Қрдсм «Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы» шжқ рмк

	ҚРДСМ «Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы» ШЖҚ РМК Фармакогнозия және химия кафедрасы	беттің -беті
	Бейорганикалық химия пәнінің студенттердің өз бетінше атқаратын жұмысы

2014 жылы

Әдістемелік өңдеу кафедра мәжілісінде талқыланды
Хаттама № « » . 2014ж.

Кафедра меңгерушісі

х.ғ.д., проф. ________ Патсаев Ә.Қ.

№1 тақырып

Атомның күрделі табиғаты мен құрылымын анықтауда радиоактивтіліктің ашылуы мен зерттелуі үлкен рөл атқарады. Радиоактивті изотоптар техника, химия, биология, медицина аясында кең қолдау тапты. Емдік изотоптардың сәулелерін ішкі мүшелер мен қанның түрі ауруларын емдеуде, диагностикада пайдаланады.

1. Құрамындағы қоспаға байланысты химиялық реактивтердің жіктелуі.

2. Химиялық заттарға қойылатын талаптар.

3. Заттарды тазалаудың әдістері.

4. Резерфордтың және Мария Кюри-Складовскаяның ашқан жаңалықтары.

5. Радиоактивті элементтер және олардың ыдырауы.

6. Изотоптар. Изотоптардың медицина мен фармацияда қолданылуы.

4.Орындау түрі: Реферат, глоссарий, тесттерді құрастыру, творчестволық тапсырмалар, есептер шығару, баяндама, презантация, тақырыптық альбом, портфолио.

5.Орындау критерилері:

1. Барлық сұрақтар мен тапсырмалардың жауаптары берілуі тиіс.

2. Кем дегенде 3 қосымша пайдаланылған әдебиет.

3. Интернетті пайдалану.

1. 
   Мақсаттары мен тапсырмалары негізделген.
   
2. 
   Мәлімет сауатты және анық баяндалған.
   
3. 
   Сұрақтарға жауап толық берілген.
   
4. 
   Өз мерзімінде тапсырылған.
   

1. Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К., Нарманов М.М., Серимбетова Қ.М. Бейорганикалық химия пәні бойынша студенттердің өзіндік жұмыстарына арналған (фарм. фак. үшін) Шымкент 2006ж.

2. Глинка Н.Л. ''Общая химия'' Л., Химия, 1984г, 103-114 беттер.

3. Ахметов Н.С. ''Общая и неорганическая химия'' М., ВШ, 1998г., 35-50 беттер.

4.Угай Л.Л. ''Общая химия'' М., ВШ, 1997г., 20-56 беттер.

5. Степин Б.Д., Цветков А.А. ''Неорганическая химия'' М., ВШ, 1994г, 32-48 беттер.

6. Розен Б.Я., Шарипова Ф.С. «Химия-союзник медицины», Алма-Ата, Наука, 1984г. 97-101 беттер.

9.Бақылау:

1. Химиялық реактивтердің тазалық дәрежесінің қандай түрлері бар?

2. Химиялық қосылыстар мен қоспа арасында қандай негізгі ерекшеліктер

бар?

4. Радиоактивтілік құбылысын кім ашты?

5. Радиоактивтілік пен радиация дегеніміз не?

6. Радиацияның адам ағзасына тигізетін әсері және одан қорғанудың

тәсілдері қандай?

7.Изотоптар дегеніміз не? Медицина мен фармацияның қай салаларында

қолданылады?

№2 тақырып

электрон бұлттарының қайта құрылуы болады; Кейбір

химиялық байланыстар үзіледі, басқалары түзіліп жатады.

Атом құрылысын оқу химиялық реакциялардың

түрлерімен механизімін қарастыруға, сондай – ақ

биохимиялық процестердің түрлерін түсіндіруге

көмектеседі.

3.Тапсырма:

1. Резерфордтың планетарлық моделі.

2. Бор постулаттары.

