О р ы н д а ғ а н : ш ер Х а н а я у л ы м г р у п п а : 105а ж м ж ет ек ш І: Ер м ен бек П. Т а қуыз алмасуы. А сқазан сөлі: құрамы

О р ы н д а ғ а н : Ш ер х а н А я у л ы м
Г р у п п а : 105А Ж М
Ж ет ек ш і: Ер м ен бек П .Т
А қуыз алмасуы. А сқазан сөлі: құрамы, 
физика-химиялық қасиеттері. Қалыпты, 
патологиядағы ауытқулар

1.
1.
2.
2.
Та қ ы р ы п өз ек т іл іг і, м а қ са т ы ж ән е 
м ін д ет і
• А қуыз алмасуы және оның кезеңдерімен танысу
• А дам ағзасында белок катаболизмі туралы ақпарат алу
• А қуыз қорытылуы және жеткіліксіздігін білу
А сқазан-ішек жолында тамақтан алынған барлық ақуыздар
қанға сіңетін аминқышқылдарына дейін ыдырайды. А с қорыту
процесінде кейінірек белгілі бір ағзаға тән ақуыздардың
биосинтезі үшін қолданылатын құрылымдық компоненттер
түзіледі
А қуыз алмасуы белоктар мен аминқышқылдарының синтезіне
және катаболизм арқылы белоктардың ыдырауына жауапты
әртүрлі биохимиялық процестерді білдіреді. А қуыз синтезінің
кезеңдері
транскрипцияны,
трансляцияны
және
трансляциядан кейінгі модификацияларды қамтиды.

А қуыз кат аболизмі
Белоктардың катаболизмі.
Жасушалардың ішінде протеолитикалық ферменттер де бар-жасушаішілік
протеиназалар
немесе
катепсиндер
.
Бұл ферменттер жасушаның арнайы органоидтарында – лизосомаларда шоғырланған.
Лизосомаларды қоршап тұрған мембраналар ферменттерге өтпейді, бірақ олар протеолизге ұшырау
үшін ақуыздарды ішке жібереді. Протеолизге ұшырауы керек ақуыздар лизосомаларда жеке
аминқышқылдарына дейін ыдырайды.С онымен қатар, жасушалардың цитоплазмасында арнайы
мультиферменттік кешендер бар – протеосомалар жасушаларда болмауы керек ақуыздарды селективті
ыдыратуға арналған. Бұл бөтен және ақаулы ақуыздар, сонымен қатар уақыт өте келе шектеулі
молекулалар.А қуыздардың қажетсіз қорытылуын болдырмау үшін цитоплазмада арнайы ақуыздар-
эндогендік протеиназа ингибиторлары бар. Мұндай ингибиторлар әсіресе қан плазмасында
көп.Т әулігіне 200-ден 300 г-ға дейін өз ақуыздары жасушаішілік протеолизге ұшырайды.Барлық
пептидтік байланыстардың ыдырауымен бірге жүретін және аминқышқылдарының түзілуіне әкелетін
ақуыздардың
терең
ыдырауы
жалпы
протеолиз
деп
аталады.Кейбір
жағдайларда
ақуыз
молекуласындағы протеолитикалық ферменттердің әсерінен қатаң анықталған аминқышқылдары
арасындағы бір ғана пептидтік байланыс таңдамалы түрде ыдырайды және оның молекуласының бір
бөлігі – полипептид ақуыздан бөлінеді. А қуыздардың мұндай ыдырауы - шектеулі протеолиз.
Ш ектелген протеолиздің мысалы ретінде проферменттердің белсенді ферменттерге айналуы жатады:
қан ұю факторларының белсенді емес формаларының белсендіге ауысуы.