Оқу жылындағы 51-ші қалалық пәндер олимпиадасының қорытындысы туралы ақпарат

«Жалпы білім беретін пәндер бойынша қалалық олимпиданы өткізу туралы» 2012-2013 жылғы 10 желтоқсанның № 1-18/1480 бұйрығына сәйкес 2012 жылдың 21 қарашасында І-ші мектептік кезеңі өткізілді. Онда 39 жалпы орта білім беру мектептерінің 10685 оқушысы қатысты (2012 ж. – 10685, 2011ж. -15861, 2010 ж. -12244, 2009 ж. - 23727, 2008 ж. – 21265, 2007 ж. – 19016, 2006 ж. - 21351, 2005 ж. - 17990 учащихся). Олардың 3330 оқушысы оқу қазақ тілінде жүргізілетін мектептер мен сыныптардың оқушылары (2012 ж. -3330, 2011ж. -4523, 2010 ж. – 5991, 2009 ж. – 6457, 2008 ж. – 5835, 2007 ж. – 4105, 2006 ж. – 3843, 2005 ж. - 2559), осы жылды былтырғы оқу жылымен салыстырсақ 4496 оқушыға кеміп отыр (0,75%), олимпиадаға қатысушылардың 1156 оқушысы тереңдетіліп оқытылатын сыныптардың оқушылары (2012 ж. -1156, 2011ж. -869, 2010 ж. -630, 2009 ж. -1203, 2008 ж. - 984, 2007 ж. - 930, 2006 ж. – 424, 2005 ж. - 332), ауыл мектептерінен 260 оқушы қатысты (2012 ж. -260, 2011ж. -524, 2010 ж. -876, 2009 ж. -840, 2008 ж.- 830, 2007 ж.- 823, 2006 ж. – 801, 2005 ж. - 1100). Бұл мәліметтерден мектептегі олимпиадалық резерв мектебінің жұмысының белсенділігінің нашар екендігін айтуға болады.

Мектептік олимпиада қалалық олимпиаданың іріктеу кезеңі болып табылады.

Қалалық білім беру бөлімінің «2011 жылы жалпы білім беру пәндері бойынша оқушылар олимпиадасының қалалық кезеңін өткізу туралы» жоспары негізінде, жалпы білім беру пәндері бойынша оқушылардың қалалық олимпиадасы туралы ереже негізінде және дарынды балаларды анықтау, қолдау және дамыту мақсатында жоғары сыныптардың қалалық пәндер олимпиадасы 2011 жылы 21 - 22 желтоқсан күндері № 21 ЖОМ-да өткізілді.

Атап кететін жағдай, олимпиадаға қатысқан оқушылар мен қазылар алқасына сапалы да нәтижелі жұмыс атқару үшін мектеп тарапынана барлық жағдай жасалды. Қалалық олимпиада 13 жалпы орта білім беру пәндері бойынша өтті, сонымен қатар жергілікті ұлт өкілдері балаларына да қазақ тілі пәнінен олимпиада ұйымдастыру дәстүрге айналды.

Республикалық ғылыми- практикалық «Дарын» орталығы олимпиадаға барлық негізгі пәндерден тапсырмалар ұсынды.

Қалалық олимпидаға қатысу үшін 650 қушыға ұсыныс білдірді (2012 ж. -650, 2011ж. -680, 2010 ж. -682, 2009 ж. – 654, 2008 ж. – 673, 2007 ж. - 696) 40 жалпы орта білім беру мектептерінен (2010 ж. -40, 2009 ж.- 38, 2008 ж.- 40, 2007 ж. - 41).

Олимпиданың 7-11 сыныптар оқушыларының аралығынан 2 тур бойынша 605 оқушы қатысты (2012 ж. -605, 2011ж. – 648, 2010 ж. -682, 2009 ж. – 619, 2008 ж.– 638, 2007ж. – 642, 2006 ж.- 741), олардың 199 оқушысы оқу мемлекеттік тілде жүргізілетін мектептер мен сыныптардан (2012 ж. -199,м 2011ж. -172, 2010 ж. -173, 2009 ж. 173, 2008 ж.-154, 2007 ж. – 154, 2006 ж. - 170), оның 49–ы жекеленген пәндерді тереңдетіп оқытатын сыныптардың оқушылары (2012 ж. -49, 2011ж. -60, 2010 ж. -33, 2009 ж. – 25, 2008 ж. – 29, 2008 ж. – 29, 2007 ж. - 32, 2006 ж. - 35), ауыл мектептерінен 28 оқушы қатысты (2010 ж. -27, 2009 ж.- 23, 2007 ж. - 28, 2006 ж. - 34).

