«Өсімдіктер, жануарлар және микроорганизмдер биоалуантүрлілігі» пәні



жүктеу/скачать 102.14 Kb.
Дата12.06.2016
өлшемі102.14 Kb.
#129826
6М060800 – «Экология» мамандығы бойынша магистратураға түсушілерге «Биология» пәнінен қабылдау емтиханының сұрақтары (дайындық бағыты: ғылыми–педагогикалық және бейіндік)
«Өсімдіктер, жануарлар және микроорганизмдер биоалуантүрлілігі» пәні

  1. Өсімдік клеткасының құрылымдық ерекшеліктері. Клеткалық теория негіздері.

  2. Саңырауқұлақтар әлемі. Шығу тегі, құрылысы, көбеюі және классификациясы.

  3. Қыналар бөлімі, олардың құрылымдық компоненттері, көбею тәсілдері, классификациясы және табиғатта таралуы.

  4. Өсімдіктер әлемінің жалпы сипаттамасы. Төменгі және жоғарғы сатыдағы өсімдіктердің айырмашылықтары мен ұқсастықтары.

  5. Балдырлардың морфологиялық әртүрлілігі, құрылысының типтері, көбеюі, экологиялық топтары.

  6. Жасыл балдырлар бөлімі және оның филогенетикалық байланысы. Таралуы, экологиясы және табиғаттағы маңызы.

  7. Қоңыр балдырлардың құрылысы және шығу тегі. Таралуы, экологиясы және табиғаттағы маңызы.

  8. Жоғарғы сатыдағы өсімдіктердің жалпы сипаттамасы. Өсімдіктердің құрлық жағдайына бейімделуіне байланысты ұлпалар мен мүшелердің пайда болуы.

  9. Даму циклінде гаметофиті басым жоғарғы сатыдағы споралы өсімдіктер.

  10. Ашық тұқымдылардың шығу тегі және дамуының эволюциясы, таралуы мен экологиясы.

  11. Жабық тұқымдылардың шығу тегі және дамуының эволюциясы, таралуы мен биосферадағы ролі.

  12. Бұршақтар тұқымдасының биологиялық және морфологиялық ерекшеліктері, ауыл шаруашылығындағы және табиғаттағы маңызы.

  13. Астық (Қоңырбас) тұқымдасының биологиялық және морфологиялық ерекшеліктері, ауыл шаруашылығындағы және табиғаттағы маңызы.

  14. Паразиттік қарапайымдарға сипаттама, тіршілік циклі мен медициналық маңызы. Организмдер арасындағы қарым қатынастар.

  15. Буылтық құрттардың морфологиясы мен биологиясы, филогениясы және топырақ түзушілер ретіндегі практикалық маңызы.

  16. Насекомдардың биологиясы, экологиясы мен табиғатта және адамның шаруашылық жұмыстарындағы маңызы.

  17. Қосмекенділер немесе амфибиялардың морфо-физиологиялық құрылысы, систематикасы, биоценоздағы орны мен маңызы.

  18. Балықтардың морфофизиологиялық сипаттамасы, шығу тегі, систематикасы, экологиясы мен кәсіптік маңызы.

  19. Бауырымен жорғалаушылар немесе рептилийлердің морфо-физиологиялық сипаттамасы, шығу тегі мен систематикасы. Қазақстан герпетофаунасы, сирек кездесетін және жойылуға жақын түрлерді қорғау мәселесі.

  20. Құстардың шығу тегі, жалпы сипаттамасы, көбею және даму биологиясының ерекшеліктері. Құстардың экологиялық топтары.

  21. Кеміргіштер құрылысының ерекшеліктері, олардың систематикасы, биологиясы, экологиясы және географиялық таралуы.

  22. Сүтқоректілердің экологиялық топтары. Құрлық аңдарының тіршілік ету жағдайының алуан түрлілігі, жер асты және суда тіршілік ететін хайуандар.

  23. Сүтқоректілер фаунасын қорғау және байыту шаралары.

