Казак мадиниетинде коптеген аспаптар бар оные бери домыбра
домбыраны алтан себеюимиз ультык аспап болуы Домбыра (
ноғ.
Домбра) —
қазақтар
,
ноғайлар
және
қалмақтар
мәдениетінде бар екі
ішекті, көп пернелі музыкалық аспабы. Алғаш эпикалық дәстүр
шеңберінде
жыр
,
толғау
,
терме
лерді сүйемелдеуге қолданылған
домбыра кейін аспаптық шығарма –
күй
жанрының қалыптасуына
ықпал еткен. Қазіргі кезде домбыра жеке әнді сүйемелдеуге, күй
тартуға, халықтық-фольклорлық музыкада, классикалық
шығармаларды орындауға қолданылатын, мүмкіндігі кең музыкалық
аспап болып табылады. Домбыра ежелде қазақтың тарихын баяндаған
музыкалық аспаптардың бірі.Қазақ даласының әр өңірінде кездесетін
домбыралар жергілікті жер жағдайына, тұрмыс-салты мен дәстүріне,
ән, жыр, күй мектебі мен әр өнерпаздың орындаушылық мәнеріне,
аспапшы шеберлердің ісмерлігіне байланысты әртүрлі пішімде
дамытылып, өзгеріп отырған.
Ән, жыр айтуға арналған домбыраның пернелері 8 – 9, әрі кеткенде 14 –
15-ке жетсе, күй домбырасына 20-дан астам перне тағылады. Олардың
құлақ бұрауы да қажетіне қарай (кварта, квинта) өзгертіледі. Домбыра,
негізінен, екі ішекті және кейде үш ішекті болып келеді. Домбыра
тартуда қағыстардың түрлері өте көп. Мысалы, «сермеп ойнау», «іліп
қағу», «шертіп ойнау», т.б.
Қазіргі кезде домбыраның 20-дан астам түрлері бар. Олардың ішінде
ән мен күй домбырасы
торсық
тұмар
кең шанақты (екі нұсқасы)
балдырған
балашық
шіңкілдек
аша
үш ішекті
қуыс мойын
шертер
оркестр домбыралары:
қоңыр дауысты (альт)
жіңішке дауысты (прима)
ащы дауысты (секунда)
бас домбыралар (екі нұсқасы)
[1]
Кортындылай келсек домбыра бирнеше гасрлар бойы казактын
улттык аспабы болып калады
Достарыңызбен бөлісу: |
