Форма ф со пгу 18. 3/30

Пәнді окьш білу нәтижесінде студент білу керек:

- күрылыс материалдарының номенклатурасын;

қүрылыс материалдарының қасиеттерін және қүрылым ерекшеліктерін;

өндірістің шикізат ресурстарын;

технологиялық операция жағының маңыздылығын;

шикізатты қайта өңдеу процесстерін кең ауқымда білу. Пәнді окып білу нәтижесінде студент істей білу керек:

қүрылыс материалдардың қасиеттерін анықтау әдістерін өткізу;

- күрылыс материалдар және бұйымдарды пайдалану мен өңдеп шығару жүмыстарын өткізу.

1.2 Пәнді оқып білу міндеттері:

әрбір материалдың спецификалық ерекшеліктерін оқып білу;

техникалық процесстің заңдьшығын керсету мен талдау;

материал сапалылығын қамтамасыз ету;

конструкциядағы материалдың үзаққа төзімділігі мен сенімділігін болжау;

- әртүрлі материалдар өндірісінің технология қүнын төмендетуге мүмкіндіктерін оқып білу.

Бүл пән физика, химия, математика сияқты пәндермен: бетон технологиясы, темірбетон бүйымдар технологиясы, бетон толтырғыштар технологиясы, күрылыс өндірісінің технологиясы, архитектура, тағы сол сиякты арнайы пэндерді байланыстырады жэне арнайы пәндердің теориялык базасы болып табылады.

Құрылыс материалдар жэне конструкциялардың халық шаруашылығындағы орны. Құрылыс материалдар өндірісінің дамуына қысқаша сипаттама. Құрылыс материалдар өнеркэсібіндегі техникалық прогресстің кэзіргі заманғы тенденциясы. Жаңа жэне жергілікті құрылыс материалдары.

физикалық және химиялық факторлардың эсері. Материалдар тезімділігі мен беріктілігіне түсінік. Материал қасиеттерінің классификациясы. Әртүрлі касиеттердің ішінара тәуелділігі: физикалық, механикалық, физико-химиялық, технологиялық.

Материалдың физикалық жагдайының ерекшеліктерін сипаттайтын қасиеттері. Материалдың сумен қарым-қатынасы және оның қасиеттеріне эсері. Жылуөткізгіштік.

Механикалық қасиеттер. Беріктік. Беріктіктің материалдың қүрамы мен құрылымына байланысы. Материалдардың маркалар мен кластарга жіктелуі. Материалдың деформациялық қасиеттері. Пластикалык касиеттері.

Қазақстандагы табиги материалдар қоры мен түрлері. Табиғи тасты материалдар мен бұйымдар алу үшін пайдаланылатын тау жыныстары (жалпы мағлұмат).

Негізгі тау түзуші минералдар, олардың қасиеттері.

Тау жыныстарының қалыптасу жағдайына багланысты

классификациясы, құрылымына мінездеме, жыныс құрамы.

Магмалық жынысты тас материалдар. Негізгі түрлері, қасиеттері, қолдану облысы.

Шөгінді тау материалдары. Негізгі қасиеттері, құрылымы жэне материалды пайдалану ерекшеліктері.

Метаморфты жынысты материалдар. Турлері, құрылым

ерекшеліктері, касиеттері мен пайдалану облысы.

Тасты материалдарды эртүрлі жагдайларда қолдануга талап.

Ғимараттардағы тасты материалдардың ұзаққа тезімділігін арттырудың конструктивті жэне химиялық эдістері.

3.1.4 Керамикалық буйымдар

Керамикалық бұйымдарга шикізат. Қазақстандагы шикізат қоры, шығарылатын бұйымтүрлері. Қазақстандагы керамикалық шикізат пен бұйымдарға сұраныс.

Саз: пайда болуы, кұрамы, түрлерге бөлінуі, иілімділігі. Керамикалык бұйымдарға саздың шикізат ретіндегі негізгі қасиеттері. Сазды кептіру мен күйдіру процесстері. Қыздыру барысында қасиеттерінің өзгеруі.

