Әдiстемелiк ұсыныстар титулдік парағы

Металлургия кафедрасы

(қолы)

(қолы)
ЖжӘҚБ құпталған

ЖжӘҚБ бастығы _______________ А.А. Варакута, 20 __ж. «___» _________

(қолы)
Университеттің оқу-әдiстемелiк кеңесiде құпталған

20__ж. «____» ____________ хаттама №___,

Кіріспе
Пәнді оқытудағы негізгі мақсаты: мамандарды жоғары өнімділік машиналар, атоматтар, атоматты жолдармен қамтамасыз етілген қазіргі заводтарының құю цехтарында және жоба ұйымдарда, жоба құю цехтар және участкаларда жұмыс істеу дайындау.

Пәнді оқытудағы негізгі міндеті: құю цехтарының жабдықтар облысында білім алу, классификациясын, құю цехтарының жабдықтар құрылымын, жобалау және олардын жетілгендіктын жолын оқып үйірену.

Пәнді оқыған тәлімгер мынаны білу керек:

- қазіргі механизация әдістерін және бір рет жасалған құм-саз балшық қалыптарда құймаларды дайындау үрдіс автоматизациясын, технологиялық машиналармен дайындалатын және бұл үрдістін теориясын, жұмыстын принципын, жұмыс үрдістерді, құрылымын, бұл машиналар және олардын тораптардын есебін, автоматын құрылым және автоматық құю жолдарын.

Пәнді оқыған тәлімгер мынаны істей білуі керек:

- өндіріс жабдықтарды рационалды пайдалану, таңдап нақты есептерді шешу, автоматты бірге қосумен жабдықтарды жетілгендіктеу және енгізу, құю жолдарды жобалауға техникалық тапсырмаларды құрастыру.

Құю өндірісінің механизациясы және автоматизациясының даму тарихи. Қалыптаған және өзекшеленген машиналармен жасалатын операциялар. Қоспаларды тығыздау, тығыздау дәреже критериясы. Шикі және белгіленген түрінде алынған құйманың сапасы пішінің және өзекшенің тығыздықтын әсері.

Қоспаны тығыздау. Пластикалық, жабысқан және серпінді қасиеттер. Статикалық тығыздау, баспа теңдеулері. Қалыптаған қоспа ұсақталған денемен болады. Формовочная смесь как связно сыпучее тело.

Баспалағанда қалып тығыздау. Қалыпқұру үрдісті анықтайтын факторлар, (үлгінің әртүрлі биіктігі, сыртқы үйкеліс, қоспаның ағымдығы). Опокаға қатынасты қоспаның жылжу бағытымен баспалау әдістерді классификациялау, баспа бастиектің әрекет принциптармен, пішіндеу әдісімен. Пішін элементерінің геометриялық қатынасы. Баспа қысымын таңдау.

Баспа механизмдер: пневматикалық, гидравликалық, иінді. Пневматикалық механизмнің жұмысшы үрдісі, баспа цилиндрдің индикаторлық диаграммасы. Поршенің жүрін және баспа цилиндрінің диаметірін есептеу. Баспа машинаның элементерінің құрастыру.

Сілкілеген кезінде пішінің кернеулі жағдайы. Столдің жылдамдығының және оның басқа қасиетері, қоспаның қасиетірі әсері. Үлгінің әсері. Пішінің баспа-соғу тығыздылығы. Пішінің кернеулі жағдайы.

Қалыптау және өзекше машиналардың сілкіленген механизмдардың классификациясы. Сыйымдылықтын постоянном және айнымалы көлемінде газдын біту үрдісі. Пневматикалық сілкіленген механизмнің жұмысшы үрдісі. Әртүрлі түрінде болатын сілкіленген мехнизмдердің индикаторлық диаграммалары. Сілкіленген механизмдердің оңтайлы жүк көтергіштікті таңдау.

Пневматикалық сілкіленген механизмдердің жұмысшы мөлшелерді есептеу. Сілкіленген машиналарда құю пішіндерді автоматық реттеу, сілкіленген машиналарды және оның түзілімдерді қосымша баспалаумен құрылымы. Баспа – соғу машиналары.

