МАФХУМ, САРЧАШМА ВА ПРИНСИПХОИ ХУКУКИ СОХИБКОРИ
Сохибкори яке аз шаклхои фаъолияти инсон буда, кисми таркибии фаъолияти иктисоди мебошад. Он дар хаёти хози- раи иктисодиву ичтимои зухуроти беназир, мустакил ва бис- ёрчабха мебошад. Асоси онро фаъолияти эчодкории инсон дар сохаи иктисод оид ба кашфи имкониятхои нави ба даст даровардани фоида ташкил медихад ва мохияти он аз дарки махсуси чунин имкониятхо, пешбини карда тавонистани на- тичаи фаъолият ва тасаввур карда тавонистани тарзи ноил шудан ба он иборат аст.
Хукуки сохибкори хамчун сохаи хукуки комплекси аз мачмуи меъёрхои хукукие иборат аст, ки муносибатхои сохибкори ва муносибатхои дигари ба он алокаманд, инчу- нин, муносибатхо вобаста ба танзими давлатии онхоро ба тартиб медарорад.
Муносибатхои чамъиятие, ки онхоро меъёрхои хукукии сохибкори ба танзим медароранд, предмети сохаи мазкур мебошанд. Асоси онхоро муносибатхое ташкил медиханд, ки дар чараёни баамалбарории фаъолияти сохибкори ба вучуд меоянд. Мафхуми конунии фаъолияти сохибкори дар кисми 3-и моддаи 1-и Кодекси граждани оварда шудааст. Мувофики он, сохрбкори фаъолияти мустакил ва бо тавак- кали худамалишавандаи шахсони ба чунин сифат бо тарти- би мукдрраркарДаи крнун ба кайД гирифташуДае мебошаД, ки барои мунтазам ба даст овардани фоида аз истифодаи мо- лумулк, фуруши мол, ичрои кор ё расониДани хизмат равона карда шудааст.
Аз таърифи мазкур маълум мегардад, ки фаъолияти сохибкори дорои аломатхои зерин мебошад:
мустакилияти сохибкор;
таваккали сохибкор;
мунтазам ба даст овардани фоида аз истифодаи молу мулк, фуруши мол, ичрои кор ё расонидани хизмат;
– фаъолият кардани шахсоне, ки ба сифати сохибкор ба кайд гирифта шудаанд.
Аломати аввалини фаъолияти сохибкори мустакилия- ти сохибкор мебошад, ки хусусияти иродави доштани фаъ- олияти сохибкориро ифода менамояд, зеро шахрвандон ва шахсони хукуки хукукхои худро бо салохдиди худ амали ва ихтиёрдори менамоянд (кисми 1-и моддаи 9-и Кодекси граждани). Онхо дар мукаррар намудани хукук ва ухдадо- рихо, инчунин хама гуна шартхои шартнома, ки ба конун- гузори зид намебошанд, озод ва мустакиланд. Хамин тавр, мустакилияти фаъолияти сохибкори – озодии интихоби ра- виш ва тарзи кор, мустакилона кабул намудани карор, рох надодан ба дахолати худсарона ба фаъолияти хусуси, зару- рати бемамониат амали намудани хукук, таъмини хукукхои вайронкардашуда ва хифзи судии онхоро ифода менамояд.
Достарыңызбен бөлісу: |