Құрастырған: ЕршоваЛ. А

Құрастырған: ЕршоваЛ.А.

Мерхадинова М.Ш.

Нәсіпова Д.А. Редактор: Әлмағамбетова Д.Р.

Ғылыми кітапханада ¥лы Жеңістің 65 жылдығына арналған «Бүл күндердің даңқы өшпейді...» тақырыптық библиографиялық әдебиеттер көрсеткіші дайындалды.

Библиографиялық көрсеткіштің мақсаты -Ұлы Отан соғысы жылдары, тылда жігерлі еңбек еткен және майданда соғысқан қазақстандықтардың ерлігі туралы әңгімелейтін, кітапхана қорында бар басылым туралы оқырмандарға ақпарат беру.

Библиографиялық көрсеткіш екі бөлімнен тұрады: «Отан үшін шайқаста», «Майдан мен тылдың бірлігі». Бөлім ішінде кітаптар туралы мәліметтер қазақ тілінде, одан кейін орыс тілінде авторлары мен атаулары әліпбилік ретпен орналасқан. Мерзімді басылымдардан алынған мақалалар хронологиялық ретпен кітаптардан соң орын алады. Әр жыл шамасында-мақалалар сипаттамасының авторлары мен атаулары әліпбилік ретпен басында қазақ тілінде, одан кейін орыс тілінде берілген.

Көрсеткіште, кітаптар, 1945-2010 жж. аралығындағы басылымдарды, соңғы 10 жыл ішіндегі мерзімді басылымдардағы мақалаларды камтиды.

Материалдарды іріктеу 2010 жылдың 20 сэуірінде аяқталды.

Тематический указатель литературы «Помнит мир спасенный» подготовлен научной библиотекой к 65-летию Победы в Великой Отечественной войне.

Цель библиографического указателя - представить читателям информацию об изданиях, имеющихся в фонде библиотеки и рассказывающих о мужестве казахстанцев, сражавшихся на фронтах и самоотверженно трудившихся в тылу в годы Великой Отечественной войны.

Библиографический указатель состоит из двух разделов: «В боях за Родину», «Единство фронта и тыла». Внутри разделов в начале приведены сведения о книгах на казахском языке, затем - на русском языке в алфавите авторов и названий. Статьи из периодических изданий представлены после книг и расположены в хронологическом порядке. В пределах каждого года -в начале идут описания статей на казахском языке, затем на русском языке в алфавите авторов и названий.

Книги, включенные в указатель, изданы в период с 1945 по 2010 годы издания. Статьи из периодических изданий представлены за последние 10 лет.

Отбор материала закончен 20 апреля 2010 г.

Бейбітсүйгіш халқымыз қашан да «соғыс» атты сұм атауды барынша жек көріп, оған лағнет айтқан. Өткен ғасырдың сонау 1941 жылғы 22 маусымында неміс-фашистерінің бейбіт жатқан елімізге опасыздыкпен басып кіруі бүкіл еліміздің, халкымыздың жүрегіне жазылмас жара салды.

Ұлы Отан соғысы жылдарында ел басына төнген каһарлы қатер миллиондаған кеңес адамдарын басқыншыларға қарсы күреске жұмылдырды. Қазақстан өзінің барлық мүмкіндіктерін - адамдар, өндірістік қуаттар, табиғат байлығы мен рухани қорын майдан талабына бағындырды.

Майданға Қазақстанның әрбір төртінші азаматы аттанды. Партия ұйымдарының үштен екіден астамы майдан даласында жауға қарсы ерлікпен шайқасты.

Соғыстың алғашқы күнінен бастап Қазақстан жалпы майданның ең куатты тірегіне айналды. Бүл, әсіресе, жау қолында қалған, өндірістік қуаты көшірілген қалалардың, Кеңестер Одағының өнеркәсібі мен ауыл шаруашылығының жалпы одақтық экономикаға қосар үлесін толыктыру үшін қажет болды. Сөйтіп, қарбалас кезеңнің өзінде бүрыннан бізге бейтаныс өндірістерді игеріп, экономиканың жаңа салаларын жолға қою сияқты соны міндеттер қойылды.

