ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешені «Апаттық құтқару ісі» пәні 050731 «Тіршілік әрекетінің

Семей

Бакирова Л.С. _________________ «30» 08. 2013 жыл.

2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті «Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отрысында

Хаттама № 1 «04» 09. 2013 жыл.
Кафедра меңгерушісі _________ доцент м.а. Кабышева Ж.К.
2.2 Аграрлық факультетінің оқу - әдістемелік бюросында

Хаттама № 1 «09» 09. 2013 жыл.

3 БЕКІТІЛДІ

Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдап басып шығаруға ұсынады

Хаттама № 1 «19» 09. 2013 жыл.

оқу әдістемелік жұмысы бойынша

проректор _________ профессор Искакова Г.К.

4 №3 басылым 03.09.2012 ж. ОРНЫНА ЕНГІЗІЛГЕН.

1. 
   Қолдану саласы …............................................................................................. 4
   
2. 
   Нормативтік сілтемелер ................................................................................... 4
   
3. 
   Жалпы ережелер ............................................................................................... 4
   
4. 
   Оқу пәні (модульдің) бағдарламасының мазмұны ....................................... 6
   
5. 
   Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптары .................................. 8
   
6. 
   Пәннің оқу-әдістемелік картасы ..................................................................... 9
   
7. 
   Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы .......................... 13
   
8. 
   Әдебиеттер ...................................................................................................... 14
   

- 5В073100 «Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» мамандығы бойынша жалпы білім берудің Мемлекеттік стандарты ГОСО РК3.08.357-2006. 23.12.2005 жылы № 779 ҚР ғылым және білім Министрлігінің бұйрығымен бекітілген.

• 
  СТУ 042-ГУ-4-2013 Университет стандарты «Пәннің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеу және ресімдеудің жалпы талаптары»
  
• 
  ДП 042-042-1.01-2013 Құжат «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы мен мазмұны»
  

«Апаттық құтқару ісі» пәні табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою үшін құрылған апаттық құтқару қызметі мен құрамаларының ұйымдастырылуы мен қызметі кезінде қоғамдық қатынастарды, мемлекеттік төтенше жағдай қызметінің ұйымдастырушылық негіздерін, олардың ТЖ салдарын жоюдағы мүмкіндіктерін, төтенше жағдай уақытында апаттық-құтқару отрядтарын құру, оларды дайындау, жұмысқа пайдалану ретін және олардың жұмыстарын басқаруды қарастырады. ТЖ зардабын жоюда құтқарушылардың негізгі міндеті – зардап шегушілерді жедел іздеу және оларға дер кезінде көмек көрсету.

ТЖ «Апаттық құтқару ісін» сәтті өткізудің ең маңызды элементі басқару – ІҚЖ ұйымдастыру, үйлестіру, жетекшілік ету мен өткізу бойынша іс – шаралардың жиынтығы болып табылады.

3.2 Пәнді оқытудың мақсаты:

Пәнді оқытудағы мақсат төтенше жағдайлардан сақтандыру, оның салдарын жоюға бағытталған шаралардың ұйымдастырылуын, жоспарлануын және орындалуын жан - жақты оқыту.

• 
  Төтенше жағдайлардың алдын-алу, жұмыс жүргізуді ұйымдастыратын мемлекеттік жүйені;
  
• 
  Азаматтық қорғанысқа байланысты шаралардың орындалатын түрлерін;
  
• 
  Төтенше жағдайлардан халықты қорғаудың тиімділігін арттыру мен негізгі жқмыс бағыттарын жақсарту жолдарын;
  
• 
  ТЖ сақтандыру, жұмыс жүргізудің мемлекеттік жүйесінің даму перспективасы туралы;
  
• 
  ТЖ қорғанудың озық тәжірбиелері туралы оқыту.
  

