреонт поэзиясымен танысып,өз пікірін, ойымен бөлісу

Әдебиет:

1.История всемирной литературы. - М.: Наука, 1987. Т.1

2.Тройский И.М. История античной литературы. - М.: Высшая школа (кез

келген басылымы)

1.Драманың пайда болуы мен негізгі түрлері: трагедия, сатиралық драма, комедия. Трагедия және оның құрылымы. Эсхил - "трагедия атасы". Эсхилдың драматургиялық мұралары. Софокл. Софоклдын сақталған трагедиялары, "Эдиподия" - Софокл шығармашылығындағы қаһарман мәселесі, «трагедиялық ирония», қаһарман және тағдыр. Хордыц рөлі. Софокл трагедияларының тілі мен стилі. Еврипид. Еврипидтін сақталған трагедиялары және оның мұраларының тағдыры. Сатиралық драма, оның мағынасы.

Тапсырма:

1.Эсхил өмірбаяны мен шығармашылығы. Эсхилдің театырдағы жаңашылдығы

2.Софокл өмірбаяны мен шығармашылығы

3.Плутарх өмірбаяны мен шығармашылығы. Плутарх және Жаңа Еуропа

1.История всемирной литературы. - М.: Наука, 1987. Т.1

2.Тройский И.М. История античной литературы. - М.: Высшая школа (кез

келген басылымы)

1.Ежелгі аттикалық комедия, онын пайда болуы мен құрылымы.

2.Аристофан - комедия атасы.

3.Ортааттикалық комедия, онын ерекшелігі.

4.Жаңааттикалық комедия, оның құрылымы, сюжет типі, кейіпкерлері, комикалық сипаты. 5.Менандр комедиялары.

Петроний және европалық айлакерлік роман

6.Марциал мен Ювенал сатиралары

Тапсырма:

Әдебиеттану терминологиясын дұрыс пайдалану

Әдебиеттанулық зерттеулердің алғашқы кезеңі барысында көркем шығармаға талдау жасау Белгілі бір тақырып бойынша мәліметтерді оқулыктармен қатар арнайы сыни әдебиеттерден де өз бетінше тауып қолдану

1.История всемирной литературы. - М.: Наука, 1987. Т.1

2.Тройский И.М. История античной литературы. - М.: Высшая школа (кез

келген басылымы)

Сенеканың «дядя христианства» аталу себебі

Светоний өмірбаяны мен шығармашылығы

Апулей өмірбаяны мен шығармашылығы

Плавт пен Теренций комедияларының тілі мен стилі

Тапсырма:

Ежелгі рим әдебиеті. Плавт пен Теренций комедиялары

Плавт пен Теренций комедияларының тілі мен стилі

Әдеби шығармалардың үзінділерін ғана емес, оларды толықтай оқу

Әдебиет:

1.История всемирной литературы. - М.: Наука, 1987. Т.1

2.Тройский И.М. История античной литературы. - М.: Высшая школа (кез

келген басылымы)

1.Август ғасырындағы" рим қоғамы. Саяси шешендік декломациясының кұлдырауы;

2.Әдеби үйірмелер (Меценат).

3.Вергилий шығармашылығы: "Буколики", "Георгики" шығармаларының жанрлық ерекшеліктері. "Энеида" - Гомерлік эпосқа қатысы, Вергилий жаңашылдығы. Вергилий. Энеида .Буколикилер. Георгиктер. Вергилийдің тарихта алатын орны

4.Гораций -теоретик және әдебиет сыншысы: Горацийдің "Жолдауы". Гораций одалары

Гораций рим классицизмнің теоретигі. Гораций сатиралары

5.Овидий шығармашылығының негізгі кезеңдері. Овидийдің мифологиялық поэмалары: "Метаморфозалар", "Фасттар".

6.Цезарь, оның саяси және әдеби қызметі

7.Публий Овидий Назон өмірбаяны мен шығармашылығы. Махаббат элегиялары. Метаморфозалар

Тапсырма:

1.Екі көне дәуір әдебиетінің (Көне Греция және Рим) әр кайсысынын өзіндік ерекшеліктерін

анықтап білу

2.Әдебиеттанулық зерттеулердің алғашқы кезеңі барысында көркем шығармаға талдау жасау

3. Көне дәуір кезеңінде пайда болған негізгі әдеби жанрларды қарастырып, сол жөнінде қосымша материалдар жинастыру

1.История всемирной литературы. - М.: Наука, 1987. Т.1

2.Тройский И.М. История античной литературы. - М.: Высшая школа (кез

келген басылымы)

Тапсырма:

1. Көне дәуір әдебиеті үшін және Батыс Европа әдебиеті үшін де ең маңызды шығармаларды білу

2.Әдебиеттану терминологиясын дұрыс пайдалана білу

1.История всемирной литературы. - М.: Наука, 1987. Т.1

2.Тройский И.М. История античной литературы. - М.: Высшая школа (кез

келген басылымы)

1 тақырып. Латын тілінің шығу тегі

2 тақырып. Филология жеке пән ретінде.

3 тақырып. Латын тілі

4 тақырып. Филологияның негізгі нысаналары және олардың өзара байланысы.

5 тақырып. Герман филологиясы – герман тіл білімі – германистика

6 тақырып. Ежелгі тарихшылар және германдықтар жайлы алғашқы мәліметтер

7 тақырып. Ежелгі герман тілдері классификациясының мәселелері.

