Құрастырушы: аға оқытушы Горячих Ю. М

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

5В020700-Аударма ісі мамандығының студенттеріне арналған

(Syllabus)

Павлодар

Пән бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

Құрастырушы: аға оқытушы Горячих Ю.М.

5В020700-Аударма ісі мамандығының

Сыртай оқу нысанының студенттеріне арналған

Мнемотехника мен аудармашылық нотацияның негіздері

ГП факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

20_ж. «___»______

№____ Хаттама

Аты-жөні Горячих Юлия Михайловна

Ғылыми дәрежесі, атағы, қызметі: аға оқытушы

Аударма теориясы мен практикасы кафедрасы А корпусында Ломов 64, 250 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны _________________.

Осы пәні 2-3 семестр оқытылған. Қорытынды – 3 кредит, 135 сағат

Мнемотехника мен аудармашылық нотацияның негіздері

1. 
   Сапалы және аңдысқан (позиционной) жадты дамытуға арналған арнайы жаттығулар мен тәсілдер;
   
2. 
   Негізгі ақпаратты қысқарту және шығарып алу ережелерін;
   
3. 
   ПС-тан (паскаль) алынған ақпаратты жазу формасын;
   
4. 
   Қысқарту-символдарын жасау ережелерін.
   

1. 
   Студентің өздігінен оперативтік зерденің көлемін дамыту және жаттықтыру жұмысын жасау;
   
2. 
   Алынған мәтіннен өздігінен негізгі және екінші дәрежелі ақпаратты шығарып алу;
   
3. 
   Қысқарту-символдарын жасау;
   
4. 
   Дәйекті аудармада ПС (паскаль) қолдану;
   
5. 
   ПЯ және РЯ мәтіндерін іске асыра отырып, ПС (паскаль) жазбаларындағы шифрді шешу.
   

Меңгеруі келесі пәндердің оқуын ұсындаы: Негізгі шет тілі, Экономика, Саясаттану, Жазбаша аударма, Аударманың теориясы.

Ауызша аударма практикасы

Пәннің тақырыптық жоспары

Студенттерді мнемотехниканы сөз деңгейінде, бірқатар сандар, топонимдер, жалқы есімдер, ақша және өлшемдер реалийлері, мнемобейне мен мнемостихтар және т.б деңгейлердегі машықтарды дамыту әдістемесімен таныстыру.Сонымен қатар алынған ақпаратты логикалық қысқартып вертикальді орналастыру және ПС (паскаль)қолданылатын символдарды да қысқарту принциптері мен тәсілдерін меңгеру болып табылады.

Есте сақтау. Зейін. Ақыл-парасат. Елестету.Көру бейнелерінің екі түрі тірек бейнелері және қауымдастықтар. Есте сақтау деңгейлері.

Цицерон әдісі. Бос қауымдастықтарды қабылдау. Бейне бөліктерінің бөлісін қабылдау. Бейне бөліктерінің көзге түспейтін бөлісін қабылдау. Ерекше белгіні бөліп шығару әдісі.

Мнемостихтар арқылы кернеу мен есеңгіреуден босату.

Снежный ком (Қарлы кексек). Мәтінді максималды жаңғырту. Белгілі бір ақпаратты сұрыптау. Мәтіннің бір бөлігін таныс емес тілде жаңғырту. Поэтикалық мәтіндерді жаңғырту.

Стенография ұғымы және оның принциптері. Аудармашылық шапшаң жазудағы ақпаратты қысқартып жазудың бір тәсілі ретінде. Аудармада стенографияның кем және артық жерлері. Аударма жазудың Женева мектебі.

Аудармашылар құрған аудармашылық шапшаң жазудың арнайы негізгі ережелер, мағыналы талдауының тәсілі. Сөздерді емес ойларды жазуы. Айтылғанның мағынасын шағырланатын сөздерді мен сөз тіркелерді айыру, кілтті сөздер емн синонимдік алмастыруларды айыру.

Әріпптік жазудың қысқартуы (артық әріптер), Ж-Ф Розанның сөйлемдердің қанағаттанғызыдығын сөздердің 2-3 бірінші мен соңғы әріптерімен орыс және қазақ тілдерінде жазу. Дауыстылар орыс тілінде болмашы көрсеткіштер ретінде.

Символдар, мағыналы таяныштар ретінде, өзіне тән бір-біріне жақын ұғымдардың көрсекіштері бар. Етістіктердің, зат есімдердің, сын есімдердің және жалғаулықтардың символдары. Предикативттік байланыстың көрсетуі. Сызып тастау және астын сызу сияқты қысқартудың және болымсызды жеткізудің түрлері ретінде.

