«Жазбаша аударма практикасы» пәні бойынша

Семей

1 Қолдану саласы.

2 Нормативті сілтемелер.

3 Жалпы ережелер.

4 Пәннің оқытушыға арналған жұмыс оқу бағдарламасының мазмұны

5 Студенттердің өздік жұмыстары тақырыптарының тізімі.

6 Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтылу картасы

7 Әдебиет

«Жазбаша аударма практикасы» пәнінің оқу - әдістемелік кешені «5B020700»- «Аударма ісі» мамандығы студенттеріне арналған. Ол студенттерді курстың мазмұнымен, курстың барысымен, студенттердің оқу барысында меңгеретін дағдылармен таныстырады. Бұл құжат « Жазбаша аударма практикасы» пәні бойынша оқу процесін ұйымдастырудың негізгі заңдылықтарын бір жүйеге келтіреді және “Аударма теориясы мен практикасы” кафедрасында қолдануға арналған.

• 
  Білім деңгейіне сай Мемлекеттік білім стандарты
  
• 
  «5B020700»- «Аударма ісі» мамандығы бойынша типтік оқу жоспары
  

- ДП 042-1.01-2013 Құжатталған процедура « Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің құрылысы мен мазмұны».

«Жазбаша аударма практикасы» курсы кәсіби маман аудармашыларды дайындаудағы ең маңызды курстардың бірі болып есептелінеді. «Жазбаша аударма практикасы» курсының бағдарламасы «5B020700»-«Аударма ісі» мамандығы бойынша ҚР 3.08.27-200. МЖМБС негізінде құралған. Бұл пәнді оќытудың практикалқќ және білімдік маңызы бар. Бұл пән болашақ аудармашыларға жазбаша аударма жасау барысында үлкен көмек көрсетеді.

3.2 Курстың мақсаты.

Балама жазбаша аударма арқылы тіларалық қатынастар жағдайында баламалы жазбаша аударманы қамтамасыз ету үшін оқушылардың лингвистикалық және аудармашылық хабардарлығын қалыптастыру.

3.3 Курс міндеттері:

Білім алушыларға жазбаша аударма ерекшеліктері, түрлері, кезеңдері және технологиясы туралы түсінік беру;

Мәтінді талдау, бастапқы мәтінді кодтау, соңғы мәтінді редакциялау іскерлігін қалыптастыру;

Жалпы теориялық білімді бекіту;

Мәтіннің аудармашылық талдау қабілетін дамыту;

Әртүрлі жанрдағы мәтіндерді бір тілден екінші тілге жазбаша аудару барысында практикалық қабілеттерін дамыту.

Аударма тәсілдерін қолдану әдісін дамыту.

3.4 Курс соңында студент білуі тиіс:

Аудармашылық қызметтің қазіргі жағдайдағы ерекшеліктерін;

Жазбаша аударма түрлерінің жіктелуін;

Жазбаша аударма үрдісінің ерекшеліктерін, кезеңдерін, әр кезең бойынша жұмыс істеудің технологиясы мен тәсілдерін;

Аудармашыға жазбаша аударма саласында қойылатын талаптарды;

Түпнұсқа мәтінің талдау, аудармашылықтың стандартқа сәйкес және стандартқа сәйкес емес мәселелерін анықтау, әр түрлі аудармашылық өзгертулер қолдана отырып, оларды шешудің тәсілдерін таңдау;

Лексикалық, граматикалық, стилистикалық өзгерту жүйесін бастапқы мәтінді тілдік қайта құру құралы ретінде пайдалану;

Бастапқы мәтін авторының түпкі ойы және өзге тілді алушыға бейімдеу негізінде қайта кодтау;

Аударма мәтінін редакциялау;

Күрделілік дәрежесі әр түрлі аударма мәтіндерінің тәжірибесін жинақтап қорыту;

Сөздіктерді, анықтамаларды және өзгеде ақпарат көздерін кәсібт түрде пайдалана білу;

Мәтіндік редакторлардың компьютерлік бағдарламаларын, электрондық сөздіктерді пайдалана білу.

3.5 Курстың перереквизиттері: Тіл біліміне кіріспе, Тіл теориясының негіздері, Аударма теориясы

3.6 Курстың постреквизиттері: Мәдениаралық қарым-қатынастың теориясы және практикасы, Елтану, Ақпараттық аударма практикасы

3.7 Оқу жоспарының көшірмесі

Кесте 1

Курс	Семестр	Кредит саны	Дәріс	ПС	ООӨЖ	ОӨЖ	Барлығы	Бақылау түрі
III	V	3		45	22.5	67.5	135	Емтихан

4 ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ
Кесте 2

Тақырыптың атауы мен мазмұны	Сағат саны
1	2
Практикалық сабақтар
Модуль 1. Аударманың теоретикалық мәселелері. Екітілділік жанама түрдегі қатынас ретіндегі аударма үрдісінің мәні. Аударманың түпнұсқаның қатынастық тапсырмасына және тіл мөлшеріне сәйкестігі. Жазбаша аударма процесіндегі талдау және синтез.	3
Модуль 2. Жазбаша аудармадағы грамматикалық мәселелер. Сөйлемді талдау. Аударма үрдісінде сөйлем құрылымын талдау. Шетел және ана тілдеріндегі құрылымның түрлік пішіндік және қызметтік сәйкестіктері.	3
Жазбаша аудармадағы грамматикалық мәселелер. Аударма жасау кезінде сөйлем құрылысы өзгеруінің әр-түрлі факторларға тәуелділігі. а) шетел және ана тіліндегі грамматикалық түрлердің бір-біріне сай келмеуінен; ә) грамматикалық түрлер мен синтаксистік құрылымдардың лексикалық толығуынан; б) контекстен.	3
Аударма процесіндегі грамматикалық өзгерістер. Құрылымның толық және ішінара өзгеруі. Сөз ретінің өзгеруі. Сөз таптары мен сөйлем мүшелерінің өзгеруі. Қосу және түсіріп тастау.	3
Аударма процесіндегі грамматикалық өзгерістер. Ырықсыз етіс құрылымдарын аудару. Көп мүшелі атрибуттық топтарды аудару. Әр түрлі меңгерудегі сөйлемнің біріңғай мүшелерін аудару.	3
Аударма процесіндегі грамматикалық өзгерістер. Синтаксистік кешіндерді аудару: күрделі бастауышты, күрделі толықтауышты, күрделі баяндауышты аудару.	3
Модуль 3. Аударманың лексико-семантикалық және фразеологиялық мәселелері. Сөздің көп мағыналығы және сөз мағынасының бөлшектенуі. Көп мағыналы сөздердің лексико-семантикалық варианттары және оларды контекстке сәйкес таңдау.	3
Аударманың лексико-семантикалық және фразеологиялық мәселелері. Баламасыз лексика және оны беру тәсілдері: калькалау, транскрипция, ауыстыру, сипаттама аударма.	3
Аударманың лексико-семантикалық және фразеологиялық мәселелері. Мәтіндегі болмыстар.Шет тіліне аударма кезінде болмысты беру тәсілдері және этномәдени олқылықтардың орнын толтыру. Жалқы есімдер мен географиялық атауларды аудару.	3
Аударманың лексико-семантикалық және фразеологиялық мәселелері. Сөздердің бірігуі тәсілімен жасалған сөздер аудармасы. Еркін сөз тіркесін аударудың ерекшеліктері. Интернационалдық және жалған интернационалдық лексика. Неологизмдерді аудару.	3
Аударманың лексико-семантикалық және фразеологиялық мәселелері. Аударма процесіндегі лексико-семантикалық қайта құрулар: бөлшектеу және нақтылау, мағынаның кеңейуі, антонимдік аударма, сөзді алып тастау және қосу.	3
Модуль 4. Аудармада мәтіннің авторлық тұжырымдамасын ескеру. Автордың түпкі ойына аудармашының салыстырмалы талдау жасауы. Автордың стилистикалық тәсілдерін беру. Түпнсқаға қатысты аудармашының еркіндік дәрежесі.	3
Аудармада тілден тыс факторларды ескеру және аударылған мәтіннің адресаты. Тілдік емес факторларды аудару кезінде шыѓарманың туындау орнын, этно-мәдениеттік мәтіннің айырмашылыѓын есепке алу.	3
Модуль 5. Аудармада тілден тыс факторларды ескеру және аударылған мәтіннің адресаты. Аудармалыќ стратегиялар арасындағы таңдау мәселесі. Мамандарға, балаларға, әзірліксіз аудиторияѓа арналған аударма.	3
Аударманың мәтін адаптациясы. 1. Аударманың мәтін адаптациясы мәтінді алушының дәрежесіне байланысты. 2. Аударма стратегияларды таңдау мәселесі.	3

5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
5.1 Ғылыми техникалық мәтінді ағылшын тілінен қазақ тіліне аударыңыз. Ғылыми техникалық мәтінді қазақ тілінен ағылшын тіліне аударыңыз.

5.2 Қоғамдық саяси мәтінді ағылшын тілінен қазақ тіліне аударыңыз. Қоғамдық саяси мәтінді қазақ тілінен ағылшын тіліне аударыңыз.

5.3 Экономикалық мәтінді ағылшын тілінен қазақ тіліне аударыңыз. Экономикалық мәтінді қазақ тілінен ағылшын тіліне аударыңыз.

5.4 Кез келген жанрдағы мәтінді ағылшын тілінен қазақ тіліне аударыңыз. Кез келген жанрдағы мәтінді қазақ тілінен ағылшын тіліне аударыңыз.

7.1.1 Алексеева И.С. Профессиональный тренинг переводчика. Издательство «Союз», 2003.-278с.

7.1.2 Белякова Е.И. Переводим с английского. Спб: Изд-во «Каро», 2003.-160с.

7.1.3 Беспалова Е.И. и др. Перевод и реферирование общественно-политических текстов. М.: Изд-во РУДН, 2003.-125

7.1.4 Казакова Т.А.Практические основы перевода. Спб: Изд-во «Союз», 2002.- 320с.

7.2 Қосымша әдебиет

7.2.1 Мирам Г. и др.Основы перевода. Курс лекций по теории и практике перевода для институтов и факультетов международных отношений. Киев, 2002.-200с.

7.2.2. Рецкер Я.И. Теория перевода и переводческая практика.- М.:Международные отношения. 1974.-216с.

7.2.3 Федоров А.В. Основы общей теории перевода.- 4-е изд., перераб.и доп.- М.:Высшая школа, 1983.- 303с

7.2.4 Миньяр – Белоручев Р.К. Общая теория перевода и устный перевод.- М.: Воениздат, 1980.-237с.

7.2.5 Мирам Г. Переводческие алгоритмы. Киев, 1998.-176с.

7.2.6 Славина Н.М., Бударкевич Н.М. Сборник упражнений по переводу с английского языка на русский. Москва: Высшая школа, 1974.-159с.

7.2.7 Флорин С. Чем словари не удовлетворяют переводчика // Мастерство перевода. –М.: Советский писатель, -С. 381-401.

7.2.8 Циткина Ф.А. Терминология и перевод. – Львов, 1988.-155с.