Өсімдік шаруашылығы мен жер өңдеудегі пәндерінің оқу әдістемелігі

Пәні бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.4/19

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

6М080100 Агрономия мамандығының студенттеріне арналған

Павлодар 2013г.

Пәні бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

ПМУ ҰС Н 7.18.4/19

Құрастырушы: профессор, а/ш.ғ.д. ________ У.Альмишев

№___ хаттама

Барлығы – 2 кредит

Курс: 2

Семестр: 3

Лекциялар – 15 сағат

Тәжірибелік/ семинарлық сабақтар – 15

СРС – 120 сағат

Сонын ішінде ОСӨЖ – 40

Жалпы еңбек сыйымдылығы – 150 сағат

Емтихан - 3 семестр

Альмишев У.Х. – агротехнология кафедрасының профессоры, а/ш.ғ.д.

«Агротехнология» кафедрасы, А1 корпусында (мекен-жайы), А1-113 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 87182(673685) ішкі 1295.
3. Пәнінің мақсаты мен міндеттері

Пәннің негізі Агрометеорология негіздері

- қазіргі кездегі ауылшаруашылық саласынаа, оның мамандандырылылуына метеорологиялық және климаттық өзгерістердің әсеріне; метеорологиялық үдерістердің топырақтың беткі қабатына, құнарлығына, өсімдіктердің (агрофитоценоз дардың) өсіп-өнуіне, ауылшаруашылығындағы малдарға, жәндіктер мен өсімдік ауруларына келтіретін әсерлерге жалпы сараптама жасай білу.

Студент пәнді оқу нәтижесінде келесі жағдайлардан түсінік алуға міндетті: Жалпы агрометеорология пәнің оқытудың әдістемесін, тәсілін, пәннің барлық тақырыптарын жан-жақты талқылаудың әдістемесін игеруі міндетті. Әрбір тақырыпқа байланысты дәрісті, практикалық сабақтарды, зертханалық сабақтарды өткізудің әдістік ерекшелігін және ғылыми ұштастыра білу жөнінде түсінік алу.

білу керек:

- агрометеорологиялық жобалау әдістерін және ауылшаруашылығының мамандандыру салаларын сараптауды;

- климаттық ресурстарды тиімді пайдалану үшін жүргізілетін агротехникалық ларды жақсарту;

- мелиорациялық шараларды жүргізуде агроклиматтық өзгерістерді жекелеген танаптарға сәйкестендіру пайдалану, жекелеген өсімдіктер өнімін өндіруде индустриалды жаңа технологияларды пайдала білу;

- ауа райының өзгеруіне қарай тиімді агротехникалық жұмыстарды жүргізе білу;

- ауылшаруашылығы саласына опаттық жағдай әкелетін климаттық үрдістерге арнайы жүргізілетін агротехникалық шараларды уақытымен пайдалана білу жолдары.

- ауылшаруашылығына байланысты мемлекеттің барлық сұрақтары;

істей білуі керек:

• 
  жер өндеудің негізгі биологиялық заңдарын (әр түрлі өсімдікке қоршаған ортаның әсерінің сан түрлілігі; өсімдікке қажетті элементтер қасиеттерінің теңділігі; минимум заңы; оптимум заңы; өсімдіктердің кезендік бөліктері; фотокезеңдік реакция заңы; ауысым заңы) тиімді пайдалану жолдарын; ;
  
• 
  жер бедерінің, өсімдіктер тығыздығының және қар жамылғысының топырақ температурасына келтіретін әсерін анықтай білу;
  
• 
  топырақ қабатындағы температураны өлшей білу;
  
• 
  ауа температурасын өлшеу;
  
• 
  топырақ ылғалдылығын өлшей білу;
  
• 
  жекелеген танаптардағы булану процестерін анықтау;
  
• 
  тәуліктік және жылдық түсетін жауын-шашын мөлшерін анықтау;
  
• 
  топырақтағы ылғал мөлшерін анықтау;
  

• 
  өсімдік шаруашылығы мен жер өңдеу пәндерін оқыта алу, тәжірибелік жағын зертханада қоя білу, зертханалық сабақтарды іс жүзінде жасай алу дағдылары және далалық жағдайда тәжірибелік іс-әрекеттерді істей алу дағдылары, ғылыми негіздеу дағдылары болу керек.
  

6. Дәрістік сабақтардың мазмұны

1. 
   Топырақтың беткі қабатының атмосфералық және топырақ қабаттары ауасының құрамы.
   