• 
  барынша қысқа уақытта, минималды шығынмен және залалмен, ІҚЖ толық жиынтығын жедел жүргізу бойынша күштер мен құралдардың тиімді қызметіне жағдай жасай білу керек;
  
• 
  өз шеберлігін, әдістермен тәсілдердің бәрін көрсете білу керек;
  
• 
  табиғи сипаттағы апаттар мен катастрофалардан сақтандыру немесе салдарын жоюға бағытталған шараларды атқарудың ұйымдастырушылық негіздерін меңгеру керек;
  
• 
  төтенше жағдай уақытында апаттық құтқару отрядтарын құру, апаттар, табиғи апаттар кезінде халықты қорғау үшін шұғыл шараларды ұйымдастырып оны басқаруды істей білу керек;
  
• 
  ҚР аумағындағы құтқарушылар мен апаттық-құтқару құрылымдарын аттестатциялау туралы заңдылықтарды және олардың құрамдары мен міндеттері туралы түсінігі болу керек;
  
• 
  радиациалық немесе химиялық залал жағдайын есептей бағалау, ТЖ кезінде атқарылатын жұмыстарды жоспарлауды ұйымдастыру дағдылары болу керек;
  
• 
  ақпарат жинап, оны талдау және өндеу, нақты жағдайға баға беру, шешім қабылдау, жұмыстарды жоспарлау, жағдайдың үздіксіз мониторингі, болжамдарды өндеу және нұсқаларын дамыту;
  
• 
  шынайы жағдайды бағалау, жұмыс жоспарының көлемін, сипатын өзгерісін анықтау, ТЖ факторының қауіптілік деңгейлерін, қауіпті аймақтар шекарасын анықтау, күштер мен құралдарды есептеу;
  
• 
  міндет қою және оны орындаушыларға жеткізу, барлық ІҚЖ қатысушыларының арасындағы үйлесімділік пен әрекеттестікті қамтамасыз ету, жұмыстың нәтижесін талдау.
  

3.5.1 Табиғи сипаттағы құбылыстар;

3.5.2 Құтқару жұмыстарын ұйымдастыру және басқару.

3.6 Курстың постреквизиттері:

3.6.1 Апаттар медицинасы;

3.6.2 Құтқару жұмыстарының тактикасы және төтенше жағдай салдарын жою.
3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме

Кесте 1

Курс	Семестр	Кредит	Дәріс	Тәж.саб	ОСӨЖ	СӨЖ	Жиыны	Қорытынды тексеріс түрі
1	2	3	4	5	7	8	9	10
4	7	3	30	15	45	45	135	емтихан

4. 
   ОҚУ ПӘНІНІҢ (МОДУЛЬДІҢ) МАЗМҰНЫ
   

4. 
   СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
   

1. 
   Апаттық-құтқару қызметтерінің міндеттері мен әрекеттері.
   
2. 
   Құтқарушының құқықтары мен міндеттері.
   
3. 
   Құтқару жұмыстарының аймағындағы ТЖ көлемдігін анықтау.
   
4. 
   Техногендік сипаттағы ТЖ кезінде жүргізілетін апаттық-құтқару жұмыстары.
   
5. 
   Құтқарушыға қойылатын квалификациялық талаптар.
   
6. 
   ТЖ салдарын жоюға байланысты шараларын жоспарлауды ұйымдастыру.
   
7. 
   Табиғи сипаттағы ТЖ кезінде жүргізілетін апаттық-құтқару жұмыстарының түрлері.
   
8. 
   Құтқару жұмысын жүргізуге қажетті күштер мен құралдардың жинағы.
   
9. 
   Құтқару жұмыстарын жүргізудегі күштер мен басқару органдарының байланыс, хабарлау, қорғау, барлау аспаптары құралдарымен жабдықталуы.
   
10. 
    Құтқарушының әлеуметтік кепілдіктері. Құтқарушылардың ТЖ әрекеттерін құқықтық реттеудің негіздері.
    
11. 
    Химиялық барлаудың негізгі мақсаттары мен міндеттері. Химиялық барлау мен бақылаудың аспаптары.
    
12. 
    Ғимараттар мен құрылыстардың бұзылу дәрежесі. Үйінділердің, көшелердің, өткелдердің сипаттары.
    
13. 
    Инженерлік барлаудың мақсаттары мен міндеттері.
    
14. 
    Зардап шеккендерді іздеу және құтқару.
    
