1.2.4. Қынап
Қынап (лат. - vagina, гр. - kolpos) екі бөлікке бөлінеді: краниальды – қынаптың өзі (vagina propria) және каудальды - қынаптың кіреберісі (vestibulum vaginae). Қынаптың өзі-бұл шырышты-бұлшықет-мембраналық қалың қабырғалы, тегістелген және созылған түтік түріндегі жұпталмаған орган, ол алдыңғы ұшымен жатыр мойнын жабады, ал артқы (сыртқы) тесік қынаптың вестибуласына ашылады. Қынаптың негізгі қызметі шағылысуды қамтамасыз етеді және төл жүретін жол болып табылады.
Қынап жатыр мойнынан каудальды орналасқан және көрінетін шекаралары жоқ қынаптың вестибюльіне өтеді. Қынаптың вентральды қабырғасы алдыңғы жағынан қуыққа жақын орналасқан және одан борпылдақ талшық қабатымен бөлінген, ал артқы жағы уретрамен жанасады. Алдыңғы ширектегі қынаптың доральді қабырғасы перитонеуммен жабылған, каудальды түрде ол тік ішекке жатады және перинэя аймағына қарай біртіндеп одан алыстайды. Вентральды қабырғадағы қынап пен қынаптың вестибуласы арасындағы шекара уретраның сыртқы ашылуы (ostium urethrae externum) болып табылады. Бұл тесіктің бас сүйегінің шетінде, вестибюльмен шекарада жас жануарларда әлсіз (биелерде жақсы) шырышты қабықтың айқын дөңгелек вестибюль-қынаптық қатпары - гимен немесе қыздық перде (гимен). Ол негізінен қынаптың дорсальды қабырғасынан басталады және оның кіреберісін ішінара жабады. Мұнда туылған жануарларда (қынаптың қабырғасында) қақпақтар немесе қыздық перденің қалдықтары бар. Бұл деңгейде уретраның ашылуының алдында қынап қуысына ашылатын қынаптық тесік (ostium vaginae) бар. Онда қынаптың дорсальды және вентральды қабырғалары (paries dorsalis et ventralis vaginae), сондай-ақ жатыр мойны (оның айналасында) мен қынап қабырғасы арасындағы қуыстың Ойық тәрізді бөлігі болып табылатын қынап қоймасы (fornix vaginae) ерекшеленеді. Қойма вентральды, доральді және бүйір бөліктерден тұрады.
Қынаптың қабырғасы шырышты, бұлшықет және адвентициалды (алдыңғы жағында серозды) мембраналардан тұрады.
Шырышты қабатта бездер жоқ, көп қабатты жалпақ кератинденбейтін эпителиймен қапталған және бойлық терең қатпарларға жиналған (rugae vaginales). Эпителий жасушаларының цитоплазмасында гликоген көп. Шырышты қабықтың бетінен эпителий жасушаларының қабыршақтануы үздіксіз жүреді. Қынапта өмір сүретін микроорганизмдердің әсерінен жойылған жасушалардан алынған Гликоген ыдырап, сүт қышқылын түзеді (Бұл рН-ны 4,0-5,0 дейін төмендетеді). Бұл қынапқа түскен патогендік микрофлораның дамуына жол бермейді және сперматозоидтарды зақымдайды. Көптеген лимфа түйіндері (lymphonoduli vaginales) қатпарларда орналасқан.
Бұлшықет қабығы тегіс миоциттерден тұратын ішкі дөңгелек және сыртқы бойлық бұлшықет шоғырларынан тұрады. Бұлшықет қабығындағы қынаптың каудальды бөліктерінде қынап сфинктерінің (m. constrictor vaginale) негізі болып табылатын қынап сфинктерінен жалғасатын жолақты бұлшықет талшықтарының дөңгелек қабаты орналасқан. Үй жануарларында бұл әлсіз, ал кейбіреулерінде ол мүлдем көрінбейді. Серозды қабық қынаптың бас сүйек бөлігінде ғана болады, оның қалған бөлігі дәнекер тіндік қабықпен жабылған (адвентиция). Адвентициальды мембрана тік ішек пен қуықтың адвентициясымен біріктірілген дәнекер тіннен түзіледі. Ол хороидтық плексустар мен нервтерді қамтитын губка қабатын қамтиды.
Достарыңызбен бөлісу: |