2. 
   Биіктікке қарай ауа қысымының өзгеруі.
   
3. 
   Атмосфералық қысымды өлшеу құралдары.
   
4. 
   Атмосфералық өзгерістерді зерттеу әдістері
   

1. 
   Лосев А.П.Агрометеорология. М.,2004-301с.
   
2. 
   Лубнин М.Г. Влияние агрометеорологических условий на работу сельскохозяйственных машин и орудий. Л.2003 – 117с.
   
3. 
   Моисейчик В.А. Агрометеорологические условия и перезимовка озимых культур. Л. 2005-295с
   
4. 
   Павлова М.Д. Практикум по агрометеорологии. Л, 2004 – 184с.
   
5. 
   Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология М., 2002 – 424с.
   
6. 
   Руднев Г.В. Агрометеорология. Л, 2000-272с.
   

1. 
   Жылу энергиясы және өсімдік.
   
2. 
   Жылу энергиясын өлшеу құралдары.
   
3. 
   Егістер мен жаяжайлардағы радиациондық режимдер.
   
4. 
   Ауылшаруашылығындағы күн энергиясын тиімді пайдалану жолдары
   

1. 
   Лосев А.П.Агрометеорология. М.,2004-301с.
   
2. 
   Лубнин М.Г. Влияние агрометеорологических условий на работу сельскохозяйственных машин и орудий. Л.2003 – 117с.
   
3. 
   Моисейчик В.А. Агрометеорологические условия и перезимовка озимых культур. Л. 2005-295с
   
4. 
   Павлова М.Д. Практикум по агрометеорологии. Л, 2004 – 184с.
   
5. 
   Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология М., 2002 – 424с.
   
6. 
   Руднев Г.В. Агрометеорология. Л, 2000-272с.
   

1. 
   Топырақтың беткі қабатының, судың беткі қабатының және өсімдіктердегі булану үрдістері.
   
2. 
   Тәуліктік және жылдық булану.
   
3. 
   Булануды өлшеу құралдары.
   
4. 
   Танаптардағы булану көрсеткіштерін төмендету жолдары.
   
5. 
   Бу конденсациясы және сублимация.
   
6. 
   Тәуліктік және жылдық түсетін жауын-шашын.
   
7. 
   Жаңбыр мөлшерінің ауылшаруашылық саласына әсері.
   
8. 
   Қар жамылғысы
   

1. 
   Лосев А.П.Агрометеорология. М.,2004-301с.
   
2. 
   Лубнин М.Г. Влияние агрометеорологических условий на работу сельскохозяйственных машин и орудий. Л.2003 – 117с.
   
3. 
   Моисейчик В.А. Агрометеорологические условия и перезимовка озимых культур. Л. 2005-295с
   
4. 
   Павлова М.Д. Практикум по агрометеорологии. Л, 2004 – 184с.
   
5. 
   Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология М., 2002 – 424с.
   
6. 
   Руднев Г.В. Агрометеорология. Л, 2000-272с.
   

1.Топырақ ылғалдылығының негізгі ерекшеліктері және олардың топырақ қабатындағы жылжуы.

2. Топырақ ылғалдылығын өлшеу методикасы.

3.Топырақ ылғалдылығын реттеу.

4.Жел үрдістері.

5. Тәуліктік және жылдық жел ағымдары

6.Жергілікті жел ағымдары.

7. Жел ағымдары және ауылшаруашылығы

1. 
   Лосев А.П.Агрометеорология. М.,2004-301с.
   
2. 
   Лубнин М.Г. Влияние агрометеорологических условий на работу сельскохозяйственных машин и орудий. Л.2003 – 117с.
   
3. 
   Моисейчик В.А. Агрометеорологические условия и перезимовка озимых культур. Л. 2005-295с
   
4. 
   Павлова М.Д. Практикум по агрометеорологии. Л, 2004 – 184с.
   
5. 
   Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология М., 2002 – 424с.
   
6. 
   Руднев Г.В. Агрометеорология. Л, 2000-272с.
   

1. 
   Құрғақшылық және аңызақ.
   
2. 
   Топырақ жел эрозиясы.
   
3. 
   Бұршақ және оның пайда болуы.
   
4. 
   Жанбыр түрлері үсіктер.
   
5. 
   Өсімдіктердің суыққа төзімділігі.
   
