ДӘріс №5 windows операциялық ЖҮйесінің негізгі функциялары мен оларды басқару жолдары. Жоспар

1. 
   WINDOWS ОЖ негізгі ұғымы
   
2. 
   Жұмыс столы, терезенің құрамы
   
3. 
   Шартбелгілер, жарлықтар, бумалар
   
4. 
   WINDOWS жүйесін іске қосу және онымен жұмысты аяқтау
   

• 
  Оқушыларға Windows операциялық жүйесі жайында мағлұматтар беру
  
• 
  Windows операциялық жүйесінің негізгі ұғымдарымен, функцияларымен таныстырып, олардың ой-өрісін дамыту
  

80386 сериялы микропроцессорлардың шығарылуымен бірге Windows жүйесінде жаңа версияның бірі Windows 3.1 кейін Windows 3.11 версиялары орнатыла бастады. 80 жылдардыњ ортасында Microsoft фирмасы IBM тєрізді компьютерлерге арналған бірнеше есепті қатар шығара алатын операциялық жүйелер жасады. Осылайша Windows 95-98 және Windows NT операциялық жүйелері пайда болды. Windows операциялық жүйесі бұрынғыға қарағанда жұмыс істегенде жеңіл, қызықты. Қазіргі кезде компьютермен жұмыс істеу жұмыс үстелінің арқасында жеңіл, мысалы бір рет батырмамен файл ашу және әрбір терезеде қосымша Қарау батырмаларын табу. Бір компьютермен бірнеше мониторды қолдану жүзеге асты, ол жұмыс аймағының көлемін үлкейтеді. Windows 98 цифрлық фотоаппараттарымен және басқа да жабдықтармен жұмыс істей алады.

Жаңа ОЖ-лердің басты артықшылығы мынада: Windows 2000 Windows NT – нің мұрагері болып табылады, сондықтан тұрақты жұмыс істейді, өйткені қолданбалы бағдарламалар ОЖ жұмысына араласа алмайды. ОЖ мен қолданбалы бағдарлама араласында кереғарлық болуы жағдайында соңғысы мәжбүрлі түрде жабылады, ал ОЖ тұтас күйінде және сақталып қалады, жұмысты одан әрі жалғастыру үшін компьютерді қайта жүктеуді қажет етпейді. Бұл орайда Windows 2000 желідегі топтық жұмысқа, бірлесіп атқаратын жұмысқа есептелген.

2-ші жағынан, Windows 2000 –ның басқаруымен қолданбалы бағдарламалардың қалыпты жұмыс істеуі үшін жедел жадынан үлкен көлемі (64 Мб бағдарында) қажет болады.

Windows 2000 ОЖ-сі:

• 
  пайдаланушыға қолайлы әрі түсінікті интерфейс береді,
  
• 
  компьютердерде көбіне оңтайлы пішіндемелер жұмыс істейді,
  
• 
  одан әрі дамыту үшін ашық архитектурасымен 32-разрядты файл жүйесі бар,
  
• 
  дыбыспен, бейне және жинақтаушы-дскілермен жұмыс істеуге арналып қоса орнатылған құралдары,
  
• 
  пайдаланышуға қарапайым тапсырмалар беру арқылы операцияларды орындау процесін автоматтандыратын Шебердің саймандарын береді
  
• 
  қателектерді анықтаудың, оңтайландырудың қоса орнатылған құралдарын қосады, бүкіл жүйенің қызмет атқару тиімділігін арттырады.
  

Бірнеше бағдарламамен жұмыс істеген кезде есте болатын ережелер бар:

• 
  әрбір бағдарлама өзінің терезесінде жұмыс істейді,
  
• 
  уақыттың әр кезінде бір ғана бағдарлама ерекшеленген,
  
• 
  пәрменді бағдарламаның терезесі әманда алдыңғы қатарда болады,
  
• 
  пәрменді емес бағдарламамен жұмыс істеу үшін оның терезесін пәрменді ету керек,
  
• 
  бағдарламалардың ашық терезелерінің барлығының міндеттер панелінде өздерінің батырмалары болады.
  

Windows ортасында жұмыс столының ролін дисплей экраны орындайды. Онда жұмыс істейтін программалардың терезелері, құжаттары, жеке файлдары шартбелгілер түрінде орналасқан. Windows 98 іске қосқаннан кейін біріншіден, экранға - жұмыс столы шығады. Жұмыс столының сол жағында белгілер орналасқан. Әрбір белгі өзінің объектін анықтайды, ол программа, жарлы және бума болады.