Қазақстандықтар бұл іске өте белсене кірісті, әсіресе, Қарағанды шахтерлерінің еңбегі ерекше. Донбастан ауып келген жұмысшылармен бірге соғыстың 4 жылының ішінде Қарағанды 34 миллион тонна көмір өндірді. Мұның өзі осы кен орны ашылғаннан бергі 86 жылдың ішінде шығарылған көмірдің мөлшерінен әлдеқайда асып түсті. Сол еңбек ерлерінің арасында «Қарағанды көмір» комбинатының бастығы Г. Г. Спицин, көмір комбайнының инженер-конструкторы С. С. Макаров, шахта директоры Т. Күзембаев жэне А. Г. Стаханов, шахтерлар Ж. Мүқанов, Б. Нүрмағамбетов, И. Нуров жэне тағы да көптеген кеншілер болды. Орал-Ембі мұнай өндіретін ауданында сұйық отын өндіру 39 пайызға көтерілді. Соғыс жылдары Қазақстан одақ көлемінде мыс (30 %) пен қорғасын (85 %) өндіруден жетекші орынға ие болды.

Бірақ соғыс пен халық тағдырын майдан даласындағы ұрыстар шешті. Асқан ерлігі және соғыс өнеріндегі ғаламат жанқиярлығы үшін Отанның ең жоғары мәртебесі - Кеңестер Одағының Батыры атағына 11 649 жауынгер, офицерлер мен генералдар ие болды. Олардың 497-сі - Қазақстанда туған немесе Қазақстанның әскери комиссариатынан майданға шақырылғандар. Герман басқыншылырына қарсы соғыста көрсеткен ерлігі үшін 1941 жылдың 22 шілдесінде Алтын жұлдыздың ең алғашқы иегері болған адам - 19-танк дивизиясының командирі генерал-майор К.А. Семенченко. Ал соңғысы 1942 жылы жоғары атаққа үсынылған Б. Момышүлы еді, бірақ ол атақ батырдың өзі қайтыс болғаннан кейін, 1990 жылдың 11 -желтоқсанында берілді.

Кеңестер Одағы Батыры атағын алған қазақстандықтардың ішінде Қарулы Күштердің барлық түрлерінің және әскери есеп мамандарының өкілдері, қатардағы жауынгерден бастап, корпус командиріне дейін болды.

Фашистік Германиямен соғыста 55 миллион боздақ құрбан болды. Әсіресе, Кеңестер Одағы халықтары орны толмас адам шығынын тартты. Біз

майдан даласында мыңдаған офицерлер мен жауынгерлерден айрылдық, уақытша басып алынған аумақтарда, концлагерлер мен каторгалық жұмыстарда 18 миллион бейбіт тұрғындар жау қолында қаза тапты. Біздің республикамыздың да адам шығыны зор болды. Бұл соғыста Қазақстан 602 939 адамнан айрылды. Әрбір екінші қазақстандық майдан даласынан қайтып оралмады.

Кеңес Одағы халқының фашистік Германияны жеңген аса зор құрбандығы осындай. Бірақ бұл жеңістің аса маңыздылығы - КСРО халыктарының тек өздерін қорғап қалғанында жэне болашақ дамуға ғаламат құрбандықпен жол салғанында ғана емес, жалпы адамзат баласын аман алып қалғандығында. Сондықтан да сұрапыл соғыста қайтпас қаһармандығымен, қайсарлығымен жеңіске жеткен ата-бабамыздың даңқы арта берсін демекпіз.

Война СССР с Германией с 1941-1945 гг. является неотъемлемой частью истории Казахстана. Несмотря на обновление государственного устройства, подвиг бойцов Великой Отечественной войны должен оставаться в благодарной памяти потомков. Это подвиг наших предков, наших отцов, дедов и уже прадедов. В той войне они сражались за правое дело, слава и доблесть должны жить в веках. Наши соотечественники тоже участвовали в защите Родины.

В годы войны Казахстан превратился в мощный военный лагерь, где формировались лучшие части и соединения Красной Армии. Достаточно вспомнить, что одна треть всех направленных казахстанцев на фронт вошли в состав прославленных дивизий и бригад. На территории республики были созданы и направлены на фронт 12 стрелковых дивизий, 4 национальные кавалерийские дивизии, 7 стрелковых бригад, в том числе 2 национальные стрелковые бригады. Кроме того, здесь формировалось около 50 полков и батальонов, различных видов войск.

В республике была проделана большая работа по переводу экономики на военные рельсы. Резко сократились расходы мирного назначения. Подавляющее болыненство предприятиий перешло на выпуск оборонной продукции. Казахстан принял и разместил на своей территории огромную массу людей, производственного потенциала и культурных ценностей, эвакуированных из прифронтовой полосы. Всего за 1941-1945 гг. было построено 460 заводов, фабрик, рудников, шахт и отдельных производств. За годы войны промышленное производство в Казахстане выросло на 37%. Эти результаты были достигнуты ценой напряженного труда, лишений и невзгод. Самоотверженно трудились труженики сельского хозяйства. Здесь основная тяжесть легла на плечи женщин и подростков. Казахстан стал надежным арсеналом страны.