6. 
   Ауа райының өсімдіктерге жайсыз кезеңдері және оларменг күресу жолдары.
   

1. 
   Лосев А.П.Агрометеорология. М.,2004-301с.
   
2. 
   Лубнин М.Г. Влияние агрометеорологических условий на работу сельскохозяйственных машин и орудий. Л.2003 – 117с.
   
3. 
   Моисейчик В.А. Агрометеорологические условия и перезимовка озимых культур. Л. 2005-295с
   
4. 
   Павлова М.Д. Практикум по агрометеорологии. Л, 2004 – 184с.
   
5. 
   Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология М., 2002 – 424с.
   
6. 
   Руднев Г.В. Агрометеорология. Л, 2000-272с.
   

1. 
   Агрометеорологиялық жобалар.
   
2. 
   Фенологиялық жобалар.
   
3. 
   Күздік өсімдіктердің қыстап шығу көрсеткіштерін зерттеу.
   
4. 
   Негізгі астықтұқымдастардың, шөптердің, жайылымдық пен шабындықтардың өнімділігі, оның сапасына сараптама.
   
5. 
   Суармалы егістік өнімдері мөлшерлеріне жоба жасау.
   

1. 
   Лосев А.П.Агрометеорология. М.,2004-301с.
   
2. 
   Лубнин М.Г. Влияние агрометеорологических условий на работу сельскохозяйственных машин и орудий. Л.2003 – 117с.
   
3. 
   Моисейчик В.А. Агрометеорологические условия и перезимовка озимых культур. Л. 2005-295с
   
4. 
   Павлова М.Д. Практикум по агрометеорологии. Л, 2004 – 184с.
   
5. 
   Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология М., 2002 – 424с.
   
6. 
   Руднев Г.В. Агрометеорология. Л, 2000-272с.
   

7. Тәжірибелік сабақтардың мазмұны (семинарлық,зертханалық, студиялық, жеке),

1. 
   Ғылымның мақсаты қандай. Ғылымның даму тарихы.
   
2. 
   Топырақтың беткі қабатының атмосфералық және топырақ қабаттары ауасының құрамы.
   
3. 
   Биіктікке қарай ауа қысымының өзгеруі.
   
4. 
   Атмосфералық қысымды өлшеу құралдары.
   
5. 
   Атмосфералық өзгерістерді зерттеу әдістері
   

1. Агрометеорология пән ретінде даму тарихын сипаттау

1. 
   Лосев А.П.Агрометеорология. М.,2004-301с.
   
2. 
   Лубнин М.Г. Влияние агрометеорологических условий на работу сельскохозяйственных машин и орудий. Л.2003 – 117с.
   
3. 
   Моисейчик В.А. Агрометеорологические условия и перезимовка озимых культур. Л. 2005-295с
   
4. 
   Павлова М.Д. Практикум по агрометеорологии. Л, 2004 – 184с.
   
5. 
   Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология М., 2002 – 424с.
   
6. 
   Руднев Г.В. Агрометеорология. Л, 2000-272с.
   

1. 
   Жылу энергиясы және өсімдік.
   
2. 
   Жылу энергиясын өлшеу құралдары.
   
3. 
   Егістер мен жаяжайлардағы радиациондық режимдер.
   
4. 
   Ауылшаруашылығындағы күн энергиясын тиімді пайдалану жолдары
   

1. Конспект жасау

1. 
   Лосев А.П.Агрометеорология. М.,2004-301с.
   
2. 
   Лубнин М.Г. Влияние агрометеорологических условий на работу сельскохозяйственных машин и орудий. Л.2003 – 117с.
   
3. 
   Моисейчик В.А. Агрометеорологические условия и перезимовка озимых культур. Л. 2005-295с
   
4. 
   Павлова М.Д. Практикум по агрометеорологии. Л, 2004 – 184с.
   
5. 
   Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология М., 2002 – 424с.
   
6. 
   Руднев Г.В. Агрометеорология. Л, 2000-272с.
   

1. 
   Топырақтың беткі қабатының, судың беткі қабатының және өсімдіктердегі булану үрдістері.
   
2. 
   Тәуліктік және жылдық булану.
   
3. 
   Булануды өлшеу құралдары.
   
4. 
   Танаптардағы булану көрсеткіштерін төмендету жолдары.
   
5. 
   Бу конденсациясы және сублимация.
   
6. 
   Тәуліктік және жылдық түсетін жауын-шашын.
   