  24. Бактериялардың морфологиясы мен пішіндерінің алуан түрлілігі, көбеюі және биосферадағы ролі.

  25. Вирустардың химиялық құрамы мен құрылысы. Иелерінің (хозяин) негізгі типтеріне қарай вирустардың таксономиялық топтары.

«Биоэкология» пәні

  1. «Организм және орта» әсерлесуі; орта факторлары және олардың классификациясы.

  2. Жердің химиялық және биологиялық эволюциясының кезеңдері. Жасушаның пайда болуы - биологиялық эволюция бастамасы.

  3. Экологиялық факторлар және олардың классификациясы. Шектеуші факторлар.

  4. Популяция туралы түсінік. Популяцияның статикалық сипаттамалары (саны, тығыздығы, жастық және жыныстық құрамы). Популяция тығыздығына тәуелді және тәуелсіз факторлар.

  5. Популяция санының реттелуі. Организмдер санының түр ішінде реттелуі (бәсекелестік).

  6. Популяцияның динамикалық сипаттамалары.

  7. Биоценоз, биогеоценоз және экожүйелер туралы түсінік. Экологиялық қуыс.

  8. Экожүйелер, олардың құрамы, әралуандылығы, динамикасы. Қауымдастықтың функциональды ұйымдастырылуы.

  9. Экологиялық пирамидалар (сандық, биомасса, энергия). Қауымдастық мен экожүйелердің биологиялық өнімділігі.

  10. Экологиялық сукцессия. Биологиялық алуантүрліліктің табиғи сукцессия барысында және антропогендік әсер нәтижесінде өзгеруі. Биоэкологиялық болжам.

  11. Өсімдік өміріндегі жарықтың маңызы және жарыққа байланысты өсімдіктердің экологиялық топтары мен бейімделушілік ерекшеліктері. Жануарлар өміріндегі жарықтың маңызы. Түрдің экологиясы мен эволюциялық дамуына көру мүшесінің дамуы.

  12. Су – маңызды экологиялық фактор. Су – жануарлардың тіршілік ортасы және тіршілік үшін маңызды ресурс.

  13. Температура – маңызды экологиялық фактор. Пойкилотермді және гомойотермді, эндо және эктотермді ағзалар.

  14. Жануарлар түр аралық өзара қарым-қатынастары (симбиоз, мутуализм, комменсализм, жыртқыштық, конкуренция, бәсекелестік т.б.).

  15. Жануарлар миграциясы, олардың түрлері мен тәсілдері. Ұзақ қашықтыққа миграция және жануарлардың бағдарлауы. Түр ареалын ұлғайтуда миграция маңызы.

  16. Қоректік тізбектер (жайылымдық, детриттік) және трофикалық деңгейлер, қоректік торлар.

  17. Жануарлардың қоректену типтері: фитофагтар, сапрофагтар және паразитті қоректену.

  18. Экожүйелердегі энергия ағыны және химиялық элементтердің айналымы. Термодинамика заңдарының экологиялық жүйелерде орындалуы.

  19. Топырақ тіршілік ортасы ретінде. Топырақ организмдерінің экологиялық топтары.

  20. Тірі организмдер тіршілік ортасы ретінде. Паразитизм түрлері.

  21. Су тіршілік ортасы. Гидробионттар адаптациясының ерекшеліктері.

  22. Құрлық ауа тіршілік ортасы. Өсімдіктер мен жануарлардың физиологиялық адаптациясы.


«Өндірістік экология» пәні

  1. Табиғат ресурстары, олардың классификациясы. Табиғатты тиімді пайдалану әдістері.

  2. Ресурстарды пайдаланудың масштабын анықтайтын негізгі факторлар.

  3. Ластаушы заттар топтамасы (қатты, сұйық, газ тәріздес). Таралу көздері.

  4. Қоршаған ортаның негізгі ластаушылары: өндіріс көздері

  5. «Техногенез» терминінің түсінігі. Техногенездің экологиялық проблемалары.