15. 
    Өртке қарсы дайындықтың мақсаттары мен міндеттері.
    
16. 
    Құтқарушылардың заңдылық жауапкершілігі.
    
17. 
    Барлау. Құтқару жұмыстарының материалды, техникалық, көліктік және медициналық қамтамасыз етілуі.
    
18. 
    Радиациялық барлаудың мақсаттары мен міндеттері. Радиациялық барлауды жүргізу мен ұйымдастыру.
    
19. 
    Апаттық құтқару қызметтері мен құрылымдарын жинақтау.Апаттық құтқару қызметтері мен құрылымдарын құру.
    
20. 
    ТЖ жою кезіндегі апаттық-құтқару қызметтері мен құрылымдарын қатыстыру.
    
21. 
    Құтқарушының беделі. Құтқарушыға қойылатын талаптар.
    
22. 
    Апаттық-құтқару қызметтері мен құрылымдарының міндеттері.
    
23. 
    Құтқару және шұғыл жұмыстардың түрлері.
    
24. 
    Халыққа хабарландыру мен ақпарат берудің негізгі әдістері.
    
25. 
    Құтқару жұмыстары кезінде адамдарды іздестіру, оларға алғашқы медициналық көмек көрсету.
    
26. 
    Жерсілкінісі кезіндегі құтқару жұмыстарын жүргізу ерекшеліктері.
    
27. 
    Өндірістік апаттар кезіндегі құтқару жұмыстары.
    
28. 
    Апаттық құтқару қызметі мен құрамаларының ТЖ жоюға қатысуы.
    
29. 
    Халықты көшіру және қоныстандыру, шұғыл көшіруді жүргізу тәртібі.
    
30. 
    Табиғи сипаттағы төтенше жағдай кезіндегі адамдарды іздестіру және көшіру.
    