7. 
   Жаңбыр мөлшерінің ауылшаруашылық саласына әсері.
   
8. 
   Қар жамылғысы
   

1. Топырақтың құнарлылығын жоғарылатудың әдіс-тәсілдері тақырыбына конспект жазып әкелу

2. Танаптардағы булану көрсеткіштерін төмендету жолдары. жөнінде конспек жазу және қорғау, 1-2 тәжірибелік тапсырманы орындау

Әдебиеттер:

1. 
   Лосев А.П.Агрометеорология. М.,2004-301с.
   
2. 
   Лубнин М.Г. Влияние агрометеорологических условий на работу сельскохозяйственных машин и орудий. Л.2003 – 117с.
   
3. 
   Моисейчик В.А. Агрометеорологические условия и перезимовка озимых культур. Л. 2005-295с
   
4. 
   Павлова М.Д. Практикум по агрометеорологии. Л, 2004 – 184с.
   
5. 
   Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология М., 2002 – 424с.
   
6. 
   Руднев Г.В. Агрометеорология. Л, 2000-272с.
   

1. Топырақ ылғалдылығының негізгі ерекшеліктері және олардың топырақ қабатындағы жылжуы.

2. Топырақ ылғалдылығын өлшеу методикасы.

3.Топырақ ылғалдылығын реттеу.

4.Жел үрдістері.

5. Тәуліктік және жылдық жел ағымдары

6.Жергілікті жел ағымдары.

7. Жел ағымдары және ауылшаруашылығы

1. Топырақ ылғалдылығының негізгі ерекшеліктері және олардың топырақ қабатындағы жылжуы сипаттау, суретке түсіру

2. Топырақ ылғалдылығын өлшеу методикасы тақырыбында реферат жасау

Әдебиеттер:

1. 
   Лосев А.П.Агрометеорология. М.,2004-301с.
   
2. 
   Лубнин М.Г. Влияние агрометеорологических условий на работу сельскохозяйственных машин и орудий. Л.2003 – 117с.
   
3. 
   Моисейчик В.А. Агрометеорологические условия и перезимовка озимых культур. Л. 2005-295с
   
4. 
   Павлова М.Д. Практикум по агрометеорологии. Л, 2004 – 184с.
   
5. 
   Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология М., 2002 – 424с.
   
6. 
   Руднев Г.В. Агрометеорология. Л, 2000-272с.
   

1. 
   Құрғақшылық және аңызақ.
   
2. 
   Топырақ жел эрозиясы.
   
3. 
   Бұршақ және оның пайда болуы.
   
4. 
   Жанбыр түрлері үсіктер.
   
5. 
   Өсімдіктердің суыққа төзімділігі.
   
6. 
   Ауа райының өсімдіктерге жайсыз кезеңдері және оларменг күресу жолдары.
   

1. Топырақ өңдеу жүйесін оқытудың негізгі әдістемелерін сипаттау

2. Барлық негізгі 3 тақырыпқа реферат жазу

Әдебиеттер:

1. 
   Лосев А.П.Агрометеорология. М.,2004-301с.
   
2. 
   Лубнин М.Г. Влияние агрометеорологических условий на работу сельскохозяйственных машин и орудий. Л.2003 – 117с.
   
3. 
   Моисейчик В.А. Агрометеорологические условия и перезимовка озимых культур. Л. 2005-295с
   
4. 
   Павлова М.Д. Практикум по агрометеорологии. Л, 2004 – 184с.
   
5. 
   Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология М., 2002 – 424с.
   
6. 
   Руднев Г.В. Агрометеорология. Л, 2000-272с.
   

1. 
   Агрометеорологиялық жобалар.
   
2. 
   Фенологиялық жобалар.
   
3. 
   Күздік өсімдіктердің қыстап шығу көрсеткіштерін зерттеу.
   
4. 
   Негізгі астықтұқымдастардың, шөптердің, жайылымдық пен шабындықтардың өнімділігі, оның сапасына сараптама.
   

1. 
   Негізгі астықтұқымдастардың, шөптердің, жайылымдық пен шабындықтардың өнімділігі, оның сапасына сараптама жасау.
   

1. 
   Лосев А.П.Агрометеорология. М.,2004-301с.
   
2. 
   Лубнин М.Г. Влияние агрометеорологических условий на работу сельскохозяйственных машин и орудий. Л.2003 – 117с.
   
