Орындаған: Амандулла Арайлым

Еуропалық экономика, бизнес жəне құқық жоғары колледжі
Мəнжазба
“Есепшот” 
Орындаған: Амандулла Арайлым 
Қабылдаған: Бегіманов Серікқали 
Ақтөбе, 2023 жыл 

Жоспар
1. Кіріспе
Есепшот дегеніміз не ? 
2. Негізгі бөлім
Есепшот тарихы 
3. Қорытынды 
4. Қолданылған əдебиеттер 

Есепшот - ең алғашқы пайда болған есептеу құралы болып 
табылады. 
Қытай есепшоты 
Кейбір деректерге сүйенсек, есепшоттың жасы 2000-5000 жылдар 
шамасында, ал пайда болған жері ертедегі 
Қытай
немесе ертедегі 
Мысыр
, тіпті ежелгі 
Грекия
болуы да мүмкін. Бұл санау құралын 
гректер мен Батыс-Еуропалықтар «абак» деп, қытайлықтар «суан-
пан», жапондықтар «серобян» деп атаған. Бұл құралмен есептеулер 
оның шұңғыл тақтада орналасқан тастарын жылжыту арқылы 
жүргізілген. Тастар піл сүйегінен, түрлі түсті шынылардан, қоладан 
жасалды. Осындай есепшоттар қайта өркендеу дəуіріне дейін 
пайдаланылып келді. Оның жетілдірілген түрі осы күнге дейін 
қолданылып келеді. 

Негізгі бөлім
Тарихы
Санау тарихы қарапайым арифметикалық құрылғылардан бастап 
қазіргі компьютерлердің дамуына дейінгі көптеген маңызды 
аспектілерді қамтиды. Мұнда қысқаша шолу: 
1. Ежелгі əдістер: 
Ертеде адамдар санау үшін əртүрлі əдістерді қолданған. Мысалы, 
саз тақтайшалар мен конустар Месопотамияда, ал тастардағы ою-
өрнектер мен белгілер ежелгі Египетте қолданылған. 
2. Абак жəне Абак: 
Орта ғасырларда механикалық санау құрылғылары пайда болды. 
Бір мысал, арифметикалық операциялар үшін жұмысшылар мен 
саудагерлерді санау үшін қолданылатын абакус. 
3. Механикалық абакус: 
17-19 ғасырларда Паскаль механикалық абакусы (1642) жəне 
Лейбниц машинасы (1673) сияқты əртүрлі механикалық абакустар 
жасалды. Бұл құрылғылар кейбір арифметикалық амалдарды 
автоматтандыруға мүмкіндік берді. 
4. Чарльз Бэббидждің аналитикалық қозғалтқышы: 
19 ғасырдың ортасында ағылшын математигі Чарльз Бэббидж 
қазіргі компьютердің атасы деп санауға болатын аналитикалық 
қозғалтқышты жасап шығарды. Оның бағдарламаланатын 
архитектурасы жəне нұсқауларды сақтау жəне орындау мүмкіндігі 
болды. 
5. Электрондық шот-фактуралар: 
Электрондық шот-фактуралар 20 ғасырдың ортасында пайда 
болды. Мысалы, ENIAC (1946), Манхэттен жобасының бөлігі ретінде 
Құрама Штаттарда жасалған бірінші толық электронды компьютер. 

6. Микропроцессорлар жəне қазіргі заманғы компьютерлер: 
1970 жылдары микропроцессорлар пайда болды, бұл дербес 
компьютерлердің жасалуына жəне тұтастай алғанда компьютерлік 
индустрияның кеңеюіне əкелді. Уақыт өте келе абакус негізгі есептеу 
құралы болудан қалды, дегенмен ол əлі де мамандандырылған 
салаларда қолданылады. 
Абакус жəне оның эволюциясы есептеуіш техника мен заманауи 
технологияның дамуында шешуші рөл атқарады. 
Иə, бұрын абакустар арифметикалық амалдарды орындау үшін 
қарапайым калькулятор ретінде пайдаланылды. Дегенмен, 
технологияның дамуымен арнайы есептеуіштерге арналған неғұрлым 
жетілдірілген құрылғылар мен бағдарламалар пайда болды. Қазіргі 
уақытта абакус күрделі есептеулерде немесе компьютерлер мен басқа 
электрондық құрылғыларда негізгі элемент ретінде жиі қолданылады. 

Қорытынды 
Сонымен, есептер мен олардың эволюциясы есептеуіш техника мен 
заманауи технологияның дамуында шешуші рөл атқарды. Олар 
адамзатқа күрделірек есептеулер жүргізуге мүмкіндік беріп, ғылым 
мен техниканың жаңа көкжиектерін ашатын ежелгі дəуірден қазіргі 
заманға көпір болды. 

Қолданылған əдебиеттер 
1. Wikipedia