Олимпиаданың қазылар алқасы құрамына 231 білім беру мекемелерінің тәжірибелі мұғалімдері қатысты.

Қалалық пән олимпидасына 3 жыл қатарынан қаланың барлық жалпы орта білім беру мектептері қатысып келеді (№ 31, 32, № 2 МИ басқа).

Төртінші жыл қатарынан олимпиадада саны жағынан үлкен командалар № 39 – 50 қатысушы ( 2012 ж. -50, 2011ж. -58, 2010 ж.- 45, 2009 ж. – 42), № 9 – 41 қатысушы ( 2012 ж. 41, 2011ж. -41, 2010 ж. -39, 2009 ж. – 41, 2008 ж. – 39, 2007 ж. - 42), № 16 лицей-мектебі – 23 (2012 ж. -23, 2011ж. -26, 2010 ж. – 26, 2009 ж. – 21, 2008 ж. – 17, 2007 ж - 24), № 20 лицей-мектебі – 21 (2012т ж. -21, 2011ж.- 21, 2010 ж. – 21, 2009 ж. – 21, 2008 ж. – 17, 2007 ж. – 24) және 20 – 29 қатысушы бар мектептер № 4, 17, 22, 25, 42.

Олимпидалық тапсырмаларды орындаудың бекітілген көлемі сақталды 1 орын-85-100%, 2 орын – 84-75%, 3 орын- 74-70%.

2012 жылы 24 желтоқсанда апелляциялық комиссияның қорытынды отырысынан кейін соңғы қорытынды шығарылып, жүлдегерлер мен жеңімпаздар анықталды.

Апелляциялық комиссия 20 қатысушының өтініштерін физика, Қазақстан тарихы, құқық негіздері пәндері бойынша қабылдады. 10 өтініш көлемінде ғана оң шешім шығарылды.

Жеңімпаздар бойынша алда келе жатқандар: № 39 ЖОМ (23 жүлделі орын), гимназия -мектебі № 9 (20 жүлделі орын), лицей-мектебі № 16, «Стикс» мектебі (12 жүлделі орын), № 21, 25 ЖОМ (9 жүлделі орын), № 22 ЖОМ (8 жүлделі орын), № 17, 34 ЖОМ (7 жүлделі орын)

- нәтижелі қатысқан мектеп командалары: № 4, 7, 41 ЖОМ (5 жүлделі орын).

Олимпиадаға қатысушылардың арасында өздерінің білімдерін әр түрлі зияттық сайыстарда бірнеше мәрте растаған оқушылар бар.

Осы жылғы 51 –ші қалалық пән олимпидасында да білімдерін дәлелдеді.

Бәрімізге белгілі, оқушылардың олимпиадаға дайындық деңгейі егер де 60% –тен аса болса жеткілікті деңгей, егер де қатысушы жүлделі орынға үміткер болып, 70% –ден жоғары олимпиадалық тапсырмаларды орындаса, сапалы деңгей болып саналады, 20% –ға жуық олимпиадалық тапсырмаларды орындалса төмен деңгей деп атауға болады.

Олимпиадалық тапсырмаларды талдау жұмыстарынан көретін жағдай, осы 2012 жылы 60% –тен аса болса жеткілікті деңгейді орындағандар саны 292(49,4%) егер де өткен жылдарымен салыстырсақ, (2012 ж.- 292(49,4%) , 2011ж. -394 (60,8%), 2010 ж. -295 (42,9%), ( 2009 ж.-252 (40,7%), (2008 ж.-170 (27%), 2007 ж.-158 (25 %). Осы 2012 жылғы қатысушы оқушылардың орташа сапа көрсеткіші, өткен 2011-2012 жылғы көрсеткіштен -11,4 %-ке кеміп отыр, бұл олимпиадаға қатысқан оқушылардың 49,4% -ке жуығы жеткілікті деңгейде тапсырманы орындағанын айтуға болады, ал мектеп мұғалімдері үшін оқушылардың олимпиадаға дайындығының тұрақты емес екені көрінді, олимпиадаға дайындаған оқушысы тапсырманың 50,6 % -і орындай алмады, жартысан көбі, саны көп сапасы төмен .