8 тақырып. Герман тілдері арасындағы туыстық қатынас ғылыми мәселе ретінде

9 тақырып. Батыс және сотлүстік тілдерімен тәжірибелік танысу

10 тақырып. Қазіргі герман тілдерінің классификациясы, олардың үндіевропа тілдер семьясындағы орны.

11 тақырып. Рим Греция мұрагері

12 тақырып. Ежелгі герман тілдеріндегі негізі әдеби ескертк

13 тақырып Латын тілі – ұлы ақындар тілі

14 тақырып. Рим риторикасы

15 тақырып. Латын тілі – ғылым тілі

1. Әр тақырып бойынша жаңа деректер жинау

1) МБ1, МБ2, қорытынды бақылау

2) тривиум және квадривиум

3) Гален. Цельс.

4) Календарь

5) Гай Марий және оның реформасы

6) Юлий Цезаря

7) Овидий. Гораций. Вергилий

8) Марк Туллий Цицерон (106-43 до н.э.).

9) Марк Фабий Квинтилиан (35-97 н.э.)

10) Римские биологтары

2.Оқу. Ислям К.С. Латын тілінің шығу тарихы. Павлодар: Кереку, 2007

3. Реферат жазу.

1 тақырып. Латын тілінің шығу тегі

2 тақырып. Филология жеке пән ретінде.

3 тақырып. Латын тілі

4 тақырып. Филологияның негізгі нысаналары және олардың өзара байланысы.

5 тақырып. Герман филологиясы – герман тіл білімі – германистика

6 тақырып. Ежелгі тарихшылар және германдықтар жайлы алғашқы мәліметтер

7 тақырып. Ежелгі герман тілдері классификациясының мәселелері.

8 тақырып. Герман тілдері арасындағы туыстық қатынас ғылыми мәселе ретінде

9 тақырып. Батыс және сотлүстік тілдерімен тәжірибелік танысу

10 тақырып. Қазіргі герман тілдерінің классификациясы, олардың үндіевропа тілдер семьясындағы орны.

11 тақырып. Рим Греция мұрагері

12 тақырып. Ежелгі герман тілдеріндегі негізі әдеби ескертк

13 тақырып Латын тілі – ұлы ақындар тілі

14 тақырып. Рим риторикасы

15 тақырып. Латын тілі – ғылым тілі

Практикалық (семинарлық) сабақтарға қатысу 0-100 ұпаймен бағаланады.

Оқу процесіне қатысу дегеніміз – сабаққа қатысу, топ жұмысында белсенділік көрсету, топтастарының оқуына әсер ету. Қойылған талаптар орындалмаса, жаза қолданылады. Сабаққа 100 пайыз қатысып, берілген тапсырмаларды уақытында және дұрыс орындаса – ең жоғары ұпай 100 балл қойылады. Студентттерден әрбір тапсырманың мезгілінде орындалуы талап етіледі. Себепсіз сабақ босатқаны, сабаққа кешіккені үшін студенттің балы кемітіледі. Курсты өту барысында пән бойынша «Бақылау шараларының календарлық кестесі» жасалды және төмендегідей марапаттау ұпайлары қойылады:

• 
  себепсіз дәрісті немесе тәжірибелік сабақты босатса – 20 баллға төмен бағаланады
  
• 
  мезгілінен кешіктіріліп орындалған тапсырма – 10 баллға төмен бағаланады
  
• 
  егер барлық тапсырма орындалып отырса ең жоғарғы балл – 100 балл
  

«Календарлық кестеде» бақылау тапсырмаларының барлық түрлері ең жоғары балл негізінде көрсетілген. Олардың орындалмауы немесе сапасыз орындалуы «0» балға дейін кемітіледі.

Сабаққа дайындық тестермен, сөзжұмбақтармен тексеріліп отырылады. Барлық тапсырма уақытында орындалып отыруға тиіс.
Осы пән бойынша қорытынды баға «Ережеде...» көрсетілген формула бойынша шығарылады. Қорытынды бағада күнделікті сабақ үлгерімінің, екі межелік бақылаудың нәтижелері мен соңғы емтиханның бағасы ескеріледі.

Бір семестерде екі межелік бақылау жүргізіледі. Межелік бақылау екі түрлі жұмыстан тұрады: тест және коллоквиум бағаланады. Бақылау өткен тақырыптарды блоктарға бөлу арқылы жүргізіледе.

Тәжірибелік сабақ бойынша төмендегідей баллдар қойылады: толық әрі дұрыс жауап – 12 балл; қосымша материалдар қолданса – 20 балл
14 Мультимедия тізімі

1. Древний Рим

2.Нейрон

3.Цезарь

5.Востание

6.Константин

7.Падение Рима

8.Ганнибал

9.Илиада

11.Боги древней Греции

12.Семь чудес Древней Греции

13.История Рима, дома, традиции, одежда

14.О чем знали древние? Рим
15 Әдебиет

Негізгі әдебиет

1. Ислям К.С. Латын тілінің шығу тарихы. Павлодар: Кереку, 2010 – 80б

2. Герман филологиясына кіріспе: шетел тілдері мамандықтарының студенттеріне арналған оқу-әдістемелік құралы. Павлодар: Кереку, 2010 – 69б

Қосымша әдебиет

3. Арсенева М.Г. Введение в германскую филологию.М.,2010.

4. Ботвинник М.Н.Жизнеописание знаменитых греков и римлян. М.:Просвещение, 2011

5. Кун Н.А. Легенды и мифы Древней Греции.Йошкар-Ола, 2012-496 с.