Кесте 3

Тақырып		Көрнекті құрал, сызба, слайдтар	Өздік жұмыс тақырыптар	Тексеріс түрі
Дәрістік сабақ	Тәжірибелік (семинарлық) сабақ
1	2	3	4	5
Кіріспе. Қ.Р.-«Апаттық құтқару қызметі және құтқарушылардың статусы» заңы	Пән мақсаты, міндеті. Апаттық-құтқару қызметтері, олардың міндеттері мен атқаратын істері.	Плакат, слайдтар, дискілер	Апаттық-құтқару қызметтерінің міндеттері мен әрекеттері. Құтқарушының құқықтары мен міндеттері.	Ауызша сұрау
ҚР апаттық-құтқару қызметтері, олардың міндеттері мен атқаратын істері. Апаттық-құтқару қызметіне байланысты негізгі түсініктер.	Қ.Р.-«Апаттық құтқару қызметі және құтқарушылар дың статусы» заңы	Плакат, слайдтар, дискілер	Құтқару жұмыстарының аймағындағы ТЖ көлемдігін анықтау. Техногендік сипаттағы ТЖ кезінде жүргізілетін апаттық-құтқару жұмыстары.	Ауызша сұрау
Құтқарушылардың кәсіби дайындығы деңгейіне қойылатын талаптар	Апаттық-құтқару қызметіне байланысты негізгі түсініктер.	Плакат, слайдтар, дискілер	Құтқарушыға қойылатын квалификация. талаптар. ТЖ салдарын жоюға байланысты шараларын жоспарлауды ұйымдастыру.	Ауызша сұрау
Апаттық құтқару қызметін, апаттық құтқару құрылымда рын және құтқарушы ларды аттестациялау дың негізгі ережелері, құқықтары мен міндеттері.	Қ.Р.-«Апаттық құтқару қызметі және құтқарушы лардың статусы» заңы. № 1,2,3,4,11 бабтар.	Плакат, слайдтар, дискілер	Табиғи сипаттағы ТЖ кезінде жүргізілетін апаттық-құтқару жұмыстарының түрлері.Құтқару жұмысын жүргізуге қажетті күштер мен құралдар дың жинағы.	Ауызша сұрау
Апаттық құтқару қызметін, апаттық құтқару құрылымдарын және құтқарушыларды аттестациялауды жүргізу бойынша квалификациялық талаптар мен әдістемелік ұсыныстар.	Құтқарушылардың статус жүйесі. «Құтқарушы» біліктілігін беру реті. Құтқарушыға қойылатын талаптар. Олады аттестациялау реті, құқықтары мен міндеттері.	Плакат, слайдтар, дискілер	Құтқару жұмыстарын жүргізудегі күштер мен басқару органдарының байланыс, хабарлау, қорғау, барлау аспаптары құралдарымен жабдықталуы. Құтқарушының әлеуметтік кепілдіктері. Құтқарушылар дың ТЖ әрекеттерін құқықтық реттеудің негіздері.	Ауызша сұрау
Құтқарушылар және олардың статусы. Құқықтары мен міндеттері.	ТЖ құтқарушы лардың іс-әрекеттерінің реттеудің заңдылық негізі. Қ.Р.-«Апаттық құтқару қызметі және құтқарушы лардың статусы» заңы. №12,21,22, 23,24,25 бабтар	Плакат, слайдтар, дискілер	Химиялық барлаудың негізгі мақсат тары мен міндеттері. Химиялық барлау мен бақылаудың аспаптары.	Ауызша сұрау
Азаматтық қорғаныс құрылымдарын, басқару құрамын дайындаудың жүйесі және төтенше жағдай кезіндегі іс әрекеттер бойынша халықты үйрету.	Апаттық-құтқару істерінің негізгі түрлері. Жоспарды жасау реті. Жоспарлар жасауға қойылатын талаптар және мәліметтер.	Плакат, слайдтар, дискілер	Инженерлік барлаудың мақсаттары мен міндеттері. Ғимараттар мен құрылыстардың бұзылу дәрежесі. Үйінділердің, көшелердің, өткелдердің сипаттары	Ауызша сұрау
Іздеу құтқару жұмыстарын жүргізу кезіндегі еңбек қорғау. Еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету құралдары	Қ.Р.-«Апаттық құтқару қызметі және құтқарушы лардың статусы» заңы. № 5,6 бабтар	Плакат, слайдтар, дискілер	Зардап шеккендерді іздеу және құтқару. Өртке қарсы дайындықтың мақсаттары мен міндеттері.	Ауызша сұрау
Қорғаныс және іздеп табу құралдары – топтасуы. класстары. құрал – жабдықтары	Бейбіт кезіндегі ТЖ сақтандыру және оның салдарын жою үшін ТЖМ күштерінің әрекеттер жоспары.	Плакат, слайдтар, дискілер	Құтқарушылардың заңдылық жауапкершілігі. Барлау. Құтқару жұмыстарының материалды, техникалық, көліктік және медициналық қамтамасыз етілуі.	Ауызша сұрау
Құтқару жұмыстарын жүргізудегі күштер мен басқару органдарының байланыс, хабарлау, қорғау, барлау аспаптары құралдары мен жабдықталуы.	Мемлекеттік ТЖ қызметінің жоспарлы істері, мазмұны.Жоспардың мақсаты, оған қойылатын талаптар, қажетті мәлімет.	Плакат, слайдтар, дискілер	Радиациялық барлаудың мақсаттары мен міндеттері. Радиациялық барлауды жүргізу мен ұйымдастыру.	Ауызша сұрау
Құтқарушылардың ұжымдық және жеке қорғаныс құралдары	Апаттық-құтқару жұмыстарына күшпен жабдықтарды пайдалану реті.	Плакат, слайдтар, дискілер	Апаттық құтқару қызметтері мен құрылымдарын жинақтау. ТЖ жою кезіндегі апаттық-құтқару қызметтері мен құрылымдарын қатыстыру.	Ауызша сұрау
Құтқарушыларды дайындаудың оқу бағдарламасы. Іздестіру – құтқару қызметі, құтқарушыларының кәсіптік деңгейін арттыру.	Қ.Р.-«Апаттық құтқару қызметі және құтқарушылар дың статусы» заңы. № 16 баб	Плакат, слайдтар, дискілер	Құтқарушының беделі. Құтқарушыға қойылатын талаптар. Апаттық-құтқару қызмет тері мен құрылымдары ның міндеттері.	Ауызша сұрау
Құтқарушыларды тәжірибелік оқытудың полигондық – жаттығу кешені	Құтқару жұмыстарын жүргізу үшін күштер мен жабдықты жұмылдыру. Оның кезегі, кезеңдері, пайдалану реті.	Плакат, слайдтар, дискілер	Құтқару және шұғыл жұмыстардың түрлері. Халыққа хабарландыру мен ақпарат берудің негізгі әдістері.	Ауызша сұрау
Құтқарушыларды жалпы жұмыс қабілеті мен арнайы физикалық қабілеттерін дамыту	Табиғи сипаттағы ТЖ кезінде жүргізілетін апаттық-құтқару жұмыстары.	Плакат, слайдтар, дискілер	Құтқару жұмыстары кезінде адамдарды іздестіру, оларға алғашқы медициналық көмек көрсету. Жерсілкінісі кезіндегі құтқару жұмыстарын жүргізу ерекшеліктері.	Ауызша сұрау
Құтқарушылардың теориялық білімін және арнайы дайындықтарын бағалаудың белгілері.	Техногендік сипаттағы ТЖ кезінде жүргізілетін апаттық-құтқару жұмыстары.	Плакат, слайдтар, дискілер	Халықты көшіру және қоныстандыру, шұғыл көшіруді жүргізу тәртібі. Табиғи сипаттағы төтенше жағдай кезіндегі адамдарды іздестіру және көшіру	Ауызша сұрау

