Микроорганизмдерге физикалық және химиялық факторлардың әсері. Орындаған: Асқар А.А. Қабылдаған: Изимова Р.И. Жоспары - 1.Микроорганизмдердің ылғалдылық жағдайына қажеттілігі
- 2.Микроорганизмдердің температуралық режимі.
- 3.Орта реакциясына байланысты микроорганизмдер топтары.
Қоршаған ортаның антимикробтық факторлары
Физикалық фактор
Химиялық фактор
Биологиялық фактор
Микроорганизмдер ылғалды ортада ғана тіршілік ете алады. Суда еріген қоректік заттарды микробтар клеткасы сорып алып, қоректенеді. Мұнда суда еріген заттардың концентрациясыныңзор маңызы бар. Егер бұлзаттардың концентрациясы суда аз болса, онда оны гипотоникалық ерітінді деп атайды. Ал ол заттар концентрациясы оптималды болса, микроорганизмдер тіршілігі үшін жақсы жағдай жасалады. Заттар концентрациясы молайған сайын сыртқы ортадағы осмостық қысым арта бастайды. Ондай ерітіндіні гипертоникалық ерітінді деп атайды. Осмостық қысым жоғары ерітінділер микроб клеткасындағы ылғалды тартып алады да, клетка тіршілігін жоя бастайды. Мұндай құбылысты плазмолиз деп атайды. Кейбір микроорганизмдерге ортаның жоғарғы осмостық қысымы олардың тіршілік етуіне зиян келтірмейді. Олардың осмофильді, яғни жоғары қысымды “сүзгіштер” деп атайды. Бірқатар микроорганизмдер ас тұзының жоғары концентрациясында тіршілік етуге бейімделген. Оларды галофильдер, яғни тұздың жоғары концентрациясын “сүйгіштер” деп атайды.
Микроорганизмдердің ылғалдылық жағдайына қажеттілігі
Микроорганизмдердің температуралық режимі
Әр түрлі микроорганизмдер топтары үшін температураның үш нүктессі бар:
- оптималь – ең тіршілікке қолайлы температура;
- Минималь – бұл тіршілікке қажетті температураның ең төменгі шегі;
- макисаль – микроорганизмдер тіршілік ететін температураның жоғарғы шегі. Бұдан жоғарыласа, тіршілік ете алмайды.
Жалпы микроорганизмдердің температураға қатысын зерттегенде оларды үш топқа бөлуге болады:
- Психрофилдер.
- Мезофилдер.
- Термофилдер.
Психрофильдер
- (гректің психрос –сусыз деген сөзіненшыққан). Салқын сүйгіш бактериялар. Бұларға кейбір топырақ және теңіз бактериялары, сонымен бірге балық және су өсімдіктеріне ауру қоздырғыш микроорганизмдер жатады.
Мезофильдер
- (гректің мезос – орташа, аралық деген сөзінен шыққан). Микроорганизмдердің басым көпшілігі осы топқа жатады.
Термофильдер
- (гректің термо-жылы деген сөзінен шыққан). Жоғарғы температурада тіршілік етуге бейімделген, жылу сүйгіш микроорганизмдер.
Орта реакциясына байланысты микроорганизмдер топтары.
Ортаның қышқылдығына байланысты микроорганизмдер бірқатар топтарға бөлінеді. Прокариоттардың көпшілігі үшін бейтарапқа жақын орта оңтайлы болады. Бұл организмдер нейтрофилдер деп аталады. Нейтрофилдердің көпшілігі рН 4-9 аралығында дамиды. Нейтрофилдерге, мысалы, Bacillus subtilis, Streptococcus faecalis, Escherichia coli және т.б. жатады.Нейтрофилдер арасында қышқылға және сілтілерге, яғни төзімділікке ие көптеген өкілдер бар. Сүт қышқылы, сірке қышқылы, май қышқылы және басқа микроорганизмдер қышқылға төзімді, ал энтеробактериялар қышқылға төзімді, рН 9-10-ға төзімді.
Бактериялар бар, олар үшін ортаның сілтілік реакциясы жақсырақ (рН 10 және одан жоғары). Мұндай организмдер алколофильді деп аталады. Сондай-ақ, өте қышқыл ортада (рН 3 немесе одан аз) дамуға қабілетті бактериялардың белгілі түрлері бар; бұл ацидофильді микроорганизмдер. Осы топтардың бактерияларының арасында бейтарап ортада дамуы мүмкін емес міндетті формалар және осы қабілетті көрсететін факультативті формалар бар.
Назарларыңызға рахмет!!!
Достарыңызбен бөлісу: |