Дизартрияны тексеру. - Кешенді тексерудің негізгі мақсаты ақаулықтың құрамындағы негізгі бөлімін дұрыс анықтау болып табылады.
- 1.Анамнез жинау.
- Нәрестенің логопедиялық картасында төменде аталған мәліметтер көрсетіледі:
- -алғашқы айқайдың сипаты: күшті,ұзақ,сыңғырлақ,қатаң,тез шаршауы;
- -омырауды алуы: күшті,әлсіз,мүмкін емес;
- -жұтуы: қақалады,емгені мұрыннан шығады;
- -тыныс алуы- қалыпты,жиі;
- -уілдеу дыбыстар-бірқалыпты;
- Аналарға арналған анкета бойынша жүктіліктің өтуі,ананың денсаулығы,ауыруы,тууы,диспансерлік санақта тұруы,баланың моторлық дамуы (басын ұстауы,еңбектеуі,отыруы,жүруі),мектепке дейінгі кезеңдегі қимылының дамуы (сурет салуы,құрастыруы),қандай тамақты (сұйық,қою) ұнататынын, сөйлеу тілінің дамуы туралы мағлұматтар алғашқы сөздің, фразанфң пайда болу мерзімі,сөйлеу тілінің түсініктілігі,оқу мен жазудағы қиыншылықтары туралы мағлұматтар жиналады.
2.Артикуляциялық аппаратты тексеру. - 2.Артикуляциялық аппаратты тексеру.
- Зерттеу артикуляциялық аппараттың құрылысын анықтаудан басталады,оның құрылымының ерекшеліктері мен ақаулықтары анықталады.Тілдің,еріннің,жұмсақ таңдайдың бұлшық еттерінің тонусы талданып,тілді алға шығарғанда ассиметрия,тремор,гиперкинез,еріннің әлсіздігі,жұмсақ таңдайдың салбырауы немесе көтерілуін анықтап,көрсетеді.
- 3.Мимикалық бұлшық еттерді тексеру.
- А) маңдайдың бұлшық еттерінің мөлшері мен сапасын анықтау;
- -қабағын түйу,көтеру,маідайын жиыру
- Б)көз қимылының мөлшері мен сапасын анықтау;
- -көзін қатты жұму,сәл жұму,көзін қысу
- В) нақты мимикалық қалыптың ерікті қалыптасу мүмкіндігін анықтау;
- -беттің мимикасымен таңдану,қуану,қорқу,ренжу,байсалды сезімдерді көрсету
- Г)символикалық праксисті анықтау ысқыру,сүю,жымию,тістену,таңдай қағу.
4.Сөйлеу тілінің просодикалық жағын тексеру. - 4.Сөйлеу тілінің просодикалық жағын тексеру.
- Тексеру барысында келесі тапсырмалар пайдаланылады: жатқа тақпақ айту,көлемі аз мәтінді мәнерлеп оқу.
- Келесі критерийлер бойынша талданып,сөйлеу картасында белгіленеді:
- -дауыс: күші,жоғарлығы,тембрі,мұрыннан айтылуы,жұмсақ айтылуы;
- -жылдамдығы :тез,баяу,шапшаң;
- -сөйлеу тілінің әуезділігі-ырғақтылығы: хабарлау,сұрау,лепті интонациялар;
- -сөйлеудің анықтылығы,түсініктілігі: дыбыстарды,буындарды анық айтпауы,сөз екпіндерін дұрыс қолданбау.
Достарыңызбен бөлісу: |
