20. Дәрілік заттар өндірісінде пайдаланылатын қосалқы заттар. Жіктелуі. Талаптар Қосалқы заттар-дәрілік препараттарды өндіру, дайындау процесі кезінде оларға қажетті
физика-химиялық қасиеттер беру үшін пайдаланылатын Бейорганикалық немесе органикалық
текті заттар.Барлық қосалқы заттар жіктеледі: шығу тегі, химиялық құрылымы және дәрілік
формалардың физика-химиялық сипаттамалары мен фармакокинетикасына әсеріне байланысты.
Көмекші заттардың жіктелуі: Шығу тегі бойынша: 1)
Табиғи.Органикалық (көмірсулар-крахмал, Сағыз, алгинаттар; ақуыздар - желатин,
коллаген; майлар - өсімдік майлары, шошқа майы); 2) Бейорганикалық (бентониттер, тальк, аэросил); 3) Синтетикалық және жартылай синтетикалық (модификацияланған крахмал, полиакрилаттар,
ПВП, ПЭГ). Химиялық құрылымы бойынша: 1) Мономерлер;
2) Полимерлер.
Қосалқы заттар барлық дерлік дәрілік формалардың технологиясында қолданылады: * жақпа, суппозиторийлер, таблеткалар және т. б. үшін негіз ретінде.;
* тұрақтандырғыштар ретінде;
* ұзартқыш компоненттер ретінде;
* дәмді түзететін заттар ретінде;
Жаңа қосалқы заттарды енгізу жаңа дәрілік нысандарды жасауға мүмкіндік берді: * ұзақ әсер ететін көп қабатты таблеткалар;* спансулалар;
* микрокапсулалар;* көзге арналған дәрілік пленкалар;* балаларға арналған дәрілік нысандар
және т. б.
Қосымша заттар дәрілік формалардың физика-химиялық сипаттамалары мен фармакокинетикасына әсеріне қарай мынадай топтарға бөлуге болады: * қалыптастырушы ,* тұрақтандырғыш (тұрақтандырғыш),* ұзартқыштар (ұзартқыштар),*
солюбилизаторлар (солюбилизаторлар),коррекциялаушы (корригенты).
Қосымша заттарға қойылатын талаптар анықталды: 1) Химиялық индифферентті болуы тиіс, яғни дәрілік заттармен, буып-түю және тығындау
құралдарымен, сондай-ақ дәрілік препараттарды дайындау процесінде және оларды сақтау
кезінде технологиялық жабдық материалдарымен химиялық немесе физикалық-химиялық
үйлесімді болуы тиіс;
2) дәрілік препараттың медициналық мақсатына сәйкес келуі, яғни оның фармакокинетикасын
ескере отырып, дәрілік заттың тиісті фармакологиялық әсерінің байқалуын қамтамасыз етуі
тиіс;
3) биологиялық зиянсыз және организм тіндеріне био үйлесімсіз болуы, аллергиялайтын және
уытты әсер етпеуі тиіс;
4) дәрілік түрге қажетті қасиеттерді беру: құрылымдық-механикалық, физикалық-химиялық,
сондықтан биожетімділікті қамтамасыз ету;қосымша заттар дәрілік препараттардың
органолептикалық қасиеттеріне: дәміне, иісіне, түсіне және т. б. теріс әсер етпеуі тиіс.;
5) шекті рұқсат етілген микробтық контаминация талаптары бойынша дайындалатын
препараттың микробиологиялық тазалық дәрежесіне сәйкес келуі тиіс;
6) қосымша заттар кейде дәрілік препараттардың микробтық ластануының негізгі көзі болып
табылатындықтан, стерилизациядан өту мүмкіндігі болуы тиіс;
7) Қол жетімді және салыстырмалы түрде арзан болуы.