Қабыргалық материалдар: қабыргалык, кеуекті, қуысты және жэй кірпіш; қуысты керамикалык тас.

Санитарлы-техникалық бұйымдар. Керамикалық, канализациялықжэне дренажды құбырлар. Қышкылғс! гезімді керамикалық бұйымдар.

Жылуизоляциялық керамикалық материалдар мен бұйымдар. Класификациясы, шикізат қасиеттері, отка төзімді бұйымдардың белгіленуі.

3.1.5 Шыны және шыныдан жасалган бұйымдар

Шыны жэне шыны бұйымдарының классификациясы жэне ассортимент! Шыны өндірісіне пайдаланудың шикізат материалдары, шыны тэріздес заттың жагдайына түсінік. Шыны технологиясының негізі. Құрылыс шынысын өндіру түрлері.

Шыны мен шыны массасының қасиеттері. Беттік, сэндік конструкциялық шыны бұйымдары. Шыны құбырлары, жылуға төзімдік шыны. Ситалл жэне шлакоситалл.

3.1.6 Бейорганикалық байланыстырғыш заттар

Байланыстырғыш заттар классификациясы. Ауалық байланыстырғыш заттар. Қазақстанның жергілікті шикізат қоры. Гипстік байланыстырғыш заттар: шикізат, өндіріс принципі, өндіру схемасы, негізгі қасиеттері жэне қолдану облысы. Ауа әгі: шикізат жэне өндіру принципы, ауа эгінің түрлері мен қолданылуы.

Магнезиалды байланыстыргыш заттар. Сұйық шыны.

Гидравликалық байланыстыргыш заттар. Гидравликалық байланыстыргыш заттардың классификациясы. Гидравликалық әк туралы түсінік.

Портландцемент. Цемент өндірісің принциптері және шикізат. Портландцемент клинкерінің химиялық, минералдық және кешенді құрамы. Цемент заттылығы мен басқа байланыстыргыш заттарга теория. Цементтің қатаюына ұнтақтың ұсақтылыгы, ортаның температуралық жэне ылгалды жагдайының әсері. Қатаюды тездету мен жайлату эдістері. Цементтің негізгі қасиеттері мен пайдалану саласы. Маркаларга бөлінуі.

Цемент тасының коррозиясы, оның себептері мен одан қоргау шаралары.

Бетон классификациясы. Ауыр бетонга арналган материалдар. Ірі жэне ұсақ толтыргыштар. Соның ішінде екінші ресурстар. Олардың беріктігі, құрамы, қуыс келемі, тыгыздығы.

Бетон араласпасы. Бетон араласпасының реологиялық қасиеттері туралы түсінік. Бетон араласпасының ыңгайлы орналастыру. Бағалау эдісі. Бетон кұрылымына түсінік. Бетон беріктігі. Беріктік бойынша маркаларга жіктелуі. Бетон беріктігінің цементтің маркасына тэуелділігі жэне толтыргыштар сапалалыгы. Бетон кұрамын анықтау принциптері. Цементті үнемдеудің шаралары.

Пластификаторлың қолданылуы. Араластыру. Бетон араласпасын тасымалдау. Қазіргі заманғы автоматикалық басқару зауыты.

Бетон араласпасының ныгыздалуы: нығыздаудың вибрациялық эдісі, вакуумдау жэне вибровакуумдау, вибропрестеу жэне прокат. Пластификатордан алынатын жылжымалы араласпалар.

Әртүрлі жагдайларда бетонның қатаюы: парлау, электмен қыздыру жэне автоклавта қатайту. Қатайтуды тездетуші химиялық қоспалар. Бетонды қысқы жэне ыстық климат жагдайларында пайдалану.

Жеңіл бетондар. ¥ялы бетондар. Қүрама бетон, темірбетон конструкциялары. Монолитті жэне құрама темірбетондар бұйымдарының технологиялық схемасы.

