Программа Форма ф со пгу 18. 2/06

Рабочая программа Форма

Ф СО ПГУ 7.18.2/06

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

«Қазақ тілінің семантикасы» пәні бойынша 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығының студенттеріне арналған

Павлодар

Лист утверждения Форма

к рабочей программе Ф СО ПГУ 7.18.1/08

дисциплины, разработанной

на основании каталога

элективных дисциплин

по специальности

БЕКІТІЛДІ

________________ Н.Э. Пфейфер

«___»_____________2007ж.
Құрастырушы: доцент Қ.Д.Түсіпова __________

Қазақ филологиясы кафедрасы

«Қазақ тілінің семантикасы» пәні бойынша

ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

Жұмыс бағдарламасы 050117-«Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығының студенттеріне арналған

Жұмыс бағдарламасы 050117-«Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығының оқу жұмыс жоспары және элективті пәндер каталогы негізінде дайындалды және С.Торайғыров атындағы ПМУ Ғылыми кеңесінің мәжілісінде бекітілді. «___»_________________2007ж.

№_____хаттама.

№_____хаттама.

Кафедра меңгерушісі_______________________Қ.П.Жүсіп

Филология, журналистика және өнер факультетінің әдістемелік кеңесінде мақұлданды.

«_____»______________2007 ж. №____хаттама.

ӘК төрайымы____________________ М.В. Семенова

КЕЛІСІЛДІ

Факультет деканы __________Ж.Т.Сарбалаев. «____»_____________2007 ж.

«Қазақ тілінің семантикасы» пәнін жеке пән ретінде оқыту арқылы семантика ілімінің негізгі ғылыми-теориялық жүйесін, тілдік бірліктердің мағыналық жүйесінің құрылымын, өзіндік ерекшеліктерін терең таныстыру мақсат етілді.

Сөздің мағынасы толық айқындалып, тыңдаушыға түсінікті болу үшін, ең маңызды жайт – сөз мәнін дұрыс айтылуы, толық ұғынылуы болса керек. Сөз таңбаның екі жағы бар екені аян: оның дыбыстық көрінісі және мағыналық сипаты. Бұл екеуін бір-бірінен бөліп қарауға болмайды. Дей тұрғанмен, қазақ тіл білімінде сөздің формальдық сипаты тереңдей зерттелгенімен, мағыналық сипатына назар аударылмағаны мәлім, сондықтан да қазақ тілінің семантикасының негізгі теориялық ұғымдарын меңгерту, сөздің мағыналық құрылымын «формадан мазмұнға принципі» негізінде оқыту.

• 
  семантиканың негізгі теориялық ұғымдарын меңгерту;
  
• 
  лексикалық мағына, грамматикалық мағына, сөзжасамдық мағынаның бір-бірінен айырмашылығы мен ұқсастығын аңғару;
  
• 
  сөздің терең мағыналық құрылымын анықтай білу;
  
• 
  семантикалық ұшбұрыш теориясын меңгерту;
  
• 
  Сөз мағынасының макрожүйесін құрайтын бөлшектері мен микрожүйесін құрайтын мағыналық бөлшектерді анықтау;
  
• 
  Сөз семантикасының жүйелілігін көрсету;
  
• 
  парадигматикалық және синтагматикалық қатынасты талдай білу;
  
• 
  семантикалық өріс теориясын меңгеру;
  
• 
  сөз мағынасының когнитивтік негізін саралай білу.
  

Семантика мәселелерінің теориялық ұғымдарын, лексикалық мағына, грамматикалық мағына, сөзжасамдық мағынаның бір-бірінен айырмашылығы мен ұқсастығын, сөз семантикасындағы макромағыналарды, денотаттық мағынаның, сигнификаттық мағынаның, реляциялық мағына, сезімдік мағына ерекшеліктерін, сөз семантикасындағы микрожүйесін, архисема, өзек сема, ортақ сема, арнайы сема, жіктелген сема ерекшелігі мен айырмашылығын білуі керек.

Студенттер бұл курсты оқу барысында жинаған білімдерін алдағы кәсіби қызметінде, ғылыми-зерттеу жұмысында пайдаланады.

- Когнитивті психология.

- Мәдениеттану.

- Философия.

- Логика.

Тематический план Форма

Ф СО ПГУ 7.18.1/13

¦сынылатын єдебиет: [4], 1-10 бет, [7], 1-15 беттер, [8] 1-12 беттер.

2. Мағына түрлері: лексикалық мағына, граммтикалық мағына, сөзжасамдық мағына. Лексикалық мағынаның құрылымы. Семантика теориясы туралы (Н.Я.Марр, Г.В.Колшанский, С.Д.Кацнесьсон, Л.А.Новиков, А. И. Смирницкий).

