Бюджет түсімдерін болжау

Ұлттық экономика министрінің

2014 жылғы __________ № бұйрығымен

бекітілген

Бюджет түсімдерін болжау

Астана, 2014 жыл

2. Бірыңғай бюджеттік сыныптаманың санаттары, сыныптары және кіші сыныптары бойынша мемлекеттік және республикалық бюджеттерге, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түсетін түсімдерді болжауды мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган Елдің, өңірлердің әлеуметтік-экономикалық даму болжамын ескере отырып жүзеге асырады.

3. Жоспарлы кезеңге арналған мемлекеттік бюджетке және Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түсетін түсімдерді болжау «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» (Салық кодексі) Қазақстан Республикасының Кодексіне, Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне, «Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қаражатын қалыптастыру және пайдалану тұжырымдамасы туралы» Қазақстан Республикасы Президентiнің 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 962 Жарлығына, басқа да нормативтік құқықтық актілерге сәйкес және қолданыстағы заннамаларға енгізілетін өзгерістер ескеріле отырып жүргізіледі.

4. Бюджет түсімдерін болжаудың негiзгi қағидаттары мыналар болып табылады:

1) толықтық қағидаты – Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көзделген бюджетке және Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түсетін барлық түсімдерді жоспарлау;

2) сабақтастық қағидаты – бюджеттік мониторинг қорытындыларын ескере отырып, әлеуметтік-экономикалық даму болжамдарына негізделген бюджетке және Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түсетін түсімдерді жоспарлау;

3) негізділік қағидаты – қандай да болмасын түсімдерді бюджет жобасына қосу қажеттігін және олардың көлемінің негізділігін айқындайтын нормативтік құқықтық актілер және басқа да құжаттар негізінде бюджет кірістерін жоспарлау;

4) біртұтастық қағидаты - әкімшілік-аумақтық бірліктер бойынша бюджетке түсетін түсімдердің болжамды көрсеткіштерін айқындауға бірыңғай тәсілді қолдану;

5) шынайылық қағидаты – бюджетке және Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түсетін түсімдердің болжамды көрсеткіштерінің елдің әлеуметтік-экономикалық даму және бюджеттік параметрлері болжамдарының параметрлері мен бағыттарына сәйкестігі.

5. Кірістерді болжау процесі болжаудың және мониторингілеудің жалпы схемасында көрсетілген.

 Кірістерді болжаудың және мониторингілеудің жалпы схемасы:

бюджет кірістері

Кірістерді болжау

Кірістерді мониторингілеу

Кірістердің түсуін талдау

Деректерді жаңарту

6.Бюджетке және Ұлттық қорға түсетін түсімдерді болжау бірнеше есептеу әдістерімен жүзеге асырылуы мүмкін, бұл оңтайлы шешім қабылдау үшін қажет.

7.Жоспарлы кезеңге арналған бюджетке түсетін түсімдерді болжау кезінде қолданыстағы заңнамаларға және басқа да нормативтік құқықтық актілерге енгізілетін өзгерістер ескеріледі.

8. Республикалық бюджетке және Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түсетін түсімдердің болжамдарын айқындау кезінде, қолданыстағы заңнама жағдайларында ағымдағы жыл бойынша түсімдердің бағалауы негізге алынады.

9. Жоспарлы кезеңге арналған жергілікті бюджеттердің салықтық әлеуетін айқындау кезінде қолданыстағы заңнама жағдайында ағымдағы жыл бойынша салықтық әлеует негізге алынады.

10. Салықтық әлеует - үш жылдық кезеңге арналған жалпы сипаттағы трансферттер мөлшерлемелерін белгілеу кезінде өңірдің кірістерінің көлемін айқындау үшін есептелетін, салықтық түсімдер мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің ең көп ықтимал сомасы.

11. Ағымдағы жыл бойынша түсімдер бағалауының (салықтық әлеуеттің) есебі шоғырландырылған бюджетке түсетін түсімдер түрлерінің бөлінісінде жүргізіледі.