Импульстық тығыздау. Пішінің кернеу жағдайы. Тығыздалған қоспаның арасында өтетін ауаның сүзу үрдісі; инерциялық күштін әрекеті. Қоспанын және онын көтеру жылдамдықтын ауа қысымы маңызының әрекеті. Пішінің жазық кернеу жағдайдын ұғымы. Импульстік – баспалау тығыздылық.

Импульстік қалыптау машиналар. Пішінің қуысынына ресиверден газдын біту үрдісі. Жоғарыжылдамдық қақпақтын жұмысшы үрдісі. Жаңу және жарылыс кезеңде газдын қысымы өсу. Жоғары қысым пневматикалық машиналардың құрылымы. Жарылыс баспа үшін арналған машинананың құрылымы. Қақпақтар. Бөлгіштер.

Қалыпты соғумен тығыздау. Пішінің кернеу жағдайы. Соқыштын плитасының конфигурация және массасы, жылдамдықтын әсері. Соғу механизмның жұмысшы үрдісі. Соғу қалыптау машиналардың құрылымы.

Пішінің құмүрлеуш тығыздығы. Үрдіске арналған желдеткіш әсері. Құмүрлеуш- баспа тығыздығы.

Құмүрлеуш машиналары. Құмүрлеуш машиналардын жұмысшы үрдісі. Қысылған ауа шығынының есебі. Колденең - теңделген опокасыз қалыпты жасау. Құмүрлеуш және құм пескострельной бастиектің жұмысшы өлшемдер.

Құм үрлеуш және құатқыш бастиектің, қақпақтын құрылымы. ХТС –тен жасалатын, ыстық әбзелде өзекшелерді жасайтын машиналардың құрылымы.

Құм лақтырумен қалып тығыздау. Соғу кезендегі қоспаның қабатында және қоспаның пакетте болатын кернеу жағадайы. Пакетін жылдамдығы, оның массасы, тығыздықтын сапасына бастиектын жылдамдығының әсері. Тығыздау үрдісінің жұмысшы өлшемдері.

Құм лақтырғыштыр. Центрден тепкіш құм лақтырғыштың лақтыру бастиегі. Ротордың радиалды емес қалақшасымен материал нүктенің жылжу жалпы теориясы. Лақтыру қалақшаның жұмысшы үрдісі. Өздігінен қатаятын қоспаларды тығыздайтын құм лақтырғыш.

Пішіндерді жасау вакуумдық әдісі. Құю алдында, үрдіс кезінде және одан кейін вакуумдеу кезіндегі қалыптың кернеулі күйі және беріктігі. Вакуум – пленкалық қалыптау үшін арналған машиналар. Пленканы бастыру үшін арналған құрылымдар. Құю үшін арналған жинау механизмдер және тасымалдау қалыптар.

Автоматық құю жолдар. Кезендік және үздіксіз әрекетімен құю конвейерлерінің түрлері. Қалыпты жинау және орнату механизмдер. Опокалық автоматық жолдардын құрылымы, опокасыз автоматық жолдардын құрылымы.

Қалыптаған материалдарды сақтау. Қалыптаған қоспаны қайта өндіру және дайындау технологиялық схемасы. Қалыптаған материалдарды және қоспаларды сақтау: қамбалар, букерлер. Бункердің сыйымдылығын есептеу. Бункердегі материалдардың қалшиып қалмау үшін күресу.

Қалыптаған материалдар қойманын типтік механизациясы. Қалыптау материалдарға және қоспаларға арналған көлек жабдықтар. Шаппа, қоректендіргіш, мөлшерлегіш.

Тақырып 3. Қалыптаған және өзекшеленген қоспаларды дайындайтын жабдықтар

Жаңа қалыптау материалдарды дайындау арналған жабдықтар. Құм және саз балшыққа арналған кептіргіш:плита, даңғырғыш, қайнаған қабатында және ауа ағында құмды кептіру арналған қондырғы.