3.1.8 Құрылыс ерітінділері

Құрылыс ерітінділерінің классификациясы. Ерітінде араласпасы, оларды дайындауға қолданылатын материалдар. Ерітінде араласпасының қасиеттері. Тауарлық ерітіндінің қазіргі заманғы автоматтандырылған зауыттарга жалпы түсінік. Ерітінді беріктігі, маркаға бөлінуі, аязға тезімділігі. Жоғары активті қоспалардың қолданылуы. Ерітінді құрамын белгілеу принциптері.

Асбестцементті бұйымдар дайындаудагы шикізат материалдар. Дайындау

Асбестцементті бұйымдардың өндіру эдістері мен негізгі қасиеттері. Қоршаган орта мен еңбекті қорғау мақсатында кұрамында асбест бар бұйымдарды пайдаланудың ерекшеліктері.

Әк және кремнеземді компонент негізінде автоклавта қатаятын бұйымдар. Силикат кірпіш: шикізат, дайындау принциптері, маркалары, қолдану ерекшеліктері.

Силикатты бетон (ауыр, кеуекті толтыргышты, ұялы), олардың ішіндегі индустриялды құрылысқа арналган конструкциялар. Автоклавты бұйым өндірісіне шикізат базасының шешімі.

3.1.11 Агаш материалдары мен бүйымлары

Қазақстанның шикізат базасы. Қоршаған орта мен табигатты крргау ісінде орманды дұрыс пайдаланудың орны. Ағашты жэне агаш өндеуден қалган қалдықтарды кешенді пайдалану. Агаштың қасиеті. Агаштың негізгі түрлері. Ағаштың макро- жэне микро құрылымы. Агаштың негізгі қасиеттерінің қүрылымына жэне ылгалдылыгына тэуелділігі. Акаудың негізгі топтары мен олардың агаш сапасына эсері. Агашты кептіру. Агашты жанудан қорғау эдістері.

Орман материалдары мен агаш бұйымдарының ассортименттері. Индістриалды құрылыс агаш детальдары мен құрамалы конструкция. Фанер.
3.1.12 Органикалық байланыстырғыш заттар және олардын негізгі
касиеттері

Классификация. Мұңайлы битум, олардың маркалары. Битумды-желінді және битумді полимерлі композициялар, майда үхақталган коспалар. Битумды эмульсиялар және паста. Дегтер мен пектер.

Асфальтты бетондар мен ерітінділерінің эртүрлілігі. Асфальтты бетонның құрылымы мен негізгі касиеттері. Асфальтбетонның құрылымының бұзылуы. Дегтебетон. Рулонды бұйымдар ендіру технологиясы; толтырғыштарының, бетін жабатын жэне бетіне себетін материалдардың маңызы. Майда дисперсті жэне талшықты мастик толтырғыштары. Битум негіздегі тығыздағыш материалдар.

Мастикалық материалдар. Битумды шынымата, гидроизол, рулонды изол, фольгоизол. Кровельді және гидроизоляциялық материалдардың қасиеттері. Ыстық және салқын түрінде пайдаланылатын желімді және жабынды мастиктер.

Полимерлі материалдардың негізгі компоненттері. Байланыстырғыш заттар. Термопластикалы жэне термореактивті полимер, каучук, желім. Толтырғыштар жэне олардың түрлері. Реттеуші қоспалар: пластификатор, стабилизатор, катайтқыштар және т.б. Ппастмассадан бұйым ендіру принциптері.

Пластмасс касиеті. Олардың температурағатэуелділігі. Пластмасстың жангыштығы мен отқа төзімділігі. Полимердің термиялық деструкциясы, улы иіс шығаруы. Термиялық тезімділігін жоғарлату эдістері. Полимербетон және оны коррозияға қарсы пайдалану. Шыны пластиктерді пайдалану. Полимерді өндіргенде және пайдаланғанда еңбекті коргау мен бірге оттан сактау. Полимерді өндірумен бірге пайдалану переспективасы.

3.1.14 Жылуизоляциялық материалдар мен бүйымдар
Жылуизоляциялық материалдар кұрылымының жалпы мінездемесі

жэне оларға қойылатын талаптар. Индустриалды құрылыстағы жылуизляциялық материалдардың технико-экономикалық алатын орны.