Аудармашылық шапшаң жазудың символдар мен қысқартулар олардың құруы және қолдануы «вертикализм» принциппенен бірге дәйекті аударманың ішінде қазақ тілінен ағылшын тіліне және ағылшын тілінен аудару қазақ тіліне аударғанда

Қысқартылған ақпараттың негізгі принцібі. Себепті және тергеу байланысы. Бастауыш пен баяндауыштын топтары. Ақпарат орналасудың сатылықтығы. Орналасудың басқа түрлері. Жазулардың жаттығуы және қазақ тілінен ағылшын тіліне аударғанда ақпараттың орналасуы.

Тақырып 11 Аудару тіліне және тұған тіліне мәтіндерді қалпына келтіргенде аудармашылық шапшаң жазуды айырып оқу

Тақырып бойынша кілтті ұғымдармен жұмыс. Символдардың құруы мен талқылауы. Негізгі мәтінді тындау және кілтті ақпаратты жазба түрінде белгілеп қою.

Пәнді меңгеру барысында жұмыс жоспарына сәйкес дәрісханада тыс жұмысты орындауыныз қажет

СӨЖ түрлерінің тізімі

№	СӨЖ түрі	Есеп беру түрі	Бақылау түрі	Сағатқа шаққандағы көлемі
1	Үй тапсырмаларын орындау	Жазылған ақпараттары	Ауызша	107
2	Символдардың диктанті дайындаған	Дәптер	диктант	6
3	Бақылау жұмыста дайындаған		Жазбаша-ауызша	4
	Барлығы			117

Перечень тем для самостоятельного изучения

Тема 1 Правила образования связей и ассоциаций в мнемотехнике [2] стр 63-90

Тема 2 Аббревиатуры в ПС [4] стр 130-133

Тема 3 Теория семантического поля и ПС [4] cтр 123-130
СӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру жөніндегі және Мнемотехника мен аудармашылық нотацияның негіздері пәнінен

5В020700-Аударма ісі мамандығы бойынша сырттай оқу нысанының студенттеріне арналған

Жұмысқа қатысуының сапасы санынан артық және 5 баллменен бағаланады:

2 балл – тапсырма орындалады, бірақ көп қателермен

3балл – тапсырма орындалады, өрескел қателер жоқ

4 балл – тапсырма көп емес қателермен орындалады

5 балл- тапсырма түгел орындалады және маңызды қатесіз

Сабаққа кешіп келмеуін сұраймын. Оқу үрдісіне қатысу сабақта болып, талқылаулар мен топтың жұмысына белсене араласуды білдіреді. Сабақта тәртіп бұзу айып салумен жазаланады. Дәлелді себепсіз немесе алдын ала ескертусіз сабаққа кешігу- минус 1 балл.

Барлық аудитрлық сағаттар тәжрибелік сағаттарға бөлінеді.

Әрбір сабаққа дайындалу қажет, өйткені ол сіздің жалпы баллынызға әсер етеді. Сіздің дайындығыныз сөздік диктанттермен, сабақта жұмыс істеумен бағаланады. Барлық тапсырмалар уақытта істеліну керек. Үй тапсырманын істемеуі сіздің рейтингтегі баллдарға әсер етеді. Әрбір үй тапсырмасы 4 баллмен бағаланады. Ол төрт жарты сағаттылықты теледидар немесе радио жаналықтарының шифрлап тастау және одан айырып оқудан тұрады.

Әр шифрлануы – 1балл. (0,5 балл- шифрлап тастауы, 0,5 балл оқытылатын бір тіліне шифрдан айыруы), символдардың білімі сөздік диктанттарымен тексеріледі – 5 балл

- үй тапсырмасын уақытында істемеу, штраф -0,5 балл әр бір созылатын күн үшін

- әр уақытында істелмеген үй тапсырма үшін (маңызды себепсіз) – 0 балл

Егер маңызды себеппен (оқытушыға байланысты) сіз Бақылау жұмысына қатысқанжоқсыз, сізге қойылған уақытта оны тапсыруға мүмкіндік беріледі. Немесе сіз – 0 балл аласыз.