12. Түсімдер бағалауын (салықтық әлеуетті) есептеу әдістері салықтық түсімдерді болжау кезінде есептеудің негізіне болып алынатын базаға байланысты әртүрлі болады.

1. 
   Болжау кезінде есептеулер негізіне іс жүзіндегі базамен байланысы бар
   

• 
  мына формула бойынша тиісті салықтық базаға салық мөлшерлемелерін
  

P_{o =} NO_б*S, мұнда

P_o - қолданыстағы заңнама жағдайларында ағымдағы жыл бойынша

кірістер түсімдерінің бағалауы

NO _б - салықтық база

S - Қазақстан Республикасының Салық кодексімен белгіленген

мөлшерлеме

• 
  макроэкономикалық көрсеткіштер мен орташа тиімді мөлшерлемеге
  

P_o - қолданыстағы заңнама жағдайларында ағымдағы жыл бойынша

кірістер түсімдерінің бағалауы

NO _б - ағымдағы жылдың бағалауы бойынша макроэкономикалык

көрсеткіштердің параметрлері

S _есеп - есепті жылдағы орташа тиімді мөлшерлеме, %

Р _есеп – есепті кезеңдегі салықтардың іс жүзіндегі түсімдері

NO _есеп - есепті жылдағы макроэкономикалық көрсеткіштердің

параметрлері
2. Салықтық базаны бағалаудың және мөлшерлемелерді қолданудың бірнеше критерийлерінің болуы себебінен есебінен үшін болжау кезінде базаны айқындау күрделі болып келетін, салықтар және басқа да міндетті төлемдер бойынша, сондай-ақ салықтық емес түсімдер және негізгі капиталды сатудан түскен түсімдер бойынша заңнаманың қолданыстағы жағдайларында ағымдағы жыл бойынша кірістер түсімдерінің (салықтық әлеуеттің) бағалауы әдістермен айқындалады:

• 
  есепті жылдың белгілі бір кезеңіндегі іс жүзіндегі түсімдердің үлес
  

P_o - қолданыстағы заңнама жағдайларында ағымдағы жыл бойынша

түсімдердің бағалауы

P_б(есеп) – ағымдағы жыл бойынша белгілі бір кезеңдегі іс жүзіндегі

түсімдер

U_есеп - есепті жылдағы ұқсас кезеңнің үлес салмағы, %

P_о(есеп) – есепті жылдың ұқсас кезеңіндегі іс жүзіндегі түсімдер

P_есеп - есепті жылдағы іс жүзіндегі түсімдер

• 
  ағымдағы жыл бойынша есепті кезеңдегі орташа айлық түсімдер бойынша, мына формула бойынша:
  

P_{o =} Р_{б(есеп) /}K_{б( есеп)*}12, мұнда

түсімдердің бағалауы

P_б(есеп) - ағымдағы жыл бойынша белгілі бір кезеңдегі іс жүзіндегі

түсімдер

K_{б( есеп)} - ағымдағы жылдың белгілі бір кезеңіндегі айлардың саны

12 - бір жылдағы айлардың саны

• 
  инфляция деңгейіне есепті жылдағы іс жүзіндегі түсімдерді индекстеу арқылы, мына формула бойынша:
  

P_{o =} P_есеп*(100%+I_б), мұнда

түсімдердің бағалауы

P_есеп - есепті жылдағы іс жүзіндегі түсімдер

I_б - ағымдағы жыл бойынша инфляция деңгейі, %

Мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, заңды тұлғалардан алынатын корпоративтік табыс салығы бойынша болжамды сома мынадай есептеулер нұсқаларымен айқындалады.