Органикалық шикізаттан алынатын жылуизоляциялық бұйымдар. Бейорганикалық шикізаттардан алынатын жылуизоляциялық материалдар.

3.1.15 Акустикалық материалдар

Акустикалық материалдар мен бұйымдардың классификациясы. Дыбысизоляциялық материалдар. Оларға койылатын талаптар, негізгі түрлері мен құрылыста қолданылуы.

Сыр құрамының компоненттері. Сыр материалындағы байланыстырғыш заттар мен пигаенттің ролі. Байланыстыргыш түрлері. Пигменттер, түрлері мен оларға койылатын талаптар. Түсті байланыстыргыш заттар алудың пигменттері, ерітінділері жэне бетондар.

Бейорганикалық байланыстыргыш заттар негізіндегі сырлар кұрамы жэне табиғи алынатын желім (экті, цементті, силикатты, желімді).

3.1.17 Металл материалдары мен бүйымлар

Металлдар мен қорытпадан өндірілетін құнды кұрылыс материалдары. Қазақстандагы түсті, қара металдарды өндіру деңгейі мен перспективалары, шикізат қорлары. Металды, қорытпаны өндіргендегі экологиялық проблемалар. Жеңіл металл конструкцияларын пайдалану жолдары. Қорытпаның түрлері: қатты ерітінді, химиялық қосылыстар, механикалық араласпалар.

Темір-көмірлі қорытпалар: диафаммалық күш, шойын жэне болатты ендіру принциптері. Термиялық өндеудің түрлері жэне олардың маңызы. Қазіргі кездегі металлдың бетін беріктендіретін әдістер.

Кемірлі болатты маркілерге кластау. Болаттарды кұрылыста пайдалану.

Легірлендіргіш элементтер, олардың болаттың құрылымына ықпалы. Легірленген болаттарды маркілеу. Аспапты болат пен қорытпа, оларды марклеу. Шойынды кластау: ақсүр, балгалау жэне беріктігі жогары. Олардың құрылымы, касиеттері, маркілері, пайдалану салалары. Шойынды кұрылыста пайдалану.

3.2 Тәжірибелік сабақтардың мазмұны

3.2.1 Қүрылыс материалдарының негізгі қасиеттері

Құрылыс материалдарының физикалық жагдайының ерекшеліктерін, материалдың сумен қарым-қатынасын сипаттайтын касиеттерді, жылуеткізгіштікті есептеу.

Құрылыс материалдарының механикалық касиеттерін, соның ішінде беріктікті есептеу. Материалдардың маркаларын мен кластарын табу.

3.2.2 Бейорганикалық байланыстыргыш заттар

Гипстік байланыстыргыш заттардың және ауа әгінің өндіру схемасын қарастыру.

Цемент өндірісің принциптерін және ендіру схемасын карастыру.

3.2.3 Бетон

Бетон кұрамын жобалау принциптері.

Ауыр, жеңіл жэне ү_ялы бетондардың кұрамын есептеу.

3.2.4 Қүрылыс ерітінділері
Ерітінді күрамын белгілеу принциптері.
Құрылыс ерітінділерінің құрамын есептеу.

3.2.5 Органикалық байланыстыргыш заттар жэне олардын негізгі
қасиеттері

Асфальтты бетонның кұрамын белгілеу принциптері. Асфальтты бетонның кұрамын есептеу.

Әртүрлі құрылыс материал үлгілерінің тыгыздығын, кеуектілігін, су сіңіргіштігін анықтау әдістері.

Механикалық қасиеттер. Материалдардың қаттылыгын, беріктігін анықтайтын эдістер. Құрылыс материалдарының қысқан кездегі беріктігін анықтау.

3.3.2 Табиғи тасты материалдар

Кұрылымына байланысты құрылыста пайдаланылатын негізгі жыныс түзуші материалдар мен тау жыныстарды оқып үйрену (коллекциялармен жұмыс жасау).