7 ОҚУ – ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ

Кесте 4

Оқулықтардың, оқу әдістемелік құралдардың атаулары	Дана (саны)	Студенттердің саны	Қамтамасыз етілуі %
1	2	3	4
Михно Е.П «Ликвидации последствий аварий и стихийных бедствий» 1999ж	5	9	50
Справочник спасателя: Общие сведения о ЧС. Права и обязанности спасателей. 1995 ж	10	9	100
Справочник спасателя: Спасательные работы при ликвидации последствий новаднений, затоплений и цунами. 1995ж	10	9	100
Справочник спасателя: спасательные работы при ликвидации последствий землетрясений, взрывов, бурь, тайфунов.1995ж	10	9	100
Справочник спасателя: спасательные работы при ликвидации последствий радиоактивных загрязнении 1995ж	10	9	100
Справочник спасателя: спасательные работы при ликвидации последствий хим-го загрязнения 1995 ж	10	9	100
ҚР «Апаттық құтқару қызметі және құтқарушылардың мәртебесі» заңы.	10	9	100
Құтқарушы. Оқу құралы Абдрахманов С.К. - Алматы, АҚ және ТЖ Республикалық курстары, 2009 - 247 б.	10	9	10

8 ӘДЕБИЕТТЕР
8.1 Негізгі әдебиеттер

8.1.1 Михно Е.П «Ликвидации последствий аварий и стихийных бедствий»

8.1.2. Справочник спасателя: Общие сведения о ЧС. Права и обязанности спасателей. 1995

8.1.3 Справочник спасателя: Спасательные работы при ликвидации последствий новаднений, затоплений и цунами. 1995ж

8.1.4 Справочник спасателя: Спасательные работы при ликвидации последствий новаднений, затоплений и цунами. 1995ж

8.1.5. Справочник спасателя: спасательные работы при ликвидации последствий землетрясений, взрывов, бурь, тайфунов.19950ж

8.1.6. Справочник спасателя: спасательные работы при ликвидации последствий радиоактивных загрязнении 1995

8.1.7. Справочник спасателя: спасательные работы при ликвидации последствий хим-го загрязнения 1995 ж

8.1.8. ҚР « Апаттық құтқару қызметі және құтқарушылардың мәртебесі» заңы

8.1.9. Құтқарушы. Оқу құралы. Абдрахманов С.К. - Алматы, АҚ және ТЖ Республикалық курстары, 2009 - 247 б.

8.2.1. Цивилев М.П., Никрофанов А.А. Инженерно- спасательные работы. 1990 ж