  6. Техногендік авариялар мен апаттар, олардың экологиялық зардаптары.

  7. Шикізатты қазып шығарудың жаңа әдіс-амалдары және жаңа энергия түрлері.

  8. Халық денсаулығының жай-күйі мен мекен ортасының өзгерістері бағалаудың критерийлері.

  9. Табиғи ортаның өзгерістерінен болатын зардапты бағалау.

  10. Өндіріс көздерінің табиғи ортаға тигізетін қауіпті әсерлер деңгейін азайтып, төмендету мүмкіндіктерінің негізгі бағыттары.

  11. Өндірістік шайынды суларды тазалау әдістері.

  12. Қалдықсыз және жартылай қалдықсыз технологиялардың негізі бағыттары.

  13. Рекультивациялық жолдар (тау-техникалық және биологиялық рекультивация).

  14. Экологиялық мөлшерлеу. Нормативтік және нормативтік емес көрсеткіштер. Санитарлық-гигиеналық нормативтер.

  15. Қоршаған ортаның радиациялық ластануы. Ядролық сынақтардың адамзатқа тигізетін зардаптары.

  16. Шу, діріл және электромагниттік әсерлер.

  17. Қоршаған ортаның ластануы және қалдықтар проблемасы.

  18. Қайта қалпына келетін ресурстарды пайдалану арқылы өндіріс көздерін экологизациялау.

  19. Экономикалық механизмдер және табиғатты пайдалануды басқару негіздері.

  20. Ғылыми-техникалық прогресс, оның мән мағынасы мен екі жақтылығы.

  21. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастық.

  22. Су, жер, атмосфералық ауа сипаттары. Радиоактивті ластану.

  23. Өндіріс көздерін экологизациялаудың негізгі бағыттары мен міндеттері. Өндіріс көздерін жақсартатын ресурстарды пайдалану арқылы экологизациялау.

  24. Қоршаған табиғи ортаны қорғаудың құқықтық негіздері.

  25. Мұхит, теңіз суларының ластану деңгейлеріне бақылау жүргізу. Өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғау жолдары.


«Әлеуметтік экология және тұрақты даму» пәні

  1. Әлеуметтік экологияның қалыптасуы және дамуы. Әлеуметтік экологияның даму кезеңдері.

  2. Әлеуметтік экология заңдары.

  3. Адам экологиясы және әлеуметтік экология. Қоршаған ортаның сапасы және денсаулық.

  4. Табиғи орта туралы түсінік. Табиғи ортаның физико-химиялық қасиеті және тірі ағзалар үшін ерекшелігі. Организмдер мен ортаның өзара сәйкестігі.

  5. Әлеуметтік экологиядағы қоршаған орта ұғымы, қоршаған орта элементтерінің арасалмағы.

  6. Еңбек ету ортасы және оның сапасы.

  7. Қазіргі заманның ғаламдық экологиялық проблемалары.

  8. Демографиялық қысым, урбанизация және олардың табиғи жүйелерге әсері.

  9. Ресурстық дағдарыс және оның салдарлары.

  10. Ортаның жалпы агрессивтік деңгейінің артуы.

  11. Орнықты даму идеологиясының қалыптасуының тарихи, экономикалық және әлеуметтік-экологиялық алғышарттары.

  12. Орнықты дамудың принциптері.

  13. Орнықты даму саласындағы негізгі міндеттер мен іс-қимылдардың бағыты.

  14. Қоғамың тұрақты дамуы индикаторлары.

  15. Цивилизация тарихында адам мен қоғамның ара қатынасы.

  16. Қазақстан Республикасының елдің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету және орнықты даму саласындағы мемлекеттік саясаты.

  17. Халықаралық және үкіметтік емес ұйымдардың экологиялық қауіпсіздікті және орнықты дамуды қамтамасыз етуге бағытталған қызметі.

  18. Ядролық сынақтардың адамзатқа тигізетін зардаптары.