Қабырғалық керамикалық бұйымдардың формасын, өлшемін, құрылымын, тығыздығын, су сіңіргіштігін, беріктігін, жылуөткізгіштігін анықтау, сапасын бағалау.

майдалау ұнтақтылығын анықтау әдісі.

Мемлекеттік стандарт бойынша портландцементті сынау.

3.3.5 Бетон

Мемлекеттік стандарт бойынша бетонның ұсақ жэне ірі толтырғыштарының сапасын бағалау.

Бетон мен бетон араласпасының қасиеттерін сынау.

3.3.6 Құрылыс ерітінділері

Құрылыс ерітінді араласпасының жылжымалылығын және ерітінді беріктігін анықтау.

Агаштың макро- жэне микроқұрылымын оқып үйрену. Агаш акдулырының ерекше түрлерімен танысу (коллекциялармен жұмыс жасау).

Мұңайлы битумның қасиеттерін, соның ішінде созылмалылығын, жібу температурасын анықтау.

қарай салыстырмалы талдау жасау (коллекциямен жұмыс жасау).

Таблица 1 - СӨЖ мазмұлы

1 Тақырып - Кіріспе

Құрылыс материалдар өндірісіндегі шикізат, жанар май-энергетикалық және басқа материалдық ресурстардың тиімді және рационалды пайдаланылуы. Құрылыс материалдар өндірісіндегі компоненттік механизация мен автоматизация.

¥сынылатын әдебиет: [1], 651-662 6.

2 Тақьфып - Қү-рылыс материалдарының негізгі қасиеттері Құрылыстагы материал қасиеттерінің орны. Нейтрон жэне гамма

сәулелерінің өткірлігі. Арнайы механикалық қасиеттері.¥нтақталған материалдың дисперстік деңгейі. Пластикалық қасиеттері. Жоғары-активті қоспалар көмегімен калыптастыру әдістері. Материал беріктігіне эсер ететін негізгі факторлар. Бұзатын жэне бұзбайтын беріктікті анықтау эдістері. ¥сынылатын әдебиет: [1], 32-57 б.;

3 Тақырып - Табиғи тасты материалдар

Тау жыныстарының түрлері, алу әдістері және қайта өндеу. Жергілікті тасты материалдарды технико-экономикалық тиімді пайдалану. Үсынылатын әдебиет: [1], 60-93 б.

4 Такырып - Керамикалық бұйымдар

Қабыргалық және сәндік керамикалық материалдар мен бұйымдардың тиімділігін салыстыру. Индустриялды құрылыстагы керамикадан жасалынған кабырғальщ панельдер. Сыртқы және ішкі қабырғага пайдаланылатын керамикалық бұйымдар. Саздан кеуекті толтырғыштар өндіру принциптері, қасиеттері, колданылуы. Ұсынылатын эдебиет: [1], 111-124 б.;

5 Тақырып - Шыны және шыныдан жасалған бұйымдар Шынының арнайы түрлері. Олардың қасиеттері мен қолдану облысы.

Тау жыныстарын өңдеу. Қалдықтар мен шлактардан алынғын бұйымдар. ¥сынылатын эдебиет: [1], 132-145 б.;

6 Тақырып - Бейорганикалық байланыстырғыш заттар Портландцементтің арнайы түрлері. Активті минералды қоспалар.

Доменді күйіршікті шлактар. Шлакты портландцемент, экті шлак жэне цементтер. Глинозем цементі. Кернеу және келемін улғайту цементі. Байланыстырғыш заттар мен бетон өндірісінде ЖЭС күлін, тау жэне түсті металлургия шлактарын пайдаланудың технико-экономикалық белгісі. Ұсыньшатын эдебиет: [1], 207-220 б.