3. Микробөлшектердің корпускулярлы – толқындық дуализмі.

4. Квант сандарының негізгі түсініктері: бас, орбиталь,

магниттік, спин квант сандары.

5. Атомда электрондардың таралу ережелері мен негізгі

принциптері.

1. Барлық сұрақтар мен тапсырмалардың жауаптары берілуі тиіс.

2. Кем дегенде 3 қосымша пайдаланылған әдебиет.

3. Интернетті пайдалану.

1. 
   Мақсаттары мен тапсырмалары негізделген.
   
2. 
   Мәлімет сауатты және анық баяндалған.
   
3. 
   Сұрақтарға жауап толық берілген.
   
4. 
   Өз мерзімінде тапсырылған.
   

1. Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К., Нарманов М.М., Серимбетова Қ.М.

Бейорганикалық химия пәні бойынша студенттердің өзіндік

жұмыстарына арналған (фарм. фак. үшін) қолданба. Шымкент 2006ж.

2. Глинка Н.Л. ''Общая химия'' Л., Химия, 1984г, 103-114 беттер.

3. Ахметов Н.С. ''Общая и неорганическая химия'' М., ВШ,

1998г., 35-50 беттер.

4. Угай Л.Л. ''Общая химия'' М., ВШ, 1997г., 20-56 беттер.

5. Степин Б.Д., Цветков А.А. ''Неорганическая химия'' М., ВШ,

1994г, 32-48 беттер.

6. Розен Б.Я., Шарипова Ф.С. «Химия-союзник медицины», Алма-Ата,

Наука, 1984г. 97-101 беттер.

1. Егер орбиталь квант саны ℓ 2-ге тең болса, онда орбтальдің пішіні ...

болады.

А) s B) р С) d D) f

а)...5s²5р⁴ b) ...3d⁵4s¹ тең болатын элементтің реттік номірін, атын

анықтаңыз.

3. l = 0 болғандағы магнит квант санының мәні:

А) 5 В) 4 С) 3 D) 2 E)1

4. Күшән атомының электрондық құрылысы:

А) …3d³ 4s²

В) …4s² 4p³

С) …4s² 4p⁰

D) …3d³ 4s¹

Е) …4s² 4p²

№3 тақырып

энергетикалық күйлерінің сипаттамасы ЭПЖ – дегі

периодтар мен топтардағы атомдардың қасиеттерінің

заңдылықтарын анықтайды.

1. Элементтердің периодтық жүйесі: периодтар, топтар, топшалар.

2. Период және топ бойынша элементтердің қасиеттерінің ұқсасатығы

мен ерекшеліктері.

3. Атом радиусы, иондану энергиясы.

4. s, p, d, f – ұяластар.

5.Периодтық заң және оның қазіргі кездегі тұжырымдамасы.

4. Орындау түрі: Реферат, глоссарий, тесттерді құрастыру, творчестволық тапсырмалар, есептер шығару, баяндама, презантация, тақырыптық альбом, портфолио.

5.Орындау критерилері:

1. Барлық сұрақтар мен тапсырмалардың жауаптары берілуі тиіс.

2. Кем дегенде 3 қосымша пайдаланылған әдебиет.

3. Интернетті пайдалану.

5. 
   Тапсыру мерзімдері: 2 – 7 апта
   

1. Мақсаттары мен тапсырмалары негізделген.

2. 
   Мәлімет сауатты және анық баяндалған.
   
3. 
   Сұрақтарға жауап толық берілген.
   
4. 
   Өз мерзімінде тапсырылған.
   

1. 
   Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К. «Бейорганикалық химия», Оқулық. Шымкент, 2008ж. 17-35бет
   

Бейорганикалық химиядан практикум. Шымкент, 2012., 4-18б.

3. 
   Піралиев С.Ж., Жайлау С.Ж. т.б, “Жалпы химия”, Алматы.,
   

3. 
   Бірімжанов Б.А., Нұрахметов Н.Н. «Жалпы химия» Алматы,
   

3. 
   Аханбаев К.А. «Химия негіздері». Алматы, 1999ж.
   