3. 
   Моисейчик В.А. Агрометеорологические условия и перезимовка озимых культур. Л. 2005-295с
   
4. 
   Павлова М.Д. Практикум по агрометеорологии. Л, 2004 – 184с.
   
5. 
   Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология М., 2002 – 424с.
   
6. 
   Руднев Г.В. Агрометеорология. Л, 2000-272с.
   

1. Сұрақтарды қарастыру:

1) Ғылымның мақсаты қандай.

2) Ғылымның даму тарихы. Агрометеорология мәні мен мағынасы.

3) Агрометеорология пәнінің маңызды міндеттері. Агрометеорология ғылыми пән ретінде.

4) Агрометеорологиялық зерттеу әдістері.

2. Даму тарихы сұрағына байланысты монографиялар оқу

Тақырып 2. Жылу энергиясы. Топырақ және ауа температураларының режимі

Әр СӨЖ –ге тақырыбына арналған тапсырма:

1. Сұрақтарды қарастыру:

1) Жылу энергиясы және өсімдік.

2)Жылу энергиясын өлшеу құралдары.

3)Егістер мен жаяжайлардағы радиациондық режимдер.

4)Ауылшаруашылығындағы күн энергиясын тиімді пайдалану жолдары

2. Конспект жазу, қорғау

3. Кітаптар оқу

1. 
   Сұрақтарды қарастыру:
   

2) Тәуліктік және жылдық булану.

3) Булануды өлшеу құралдары.

4)Танаптардағы булану көрсеткіштерін төмендету жолдары.

5) Бу конденсациясы және сублимация.

6) Тәуліктік және жылдық түсетін жауын-шашын.

7) Жаңбыр мөлшерінің ауылшаруашылық саласына әсері.

8. 
   Қар жамылғысы
   

3. Конспект жазу

1. Сұрақтарды қарастыру:

1) Топырақ ылғалдылығының негізгі ерекшеліктері және олардың топырақ қабатындағы жылжуы.

2) Топырақ ылғалдылығын өлшеу методикасы.

3) Топырақ ылғалдылығын реттеу.

4) Жел үрдістері.

5) Тәуліктік және жылдық жел ағымдары

6) Жергілікті жел ағымдары.

7) Жел ағымдары және ауылшаруашылығы

2.Реферат жазу, қорғау

3. Конспект жазу

Тақырып 5. Қазақстан еліне тән ауылшаруашылық саласына залал келтіретін метеорологиялық үдерістер.

Әр СӨЖ –ге тақырыбына арналған тапсырма:

1. Сұрақтарды қарастыру:

1. 
   Құрғақшылық және аңызақ.
   
2. 
   Топырақ жел эрозиясы.
   
3. 
   Бұршақ және оның пайда болуы.
   
4. 
   Жанбыр түрлері үсіктер.
   
5. 
   Өсімдіктердің суыққа төзімділігі.
   
6. 
   Ауа райының өсімдіктерге жайсыз кезеңдері және олармен күресу жолдары.
   

2.Реферат жазу, қорғау

3. Конспект жазу

Тақырып 6. Агрометеорологиялық жобалар

Әр СӨЖ –ге тақырыбына арналған тапсырма:

1. Сұрақтарды қарастыру:

1. 
   Агрометеорологиялық жобалар.
   
2. 
   Фенологиялық жобалар.
   
3. 
   Күздік өсімдіктердің қыстап шығу көрсеткіштерін зерттеу.
   
4. 
   Негізгі астықтұқымдастардың, шөптердің, жайылымдық пен шабындықтардың өнімділігі, оның сапасына сараптама.
   

2.Реферат жазу, қорғау

3. Конспект жазу
9. Курстық жұмыстарға (жобаларға) ұсынылатын тақырыптар және т.б.

1) Курстық жұмыстар қарастырылмаған

Пәнді оқу тесттік бақылау емтиханымен аяқталады. Емтиханға жіберілудің міндетті талабы жұмыс бағдарламасындағы барлық тақырыпты дер кезінде тапсыру.

Әрбір тапсырма 0-100 баллмен бағаланады.

