Ақырғы жылдары компьютерлердің эволюциясы анық көзге көрінетін процесске айналып қалды: компьютер мәгезіндерінің прилавқалары түрлі бір біріне ұқсамаған компьютерлермен толып кетті. Олар бір бірінен тысқы көріністерімен де негізімен де ажыралып тұрады. Жанба жан алақанда жайласатын компьютермен үлкен десктопты салыстырып көріңдерші. Олар бір түр есептерді шешу үшін арналғанына сену қиын.
Стол бетінде жайласатын компьютерлер
Стол бетінде жайласатын компьютерлер (Desktop) – ең кең таралған және әммебап бүгінгі компьютер түрі. Компьютердің барлық ең негізгі құрылғыларын (процессор, жедел жад, қатты диск ж.б.) өз ішіне жайластырған жүйелі блокқа ие. Жүйелі блокқа қосымша тысқы құрылғылар қосылады – монитор, сканер, модем, принтер ж.б.
Стол бтіндегі компьютер жеткілікті үлкен, жащигінің көп жері бос. Бірақ ол арзан және оңай модернизацияланады – керек болса қалаған құрылғысы басқасымен алмастырылады. Сонымен компьютерлер ішінде ең көп мүмкіндіктеріне ие. Сонымен егер сіздер ресурсталапшаң процесстермен – графикалық, дизайындық, немесе мультимедиалық жұмыстармен шүғылдансаңыз басқа таңдау мүмкіншілігі жоқ.
Уй компьютерлері – барлығын аздап істей алатын универсалдар. Бұл жерде көңіл ойындарға сонымен мультимедиялық мүмкіншіліктерге көбірек көңіл бөлінеді. Уй компьютері дыбысты сапалы шығаруы, тола экранды бейнені жасауды, үш өлшемді графикамен жұмыс орындауды білуі шарт.
Жұмыс станциялары - әдетте мекемелерге, фирмаларға және басқаларға арналған компьютерлердің аталуы. Бұл жерде талаптар тікелей қарама-қарсы: еш қандай ойындар! Әдетте жұмыс станциялары тар мәселелерді, мысалы текстерді, электрондық кестелерді - шешуге арналған болады.
“Стол устіндегі баспаға шығарушылар” – аншама қымбат және құатты өз ішіне үлкен монитор, жоғары сапалы бейнекартаны және сканерлерді алған жүйе. Жүйе шығарудан алдын қағаздарды дайындау, немесе электрондық құжаттарды (интернет беттерін, электрондық энциклопедияларды ж.б.) жасау үшін арналған.
Серверлер – басқарушы компьютерлер. Олар жұмысы жерлік желісін, немесе интернет туйінін қадағалау. Серверлерден өте көп информация көлемі өтеді, сондықтар оларғақұатты процессор, үлкен оперативтық жад және бір неше қатты дискілер. Көбінесе дискілер бірінің жұмысын бірі орындай береді. Ал сапалы бейнекарта, дыбыс карта және монитор серверге керек те емес.
Столдегі мини-компьютерлер (LCD PC, slim-desk). Бұл компакт столдегі компьютерлер рынокта жақын екі жылда пайда болып моданың үшында. LCD PC компакт компьютерлер ноутбуктардың тікелей конкуренттері. Ол ноутбукка қарағанда к өп жай иелейді, бірақ оған қарағанда анша арзан.
«LCD PC» корпусы уй компьютерінен торт барабар кіші, бірақ онда барлық құрылғыларға орын табылады. Сонымен өзінің мүмкіншіліктерімен бұл компьютерлер жоғары сыныптағы ноутбуктарды өтеді. Суретті 15-дюймдіқ суйық кристалды монитор толтарады.
Портатив компьютерлер (ноутбуктер)
Бірінші «мобил офистер», көшпелі компьютерлер, столдегі компьютерлермен бірге пайда болды. Шынында басында оларды шартты көшпелі деп атауға болар еді: олар ауырлығы он кг дан артық болар еді, арнайы чемодандарда алынып жұрер еді. Олар «лэптоптер» (laptop), яғни тізелі деп аталар еді.