«Жалпы орта білім беру пәндері бойынша оқушылардың қалалық олимпиадасы туралы» ережесінде қалалық олимпидаға оқу қазақ және орыс тілдерінде жүргізілетін барлық типтегі жалпы орта білім беру мектептерінің 9, 10, 11 сыныптардың оқушылары қатыса алады. Осымен 4 жыл жаратылыстану-математикалық циклдерінің (биология, география, информатика, математика, физика және химия) пәндері бойынша олимпиадаға 8 сыныптардың оқушылары жіберілді. Бұл өзгерістер мынадай жағдайға байланысты, зияттық сайыстарда осы аталған бағыттар бойынша қалалық және облыстық олимпиадаларда жоғары сыныптардың деңгейлері жоғары емес, сол себепті оқытудың ерте жастағы сатысынан дайындығын дамытып, аталған параллелден мүмкіндікке ие болып, өзін көрсете білу үшін қабілетті оқушыларды анықтау мақсатында енгізілді. Қоғамдық –гуманитарлық бағыттың пәндері бойынша 8 сынып оқушылары 9 сыныптың оқушыларымен тең сайысқа түсті.

8 сыныптардан қалалық олимпиадаға 100 оқушы қатысты, оның 60 оқушысы / 60 %/ жаратылыстану – математикалық бағытына барды (2012 ж. – 100 оқушының 60 оқушысы /60%/, 2011ж.- 88 оқушының 54 оқушысы /61,3 %/, 2010 ж.-90 оқушының 74 оқушысы /82%/, (2009 ж.- 82 оқушының 56 оқушысы /75%/).

Жалпы 8 сыныптың 43 оқушысы /43%/ (2012 ж.- 43%, 2011ж.- 31,8% , 2010 ж.-30/33%, 2009 ж.- 12/ 21%) олимпиадалық тапсырмалардың 60 % -тен аса сапалы орындып шықты,

8 сыныптың 24 оқушысы жүлделі орындарды иеленді, І орын-3, ІІ орын-10, ІІІ орын-11, (2012 ж. -24, 2011ж.–21, 2010 ж.-15, 2009 ж. -7). Жаратылыстану – математикалық бағыттың 9 оқушысы жүлделі орын алды- І орын-2, ІІ орын-5, ІІІ орын-2, (2012 ж. -9, 2011ж.- 7, 2010 ж.-15, 2009 ж.-7).

Қоғамдық –гуманитарлық бағыттағы 8 сынып оқушылары 9 сыныптармен сайысып, әрбір үшінші оқушысы тапсырманы сапалы орындап (40 оқушының 14 -і) 2012 ж. -40/14, 2011ж.-34/20, 2010 ж. -14/7) 20 жүлделі орын: І орын-1, ІІ орын-5, ІІІ орын-6, грамота-2 (2012 ж. -14, 2011ж. -20, 2010 ж. -7).

№ 39 мектептің 6 - 7 сыныптарынан қатысқан 5 оқушыны да атап кетуге болады, көрсетілген оқушылардың біреуі ғана төмен деңгей көрсетті.

Мектеп	Сыныбы	Аты-жөні	Пәні	Оқытылу тілі	тапсырманың орындалу %
39	7	Никитина Анастасия	География	орыс	72%
39	7	Башилова Анастасия	География	орыс	66%
39	6	Гусак Надежда	Ағылшын тілі	орыс	59%
39	7	Яковенко Александр	Неміс тілі	орыс	58%
39	7	Куанышбекова Мадина	Неміс тілі	орыс	33%

Командалардың сапалы дайындығы бойынша (70% –тен аса жеткілікті деңгей көрсеткіші бойынша) Стикс мектебі алда (2012 ж. –Стикс мектебі -81,2%, 2011ж.-№ 41 ЖОМ- 85,7%, 2010ж.- Стикс- 75%, 2009 ж. -39 ЖОМ-62,2%, 2008 ж.- Стикс мектебі- 80%) олимпиадалық команда қатысушылары, яғни 16 оқушының 14-і /85,7%-ке/ 60% –тен аса жеткілікті олимпидалық тапсырмаларды орындап шықты.

Олимпиадалық тапсырмаларды орындау бойынша мектептер рейтингісі (60% –тен аса) : тағы да Стикс –мектебі алда (87,5%).

80% – 86% –тен аса орындаған мектептер: № 22, 25, 28;

70% – 79% –тен аса орындаған мектептер: 7, 9, 39, 41, КОМ;

60% – 69% –тен аса орындаған мектептер: 12, 16,17, 29, 34, 43, сапалы олимпиадалық қатысушыларды нәтижелі деңгейде дайындаудың жетілдіру жұмыстарын дамыту қажет.