Әріптік жүйедегі баға	Баллдардың сандық эквиваленті	Пайыздық мөлшерлемесі	Бұрынғы жүйе бойынша баға
А	4.0	95-100	Өте жақсы
А-	3.67	90-94
В+	3.33	85-89	Жақсы
В	3.0	80-84
В-	2.67	75-79
С+	2.33	70-74	Қанағаттанарлық
С	2.0	65-69
С-	1.67	60-64
D+	1.33	55-59
D	1.0	50-54
F	0	0-49	Қанағаттанарлықсыз

13. Оқытушының талаптары, саясаты және іс-әрекеттері

Дәріс және зертханалык сабақтарына міндетті түрде қатысу қажет. Сабақтың басында қатысқандарың белгіленеді, кешіккен үшін 0,5 ұпайданайырыласыңдар.

Сабаққа қатысқандарға қойылатын талаптар:

1. 
   Сабаққа активті қатысу.
   
2. 
   Аудиторияға сыртқы киіммен кірмеу.
   
3. 
   Дәріс барысында басқа жұмыс пен айналыспау, ұялы телефонды өшіріп тастау.
   
4. 
   Белгісіз себептер мен қатыспаған ұшін – 0 ұпай. Егер науқас болсаңыз немесе басқа да себепкер жағдайларда, керекті құжатыңыз болса жоспарланған ұпайларыңыз сақталады.
   
5. 
   Тапсырмалар бақылау шараларының күнтізбелік кестесі бойынша орындалады. Тапсырмаларды кешігіп орындағанда, жинаған ұпайларыңыз кемітіледі.
   
6. 
   Емтиханға тек қана барлық тақырыптардан берілген тапсырмаларды орындап тапсырған студенттер жіберіледі.
   

1. дәріс, лабораториялық, өздік жұмыстарға белсенді қатысып, жауап беру.

2. білімді межелік бақылау бойынша тексеру.

3. білімді бағалау баллдық-рейтингті жүйемен жүргізіледі, күнтізбелік шаралар бойынша студент өз бағасын өзі шығарып алады. Өзіңе керекті балл жинау үшін лабораториялық сабақтарға қатысу және әрбір лабораториялық жұмысты тапсыру қажет. Студент міндетте түрде 2 межелік бақылаудан өту керек. Егер осы айтылған жағдайлар жасалмаса студент семестрдың соңында, емтиханға босатылмайды.

4. емтихан

Семестрде 2 өтпелі бақылау қарастырылған

Өтпелі бақылауда тестер, тапсырмалар,курстық жұмыс қарастырылған.

1. 
   Лосев А.П.Агрометеорология. М.,2004-301с.
   
2. 
   Лубнин М.Г. Влияние агрометеорологических условий на работу сельскохозяйственных машин и орудий. Л.2003 – 117с.
   
3. 
   Моисейчик В.А. Агрометеорологические условия и перезимовка озимых культур. Л. 2005-295с
   
4. 
   Павлова М.Д. Практикум по агрометеорологии. Л, 2004 – 184с.
   
5. 
   Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология М., 2002 – 424с.
   
6. 
   Руднев Г.В. Агрометеорология. Л, 2000-272с.
   
7. 
   Тооминг Х.Г. Солнечная радиация и формирование урожая Л, 2007 – 200с.
   
8. 
   Федосеев А.П. Агротехника и погода. Л, 2009 – 239с.
   
9. 
   Чирков Ю.И. Агрометеорология. Л, 2006 – 293с.
   

10. 
    Гулинова Н.В. Методы агроклиматической обработки наблюдений. Л, 2004 – 152с.
    
11. 
    Зоидзе Е.К. Погода, климат и эффективность труда в земледелии Л, 2007 – 224с.
    
12. 
    Клещенко А.Д. Оценка состояния зерновых культур с применением дистанционных методов. Л, 2000 – 190с.
    
13. 
    Константинов А.Р. Испарение в природе. Л., 2001-532с.
    
14. 
    Коровин А.И. Растения и экстремальные температуры. Л, 2004 – 271с.
    
15. 
    Кулик М.С. Погода и минеральные удобрения. Л, 2006 – 217с.
    
16. 
    ЛосевА.П. Сборник задач и вопросов по агрометеорологии. Л.2008 – 144с.
    
17. 
    Пасечнюк Л.Е.Сенников В.А.Агроклиматическая оценка суховеев и продуктивность яровой пшеницы.Л, 2003 – 128с.
    
18. 
    Подольский А.С. Фенологический прогноз. М, 2004 – 287с.
    
19. 
    Руководство по агрометеорологическим прогнозам. Л, 2001 – т.1 309с, т2 – 264с.
    
20. 
    Цупенко Н.Ф. Справочник агронома по метеорологии. Киев, 2000- 240с