Бензин өнеркәсіптік ауқымда 1915 жылы АҚШ-та және 1931 жылы ксро-да крекинг өндірісі іске қосылған кезде шығарыла бастады
жүктеу/скачать 15.29 Kb.
|
|
Тарихы Бензин - детонациялық сипаттамалары төмен жанармай болып табылатын мұнай өңдеу өнімі. Бензин – қайнау температурасы +33-тен +205 °С-қа дейін (қоспаларға байланысты) жеңіл көмірсутектердің жанғыш қоспасы. Тығыздығы шамамен 0,71...0,76 г/см³. Калориялық құндылығы шамамен 10 600 ккал/кг (44,4 МДж/кг, 32,7 МДж/литр). Арнайы қоспалар пайдаланылса, қату температурасы шамамен -60 °C болады. 1825 жыл М.Фарадей сутегі мен көміртегі қосылыстарынан тез тұтанатын затты бөліп алған. Алынған өнім «хош иісті зат» дегенді білдіретін «бензин» деп аталды. Ол негізінен примус пештері үшін пайдаланылды. Тарихтағы бетбұрыс 1876 жылы 4 тактілі қозғалтқыштың ойлап табылуы болды. Инженерлер бензинмен толтыру қозғалтқыштың тиімділігін арттыратынын түсінді. Ал 106 шақырымнан астам жолды көлік жүріп өткенде, көлікке деген қызығушылық пайда болды. Бірақ бензин табу қиынға соқты. Ол тек дәріханаларда ғана сатылды. Мәселе 1891 жылы инженер В.Г.Шухов крекинг процесін ашқаннан кейін шешілді. Бірақ нағыз серпіліс 1910 жылы Г.Форд автомобиль шығару желісін іске қосқан кезде болды. Жанармай тапшылығы болды. Бензин өнеркәсіптік ауқымда 1915 жылы АҚШ-та және 1931 жылы КСРО-да крекинг өндірісі іске қосылған кезде шығарыла бастады. Қозғалтқыштардың үнемі жетілдірілуі отынға - қысу коэффициентіне, жарылыс қаупіне, өздігінен тұтану дәрежесіне жаңа және қатаң талаптар қойды. Осылайша әртүрлі маркалар мен отын кластары пайда болды - 56-дан 98-ге дейін. Ал қазір одан да жоғары. Бензиндер өнеркәсіптік органикалық синтезде мотор отыны және шикізат ретінде пайдаланылады. Бензиндер мәжбүрлі тұтанумен (ұшқыннан) поршенді ішкі жану қозғалтқыштарында қолдануға арналған. Жанармай ретінде бензин XIX ғасырдың аяғында Г.Даймлердің ішкі жану бензин қозғалтқышын жасаған кезде ғана қолданылды. Бензин қозғалтқышы алғашқы көліктердегі жылқыны ауыстырды. Уақыт өте келе машиналардың танымалдығы тез өсті, сондықтан олардың өндірісі үнемі қарқын алды. Мұның салдары бензин өндіру көлемінің ұлғаюы болды. Мұнайды айдау нәтижесінде алынған отын өсіп келе жатқан сұранысты қанағаттандыра алмады. Мұнай өңдеу өнеркәсібінің алдында бензин алудың қосымша көздерін табу маңызды міндет тұр. 1891 жылы орыс инженері Шухов крекингті ойлап тапты (ағылш. cracking-бөлу). Бұл процесс Мұнай көмірсутектерінің Ұшпа заттарға ыдырауы. Крекинг бензиннің мұнайдан шығуын едәуір арттыруға мүмкіндік береді. Бұл отынның детонацияға қарсы тұру қабілеті октан санымен сипатталады: ол неғұрлым жоғары болса, бензин соғұрлым жақсы болады. Бұл параметр бензиннің түрін анықтайды. Қазір әлемде автомобиль бензинінің өндірісі жылына шамамен 900 млн тоннаға тең, бұл мұнай өнімдерінің жалпы өндірісінің 30% -. құрайды. жүктеу/скачать 15.29 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|