Бірінші нұсқа Әлеуметтік-экономикалық даму болжамына және корпоративтік табыс салығының орташа тиімді мөлшерлемесіне сәйкес жалпы қосылған құнның болжамды көлеміне негізделген және мынадай формула бойынша айқындалады.
Р_р=(V_р * S_б )+NA
S_б= Р_б/ V_б*100
Р_б=V_б * S_есеп

S_есеп= Р_есеп/ V_есеп *100, мұнда

V_р - мұнай емес сектордың жалпы қосылған құнының болжамды көлемі

S_б - %, ағымдағы жыл бойынша корпоративтік табыс салығының

бағалауы бойынша орташа тиімді мөлшерлеме

NA – салықтық әкімшілендіру ( %-да салық емес сектордың ЖҚҚ)

Р_б - қолданыстағы заңнама жағдайларында ағымдағы жыл бойынша

корпоративтік табыс салығының бағалауы

V_б - ағымдағы жылғы бағалау бойынша мұнай емес сектордың жалпы

қосылған құнының көлемі

S_есеп - есепті кезеңдегі орташа тиімді мөлшерлеме, %

Р_есеп- есепті кезеңдегі корпоративтік табыс салығының іс жүзіндегі

түсімдері

V_есеп - есепті кезеңдегі мұнай емес сектордың жалпы қосылған құнының

көлемі

Екінші нұсқа бойынша республикалық мониторингіге жататын ірі салық төлеушілер бөлінісінде корпоративтік табыс салығының есептелген және төленген сомасы туралы ақпарат пайдаланылады. Осы нұсқа бойынша болжамды есептеудің негізіне республикалық мониторингіге жататын ірі салық төлеушілер бойынша төленген салық сомалары туралы және төленген корпоративтік табыс салығы туралы деректердің негізінде ағымдағы жыл бойынша ірі салық төлеушілерден алынатын салықтық түсімдердің бағалауы алынады.

Республика бойынша жалпы корпоративтік табыс салығы түсімдерінің болжамды сомасының есебі мынадай формула бойынша айқындалады:
P_P =(P_{ірі.бағ.}+Р_қ.бағ.) *V_қарқ, мұнда

P_p - жоспарлы кезеңге арналған корпоративтік табыс салығының

сомасы

P_{ірі.бағ.} – ағымдағы жыл бойынша ірі салық төлеушілерден алынатын

P_қ.бағ - ағымдағы жыл бойынша қалған салық төлеушілерден алынатын

салықтық түсімдердің бағалауы

V_қарқ – %, мұнай емес сектордың жалпы қосылған құнының

болжамдалатын өсу қарқыны

Корпоративтік табыс салығы түсімдерін бағалаудың есебі мынадай формула бойынша жүргізіледі:

ірі салық төлеушілерден түсетін түсімдердің бағалауы

P_{ірі.бағ.} - ағымдағы жыл бойынша ірі салық төлеушілерден түсетін

түсімдердің бағалауы

P_қ.бағ.. - ағымдағы жыл бойынша қалған салық төлеушілерден түсетін

түсімдердің бағалауы

P_{б(ірі.есеп.)} – ағымдағы жылдың белгілі бір кезеңі үшін ірі салық

төлеушілерден алынатын салықтың есептелген сомасы

U_{ірі.есеп.} – есепті жылдың ұқсас есепті кезеңінде ірі салық төлеушілер

бойынша есептелген сомалардың үлес салмағы ,%

P_{о(ірі.есеп.)} – есепті жылдың ұқсас есепті кезеңінде ірі салық төлеушілерден

алынатын салықтың есептелген сомасы

P_{ірі.есеп.} – есепті жыл ішінде ірі салық төлеушілерден алынатын салықтың

есептелген сомасы

P_{б(қ.есеп.)} – ағымдағы жылдың белгілі бір кезеңі үшін қалған салық

төлеушілерден алынатын салықтың есептелген сомасы

U_қ.есеп. – есепті жылдың ұқсас есепті кезеңінде қалған салық төлеушілер

бойынша төленген сомалардың үлес салмағы ,%

P_{о(қ.есеп.)} – есепті жылдың ұқсас есепті кезеңінде қалған салық

төлеушілерден алынатын салықтың төленген сомасы

P_қ.есеп. – есепті жыл ішінде қалған салық төлеушілерден алынатын

салықтың төленген сомасы