№ 38 ОМ -100% (қатысушы саны-1 оқушы), (2012 ж. - Стикс мектебі, № 22, 25, 28, 41, 39, 9, 7, КОМ), 2011ж.- № 25 ЖОМ, № 9 гимназия-мектебі, №17, 21, 16 лицей), (2010 ж.- Стикс мектебі, № 39 ЖОМ, № 16 лицей-мектебі,30, 38 ОМ) командалары 60% орындады, (2009 ж.- осындай мектептер саны-9, (Стикс, № 14, 43, 16, 39, 41, КСШ, 22, 36).

Олимпиада қорытындысы бойынша осы 2012 жылы – 155(26,2%) қатысушы 70 пен 100 % арасындағы тапсырмаларды орындадап, жеңімпаз және жүлдегерлер атына ие болды (2012 ж- 155 (26,2%), 2011ж.-224 (34,5%), 2010 ж.-224 (26,9%), 2009 ж.- 188 (30,4%), 2008 - 111 (17,4%), в 2007 - 96 (15%)). 85-100% олимпиадалық тапсырмаларды орындағаны, І орын үміткерлері – 34 (21,9%), (2012 ж. - 34 (21,9%), 2011ж.- 34 (36,9%), 2010 ж.- 48 (26,5%), ( 2009-14), олимпиадаға қатысушы 25 оқушы 90% -тен жоғары орындады: № 17,19, 22, 24, 26, 27, 39, 33, 40, 42 ЖОМ-да- 1 оқушы; № 9, 16, 25 ЖОМ-да- 2 оқушы; Стикс мектебінде 4 оқушы, № 39 ЖОМ –да 5 оқушы.

100% орындаған абсолюттік жеңімпаз осы 2012 жылы жоқ.

Ауыл мектептерінің 18 оқушысының оқу қазақ тілінде жүргізілетін сыныптардың 6 қатысушысы жүлделі орындарға ие болды, № 38 ОМ- 1, № 40-2, КОМ- 3, оның 3-еуі облыстық олимпиадаға жолдама алды: КОМ, № 40 ЖОМ.

Төмен сапалы қатысушылар, тапсырмаларды 20%-тен төмен орындағаны, 34 оқушы (5,7%) –ке ( 2012 ж. – 34/5,7%, 2011ж.-6,4%, 2010 ж.- 81/12,1%, 2009 г. - 69 /11,1 %).

Қалалық олимпиадалардың қорытындылары бойынша облыстық іріктеу туріне 15 жалпы білім беру мектептердің 51 қатысушылары ұсынылды: № 4 (1 оқушы), № 9 (12 оқушы), № 16 ( 2 оқушы), № 17 (1 оқушы), № 19 ( 2 оқушы), № 20 (2 оқушы), № 22 ( 2 оқушы), № 25 ( 2 оқушы), № 26 (1 оқушы), № 29 (3 оқушы), № 33 (1 оқушы), № 34 ( 1 оқушы), № 36 ( 3 оқушы), № 39 ( 10 оқушы), № 40 (1 оқушы), школа «Стикс» мектебі (7 оқушы).

Пәндер бойынша нәтижелер.

Таблица №1

• 
  тек қана жергілікті ұлт өкілдерінің балалары қазақ тілі пәнінен және физика, биология пәндері бойынша олимпидалық тапсырмалардың көрсеткішін өткен оқу жылымен салыстырсақ, осы жылы орындалу пайызынан артқанын көруге болады. (Таблица № 1).
  

Атап көрсететін жағдай, мектептердің тереңдетілген сынып оқушыларының оңтайлы нәтижесі № 12, 14, 17, 35 (1 жүлделі орын), № 39 (2 жүлделі орын), Стикс (4 жүлделі орын), № 22 (5 жүлделі орын).

Тағы да бір сәт, проблема және кемшілік деп атауға болады, жекеленген пәндерді тереңдетіп оқыту бойынша оқушылар саны артып жатқанымен, бұл сыныптардан олимпиадаға қатысатын балалардың саны мәз емес, 2500 –дің 49-ы/ 2 % қатысты (2006-7 ж. - 1359-дың 32-сі / 2,4 %); (2007-2008 - 2041-дің 29-ы /1,4%); (2008 - 2009 ж. - 2018 – дің 25-і/1,3%); (2009-10 ж.- 2241-дің 33-і/1,5%,2010-2011ж. 2500-тің 45-і/1,8%); (2011-2012ж.-2100 –дің 60-ы/ 2,8%); (2012-2013 ж.-2500 –дің 49 -ы/ 2 %);

Егер де оқушы тереңдетілген сыныпта оқитын болса, міндетті түрде көрсету қажет, көрсетілмесе тереңдетілген сыныптардың олимпидаға қатысушы өкілдеріне талдау жұмыстарын жасау барысында қиындық туғызады.

