История Городской клинической инфекционной больницы им. И. С. Жекеновой Главный врач больницы Тастанбекова Лаура Маратовна

Алматинская городская клиническая инфекционная больница была организована в 1932 году в одноэтажном деревянном здании барачного типа на месте бывшей переселенческой больницы, без водопровода и канализации. В штате состояло 2 врача и 10 медицинских сестер. Это был период, когда на территории Казахстана свирепствовали тяжелые инфекционные болезни, такие как сыпной и брюшной тиф, паратифы, малярия, дифтерия, натуральная оспа и другие, унося тысячи и тысячи человеческих жизней.

Постепенно больница укрупнялась и благоустраивалась. В 1937 году рядом с деревянным было построено каркасно-камышитовое здание на 75 коек, где разместились два отделения детских инфекций. Был сооружен резервуар-отстойник (эмшер) для обеззараживания сточных вод, по тем временам большое техническое достижение и важный фактор профилактики инфекционных болезней. С увеличением численности населения города Алма-Ата возникла потребность в расширении коечного фонда инфекционной больницы. В 1966 году коечная мощность возросла до 175 коек, а в 1969 году, когда было сдано в эксплуатацию типовое здание – до 300 коек. В этом здании больница функционирует и сегодня.

В настоящее время Алматинская городская клиническая инфекционная больница - крупный научный, клинический и методический центр по инфекционным болезням в республике. В развитии и становлении больницы большую лепту внесли своим самоотверженным трудом способные организаторы и опытные клиницисты, главные врачи В.Т. Кудряков, И.П.Беклемишев, А.Н.Юрлова, Б.К.Кадырова, И.С.Жекенова, С.К. Джумагулова, К.Д. Абубакирова, А.Ж. Карабеков. В клинике хорошо помнят профессоров Н.П.Патрика, Е.Н. Бортошевич, А.Ф.Реформатскую, И.Л.Касаткину, Е.С.Белозерова, доцента С.Н.Попову.

Во многом этому способствовал самоотверженный труд организаторов здравоохранения, ученых-медиков и врачей-инфекционистов клиники. В 1935 году на базе больницы впервые была организована кафедра инфекционных болезней Казахского медицинского института (ныне Национального медицинского университета им С.Д. Асфендиярова), с этого времени больница носит название клинической. В настоящее время кафедра инфекционных болезней обладает большим научным и педагогическим потенциалом. Научные исследования ученых кафедры посвящены изучению проблемных вопросов ВИЧ/СПИД, вирусных гепатитов, антропозоонозных инфекций.

В 1962 году Алматинской городской клинической инфекционной больнице, первой в республике среди учреждений здравоохранения, было присвоено высокое звание «Коллектива коммунистического труда».

С 1964 года больница является также клинической базой кафедры инфекционных болезней Алматинского государственного института усовершенствования врачей. В течение многих лет со дня основания кафедру возглавляли профессора Т.И.Дмитровская, К.Б.Курманова, доцент Сулейменова З.И., профессор Доскожаева С.Т. Кафедра систематически проводит циклы первичной специализации врачей по инфекционным болезням, общего и тематического усовершенствования, а также занятия с курсантами кафедр терапии, эпидемиологии. Практически все инфекционисты во всех областях республики подготовлены на кафедре инфекционных болезней института усовершенствования врачей.

Кроме того, сегодня больница является клинической базой Казахстанского медицинского института, Института сестринских дел, Республиканского и Алматинского городского медицинских колледжей.

В 1965 году она была утверждена как школа передового опыта в республике по лечебной и организационно-методической работе.

С 1976 г. на базе инфекционной больницы была организована Централизованная бактериологическая лаборатория, которая обслуживала 34 лечебных учреждений города, а сейчас более 80.

Организационно-методическая работа с кабинетами инфекционных заболеваний поликлиник города направлена на совершенствование профилактики, диагностики и лечения инфекционных заболеваний. Для проведения этой работы в больнице с 1973г. функционирует организационно-методический кабинет. Для врачей–инфекционистов и эпидемиологов города регулярно проводятся научно-практические конференции по актуальным инфекциям на высоком уровне.

В 1978 году в городе Алматы состоялась конференция ВОЗ и ЮНИСЭФ по вопросам организации первичной медико-санитарной помощи населению. Опыт работы инфекционной больницы г.Алматы был продемонстрирован участникам конференции, как один из лучших.

Алматинская Городская клиническая инфекционная больница имеет в своем составе 5 клинических подразделений, отделение реанимации и интенсивной терапии, Централизованную бактериологическую лабораторию, клинико-биохимическую лабораторию и другие вспомогательные службы.

Приемно-консультативное отделение проводит большую дифференциально-диагностическую работу, ежегодно в клинику обращается до 14000-15 000 больных, которые доставляются бригадами скорой медицинской помощи, по направлению поликлиник, других стационаров и частных медцентров, а также в порядке самообращения. Из числа обратившихся госпитализируется 35 - 40%. Непрофильные больные направляются в профильные учреждения и ПМСП. Для повышения эффективности дифференциально-диагностического и лечебного процесса работа осуществляется в сотрудничестве и солидарной ответственности с двумя кафедрами инфекционных болезней АГИУВ и КазНМУ.

Практически все инфекционные больные относятся к категории экстренных, с момента госпитализации требуют соблюдения противоэпидемического режима, раздельной госпитализации, провизорной госпитализации, изоляции, дифференцированного лабораторного обследования.

За последние 10 лет летальность снизилась в 4 раза и составляет 0,2-0,3%, что является главным показателем повышения качества лечебной и диагностической работы больницы.

Постановлением Правительства РК в 2006 году больнице присвоено имя главного врача И.С.Жекеновой, заслуженного врача республики, кавалера ордена Ленина, двух орденов Красного знамени, возглавлявшей клинику с 1950г. по 1979г.

Государственная модель здравоохранения – гарантия доступности медицинской помощи населению. Клиника круглосуточно оказывает неотложную консультативно-диагностическую и стационарную помощь больным с инфекционными заболеваниями в соответствии с гарантированным объемом бесплатной медицинской помощи; координирует деятельность самостоятельных и объединенных со стационарами городских поликлиник и семейных врачебных амбулаторий по медицинскому обслуживанию инфекционных больных и профилактике инфекционных заболеваний. За всеми поликлиниками, больницами и роддомами города закреплены кураторы из числа профессорско-преподавательского состава АГИУВ и КазНМУ.

В целях выполнения приказа МЗ РК №148 от 02.03.2010 года «Об утверждении алгоритма организации медицинской помощи больным вирусными гепатитами «В» и «С» и в целях улучшения организации медицинской помощи больным с вирусными гепатитами «В» и «С», с 2010г. в ГКИБ открыт гепатологический кабинет, оказывающий амбулаторную консультативно-диагностическая помощь больным с хроническими вирусными гепатитами.

Таким образом, Городская клиническая инфекционная больница им. И.С.Жекеновой является практически единственным в городе методическим центром по клиническим вопросам инфекционной патологии для других стационаров города, ПМСП и частных медицинских центров.

Ещё на заре становления больницы были заложены основные принципы её работы – честное служение медицине, гуманное отношение к больным, постоянная работа над собой, неуклонный профессиональный рост. 80-ти летний опыт работы клиники и сегодня подтверждает верность коллектива медицинских работников этим принципам.

Алматы қалалық клиникалық жұқпалы аурулар ауруханасына 2012 жылы 80 жыл толады. Бұл Қазақстан тарихындағы алғашқы құрылған мамандандырылған емдеу мекемелерінің бірі.

Алматы қалалық клиникалық жұқпалы аурулар ауруханасы 1932 жылы бұрынғы көшіп-қонушылырдың ауруханасының орнында ұйымдастырылған бір қабатты ағаш барак типіндегі су құбыры жоқ үй болған. Онда екі дәрігер мен он медбике қызмет атқарған. Бұл Қазақстанда мыңдаған адамдардың өмірін әкеткен іш сүзегі, бөртпе сүзектері, паразиттер, безгек, дифтерия мен табиғи шешек сияқты ауыр жұқпалы аурулардың кең тараған уақыты еді.

Аурухана біртіндеп кеңейтіле және абаттандырыла бастады.

1937 жылы ағаш үйдің қасына каркасты-қамыстан 75 төсекке арналған үй салынды, онда 2 балалар жұқпалы ауруы бөлімшелері орналасты. Тұрып қалған суды залалсыздандыру үшін су жиналатын резервуар салынды, бұл сол уақыттағы үлкен техникалық жетістіктер мен жұқпалы аурулардың алдын алудың маңызды факторы болды. Алматы қаласының тұрғындарының өсуіне байланысты жұқпалы аурулар ауруханасының төсек фондын кеңейтуге мұқтаждық туындады. 1966 жылы төсек орны 175-ке жетсе, 1969 жылы типтік ғимарат салынғаннан кейін 300-ге жетті. Осы ғимаратта бүгінге дейін аурухана өз міндетін атқарып келеді.

Алматы қалалық клиникалык жұқпалы аурулар ауруханасы бүгінгі таңда жұқпалы аурулар бойынша республикада ірі ғылыми, клиникалық және әдістемелік орталық болып отыр.

Аурухананы жетілдіруде өзінің қажымас еңбектерімен білікті ұйымдастырушылар мен тәжірибелі клиника дәрігерлері, бас дәрігерлер В.Т. Кудряков, И.П. Беклемишев, А.Н.Юрлова, Б.К.Кадырова, И.С.Жекенова, С.К. Джумагулова, К.Д. Абубакирова, А.Ж. Карабеков үлкен үлес қосты.

Осы кезге дейін ұжымда профессорлар Н.П.Патрика, Е.Н. Бортошевич, А.Ф.Реформатская, И.Л.Касаткина, Е.С.Белозерова, доцент С.Н.Поповты жақсы еске алады. Сонымер қатар аурухананы жетілдіруге денсаулық сақтау ісінің ұйымдастырушылары, медицина ғылымының ғалымдары мен жұқпалы ауру мамандары да еңбек сіңірді.

1935 жылы аурухана базасы негізінде алғаш рет Қазақ медицина институтының жұқпалы аурулар кафедрасы (қазіргі С.Д.Асфендияров атындығы ҰМУ) ұйымдастырылды, сол уақыттан бастап аурухана клиникалық аурухана атына ие болды.

Қазіргі кезде жұқпалы аурулар кафедрасының ғылыми және педагогикалық потенциалы өте жоғары. Кафедра ғылымдарының ғылыми зерттеулері АҚТҚ/ЖҚТБ мәселелеріне, вирусты гепатитке, антрозды инфекция жұқпалы ауруларына арналған.

1962 жылы Алматы қалалық клиникалық жұқпалы аурулар ауруханасына республикадағы денсаулық сақтау мекемелері арасында тұңғыш рет «Коммунистік еңбек ұжымы» деген атақ берілді.

1964 жылдан бастап аурухана Алматы мемлекеттік дәрігерлер білімін жетілдіру институтының кафедрасының клиникалық базасы болып отыр. Кафедра құрылған күннен бастап, көптеген жылдар бойы оны профессорлар басқарып келді. Кафедра жұқпалы аурулар бойынша дәрігерлері алғашқы мамандандыру циклы бойынша жалпы және тақырыптық жетілдіруді үздіксіз жүргізеді, сондай-ақ эпидемиология, терапия кафедраларының курсанттарына дәріс өткізеді. Негізінде республиканың барлық облыстарының барлық жұқпалы аурулар бойынша дәрігерлері осы дәрігерлер білімін жетілдіру институты кафедрасында дайындықтан өткізіледі.

Сонымен қатар, бүгінгі таңда аурухана Қазақ медицина институтының, Медбикелер ісі институтының, Республикалық және Алматы қалалық медициналық колледждердің клиникалық базасы болып отыр.

1965 жылы ол республикада емдеу мен ұйымдастыру-әдістемелік жұмыс бойынша алдыңғы қатарлы тәжірибе мектебі болып бекітілді.

1976 жылы жұқпалы аурулар ауруханасы базасы негізінде, 34 емдеу мекемелеріне қазіргі кезде 80-нен астам емдеу мекемелеріне қызмет көрсететін Орталықтандырылған бактериологиялық зертхана ұйымдастырылды.

Қала инфекциялық аурулар емханаларындағы кабинеттердің ұйымдастыру-әдістемелік жұмыстары аурудың алдын алу, болжау және инфекциялық жұқпалы ауруларды емдеуді жетілдіруге бағытталған.

Бұл жұмыстарды жүргізу үшін ауруханада 1973 жылдан бері ұйымдастыру-әдістемелік кабинеті жұмыс істейді.

Қала инфекция дәрігерлерімен эпидемиолог-дәрігерлері үшін жұқпалы инфекция жөнінде үнемі конференциялар жоғары дәрежеде өткізіліп тұрады.

1978 жылы Алматы қаласында тұрғындарға алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсету мәселелері жөнінде ДДСҰ мен ЮНИСЭФ конференциясы өтті. Конференция мүшелеріне Алматы қалалық жұқпалы аурулар ауруханасының ең үздік деп танылған тәжірибе жұмысы көрсетілді.

Алматы қалалық клиникалық жұқпалы аурулар ауруханасының құрамына 5 клиникалық бөлімше кіреді: реанимация мен қарқынды терапия бөлімшесі, Орталықтандырылған бактериологиялық зертхана, клиникалық-биохимиялық зертхана және басқа да қосымша қызмет көрсететін бөлімшелер.

Қабылдау-кеңес беру бөлімшесі дифференциалды жұмыстарын жүргізеді; жыл сайын клиникаға медициналық жедел жәрдем бригадаларының тасымалдауымен, емханалардың жолдамасымен, басқа стационарлардан, жеке меншік медициналық орталықтардан, сондай-ақ өз беттерімен 14000-15000 науқастар келіп туседі. Олардың 35-40% емделеді. Басқа науқастар ауру түріне қарай басқа емдеу мекемелеріне және МЖЖБ-не жіберіледі.

Дифференциалды болжау мен емдеу процессін тиімді көтеру үшін жұмыс АҚДБКИ мен ҚазҰМУ жұқпалы аурулар кафедрасының қызметкерлерімен тығыз байланыста жүргізіледі.

Іс-жүзінде барлық инфекциялы жұқпалы аурулар жедел жәрдем көрсетуді, індетке қарсы тәртіпті қадағалауды, әр науқасты оқшау емдеуді, дифференциалды зертханалық емдеуді талап ететін аурулар қатарына жатады.

Емдеу сапасы мен болжау жұмыстарының көрсеткіштерінің жақсаруының айғағы; соңғы 10 жыл ішінде ауыр дәрежедегі жұқпалы аурумен ауырған науқастардың көз жұмғандары 4 есеге азайды, ол науқастардың 0,2-0,3%.

ҚР-ның Үкіметінің Қаулысымен 2006 жылы ауруханаға республикаға еңбек сіңірген дәрігер И.С.Жекенова аты берілді.

Денсаулық сақтаудың мемлекеттік моделі – тұрғындарға медициналық жәрдемнің кепілдігінің жеткіліктілігі. Клиника тәулік бойы науқастарға жедел кеңес беру – болжау мен стационарлық көмекті тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде көрсетіп отырады; сонымен қатар өзбетінше және қалалық емханалардың стационарларымен бірлескен және отбасы медициналық амбулаторияларының инфекциялық жұқпалы аурумен ауырған науқастарға медициналық көмек көрсету мен оның алдын алу жұмыстары қызметінің байланысын жүргізеді. Барлық емханаларға , ауруханаларға және қаланың әйелдер босанатын үйлеріне АҚДБЖИ мен ҚазҰМУ кафедрасының профессорлары мен ұстаздары құрамынан кураторлар бекітілген.

ҚР-ның ДСМ-нің 02.03.2010 жылғы № 148 «В» мен «С» вирусты гепатитімен ауырған науқастарға медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру алгоритмін бекіту туралы бұйрығын орындау мақсатында 2010 жылдан бастап ҚКЖАА-нда гепатологиялық кабинет ашылды, ол созылмалы вирусты гепатитпен ауырған науқастарға амбулаториялық кеңес беру – болжау жәрдемін көрсетеді.

Осылайша, И.Жекенова атындағы қалалақ клиникалық жұқпалы аурулар ауруханасы қаланың басқа стационарлары, МЖЖБ және жеке меншік медициналық орталықтар қалада іс жүзінде эжалғыз әдістемелік орталық болып саналады.