Windowsтің жұмыс столының негізгі элементтері: қапшық, белгішілер, таңбашалар, терезелер, қосымшаларды тез шақыруға арналған MS Office тақтасы, міндеттер сызғышы.

Терезе – Windows жүйесіндегі ең негізгі ұғым болып табылады. Windows сөзінің нақты аудармасы - терезе екені осыны білдіреді.

Жинақтау батырмасы. Терезені есептер тақтасына жинақтайды

Терезені экран бойынша үлкейту немесе кішрейту

Терезені жабу батырмасы

- толық экранды

- қалыпты күйдегі

- шартбелгі түрінде

















3. ШАРТБЕЛГІЛЕР, ЖАРЛЫҚТАР, БУМАЛАР

Шартбелгі - бұл экран бетіндегі қысқаша жазуы бар кішірейтілген графикалық бейне. Ол дисплей экранындағы программаны, терезені, функцияны, файлды т.б бейнелеп тұруы мүмкін. Әр шартбелгі белгілі бір терезеге сәйкес келеді және ол қажет болғанда үлкейту батырмасы арқылы терезеге айналады. Экранда мынадай шартбелгілер кездеседі:

- қосымша программалар белгісі

- белгілі бір топтар шартбелгісі

- функциялар шартбелгісі

Шартбелгілер Windows-тің бағдарламаларын жұмысқа қосуды, құжаттарын ашуды немесе басқа да құралдарына қол жеткізуді тездетуге мүмкіндік береді.

Жарлық (shortcut) - бұл белгілі бір объектімен тікелей қатынас жасауды іске асыратын командалық файл. Мысалы, жарлық арқылы каталогтың, желідегі дискінің ішіндегісін көрсетуге болады, тез арада басқа каталогта орналасқан программаларды іске қосуға, файлды да жылдам ашуға болады және т.б. Жарлықты пайдаланғанда негізгі объектілердің өздері (файлдар, каталогтар және т.б) өз орындарында ешбір өзгеріссіз тұрады. Ал егер де сіз жұмыс столынан shortcut шартбелгісін орналастырып, оны артынан өшірсеңіз, онда жарлық беріп тұрған командалық файл өшіріледі де, бастапқы файлдар ешбір өзгеріссіз қалады.

Бума (folder) – экранда каталогтарды және программалық топтарды белгілеу үшін қолданылады. Мұның мағынасы мынада: каталог пен программалар тобы белгілі бір объектілерді орналастыруда қолданылатын контейнер болып табылады.
4. WINDOWS ЖҮЙЕСІН ІСКЕ ҚОСУ ЖӘНЕ ОНЫМЕН ЖҰМЫСТЫ АЯҚТАУ

Кез келген оперерациялық жүйе сияқты Windows мынадай мәселелердің орындалуын қамтамасыз етуі тиіс:

• 
  Компьютердің барлық аппараттық құрал-жабдықтарын басқару;
  
• 
  Файлдық жүйемен жұмыс істеуді қамтамасыз ету;
  
• 
  Қолданбалы программаларды іске қосу
  

• 
  Бір уақытта бірнеше программалардың жұмыс істеуін
  
• 
  әртүрлі программалардың арасында мәліметтер алмасуды;
  
• 
  масштабталатын шрифтерді қолдануды;
  
• 
  мультимедиа мүмкіндіктерін пайдалануды;
  
• 
  бірыңғай анықтамалық жүйе жұмысын қамтамасыз ете алады.
  

- Компьютерді электр тоққа қосқаннан кейін Ctrl+Alt+Delete батырмасын басу керек.

- Орыс әрпіне ауысу үшін Shift + Alt батырмасын бас.

- Кейін фамилия мен парольді енгіз. Парольді жазғанда ол жұлдызша (*****) түрінде белгіленеді. (Құпия болғандыќтан). Содан соң ОК немесе Enter батырмаларын басу керек. Дұрыс кірсек жұмыс столы шығады.

• 
  Windows операциялық жүйесінің негізгі функциялары қандай
  
• 
  Windows операциялық жүйесінің негізгі түсініктері қандай?
  
• 
  Жұмыс столы
  
• 
  Шартбелгілер, жарлықтар, бумалар
  
• 
  Windows жүйесін іске қосу онымен жұмысты аяқтау
  

1. 
   В. Симонович «Информатикадан базалық курс» 249-257 беттер
   
2. 
   «Информатикадан 30 сабақ» 168-185 беттер