Атап кететін жағдай, осы жылғы пәндер бойынша олимпиадалық тапсырмалардың күрделілігі: Қазақстан тарихы, биология, химия, георафия пәндерінен, себебі жүлделі орын алушылардың саны аздық көрсетті. Басқа пәндер көлемінде олимпиадалық тапсырмаларды орындау барысында оқушылар үшін соншалықты қиындық тумады.

Тапсырмалар деңгейінің аса күрделі болып келуі қалалық олимпиаданың мақсатын анықтай түседі, себебі қалалық турдің міндеті облыстық олимпиаданың іріктеу кезеңіне қатысу, қала мектептерінің олимпиадаға қатысушы нағыз өкілдерін анықтау. Ал, мектеп бағдарламасының деңгейімен мектепішілік зияттық сайыстарға ғана қатысуға болады.

Тексеруші комиссия ұсыныстарында көрсетілгендей, баланы олимпиадаға дайындау барысында міндетті деңгей бағытын ұстанбай, мүмкіндік деңгеймен шектелу қажет, әсіресе зияттық білікті қалыптастыру қажет: салыстыру, талдау жасай білу, ойын дәлелдей білуді үйрету керек.

Шетел тілдеріне қатысушыларды дайындау барысында мынаны ескеру қажет: шығармашылық пен ерекшелігін көрсете отырып, оқыған мәтініне өз ойын айта білу, грамматика және лексикалық материалдарды жеткілікті меңгеру білу қажет, мәтінді аудару кезінде әдебиеттік аударма жасай білуді үйрету керек.

Қазақстан тарихы және құқық негіздері пәндері бойынша назар аударатын жағдай, жаңадан шыққан құжаттар мен қабылданған заңдар және өзгертулер мен толықтыруларды оқып қолдана білуге үйрету қажет.

География пәні бойынша топографиялық біліктілікті қалыптастыру, химия, математика, информатика пәндерінен есептерді шығару кезінде дара түрінде қарамай, фундаменталдық ережелер мен заңдылықтарды қолдана отырып жалпы есепті шығаруды үйрету керек.

Тілшілерге оқушыларды дайындау кезінде мәтінді талдай білу біліктілігін үйрету қажет, сөйлеу стилін нақты ажыратуды, күрделі сөйлемдерге синтаксистік талдау жасай білуді үйрету керек.

Бірқатар сараптамалық талдау жұмыстарынан кейін мынадай кемшіліктер анықталды:

- Олимпиадалық тапсырмаларды 34 оқушы: № 2, 4, 9, 11, 13, 17, 18, 19, 20, 22, 24, 26, 27, 29, 33, и35, 40, 42, 43, Стикс мектептері 20%-тен төмен орындады;

- № 1, 4, 9, 19, 24, 26, 33, 34, 36, 43 мектептерінің тереңдетілген сынып оқушыларының бірде-бір олимпиадаға қатысушы оқушысы жүлделі орын ала алмады;

- Осы 2012-2013 оқу жылында биология, физика және жергілікті ұлт өкілдері балалары қатысатын қазақ тілі пәндерінен басқа барлық пәндердің дайындығы төмен деңгейдегі болғаны айқындалды, өткен оқу жылындағы олимпиадалық көрсеткіштен төмен болды;

1. 
   Жекеленген пәндерді тереңдетіп оқыту сыныптарын олимпиадаға дайындау бойынша жұмыстарын белсендірілсін.
   
2. 
   Жаратылыстану бағытының барлық және тарих, құқық негіздері мен орыс тілі пәндері бойынша қатысушылардың дайындығы күшейтілсін.
   
3. 
   Бәсекеге қабілеттілікті тудыру және сайыстық тәжірибені дамыту үшін 8 сынып параллелінен оқушыларды қалалық олимпиадаға қатыстыру практикасы жалғастырылсын.
   
4. 
   Қалалық олимпиадаға француз тілі пәнінен оқушыларын сапалы 100% дайындаған пән мұғалімдерінің еңбектері аталсын (Петрова Валентина Михайловна, №39 жом, Сигакова Татьяна Григорьевна, Стикс мектебі).