¦сынылатын єдебиет: [1], 3-20 беттер; [5], 15-35 беттер.

3. Семантикалық ұшбұрыш туралы теориялар. Қазақ ғалымдары - семантика теориясы туралы (М.Оразов, Е.З.Қажыбеков).

¦сынылатын єдебиет: [4], 23-37 беттер; [7], 39- 47 беттер.

4. Тілдегі таңба теориясы туралы

¦сынылатын єдебиет: [4], 55-70 бет. [13], 32-45 бет.

5. Макрожүйедегі мағыналық құрылым. Ақиқат дүниедегі заттар мен құбылыстардың сөз мағынасын түзудегі маңызы.

¦сынылатын єдебиет: [7], 53-77 бет, [9], 102-111беттер.

6. Деноттатық (заттық) мағына. Сигнификаттық мағына. Коннатациялық мағына.

¦сынылатын єдебиет: [3], 10-35 бет, [6], 23-42 беттер

7. Микрожүйедегі мағыналық құрылым. Мағыналардың қалыптасу жүйесі мен олардың сақталу заңдылығы.

¦сынылатын єдебиет: [4], 122-131бет, [7], 108-124 беттер.

8. Сөз мағынасындағы уәжділік. Уәжділік түрлері.

¦сынылатын єдебиет: [2], 12-20 бет, [8], 39-60 бет, [13], 19-21 бет,

9. Сөз мағынасының қалыптасуындағы парадигмалық мағына мен синтагмалық мағынаның қызметі.

¦сынылатын єдебиет: [7], 130-141бет, [10], 18-30 беттер, [11] 21-27 бет

10. Жүйе мен құрылым ерекшелігі, байланысы, айырмашылығы. Ф.де Соссюр тілдік жүйе туралы.

¦сынылатын єдебиет: [7], 145-153 бет, [12] 27-36, бет, [14] 33-42 беттер.

учебного плана Ф СО ПГУ 7.18.1/10

специальности(ей)

050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандыќтарыныњ оќу ж±мыс жоспарынан кµшірме

Пәннің атауы Қазақ тілінің семантикасы

Оқу түрі

Бақылау формасы

Студент жұмысының көлемі

Сағаттың курс және семестр бойынша бөлінуі

Емт.

сынақ

К.ж

К.жұм.

ЕГЖ

бақ.жұм

Барлығы

Дәріс

Тәжірибе

ОС¤Ж

СӨЖ

Дәріс

Тәжірибе

ОС¤Ж

СӨЖ

жалпы

Аудитор.

СӨЖ

Күндізгі ЖОБ негізін Де

8

45

20

25

8-семестр

12

8

25

«Қазақ тілінің семантикасы» пәнінен әдебиеттермен қамту картасы

1. 
   Исаев С. Қазіргі қазақ тіліндегі грамматикалық ұғымдар. –А.,1992.
   
2. 
   Қасым Б. Қазақ тілдегі күрделі сөздер: уәждеме және аталым. –А., 2001.
   
3. 
   Қасым Б. Күрделі зат атауларының мағыналық құрылымы және сөзжасамдық үлгілері. –А., 2000.
   
4. 
   Қасым Б. Сөзжасам: семантика, уәждеме. –А., 2003.
   
5. 
   Қалиева Б., Жылқыбава А. Сөз мағыналарының негіздері. –А., 2002.
   
6. 
   Қазақ тілінің грамматикасы. –Астана. 2002.
   
7. 
   Оразов М.О. Қазақ тілінің семантикасы. –А., 1991.
   
8. 
   Оралбай Н. Қазақ тілінің сөзжасамы. –А., 2002.
   
9. 
   Салқынбай А. Тарихи сөзжасам. Семантикалық аспект. –А., 1999.
   

11. Барлыбаев Р. Қазақ тілінде сөз мағынасының кеңеюі мен тарылуы. –А., 1968.

12. Кеңесбаев І, Мүсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. Лексика. –А., 1962.

13. Тіл білімінің негіздері. –А., 1978.

14. Новиков Л. Семантика русского язка. –М., 1982

Методические указания Форма

Ф СО ПГУ 7.18.2/05

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

«Қазіргі қазақ тілі семантикасы» пәні бойынша 050117-« Қазақ филологиясы» мамандықтарына тәжірибешілік жұмыстарға арналған

Павлодар 2007

Лист утверждения к Форма

методическим указаниям Ф СО ПГУ 7.18.1/05

БЕКІТЕМІН

«___»_____________2007 ж

Құрастырушы: доцент Қ.Д.Түсіпова

Қазақ филологиясы кафедрасы

Тәжірибе жұмыстарға арналған

«Қазіргі қазақ тілі семантикасы» пәні бойынша 050117-«Қазақ

филологиясы» мамандығының студенттері үшін

Қазақ филологиясы кафедрасының «___»___2007ж. мәжілісінде ұсынылды.