Кажется, на вопрос « Что помогло нам выстоять и победить в этой тяжелой войне?» исследователи неоднократно давали ответ. Однако, демонтировав тоталитарную систему, общество по -новому ставит этот вопрос, иначе рассматривает незнакомые страницы собственной истории.

В последнее время под благовидным предлогом восстановления исторической правды на страницах различных газет и журналов нагромождаются публикации, искажающие истинный смысл и значение важнейших событий минувшей войны. Замалчиваются, принижаются и даже оглупляются личности и подвиги ее участников, народам навязывается миф о потерянных поколениях.

Сегодня в республике проживают 15 тысяч участников Великой Отечественной войны,65 тысяч тружеников тыла.

Уходят люди, имеющие великие заслуги перед историей, пронесшие через свою жизнь святую веру в свои идеалы, люди одновременно счастливой и трагической судьбы. Счастливой — потому, что они были душевно чистыми, целеустремленными, не теряли оптимизма и бодрости, веры в жизнь. Это поколение- поколение несгибаемых, одолевших фашизм и

4

небывалую хозяйственную разруху. Но они- и трагическое поколение , которому пришлось пережить крушение идеалов и символов былой жизни. Ряды ветеранов редеют. И чем дальше, тем быстротечнее становится этот процесс. Поэтому наш священный долг - помнить обо всех, кто не вернулся с войны. Еще важнее воздать по заслугам и бережно относится к живым.

ОТАН ҮШІН ШАЙҚАСТА В БОЯХ ЗА РОДИНУ

Кітап. Книги

1. Абдрахман X.

Тарихыңды таны: Отан тарихының очерктері / Хайруш Абдрахман. - Алматы : Дэнекер, 2002.-172 6.

2. Алексеенко Г.

Партизандар айқасқа аттанды : әскери естелік/ Г. Алексеенко. - Алматы : Жалын, 1995. - 1836.

3 Аманжолов Қ.

Жауынгерлік туы астында : Қызыл Армия Қазақстанда құрылған әскери бөлімдері мен құрамаларының ерлікпен өткен жолдары (1918-1945 жж.) / Аманжолов Қ. - Алматы : Қазақстан, 1991. - 176 6.

4. Аманжолов К. Р.

Ерліктің жарқын беттері: Ұлы Отан соғысында қазақстандық құрамалардың жеңіспен өткен жолдары.1941-1945 /Аманжолов К.Р. - Алматы : Қазақстан, 1987. - 96 б.

5. Аманжолов К. Р.

Шайқаста шындалған достық: научное издание /Аманжолов К.Р. - Алматы : Мектеп, 1985. -96 6. : сур.

6. Артықбаев Ж. О.

Шет өңірінің тарихы : научное издание / Артықбаев Ж.О., Жакин М.С. - Қарағанды : Қарағанды мемлекет ун-тінің басп., 1998. - 275 6.: ил.

7. 
   Арулар отты жылдарда / құраст.Оңғарсынова Ф. - Алматы : Қазақстан, 1975. - 272 б. :
   сур.
   
8. 
   Аупбаев Ж.
   

9 Әбішев Г.

Қазақстан жауынгерлерінің Ұлы Отан соғысы майдандарындағы ерлігі / Әбішев Г. - Ал­маты : Қазмембас, 1959. - 39 б.

ю. Әбуталиев Н.

Боран Нысанбаев : Очерк / Әбуталиев Н. -Алматы : Жазушы, 1971. - 24 б.. : сур. - (¥лы Отан соғысының батырлары)

11. Бауыржан батыр : Совет Одағының Батыры Б.Момышұлының 80 ж.мерекесіне арналады / қүраст.Мырзахметов М. - Алматы : Жалын, 1991. - 350 б. : сур.

12- Бекетаев К.

Мәңгілік дастан : научное издание / Бекетаев К. - Алматы : Қазақстан, 1990. -192 б. : сур. - (Отты жылдар)

13 Бектемісов Ә.

14. Бигельдинов Т.

Аспандағы айқастар / Бигельдинов Т. - Алматы : Жазушы, 1971. -127 б. : сур.

15. 
    Боздақтар: Солтүстік Қазақстан облысы = Книга памяти. Северо-Казахстанская
    область / бас. ред. Р. Н. Нұрғалиев. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы. -1995.
    1-шіт.-1995.-494 6: сур.
    
