Министерство здравоохранения и социального развития республики казахстан қазақстан республикасы денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі

МИНИСТЕРСТВО ЗДРАВООХРАНЕНИЯ И СОЦИАЛЬНОГО РАЗВИТИЯ 
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ 
ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ДАМУ МИНИСТРЛІГІ 
МАРАТ ОСПАНОВ атындағы БАТЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК 
МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ 
В. Қ. ҚАСЫМБЕКОВ, А. Т. ҚАЛДЫБАЕВА 
ҚАЛЫПТЫ ФИЗИОЛОГИЯ
(дәрістер жинағы) 
АҚТӨБЕ – 2016 

 
 
Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина 
университеті 
 
Қалыпты физиология кафедрасы 
 
 
 
 
 
 
 
 
В. Қ. ҚАСЫМБЕКОВ, А. Т. ҚАЛДЫБАЕВА 
 
 
 
ҚАЛЫПТЫ ФИЗИОЛОГИЯ 
(дәрістер жинағы) 
 
 
 
Оқу құралы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
АҚТӨБЕ – 2016 
 

УДК 612(075.8)
ББК 28.073 я 73 
Қ 45 
 
 
Пікір жазғандар: 
Даленов Е. Д. – Астана медициналық университеті АҚ профилактикалық медицина және 
тағамдану кафедрасының жетекшісі, медицина ғылымдарының докторы, профессор 
Ізтілеуов М. К. –
 
Марат Оспанов атындағы Батыс Қазахстан мемлекеттік медициналық 
университеті жаратылыстану - ғылыми пәндері кафедрасының жетекшісі, медицина 
ғылымдарының докторы, профессор. 
 
 
Қ 45 Қасымбеков В.Қ., Қалдыбаева А.Т. Қалыпты физиология дәрістері: 
Оқу құралы. – Ақтөбе, 2016. - 116 бет. 
ISBN 978-601-7311-11-7 
Оқу құралы 051301 «Жалпы медицина» мамандығы бойынша 2006 жылғы Қазахстан 
Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына және Каз ММА 
мекемесіндегі жоғарғы және ЖОО-нан кейінгі мамандықтар бойынша білім берудің оқу-
әдістемелік сексиясында бекітіліп басылымға ұсынылған 2008 жылғы «Физиология-1» пәнінің 
типтік оқу бағдарламасына (хаттама № 3а 22 ақпан 2008 ж) сәйкестендіріліп жазылған
. 
Физиология-1 пәнінің барлық негізгі бөлімдерін қамтыған. Медициналық жоғары оқу 
орындарында оқитын студенттерге және оқытушы мамандарға арналған. 
 
 
УДК 612(075.8)
ББК 28.073 я 73 
 
ҚР Денсаулықты сақтау және әлеуметтік даму министрлігі «Денсаулық сақтауды дамыту 
республикалық орталығы" РМК Медицина ғылымы мен білім беруді дамыту 
департаментінің жұмыс комиссия мүшелерінің шешімімен бекітіліп, баспаға ұсынылған. 
20 казан 2015 жылғы № 4 хаттамаға сәйкес оқу құралы ретінде бекітілді және
басылымға рұхсат берілді. 
ISBN 978-601-7311-11-7
 
 
 
© В. Қ. Касымбеков, А.Т.Қалдыбаева, 2016 
 

 
Негізгі қысқартулардың тізімі 
АДГ - антидиурездік гормон 
АКТГ - адренокортикотропты гормон 
АҚҚ - артериялық қан қысымы
АҮФ - аденозинүшфосфат
ӘП - әрекет потенциалы 
БҚ - бүйрекішілік қысым 
ГКС - глюкокортикостероидтар 
ЖЖЖ - жоғары жүйке жүйесі 
ЖИ - жүрек индексі
ЖСЖ - жүректің соғу жиілігі 
ҚА - қалдық ауа 
ҚОС - қанның оттегілік сиымдылығы 
ҚТА - қалыпты тыныс ауасы 
МКС - минералокортикостероидтар 
МҚК - минуттық қан көлемі 
МП - мембраналық потенциал 
НА - негізгі алмасу 
ОЖЖ - орталық жүйке жүйесі 
ОҚ - онкостық қысым 
ОСК - оттегін сіңіру коэффициенті 
ӨЖС - өкпенің жалпы сиымдылығы 
ӨТС - өкпенің тіршілік сиымдылығы 
РДАА – резервтік (қосымша) демалу ауасы 
РДША – резервтік (қосалқы) демшығару ауасы 
СҚ - сүзілістік қысым 
СҚК - систолалық қан көлемі 
СТГ - соматотропты гормон 
ТЖ - тыныс жиілігі 
ТК - тыныс коэффициенті 
ТМК - тыныстың минуттық көлемі 
ЭКГ - электрокардиография 
ЭЭГ - электроэнцефалография