Хаттама №__

Кафедра меңгерушісі_______________________Қ.П.Жүсіп

Филология, журналистика және өнер факультетінің «_____»_____2007 ж. әдістемелік кеңесінде мақұлданды. Хаттама №___

ӘК төрайымы____________________ М.В. Семенова

«Қазақ тілінің семантикасы» пәнін жеке пән ретінде оқыту арқылы семантика ілімінің негізгі ғылыми-теориялық жүйесін, тілдік бірліктердің мағыналық жүйесінің құрылымын, өзіндік ерекшеліктерін терең таныстыру мақсат етілді.

Сөздің мағынасы толық айқындалып, тыңдаушыға түсінікті болу үшін, ең маңызды жайт – сөз мәнін дұрыс айтылуы, толық ұғынылуы болса керек. Сөз таңбаның екі жағы бар екені аян: оның дыбыстық көрінісі және мағыналық сипаты. Бұл екеуін бір-бірінен бөліп қарауға болмайды. Дей тұрғанмен, қазақ тіл білімінде сөздің формальдық сипаты тереңдей зерттелгенімен, мағыналық сипатына назар аударылмағаны мәлім, сондықтан да қазақ тілінің семантикасының негізгі теориялық ұғымдарын меңгерту, сөздің мағыналық құрылымын «формадан мазмұнға принципі» негізінде оқыту.

• 
  семантиканың негізгі теориялық ұғымдарын меңгерту;
  
• 
  лексикалық мағына, грамматикалық мағына, сөзжасамдық мағынаның бір-бірінен айырмашылығы мен ұқсастығын аңғару;
  
• 
  сөздің терең мағыналық құрылымын анықтай білу;
  
• 
  семантикалық ұшбұрыш теориясын меңгерту;
  
• 
  Сөз мағынасының макрожүйесін құрайтын бөлшектері мен микрожүйесін құрайтын мағыналық бөлшектерді анықтау;
  
• 
  Сөз семантикасының жүйелілігін көрсету;
  
• 
  парадигматикалық және синтагматикалық қатынасты талдай білу;
  
• 
  семантикалық өріс теориясын меңгеру;
  
• 
  сөз мағынасының когнитивтік негізін саралай білу.
  

Семантика мәселелерінің теориялық ұғымдарын, лексикалық мағына, грамматикалық мағына, сөзжасамдық мағынаның бір-бірінен айырмашылығы мен ұқсастығын, сөз семантикасындағы макромағыналарды, денотаттық мағынаның, сигнификаттық мағынаның, реляциялық мағына, сезімдік мағына ерекшеліктерін, сөз семантикасындағы микрожүйесін, архисема, өзек сема, ортақ сема, арнайы сема, жіктелген сема ерекшелігі мен айырмашылығын білуі керек.

Студенттер бұл курсты оқу барысында жинаған білімдерін алдағы кәсіби қызметінде, ғылыми-зерттеу жұмысында пайдаланады.

- Когнитивті психология.

- Мәдениеттану.

- Философия.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

10. 
    Исаев С. Қазіргі қазақ тіліндегі грамматикалық ұғымдар. –А.,1992.
    
11. 
    Қасым Б. Қазақ тілдегі күрделі сөздер: уәждеме және аталым. –А., 2001.
    
12. 
    Қасым Б. Күрделі зат атауларының мағыналық құрылымы және сөзжасамдық үлгілері. –А., 2000.
    
13. 
    Қасым Б. Сөзжасам: семантика, уәждеме. –А., 2003.
    
14. 
    Қалиева Б., Жылқыбава А. Сөз мағыналарының негіздері. –А., 2002.
    
15. 
    Қазақ тілінің грамматикасы. –Астана. 2002.
    
16. 
    Оразов М.О. Қазақ тілінің семантикасы. –А., 1991.
    
17. 
    Оралбай Н. Қазақ тілінің сөзжасамы. –А., 2002.
    
18. 
    Салқынбай А. Тарихи сөзжасам. Семантикалық аспект. –А., 1999.
    

11. Барлыбаев Р. Қазақ тілінде сөз мағынасының кеңеюі мен тарылуы. –А., 1968.

12. Кеңесбаев І, Мүсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. Лексика. –А., 1962.

13. Тіл білімінің негіздері. –А., 1978.