Лекция Тақырыбы: Кіріспе
лекция Қаныққан көмірсутектер
жүктеу/скачать 0.86 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ИЮПАК номенклатурасы
| лекция
Қаныққан көмірсутектер Анықтамасы. Гомологтық қатары. Номенклатурасы және изомериясы, физикалық қасиеттері. Алу әдістері. Алкандардың құрылысы, конформациялық анализ. Химиялық қасиеттері. Маңызды өкілдері, қолданылуы. Көміртегі мен сутегінен ғана тұратын, өзара тең - байланыстармен байланысқан, циклсыз қосылыстарды қаныққан көмірсутектер немесе алкандар дейміз. Яғни көміртегінің 4 – валенттігі түгелі жай байланыстармен қаныққан. Алкандарда көміртегі атомдары sp3- гибридтелген. Мысалы,
СН4 метан С2Н6
С3Н8
Метан, этан, пропанды өзара салыстырсақ, біз олардың бір-бірінен СН2-тобына айырмашылығы барын байқаймыз. Құрылысы және химиялық қасиеттері ұқсас, бір-бірінен СН2-тобына айырмашылығы бар мұндай қосылыстардың қатарын гомологтық қатар деп атаймыз. Кез келген гомологтық қатардың өкілдерін жалпы формуламен сипаттауға болады және оларға көбінесе бірдей химиялық қасиеттер (реакциялар) тән. Тек бірінші өкілдері ауытқуы мүмкін. Алкандардың жалпы формуласы CnH2n+2
Алғашқы 4 алканның тарихи қалыптасқан аты бар. Одан кейінгілерінің аты грек сандарына –ан деген жалғауы жалғанып пайда болды. Егер қаныққан көмірсутектен бір сутекті алып тастасақ, қалдық радикал немесе алкил деп аталады. Радикалдарда –ан жалғауының орынына –ил жалғанады. Органикалық химияда тривиальды, рационалды наменклатуралар қолданылып келеді. 1965 ж. Парижде қабылданған ИЮПАК номенклатурасы қазіргі кезде қолданылады: Егер көміртек тізбегі қалыпты, тармақталмаған болса өз аттарымен аталады. Егер тармақталған болса: Ең ұзын және күрделі тізбекті тауып, көміртекті сол атпен атайды. Негізгі тізбекті тапқан соң көміртек атомдарын нөмірлеу керек. Нөмірлегенде тармақтың радикалдар жақын тұрған шетінен бастап нөмірлейді. Егер әр түрлі радикалдар болса, көміртек атомдары аз радикал жағынан бастап нөмірлейді. Мысалы,
жүктеу/скачать 0.86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||