«Экологиялық мониторинг» пәні

  1. Қоршаған ортаны ластайтын табиғи және антропогендік көздер.

  2. Мониторингтің түрлері мен деңгейлері.

  3. Қоршаған ортаның мониторингі, оны ұйымдастыру принциптері. Химияоық, физикалық және биологиялық мониторинг.

  4. Локальдық немесе жергілікті мониторинг. Ластануды анықтау, уыттылық, оның дәрежесі және әсері.

  5. Атмосфераның төменгі қабаттарындағы ауаның сапасы. Атмосфера ластануының кешенді индексі.

  6. «Қышқыл жаңбыр» түзілуінің себептері және оның салдары.

  7. Судың сапасын нормалау және зиянды заттардың түрлері, олардың шектеулі рауалды мөлшері.

  8. Топырақтың сапасын нормалау және зиянды заттардың түрлері, олардың шектеулі рауалды мөлшері.

  9. Импактілі мониторинг.

  10. Жүйелік геоэкологиялық мониторинг. Сукцессия сатылары.

  11. Геоэкологиялық мониторинг жүргізу әдістері.

  12. Тыңайтқыштарды қолданудың мониторингі. Енгізілген элементтердің қозғалысы және оның табиғи ортаға әсері.

  13. Пестицидтердің табиғи ортаға әсері. Пестицидтерді қолдануға қойылатын негізгі талаптар.

  14. Гляциологиялық мониторинг.

  15. Суарылатын топырақтардың экологиялық өзгерістерінің мониторингі. Қоршаған ортаның ластануын бағалау үшін топырақтың биологиялық белсенділігін пайдалану.

  16. Ормандар мониторингі. Орманның қорғаныс сипаттары.

  17. Биосфераның ғаламдық өзгерісіндегі адамның ролі. Авиациялық және ғарыштық мониторинг.

  18. Табиғи ортаны қорғау үшін қашықтағы мониторингтің ролі.

  19. Жердің озон қабаты, оның қазіргі күйіне әсер етуші факторлар.

  20. Топырақтың органикалық заты және оның топырақ құнарлығына әсері. Топырақ құнарлығы азаюының экологиялық салдарлары.

  21. Табиғат ортасының жай күйінің мониторингі және экологиялық болжау.

  22. Экологиялық сараптама және аудит.

  23. Қазақстанның «Қызыл кітабы» туралы мәліметтер. Қызыл кітапқа енген Қазақстанның фаунасы мен флорасы.


«Экологиялық білім беру және дүниетаным» пәні

  1. Экологиялық білім беру және дүниетанымның негізгі мақсатымен міндеттері. Экологиялық білім компоненттері мен құрылымы.

  2. Формалды және формалды емес экологиялық білім беру және тәрбие, оның мақсаты мен міндеттері.

  3. Экологиялық этика элементтері. Адам, қоғам және табиғаттың өзара қарым қатынасының адамгершілік аспектілері. Антропоцентризм және натуроцентризм.

  4. Үздіксіз экологиялық білімнің негізгі принциптері (философиялық-әдістемелік, әдістік-дидактикалық, педагогикалық-ұйымдастырушылық).

  5. Экологиялық білім беру саласында жүргізілетін жұмыстардың негізгі әдістері мен тәсілдері. Экологиялық тәрбиеде жаппай хабар тарату құралдарының ролі.

  6. Қазақстан Республикасында үздіксіз экологиялық білім мен тәрбие беру жүйесінің құрылымы мен мазмұны, жүзеге асыру жолдары мен құралдары.

  7. Тіршілік қауіпсіздігін сақтау мен қоршаған ортаны қорғау мәселелері бойынша мектепте және мектептен тыс жұмыстар ұйымдастыру. Экологиялық ойлауды қалыптастырудағы мектептің міндеттері.


Әдебиеттер:

  1. Ақбасова А.Ж.Экология: оқу құралы. - Алматы, 2013. – 292 б.