7 Тақырып - Бетон

Арнайы бетондар. Бетондагы коррозия. Бетон қызмет ететін су орталығын бағалау. Бетонды коррозиядан қорғау. Кеуек толтырғышты бетондар. Қуыс-кеуек толтырғыштардың түрлері және оларды ендіргендегі жү_мсалынатын шикізаттар, толтырғыштарға қойылатын талаптар. Газды бетон, көбікті бетон, өндіру принциптері мен қасиеттері. Жеңіл бетондардың қүлын төмендетудегіөндіріс қалдықтарын пайдаланудың маңызы. Жеңіл бетондардың технико-экономикалық тиімділігін жақсартатын жолдар. Ірідәнді бетондар. Бетондарды құрылыста жэне монолитті құрылымдарда пайдалану.

¥сынылатын эдебиет: [1], 282-324 б.

8 Тақырып - Құрылыс ерітінділері

Құрғақ ерітінді араласпасы. Монтажды, әрлеу, гидроизоляциялық ерітінділері. Рентгеннен қоргау ерітінділері. Су өткізбейтін, тампонажды ерітінділері.

¥сынылатын эдебиет: [1], 389-394 б.

9 Тақырып - Асбестцементті бұйымдар

Асбестцементті бүйымдардың түрлері, олардың қасиеттері. Асбестцементті бү_йымдардың құрылыста қолданылуы. Ұсынылатын эдебиет: [1], 618-626 б.

10 Тақырып - Автоклавты материалдар мен бұйымдар

Автоклавты материалдар мен бұйымдардың түрлері, олардың қасиеттері. Силикат кірпіш, силикатты бетон қолдану ерекшеліктері. ¥сынылатын эдебиет: [1], 374-385 б.

11 Тақырып - Ағаш материалдары мен бұйымдары

Ағаш материалдары мен ағаш бұйымдарының түрлері. Олардың қасиеттері, құрылыста қолданьшуы. Ағашты жанудан қоргау. ¥сынылатын эдебиет: [1], 504-511 б.

12 Тақырып - Органикалық байланыстырғыш заттар және олардың
негізгі қасиеттері

Органикалық байланыстыргыш заттар, түрлері, гидравликалық байланыстырғыш заттардан айырмашылығы. Олардың негізіндегі материалдардың қасиеттері, қолданылуы.

¥сынылатын эдебиет: [1], 550-566 б. 13 Тақырып - Полимерлі материалдар мен бұйымдар Полимер-пластмассты материалдар, кұрамы, кұрылымы және қасиеттері. Қолданудың технико-экономикальііч іиімділігі. Үсынылатын эдебиет: [1], 591-614 б.

14 Тақырып - Жылуизоляциялық материалдар мен бұйымдар

құрамы, қасиеттері. Қолданудың ерекшеліктері. ¥сынылатын эдебиет: [1], 520-536 б.

15 Тақырып - Акустикалық материалдар

Акустикалық материалдар мен бу-йымдардың түрлері. Олардың кұрылымы, қасиеттері мен қолданылуы. ¥сынылатын эдебиет: [1], 538-549 б.

16 Тақырып - Сыр материалдары

Сыр материалдарының түрлері, олардың қү-рамы және қасиеттері. Құрылыста қолдану ерекшеліктері.

¥сынылатын эдебиет: [1], 640-651 б.

17 Тақырып - Металл материалдары мен бұйымдары

Қздэылыста пайдаланылатьш металдцар мен қорытпалар. Алюминий және оның қорытпалары. Титанның және магнийдің қорытпалары. Мыс жэне оның қорытпалары. Түсті қорытпаларды кластау және маркілеу. Прокат бұйымдарды сорттау. Металл коррозияларының түрлері жэне одан қорғау. ¥сынылатын эдебиет: [1], 441-454 б.

Ұсынылатын әдебиеттін тізімі Негізгі:

1. Горчаков Г.И., Баженов Ю.М. Строительные материалы. - М.

2. Попов Л Н. Лабораторный практикум по предмету «Строительные

Қосымша:

4. Комар А.Г. Строительные материалы. Учебное пособие. -М.: Высшая школа, 1986.

5.Микульский В.Г. Строительные материалы. Учебное пособие . -М.: Высшая школа, 1989.

Мамандықтарынын жұмыс оку Форма

Жоспарынан көшірме Ф СО ПГУ 7.18.3/32