Семестрде екі межелік бақылау қарастырылған. Межелік Бақылау-100. Бақылау диктанттан құралады, осында шетел ақпаратты жазып алу тәсілдері тексеріледі, және оны ағылшын және қазақ тілдеріне ұдайы өндіру

1. 50 балл – ақпаратты жазып алу үшін:

- дұрыс орналасуы

- ақпарат дұрыс жазылмаған

- ақпарат жазылған бірақ қатан қателермен орналасқан

- ақпарат толығымен жазылмаған, бір неше қателер бар

- ақпарат түгел жазылған, дұрыс орналасқан, бірақ кішкене кемшіліктері бар

- ақпарат түгел жазылған, барлық ережелер бойынша орналасқан, қатесіз

- қысқартулар мен символдар қолданғанжоқ

- теқ қана қысқартулар қолданылды

- символдар мен қысқартулар қолданылды, бірақ қателермен

- символдар мен қысқартулар қолданылды, бірақ кішкене қателермен және маңызды емес

- символдар мен қысқартулар қолданылды және өз символдар мен қысқартулар болды

2. 50 балл – ақпараттын барабарлық үшін

- ақпарат айырып жазылған және ұдайы өндіріскен, бірақ қателер бар

- ақпарат шифрдан айырып жазылған, бірақ қатал қателер бар

- ақпарат айырып жазылған және толық емес ұдайы өндіріскен, бір неше қателіктерімен

- ақпарат айырып жазылған және толық ұдайы өндіріскен, бір неше қателіктерімен

- теқ қана негізгі ақпарат айтылған

- теқ қана негізгі ақпарат айтылған, кішкене қосымшалармен

- ақпарат толығымен қосымшалармен айтылған

Бақылау өткен материал негізінде өткізіледі.

Емтихан 100 баллменен бағаланады және өткен материал негізінде өткізіледі:

1. 50 балл- ақпаратты жазу үшін

1.1 25 балл- дұрыс орналасу үшін

5 балл- ақпарат дұрыс жазылмаған

10 балл- ақпарат жазылған, бірақ қатал қателермен орналасқан

15 балл – ақпарат толық жазылмаған, бір неше қателермен

20 балл – ақпарат түгел жазылған, дұрыс орналқан, бірақ кішкене кемшіліктерімен

25 балл – ақпарат түгел жазылған, ереже бойынша дұрыс орналасқан, қатесіз

5 балл - қысқартулар және символдар қолданбады

10 балл- теқ қана қысқартулар қоданды

15 балл - қысқартулар және символдар қолданды, бірақ қателіктермен

20 балл - қысқартулар және символдар қолданылды, бірақ кішкене кемшіліктерімен

25 балл – қысқартулар мен символдар түгел қолданылды және өз символдар болды

5 балл – ақпарат шифрдан айырып жазылған, бірақ қате

10 балл - ақпарат шифрдан айырып жазылған, бірақ қатал қателермен

15 балл - ақпарат шифрдан айырып жазылған, бірақ толық емес және қателермен

20 балл - ақпарат шифрдан айырып түгел жазылған, бірақ кішкене қателермен

25 балл - ақпарат шифрдан айырып түгел жазылған, қатесіз

5 балл – теқ қана негізгі ақпарат айтылған

15 балл - теқ қана негізгі ақпарат айтылған, кішкене қосымшалармен

25 балл - ақпарат толығымен айтылған, кеңейтулермен және қосымшалармен

Бақылау жұмыс кезінде басқа студенттермен сөйлесуге немесе көшіріп алуға тиім салынады. Басқа студенттермен сөйлесу үшін сізді Бақылау жұмысынан шығарады және оның тапсыруына тиім салынады.

Емтихан сессиянің сабақтардың кестесі, межелік бақылаудың және сынақтың кестесі деканатпен ұсынылады. Сабақтар кесте бойынша аталады.

Межелік аттестациясының ведомосына және сынақ кітабіна дәстүрлі түрде қорытынды баға қойылады.

Барлық сабақтардың кестесі, межелік бақылаудың және сынақтың факультет деканымен ұсынылады. Сабақтар кесте бойынша аталады.

1 Алексеева И.С. Профессиональный тренинг переводчика. СПб, «Союз» - 2005

2 Козаренко В. А. Учебник мнемотехники. – Москва, 2007

3 Миньяр-Белоручев Записи в последовательном переводе.- М.: Стелла 2004

4 Чужакин А.П. Прикладная теория устного перевода и переводческой скорописи. Курс лекций. – Валент, М., 2004
Қосымша

5 Миньяр-Белоручев «Как стать переводчиком?» М.,2005

6 Черникова Л.Ю. «Последовательный перевод» - Алматы 2001

7 Чужакин А.П. Мир перевода - 2 – Валент, М., 2004