Герои Отечественной войны 1812 года.
-
Розалия Солтангереева.
-
Петр Кудряшев.
-
Йәнтүрә риүәйәте.
-
был һүҙҙәрҙе генерал Напалеон әйткән, сөнки башҡортар уҡ-һаҙаҡтан мәргән атҡандар, атта бик оҫта йөрөгәндәр.
-
Башҡорттар һәм шул иҫәптән Йәнтүрә лә дошманға ҡурҡыу белмәй ат өҫтөндә ҡысҡырып ҡаршы бара. Йәнтүрә һөңгөһө менән бер французға ташлана, уны кукрәгенә ҡаҙай.Кукрәгенән һурып алғансы, артынан башына һуғалар.
-
Миҙалдар: «Ватанды һөйөү өсөн», «Парижда алған өсөн».
-
Автор Н.Батюшев
-
Уҡ-һаҙаҡ буләк иткәндәр. Унбишләгән башҡорт Гете
йәшәгән ергә киткәндәр, барып еткәс уҡ-һаҙаҡ буләк иткәндәр.
-
Эскадрон, Француз көйө,Һары ла сәс, Һай илкәйем, Ҡаһым турә , Любизар, Ерән ҡашҡа.
-
Һөнгө, ҡылыс, уҡ-һаҙаҡтар,мылтыҡ һәм пистолет, тимер күлдәктәр ҡайһы берҙәрендә генә осраҡан.
-
Германияның Шварц ҡалаһында.
-
Бөтәһе 45 полк булған, шуларҙан 28 башҡорт полктары булған.
-
Тормош ҡорбандары әҫәрендә.
-
Солтанҡай менән Ноғман.
-
Әсфәндияров, Рәмил Рәхимов, Рим Янғужин.
-
-
…
-
Фольгнер кешене күрә алмау, власть һөйөү һәм эгоизм кеүек сифаттары менән айырылып тора.
-
Сөнки илһөйәрлек көслө булған.
-
Сафия
Башҡорт теле.
1)Әҙәби стиль.
2)Хөкөмләү.
3) әҙәби әҫәрҙән алынған
өҙөк
4)Тыуған яҡҡтарға ҡайтыу.
5)Мәңге йәшә тыуған илем!
6)Синтаксис: Уң яҡта эҫерташ,һулда тауҙар теҙмәһе,арыраҡ,Ирәмәл.Лексик:Көслө,йән тетерәткесғ маҡтауға, данлауға ирек, азатлыҡ, өмөт, сәм, дәрт алыҫта, күҙ күреше етмәҫ ерҙә.
7) хис-тойғоно эҙмә-эҙлекле
үҫтерә барыу
,фекерҙе үҫтерә барыу.
8)Тамырҙаш һүҙҙәр: Тау теҙмәләре, тау теҙмәһе,куңелен, күңелендә.
Анафора:Алыҫта,бик алыҫта.
Контекстуаль антониумдар:уң яҡта Эҫерташ, һулда тауҙар теҙмәһе.
Контекстуаль синониумдар:Алыҫта, күҙ күреме етмәҫлек ерҙә.
Перифраз:Аямаған йәнен, түккән ҡанын,
Һис бирмәгән башҡорт Уралын...
(Башҡорттоң Тыуған илен яҡлап көрәшеүе, ҡан ҡойоуы).
Күп мәғәнәле һүҙҙәр: Кипте (кер, тамаҡ, ирен, күҙ йәш, ябыҡты); аса (ишек, йөҙ, яңылыҡ); уята (йоҡонан, хис, тәбиғәтте); көслө (кеше, тойғо, ел, ямғыр).
Архаизм: Мәхлүк.
Историзм: Уҡ-һаҙаҡ, кордон, кантон, генерал-губернатор.
Ябай һөйләү теле: йә, малҡай, шәберәк атла!
Фразеологизм: танһығы ҡанғансы ҡурайҙа уйнаны (һағыштары баҫылғансы).
Эпитет: тлсаҡланып йөҙөн аса, шатлыҡ хистәре уята, мәңге юйылмаҫ моң, көй ағылды, ҡарт Урал, күккә һонолған Ирәмәл.
Метафора: тауҙар геүләүе; ҡурай зарлана, һыҡтай, илай.
Гипербола: куҙ күреме етмәҫ ерҙә.
Сағыштырыу: наҙлы ҡыҙ һымаҡ, әйтергә теләгән шикелле, Салауаттай батыр, иң аҡтыҡ мәхлүхтәй, ҡабаланмай барған ат һымаҡ.
Йәнләндереү: ҡарт Урал; күк ҡара болоттарға бөркәнеп, алсаҡланып йөҙөн аса; тауҙар теҙмәһе йәйелеп ята; тауҙар геүләй; ҡурай зарлана, һыҡтай, илай.
Градация: таш аҫтынан урғылып сыҡҡан Иҙел
менән Яйыҡ, төрлө-төрлө ваҡ-ваҡ тауҙар теҙмәһе, бейек ҡая ташлы
ярҙар, ҡуйы урмандар — барыһы-барыһы ла алыҫ ауыр үткәндәрҙе
хәтерләй, ҡанлы бәрелештәрҙә ҡорбан булыусы ир-егеттәрен онота
алмайынса башын һалындырып, халыҡ күңеленән мәңге юйылмаҫ
моңдо һуҙалар кеүек.
Оксюморон: өңөнә инеп йәшеренгән иң аҡтыҡ мәхлүктәй.
9) Инверсия: 1. Ҡайҙа бармай, ниҙәр күрмәй
Ир-егеткәй менән ат башы...
2. Аямаған йәнен, түккән ҡанын,
Һис бирмәгән башҡорт Уралын...
Өндәү һөйләм: Ниндәй көслө, йән тетрәткес йыр!
Шул да булдымы егетлек!
Йә, малҡай, шәберәк атла! Былай яй барһаҡ, эш сыҡмаҫ!
Һорау һөйләм: Ләкин
уның көйө тау-таштар араһында ғына яңғырауҙан ни файҙа?
Ябай һөйләм: Ҡурай зарлана, һыҡтай, заяға уҙған ғүмерҙе йәлләп илай.
Көй һәм
йыр — халыҡ ҡанаты.
Ҡушма һөйләм: Ул сәфәр сыҡҡас, ноябрь айы етеүгә ҡарамаҫтан, көндәр
ҡабат йылы торҙо.
Өсөнсө мәртәбә яуған ҡар иреп бөтөп, ер өҫтө
кипте, батҡаҡлы юл таҡырайҙы.
Достарыңызбен бөлісу: |