16. 
    Боздактар : Қарағанды облысы / ред. Р.Н. Нурғалиев. - Алматы : Қазақ энцикл. -
    1995
    

17. Далабаев Б.

Қазақстандықтар Сталинград шайкасында / Далабаев Б. - Алматы : Қазақстан, 1977. -140 6. : сур.

18 Дінішев, М.

Сталинградты қорғаған қазақтар : ғылыми басылым / Дінішев, М. - Алматы : Қазақстан, 1994. - 128 б. : сур.

19. Жалынды жастық шақ : Қазақстанның тұңғыш комсомолецтерінің естеліктері,1917 -1925 / кұраст.Била К.Д. - Алматы : Қазмембас, 1958. - 354 б. : сур.

20. Жантикин М.

Жауынгерлік даңқ шежіресінен / Жантикин М. - Алматы : Қазақстан, 1965. -175 б.

21- ЖумакановЖ.

Әлия Молдағулова / Жумаканов Ж. - Алматы : Жазушы, 1965. - 30 б. : сур. - (Совет халқының фашистік Германияны күйретіп ұлы жеңіске жеткеніне 20 жыл)

22- Жұмағалиев Б.

Қазақтар Ленинград майданында : научное издание / Бисен Жүмағалиев. - Астана : Елорда, 2005. -180 б. : сур.

23. Жылқышев С

Аэронавтар айқасы : Аэронавт-ұшқыштың естеліктерһОрысшадан аударылған / Жылқышев С - Алматы : Жалын, 1977. -171 б. : сур.

24- Ибрагимова Т.

Мәңгілік алау : Очерктер мен естеліктер / Ибрагимова Т. - Алматы : Қазақстан, 1983. - 91 б. : сур.

25. Имашев М.

Серікқазы Бекбосынов : Очерк / Имашев М. - Алматы : Жазушы, 1972. - 32 б. : сур. -(Ұлы Отан соғысының батырлары)

26. Ишмуратов Ж.

Ленинградты қорғауға қатысқан қазақстандықтар / Ишмуратов Ж. - Алматы : Қазмембас, 1954. - 486. : сур.

27. Іңірбайұлы Е.

Он сегізде от кешкендер : научное издание / Е. Іңірбайұлы. - Алматы : Үш Қиян, 2002.-178 6. : сур.

28. Кошекбаев Н.

Қарулас достарым / Кошекбаев Н. - Алматы : Қазақстан, 1971. - 91 б.

29. Көпішев Қ.

Қара бұлтты қақ жарған : Мемуар / Көпішев Қ. - Алматы : Қазақстан, 1995. - 2386.

30 Көркемсуретті Қазақстан тарихы : Ежелгі дәуірден біздің уақытымызға дейін : 4 томдық / құраст. О. Жанайдаров, қазақ тіл. аударған Т. Б. Рсаев , бас сур. Л. И. Тетенко. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы. - 2006. - І5ВМ 9965-893-02-0 3-ші т.: Қазақстан XIX ғасырдың екінші жартысынан XX ғасырдың бірінші жарты-

7

сына дейін . - 2007. - 319 б.: сур.

32. Қайсенов Қ.

Ағалар туралы аңыз : Естелік-әңгімелер / Қ. Қайсенов. - Алматы : Балауса, 1992. -140 6.

33. Қайсенов Қ.

Жау тылында / Қайсенов Қ. - Алматы : Жалын, 1977. -126 б.

34. Қайсенов Қ.

Естеліктер мен жазбалар: научное издание / Қайсенов Қ. - Алматы : Атамұра, 2002. - 3036. : сур.

35. Қалдыбаев М.

Ұмытылмас кездесулер: ғылыми басылым / Қалдыбаев М. - Алматы : Қазақстан, 1989. -175 6. :сур.

36. Қамбаров Қ.

Сейітқасымның жұлдызы: Деректі хиқаят / Қамбаров Қ. - Алматы : Қазақстан, 1996.-2316.

37. 
    Қарағандылық Совет Одағының батырлары : мектеп және оқу орындарының
    оқушыларына арналған. - Қарағанды, 1990. - 86 6.: сур.
    

37. 
    Қасымова Б.
    

39. Қашағанов Е.

Сыр сандықты ашып қара...: научное издание / Қашағанов Е., Есболатова М. - Ал­маты : Санат, 1998. - 2876.. : ил.