Нәтижелі қалыптау материалдарды жарықтау және ұсақтау әдістері. Ұсатқыштар және диірмен. Щековые, біліктік, тоқпақтық ұсатқыштар. Щековой ұсатқыштын жұмысшы үрдісі. Буылық, тоқпақтық, вибрациялық диірмендер.

Игерленген қоспаны қайта өндіру арналған жабдықтар. Сусымалық материалдарды сепарациясы. Сусымалық материалдарды себу үрдісі.

Магтитық сепараторлар: даңғырлы, шкивты, аспалы. Даңғыра, вибрациялық елеуіш. Игерленген қалыптау қоспаны суыту. Қоспаны регенерациялау. Игерленген қоспаны регенереу арналған жабдықтар.

Араластырғыш. Араластырғыштын түрлері келесі болады: тік таптауышымен жылжымалы тетіктің жұмысшы үрдісі. Жұмысшы өлшемдерді есептеу.

Центрден тепкіш жылжымалы тетіктер. Центрден тепкіш араластырғыштын құрылымы келесі болады: привод, ротор, таптауыштын құрылымы. Қопсытқыш: дезинтеграторлар, аэроторлар. Аэраторлардын жұмысшы үрдісі. Жұмысшы өлшемдерді анықтау.

Қалыптау қоспаларды дайындау аз механизациялау үшін жабдықтар. Жылжу қиыстырған қондырғы. Шығынды бункердегі қоспаны тарату автоматизациясы. Автоматты аралысты қоспаны жасайтын жүйелер.

Құю цехтердегі шикіқұрамды қоймалардын жабдықтары. Шикіқұрам қоймалардын типтік механизациясы. Тәулік бункерлер. Шойын пешке шикіқұрамды салу арналған жабдықтар: салу краны, көлбеу көтергіш.

Шойынпештен шикіқұрамды жинау механизациясы. Электроқұюмен шоыйн құю цехтерде шикіқұрамды дайындау және завалки, құрастыру механизациясы. Мүсінді-құю цехтердің шикіқұрам қоймаларынын жабдықтары.

Қорытынды және құю бөлімдердің технологиялық жабдықтар. Құю шөміштер. Шөміштердің түрлері. Құю конвеерде қалыпты құю механизациясы. Автоматық құю қондыргылар.

Құю қалыптарды соғып шығару жабдықтар. Опокадан сүймен бірге құймаларды шығару әдістері: үрдістін оптималдық өлшемдер. Құймадан сметаларды бөлу әдістері.

Діріделдеуіш күйентелер. Соғып шығаратын торлар және қанкалар. Торлардын және қанқалардын пневматикалық, эксцентрикалық, инерциялық приводтар. Тұндырғыштын режимін есептеу. Гидромонитор, гидромонитордын приводы, гидронасостар, арбашалар, гүрсілдеу: гидравлиялық құмгидравлиялық және оның тораптардын құрылымы. Ұсатқыш соғып шығаралатын қондырғылар.

Құймаларды тазалау арналған қондырғылар. Күйігін қирату әдістері. Бытыра лақтырып тазарту кезінде күйігін қирату механизациясы. Химиялық және электрохимиялық күйігін қирату. Үрдістің өлшемдері.

Қондырғылардың классификациясы. Қажағыш даңғыра. Қажағаш даңғыралардын айналымның санын есептеу. Привод қуатын есептеу. Үздіксіз және кезеңді әрекетімен даңғырдын құрылымы. Құюді бытыра лақтырып тазарту арналған жабдықтар.

Бытыра лақтырып аппараты. Жұмысшы қалақшаға бытыраны лақтыру әдісімен бытыра лақтырып аппаратардын классификациясы. Импеллер және импелерсыз аппаратардың жұмысшы үрдістер. Қазырғы бытыра лақтыратын аппаратарының құрылымы.

Үздіксіз және кезеңді әрекетірімен бытыра лақтыратын даңғыра. Бытыра лақтыратын қондырғылардын және оның тораптарынын құрылымы. Бытыра ағынды қондырғылар: жұмыстын принципы, қондырғының және оның тораптарының құрылымы.