90-шы жылдар басында «лэптоптар» уақыты өтіп кетті, олар орнын жеңіл және құатты ноутбуктар иеледі. Бірақ олар бағалары әлі де жоғары.
Стол компьютерлерінен ноутбуктар баға және өлшемдерінен басқа мүмкіншіліктерімен ажыралады.
Жуйелі блок: тысқы көрінісі. Бет алды.
Жүйелі блоктың бетінде екі бас кнопкалар орнатылған:
-
Power кнопкасы. Оны басқанда компьютер іске қосылады. Өшіруі автоматик орындалады.
-
Reset кнопкасы компьютерді қайтадан қосуға арналған. Ол компьютер қайсы бір қате нәтижесінде сіздердің бүйрықтарыңызды орындамай қойса қажет болады. Мамандар бұл жағдайды компьютер “асылып” қалды деп атайды.
-
Turbo кнопкасы өзінің функционал міндетін бір неше жыл ілгері жоғатты. Оны басқанда компьютер жұмыс жылдамдағы артар еді. Бүгін бұл кнопканың керегі бомай қалды. Жаңа корпустарды ол жоқта.
-
Индикаторлар – екі немесе үш жанып тұрған лампочкалар – компьютер жұмыс параметрлерін көрсетіп тұрады.
-
Жанып тұрған лампочка белгісімен ток көзі индикаторы белгіленген – ол компьютер электр тармаққа қосылған қосылмағанын көрсетеді. Компьютер істеген кезде бұл индикатор тынымсыз жанып тұрады.
-
Дисктер тобы белгісімен қатты диск индикаторы көрсетілген. Бұл индикатор қатты дискіге жазған немесе оқыған кезде жанады.
Одан басқа алдынғы панельде алмастыратын информация тасымалдаушыларымен жұмыс орындайтын – дискжетектер орналасқан. Кішкене дискжетек 1,44 Мб көлемді магниттық иілгіш дисктермен жұмыс істеу үшін арналған. Шығарылатын лотокка ие дискжетек – бұл CD-ROM немесе DVD дискілермен жұмыс орындайды.
А ртқы жағы
Жүйелі блок артқы жағына қарағанда түрлі құрылғыларды орнататын қосқыштармен ұяшықтар арасында оңай адасып кетуге болады. Бірақ қандай дір құрылғыны өзінің орнынан басқа жерге қосуға мүмкін емес: әр бір қосқыш уникал болып өз орнында жайласқан.
Ең үлкен қара түсті разъемдер (3 контакт) сеть шнурымен монитор ток козінің шнурын қосуға арналған.
Артқы панельде көрінетін басқа разъемдерді үш топқа ажыратуға болады: жіңішке аяқшаларына ие “ұяшықтар” және жіңішке тесіктерге ие “ұяшықтар”. Егер анықтау қарасақ разъемдер металл таспаларда топталғанын көреміз. Бұл бекер емес - әр бір таспа белгілі құрылғыға – компьютер ішінде жайласқан платаға - тиіс.
Көп санды ұяшықтарға және 16-аяқты разъемге ие таспа дыбыс картасына тиіс. Ұяшықтарға микрофон, колонкалар және тысқы дыбыс көзі штеккерлері қосылады. Ұяшықтар анық саны, олардың жайласу тәртібі дыбыс картасының документациясында тола баяндалған. Одан басқа ұяшықтар белгілермен және жазулармен белгіленген. Ал 16-аяқты разъем – бұл ойын порты джойстикты қосуға арналған.
Әдетте дыбыс картасы жанында үш қатар аяқшаларға ие бір разъемды таспа жайласқан. Бұл – монитордың арнайы шнурын қосу үшін арналған бейне карта разъемы.
Кейіннен үш разъемдың тобын көреміз: 25-аяқты (LPT-порт) принтерды қосуға арналған, 25-аяқты (СОМ-порт) тысқы модем қосуға болады және 9-аяқты (СОМ-порт) мауысты қосуға. Анығрағы қосылуы мүмкін. Егер ілгері маустың қосылатыны бір 9-аяқты СОМ-порт болса қазіргі кезде компьютер “темірін” жасайтындар маусқа арнайы ұяшық – разъем жасаған. Жүмалақ разъемдар жубы PS/2 ұяшықтардың бірі мауысты қосуға ажыратылған, екіншісі – клавиатура үшін.