40. 
    Қаһарман Бауыржан Момышұлы : 1910-1982: фотоальбом. - Алматы : Өнер, 2008. -
    191 6.: фото. - (Халық перзенті)
    
41. 
    Қаһарман қыздар : Совет Одағының батыр атағын алған әйелдер туралы очерктер
    / құраст.Белановский А. - Алматы : Қазақстан, 1965. - 767 б.: сур.
    
42. 
    Қозыбаев М. К.
    

43. 
    Қызыл дәптер : Деректі әңгімелер.очерктер.естеліктер / құраст.Дәуренбеков Ж. -
    Алматы : Мектеп, 1989. -1746. : сур.
    
44. 
    Мәңгі есте. - Алматы : Қазақстан, 1976. -192 6.
    
45. 
    Мержанов М.
    

46. Мизамбеков Т.

Григорий Безродный : Очерк / Мизамбеков Т. - Алматы : Жазушы, 1973. - 23 6. -(Ұлы Отан соғысының батырлары)

47. Момышулы Б.Шығармалар жинағы : 2 томдық / Б. Момышұлы. - Алматы : Жазу­шы. -2001

Т.1 : Қанмен жазылған кітап.Ұшкан уя. - 4806. - (Мектеп кітапханасы)

8

48. Момышулы Б.

52. Оразбеков Н.

53. Осипов В.

54. Өшпес даңқ : Совет халқының Ұлы Отан соғысындағы улы жеңісінің 40-жылдығына арналған әңгімелер,очерктер мен естеліктер:1941-1945 жж. / құраст.Канахин Ө. - Алматы : Жазушы, 1985. - 360 б. : сурет.

56. Салғарин Қ.

57. Сәлем саған майданнан.Қазақстан! : Хаттар жинағы / ред.Қозыбаев М.К. - Алматы :

59. Сүлейменов М.

Генерал Нұрмағамбетов : научное издание /Жақып Темірақын. - Астана : Елорда, 2005. - 253 б. : сур. - (Жеңіс-60-Победа). - Библиогр.: б. 250-251

63. Толғанбаев А.

Қатал тағдыр тәлкегі: научное издание / Толғанбаев А. - Алматы : Ана тілі, 2001. -1346. с. - (Отырар кітапханасы)

64. Төреқүлов Н.

Бейсен Онтаев / Төреқұлов Н. - Алматы : Жазушы, 1969. - 24 б. : сур. - (Ұлы Отан соғысының батырлары)

9

65 Төреқұлов Н.

66. Трояновский П. И.

Берлинге шабуыл : Әскери тілшінің жазбалары /Трояновский П.И. -Алматы : Ка­захстан, 1974. - 75 б.

67. Тұрсынқүлов К.

69. ШакирС

Отты жылдар шежіресі / Ыдырысов Р. - Алматы : Қазақстан, 1971. -148 б.

160 страниц из солдатского дневника : научное издание / Абдулин М.Г. - М. : Мол.гвардия, 1985. -160 с.: ил. - (Летопись Великой Отечественной)

Страницы солдатского дневника : научное издание /Абдулин М.Г. - М.: Мол.гвардия, 1990. - 160 с. : ил. - (Летопись Великой Отечественной)

77. Абишев Г. А. Казахстан в годы Великой Отечественной войны Советского союза 1941-1945//Абишев Г. А. Казахстан в защите социалистического Отечества : научное издание /Абишев Г.А. - Алма-Ата : Казахстан, 1969. - С. 162-347.

78. Абишев Г.

Под знаменем Родины / Абишев Г. - М.: Воениздат, 1967. - 212 с. : ил.

Работа партии большевиков по воспитанию чувства советского патриотизма у воинов-казахов в годы Великой Отечественной войны 1941-1945 гг. /Абишев Г. - Алма-Ата : Каз-госиздат, 1950. - 185 с.

Там помнят о нас : научное издание / Авдеев А.И. - М. : Мол.гвардия, 1985. -159 с.: ил. -(Летопись Великой Отечественной)

81 Албегов К. М.

Между Волгой и Доном : научное издание / Албегов К.М. - Алма-Ата : Казахстан, 1984. -74 с.

82. Аманбаев К. А.Служба в рядах Советской Армии// Аманбаев К. А.

Жизнь, отданная Отчизне : научное издание / К. А. Аманбаев. - Караганда : Караганд. Полиграфия, 2004. - С.26-33

83 Амиров Т.

Крах легиона : Документ.повествование ААмиров Т. - Алматы : Казахстан, 1995. - 95 с.

85 Кравчук М. И. Арсенал победителей // Кравчук М. И.

Проверенная войной / Кравчук М.И., Погребинский М.Б. - М. : Политиздат, 1985. - С.140-150.