Құймаларды тазалау арналған жабдықтар. Қажап өңдеуге арналған дөңгелекті тазалау. Қажап өңдеуге арналған дөңгелектін және оның жұмыс параметрлерінің таңдау. Стационарлық, маятникты, тасымалды: универсалды станоктын түрлері. Құймаларды тазалау арнайы әдістері. Тазалау бөлімнің көлегі.

Арбаша конвейерлер. Түрлері және құрылғылар. Приводтар. Жолдардын классификациясы.

АФЛ түрлері және құрылғылар. АФЛ –де модель-опокалы әбзелдің ерекшілігі. АФЛ-ге әбзелді жобалау. АФЛ қолдану негізгі алғы шарттары. АФЛ құрылымы.

Тәжірибелік сабақтардың мазмұны

Пневматикалық тығыздауды есептеу.

Иін-баспалы қалыптау машинаны есептеу.

Пневмо сілкіленген қалыптау машинаны есептеу.

Құматқыш өзекшелі машинаны есептеу.

Құм лақтырғыштың лақтыру бастиегін есептеу.

Пневмо көлекті қондырғыны есептеу.

Сабақ №2

Секторлық шаппаны есептеу.

Пневмо ағында кептіру арналған қондырғаларды есептеу.

Сабақ №3

Білікті ұсатқышты есептеу.

Шарлы диірмендерді есептеу.

Сілкіленген елеуішті есептеу.

Даңғырлы елеуішті есептеу.

Пневматикалық регенераторды есептеу.

Планетарлы регенераторды есептеу.

Таптаушты аралыстырғышты есептеу.

Центрден тепкіш аралыстырғышты есептеу.

Үздіксіз әрекетімен қалақша аралыстырғышты есептеу.

Даңғыра аралыстырғышты есептеу.

Сабақ №4

Эксцентрикті соғып шығарытын торды есептеу.

2. Қалыптаған және өзекшеленген машиналармен жасалатын операциялар

3. Баспалағанда қалып тығыздау

4. Баспа механизмдер

5. Сілкілеген кезінде пішінің кернеулі жағдайы

6. Қалыптау және өзекше машиналардың сілкіленген механизмдардың классификациясы.

7. Баспа – соғу машиналары.

8. Импульстық тығыздау.

9. Импульстік қалыптау машиналар.

10. Қалыпты соғумен тығыздау.

11. Пішінің құмүрлеуш тығыздығы.

12. Құмүрлеуш машиналары.

13. Құм лақтырумен қалып тығыздау.

14. Құм лақтырғыштыр.

15. Пішіндерді жасау вакуумдық әдісі.

16. Автоматық құю жолдар.

1. 
   Аксенов П.Н. Оборудование литейных цехов. Учебник. М.: Машиностроение, 1977.
   
2. 
   Зайгеров И.б. Оборудование литейных цехов Учебное пособие. – Минск, «Высшая школа», 1980.
   
3. 
   Матвеенко И.В., Тарский В.Л. Оборудование литейных цехов. 2-е изд., перераб. и доп. М.: Машиностроение, 1985. – 400 с.
   
4. 
   Проектирование машиностроительных заводов и цехов. Справочник в 6 томах под общ. ред. Е.С. Ямпольского. М.: Машиностроение, 1974. Т.2.
   
5. 
   Абрамов Г.Г., Панченко Б.С. Справочник молодого литейщика. 3-е изд., переработанное и дополненное. М.: Высшая школа, 1991 г. – 319 с.
   
6. 
   Могилев В.К., Лев О.И. Справочник литейщика. М.: Машиностроение, 1988. – 272 с.
   
7. 
   Головин С.Я. Краткий справочник литейщика. Л.: Машгиз (Ленинград. отделение), 1960. – 375 с.
   
8. 
   Юдашкин М.Я. Очистка газов в металлургии. М.: Металлургия, 1976. – 384 с.