Мауыстыр және клавиатуралар осы күндері үш вариантты етіп шығарылып жатыр. Олардың екеуі – универсал USB разъем және арнайы PS/2 порт – актуал болып табылады. Ескі разъемдарына ие клавиатурамен мауысты сатып алу мәнге ие емес.
1998 жылдан бастап компьютерлер USB - универсал разъемдарымен шығарылады. Оларға амалда қалаған тысқы құрылғыны қосса бола береді – модемден бастап сканерге дейін.
Лекция №2.
Тақырыбы: Қазіргі кезеңдегі компьютерлер түрлері.
Мақсаты: Дербес компьютерлер платформаларын ажырата алуды үйрету.
Жоспар.
1. Қазіргі кездегі компьютерлер платформалары.
Қазіргі кезендегі компьютерлер платформалары
Компьютерлерді ажырататын бірінші белгі – платформа. Компьютерлер үшін бұл адамзаттың расасына ұқсас
Осы күндері рынокта бірнеше түрлі платформалар ұсынылған. Әр бірі арнауларымен, түрлерімен, “темірлердің” және программалардың қолдануымен ерекшеленіп тұрады. Әдетте түрлі платформалар бір бірімен бірлеспейді. Бірақ кейбір жағдайда бір типтегі компьютерде жазылған программаларды басқасында арнайы “эмуляторлар” жәрдемінде іске қосса болады.
IBM платформасы
IBM-бірлесетін компьютерлер платформасы түрлі компьютерлерді - өте қарапайымынан бастап кұрделі серверге дейін - өз ішіне алады. IBM-бірлесетін компьютерлермен көбінесе сіздер кездесесіздер. Сондықтан төменде осы типтегі компьютерлер баяндалған.
ДК - лардың пайда болуынан бастап (70 жылдар орталарында) әлемде осы құрылғылардың өте көп түрлері таралған. Бірақ қазіргі кезде дербес және үй компьютерлер IBM-бірлесетін типтеріне қарайды.
IBM ұстамдылығының басынан техника дамуы алдына кеткен. Көптеген жаңалықтар “көк гигантқа” тиісті де емес. Сондықтан батыста көбінесе “IBM-бірлесетін компьютерлер” тұрасында емес турасында айтады. «Intel платформасы» дегенде Intel фирмасының процессорлері мен Windows операциялық жүйесін біргелікте түсінеді.
Aple платформасы
Компьютер тарихының мамандары дербес компьютерлер жаратылуының приоритетін Apple компаниясына береді. 70-ші жылдар ортасынан бастап бұл фирма бірнеше түрде - Apple I ден қазіргі кезеңдегі iMaс қа дейін – компьютерлер шығарып, қуатты IBM корпорациясына қарсы тұра алды. 80-ші жылдары Macintosh сериясындағы компьютерлер жер жүзінде ең кең таралған дербес компьютерлер болған. Олар казіргі күнде, солармен бірге олардың конкуренті болған IBM РС лер де компьютер тарихына айналды.
IBM нен ерекше Apple компаниясы “жабық” архитектурасын қолдаған – жабдықтар бір неше шектелген өндірістерде жасалған. осы есебіне “Мактар” РС-бірлескен компьютерлерге қарағанда қымбат болған, бірақ өзінің жоғары сенімділігімен және ыңғайлығымен ерекшеленген.
Apple компьютерлерінде бірінші болып көптеген жаңалықтар енгізілген – графикалық интерфейс және маус, дыбыс жүйесімен компьютерлік бейне. Одан кейіннен барлық компьютерлердің керекті бөлімдеріне айналған.
Графикамен жұмыс осы күндері де Apple фирмасының козырлері есептеледі, сондықтан «Макинтоштер» шығармашылық жұмыстарында, түрлі толатүсті иллюстрациялар шығаруда, бейне және дыбыс өңдеулерде баға жетпес орын иелейді.
Достарыңызбен бөлісу: | 