  2. Андерсон Дж.М. Экология и наука об окружающей среде: биосфера, экосистема, человек. Пер.с анг. - Л., 1985.

  3. Аскарова У.Б.Экология және қоршаған ортаны қорғау: оку құралы. - Алматы, 2009. - 313 б.

  4. Бганба В.Р. Социальная экология. - М.: Высшая школа, 2005.

  5. Белозерский Г.Н.Радиационная экология: Учеб. - М., 2009. - 384 б.

  6. Бигалиев, А. Б. Проблемы окружающей среды и сохранения биологического разнообразия: учебное пособие / А. Б. Бигалиев. - 2-е изд., перераб. и доп. - Алматы: NURPRESS, 2011. - 134 с.

  7. Горелов А.А. Социальная экология. - М.: Флинта: МПСИ, 2008.

  8. Дандыбаев Б., Қасенов Қ.М., Дандыбаева Л.Б. Экология және табиғи ресурстарды, өнеркәсіптерді басқару. – А.: Экономика, 2013. – 347 б.

  9. Демина Т.А. Экология, природопользование, охрана окружающей среды. - М.: Аспект ПРЕСС, 2000. - 143 с.

  10. Дерябо С.Д., Ясвин В. А. Экологическая педагогика и психология. - Ростов-на-дону, 1996.

  11. Зверев И.Д. Разработка проблем экологического образования и воспитания. - М., 1982.

  12. Израэль Ю.А. Экология и контроль состояния природной среды.- М.: Гидрометеоиздат, 1984. -375 с.

  13. Коган А.Б. Экологическая физиология человека. - Ростов-на-Дону, 1990.

  14. Мазур И.И., Молдаванов О.И. Курс инженерной экологии. – М.: Высш.школа, 1999. – 446 с.

  15. Маркович Д.Ж. Социальная экология. - М., 1986.

  16. Мотузова Г.В., Безуглова О.В. Топырақтың экологиялық мониторингі. Оқулық. / Ауд. А.Т.Нұркенова, А.Қ.Әуелбекова.- Алматы: Экономика, 2013. – 252 бет;

  17. Небел Б. Наука об окружающей среде. Как устроен мир. - М., Мир, 1993.

  18. Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экология: Оқулық. – Алматы: Экономика, 2011. – 351 бет.

  19. Радкевич В.А. Экология. Учебник. - М., 1997.

  20. Реймерс Н.Ф. Экология. Теории, законы, правила, принципы и гипотезы. - М., 1994

  21. Ситаров В.А., Пустовойтов В.В. Социальная экология.: М., 2000. – 280 с.

  22. Стадницский Т.В., Радионов А.Н. Экология. – М.: Высш. Школа, 1979. – 272 с.

  23. Степановских А.С. Общая экология. Учебник для ВУЗов. – М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2005. – 687 с.

  24. Степановских А.С. Прикладная экология: охрана окружающей среды. Учебник для ВУЗов. – М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2003. – 751 с.

  25. Тонкопий М.С. Экология и экономика природопользования. Учебник. Алматы. 2003.

  26. Хаскин В.В.Экология человека:учеб.пособ. -М.,2009. -367 с.

  27. Чернова Н.М., Былова А.М. Экология. М., 1988.

  28. Экологическая экспертиза. учеб.пособ. / Под ред.:Питулько. – М, 2011. - 480 с.

  29. Экологический мониторинг: учеб.метод.пособ / Под ред.:Т.Я.Ашихминой. - М, 2008. – 416 с.

  30. Экология және табиғатты тиімді пайдалану. - Алматы, 2010. -328 с.

  31. Экология және тұрақты даму: оқулық / М.С.Тонкопий, Г.С.Сатбаева, Н.П.Ишкулова, Н.М.Анисимова. - Алматы : Дәуір, 2011. - 312 с.



Кафедра меңгерушісі Б.С. Альжанова
жүктеу/скачать 102.14 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:



©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет