Қызылорда облысы Жаңақорған ауданы Құттықожа ауылы №164 орта мектебі

№164 орта мектебі

Мұғалім:Құрметті ұстаздар мен оқушылар. Бүгінгі « Адамды адам ететін де, Сұлтан ететін де Иман» атты ашық тәрбие сағатымызды бастаймыз. Қазақта имандылық адамгершілік, ізгілік қасиеттерді білдіреді.Имандылықтың мұндай мағынаны білдіруі қазақтың мұсылман болуынан туындаған. Имандылық сөзі иман деген сөзден шыққан. Иман – жүректегі нұр дегенді білдіреді. Ал имандылық соның сыртқы пішіні.

Имандылық – Аллаһ Тағалаға иман еткен адамнан туған көркем мінез.

1 – жүргізуші. Имандылық – араб тіліндегі нану, сену деген мағынадағы иман сөзінен шыққан. Ислам дініндегі бес парыздың бірі. Оның мәнісі – Алладан асқан жаратушы жоқ, оның біреу екеніне сену. Әдетте, ол дін жолынан қия баспауды, ар – ождан тазалығын, обал – сауап талаптарын сақтауды, қылдай қиянат жасамауды, қайырымдылықты, адалдықты жинақты түрде көрсететін адамгершілік ұғымын атауы болып табылады.

2 – жүргізуші. Иман дегеніміз сенім,растау, мойындау, бой ұсыну, наным деген мағына береді.. Имансыз сөзі – сенімі жоқ дегенді білдіріп, мұсылмандарда, соның ішінде біздің түбі бір, діні бір бауырлас халықтарымызда ар – ұяттан ада, азғын мағынасын береді. Иман жүзді деп ізгі ілтипатты, тура сөзді, мейірімді адамды айтады.

1 – оқушы. «Ислам» сөзінің араб тіліндегі мағынасы тілдік тұрғыдан «мойынсұну, бағыну; амандықта, бейбітшілікте болу» дегенді білдіреді. Ислам сөзі сенім – наным мен ар – ұждан мәселелерін қамтумен бірге амандық пен бейбітшілікті, татулықты, бір сөзбен айтқанда тұтастай бейбіт өмір сүру салтын білдіреді.

2 – оқушы. Ислам – жаратушы ие тарапынан жіберілген ең соңғы дін, бұдан кейін басқа дін келмейді. Өйткені ислаи діні ақырзаманға дейін өз үкімін жоғалтпайды, кез – келген уақытқа және жерге жарамды болып табылады. Бұл дінді адамдарға жеткізіп баяндаған Мұхаммед (с.а.у.)саллалаһу алейки уассалам – ең соңғы Пайғамбар. Ислам діні алғаш рет Арабияда дүниеге келген.

ІІ – Бөлім: Ақындардың өлеңдері

3- оқушы: Сатқан емен

Сатпаймын дінімді мен

Өлмейтұғын, өшпейтұғын күнім білем

Алла есімі – жүрегім жұдырықтай

Жүрегімнің соққанын біліп жүрем.

Мұхаммедтің үмбеті – мұсылманмын

Пайғамбарым қолдайды қысылған күн

Алсын Тағалам, ант етем, ант етемін

Алла есімін кеудемнен ұшырған күн.

Алла-ақиқат

Аллаға сеніп өтем

Адалдық пен ақиқат серігі екен

Адаспаймын, Аллама сеніп өтем

Арамдыққа баспаймын жолы бөтен.

Рас сөз еш уақытта жалған болмас

Көп кітап келді Алладан, оның төрті

Алланы танытуға сөз айырмас.

Әманту оқымаған кісі бар ма

Уә күтубихи дегенмен ісі бар ма?

Аллаһ өзгермес, адамзат күнде өзгерер

Жарлық берді ол сіздерге сөзді ұғарға

Замана, шаруа мінез күнде өзгерді

Оларға кез-кезімен нәби келді

Қағида шариғаты өзгерсе де

Тағриф Аллаһ еш жерде өзгермеді.

Шын жүректен кәлиманы сөйле де

Мұсылман бол, нәпсіңе ерме кел сен де

Құтылудың жолы осы пендеге

Бақыттың да кілті ғой бұл білгенге

Намаз оқы, діннің ол бір тірегі

Құлшылық қыл, Аллаһтың мол берері

Намаз оқы, жаман істен тыяды

Ықыласпен қылсаң, болады Аллаһ разы

6-оқушы: Шүкір ет берген нығметіңе әр Раззақтың

Зекет бер кедейлердің жеме ақысын

Еселеніп берекемен артсын мал- мүлкің

Садақа бер, басыңнан бәле қашсын.

Ораза парыз рамазанға келетін

Мұсылманға сабыр, ынсап беретін

Сауабын күт, жаратушы Жаббар Иеден

Ашады Аллаһ жәннаттан Райян деген есігін.

Өтейтұғын мойнындағы қажылық бар

Тауап етіп, Арафатқа шығып, Зәмзәм ішіп,

Ихрам киіп, Махшарды да бір есіңе ал.

Бес парыздың орындалу шарттары бар

Мүкәлләфтың орындайтын міндетің бар

Серік қоспай табынсаң бір Аллаһқа

Аллаһтың Жәннаттағы сыйлығы бар.

Бақи дүние – мәңгі сенің тұрағың

Сондықтан да қабыл ет деп дұғамды

Өзге емес тек Аллаһтан сұрағын.

Ақыретте бәрі де жоғалады

Тек рух пен амалың – сол қалады

Өйткені бір , бір Аллаһ қалауымен

Тіршілікті тірілтіп сұралады.

2-жүргізуші: Хадис: « Жәннәттің кілті аналарыңның табанының астында»

Жарапазан айта келдім есігіңе

Қошқардай ұл-қыз берсін бесігіңе

Үй алдында той болсын

Қораң толы қой болсын

Қазаныңда қайнаған

Бүлк-бүлк май болсын

Ақша берсең үйіп бер

Тиын берсең түйіп бер!

Жорытқанда жолың болсын

Қыдыр ата –жолдасың болсын

Әумин!

1. 
   Мұсылманның парызының бірі?
   
2. 
   Пайғамбарымыз кім?
   
3. 
   Ораза тұту қай айда?
   
4. 
   Адамзаттың жаратушы иесі?
   
5. 
   Рамазан айында мешітте өтілетін, жарлыларға барілетін төлем?
   
6. 
   Таңғы намазға шақыру рәсімі?
   
7. 
   Отыз күн ұсталатын парыз?
   
8. 
   Мұсылман мерекесі
   
9. 
   Бес парыздың бірі?
   

Рамазан айының бірінші он күндігі Аллаһ Тағаланың мейірімділік төгетін он күндігі.

Екінші он күндік – Аллаһ Тағаланың адам баласының күнәсін кешіретін он күндігі.

Үшінші он күндік – адам баласының тозақтан құтқаратын он күндігі. Былайша айтқанда тозақта «Қалқан» болатын он күндігі. Және рамазан айында мың айдан да артық бір күн бар. Ол Қадыр түні.

Азан- негізінде екі жағдайда айтылады.

Біріншісі барша мұсылманды бес уақыт намазға шақыратын діни ізгі амал.

Екіншісі нәресте дүниеге келгенде құлағына азан шақырып ат қою.

Азан шақыратын адам үстіне шапан , басында тақия және дәретпен құбылаға жүзін бұрып, екі саусағын құлақтарына қойып айтады.

7-жауап:

Ораза – « руза» деген парсы сөзінен алынған. Мағынасы таң атқаннан күн батқанға дейін ішіп, жеуден, жаман сөз, жаман іс-әрекеттен Аллаһтың ризасы үшін тыйылу деген мәнді білдіреді. Ораза отыз күн ұсталады. Оразаның мақсаты – күнаһар құлдың пенделік күналарынан тәубаға келіп, хақ жолға түсіп, Аллаһқа бет бұруы, жақындауы.

8-жауап:

Айт- сөзінің мағынасы қуанышты күндер, мереке. Айт екіге бөлінеді.

Біріншісі ораза айт.

Екіншісі құрбан айт.

Ораза айт – 30 күн оразадан кейін әрбір мұсылман баласының бір-біріне жақсы тілектермен құттықтауы. Ораза айт – бір күн мерекеленеді.

Құрбан айт – Ибрахим Алейхис Саламның (А.С) ұлы Исмайл Алейхис Саламның аман қалуының құрметіне арналған той. Ораза айттан кейін 70 күннен кейін келеді. Құрбан айт үш күнге созылады.

9-жауап:

Намаз – имандылық көрінісі. Ол мұхаммед Пайғамбар тұсында 621 жылы Мекке қаласында мұсылманға парыз болып берілген. Намаз таң намазы, бесін намазы, екінді намазы, ақшам намазы, құптан намазы болып бөлінеді. Намаз оқу мұсылмандықтың және адамшылық пен әдептіліктің де белгісі.

1. 
   « Ақсақал» - деп кімді айтады?
   

2. 
   « Имам » деп кімді айтамыз?
   

3. 
   « Мешіт» дегенді қалай түснуге болады?
   

4. 
   « Шариғат» дегеніміз не?
   

5. 
   « Зекет» қандай мақсатпен кімдерге беріледі?
   

Зекет жылына бір рет беріледі.

Біріншісі жерден алынған өнімге оннан бірі.

Екіншісі мал –мүлікке қырықтан бірі.

Және біреуі ол – ұсталынбаған жаңа кілем.
V- бөлім. Мұхаммед пайғамбардың таңдамалы хадистері:

42-хадис:

Адам баласына ең қасиетті нәрсе - әке –шешесі. Әкеге қарсы шығып, оған деген махаббат құрметіңді жоғалтсаң, құдай алдында қара ниет боласың. Өзіңе де, өзгеге де опа жасамайтын безбүйрексің. Шешені сыйламасаң Отаныңнан безгенің. Отансыз адам хайуанмен тең. Оны адам деуге де болмайды.

Қолыңнан келсе адамдарға жақсылық етіп, іштей қуаныш ет. Жаман ісіңе қайғырып, Алладан қайырымдылық сұра. Бұл – имандылық белгісі.

Алла тағала төрт түрлі адамдарға кәрін төгеді. 1. Өтірік ант су ішіп халықты алдайтын арамзаларға. 2. Өзі ешнәрседен хабарсыз бола тұрып, паңданып, кісімшілік құрушы тәкаппарға. 3. қартайғанда да тыйылмай зинақорлық етушілерге. 4. Нысапсыз, жемқор, қанағаттан қол үзушілерге.

Алла тағала бес нәрсені бес нәрседен бұрын жаратқан. 1. Өлмей тұрып тіршілік қадірін біліп, бағалай білу керек.2. Ауырмай тұрып денсаулықты күту керек.. 3. Басыңа іс түспей тұрып, пәледен қашып, бостандықтың қадірін тұт. 4. Қедейлікке ұшырамас бұрын баршылықты қадірлей біл.5. Кәрілік келмей тұрып, жастықты қадірлей біл.

Әрбір адам құдай жолына арнап садақа беру керек. Ал садақаның ең жақсысы өзі білген білімін, ғылымын басқаларға үйрету. Өйткені қол қайыр кедей – кембағалды тойдырады, уақытша сүйіндіреді. Ал ғылым беру - өмір азығы.

Ауылымыздың имамы Әлімбетов Айтқожа қонағымызға сөз кезегін береміз

1. Ауылымыздың мешіті қай жылы салынды?

2. Қадір түнінің сауабы қанша күнге татиды?

3. Қандай адамдар ораза ұстаудан босатылады?

Қысылғанда пендеге

Қорған болар бұл хадис

Адасқанды әр уақыт

Тура жолға шақырған

Іші толған насихат

Мағынасын білгенге

Құмарланып білуге

әрекет ет жасыңнан.

1. 
   жүргізуші:
   

Қадірлейік сондықтан

Алтынымызды қолдағы, - Түрік ғұламасы Жүсіп Баласағұнның

« Түзу бастап, ақ жолды кесе көрме,

Иман тонын үйінен шеше көрме» деген өлең жолдарында иман сөзі адамның бүкіл болмыс бітімін бейнелейтін жалпы кісілік қасиетін көрсетіп тұр. Иман әрбір адамның жүрегінен орын алып, көкірегінде сақталады.
Ән. « Атамекен » Орындайтын Смат Азия
Мұғалім: Махамбет Бекмырзаның өлеңімен аяқтаймыз.
Яссауи, Арыстан баб, әл – Фараби даналарым,

Әулие Есет, Бекет, Қарақожа бабаларым.

Жастарды желеп-жебеп әруағыңызбен

Қазақтың қолдаңдаршы балаларын.

Анық қой о дүниеге бір барарың.

Алла деп адал еңбек етсеңіздер,

Ашылар жұмақтың есіктері алдан әлі.

Сыйласа құдай жолын болмай арам.

Иман жүзді адамдар көп болса екен,

Тілеймін имансыздық болмағанын.