4. 
   Өтелбаев Б.Т. «Химия» Алматы, 1998ж, 47-83б.
   
5. 
   Остапкеевич Н.А. «Бейорганикалық химия практикумы», Алматы, 1992ж.
   
6. 
   Дәрістер.
   

1. Электртерістілік бұл…

А) атомға электронның қосылуы кезінде бөлінетін энергия.

В) атомнан электронды жұлып алуға қажетті энергия.

С) атомның электронды тартып алу қабілеті.

Д) молекулалар түзілгенде атомдарда пайда болатын заряд.

2. s-элементтерге жататын атомдар тобы:

А) Cs, Fr, Ar, As B) Ca, Mg, Zn, N, Cl

C) Be, Ba, Rb, Mg, Ca Д) S, Mo, Co, Ne

3. Бас квант саны 3-ке болғандағы энергетикалық деңгейдегі

электрондардың максималды саны:

А) 8 В) 32 С) 16 Д) 18 Е) 50

4. N^-3 ионының сыртқы деңгейіндегі электрондар саны:

А) 7 В) 10 С) 5 Д) 8 Е) 12

5. Период нөмірі ... сәйкес келеді.

А) сыртқы энергетикалық деңгейдегі электрондар санына

В) сыртқы энергетикалық деңгейдегі деңгейшелердің санына

С) элемент атомының электрондар санына

Д) элементтің реттік нөміріне

С) энергетикалық деңгей санына

6. Периодта оңнан солға қарай элементтің металдық қасиеті ...

А) кемиді.

В) жоғарылайды.

С) өзгермейді.

№4 тақырып

1.Тақырыбы: Химиялық байланыс түрлері. Валенттік байланыс ВБ

теориясы. Орбитальдардың гибридтенуі. Иондық және

сутектік байланыс.

2.Мақсаты: Элементтердің және олардың қосылыстарының химиялық

қасиеті молекуладағы химиялық байланыстың

табиғатымен анықталады.Қосылыстың қасиетін болжау

үшін химиялық байланысттың табиғатын білу керек және

байланыс ретін анықтай алу керек.

3.Тапсырма:

1. Ковалентті байланыстың түзілу механизімі.

2. Ковалентті байланыстың түрлері.

3. Ковалентті байланыстың қасиеттері: қаныққандылығы,

бағыттылығы, полярлығы.

4. Электон бұлттарының қабысуы бойынша ковалентті байланыстың

түрлері.

5.Әсерлесудің молекулааралық күші.

1. Барлық сұрақтар мен тапсырмалардың жауаптары берілуі тиіс.

2. Кем дегенде 3 қосымша пайдаланылған әдебиет.

3. Интернетті пайдалану.

1. Эстетика талаптарына сай, мағаналы орындалған.

2. Суреттер мен диаграммалар қызықты, тақырыпқа сәйкес келеді.

3. Толық, қажетті, өзекті мәліметтер қолданылған.

4. Презентация өз уақытында орындалған.

8. Әдебиет:

1. Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К. «Бейорганикалық химия»,

Оқулық. Шымкент, 2008ж. 17-35бет

2. Патсаев А.К. Мамытова В.К., Серімбетова Қ.М., Бухарбаева А.Е.

Бейорганикалық химиядан практикум. Шымкент, 2012., 4-18б.

3. Піралиев С.Ж., Жайлау С.Ж. т.б, “Жалпы химия”, Алматы.,

2003ж, 5-77б.

4. Бірімжанов Б.А., Нұрахметов Н.Н. «Жалпы химия» Алматы,

1998ж, 18-107б.

5. Аханбаев К.А. «Химия негіздері». Алматы, 1999ж. .

6. Өтелбаев Б.Т. «Химия» Алматы, 1998ж, 47-83б.

7. Остапкеевич Н.А. «Бейорганикалық химия практикумы»,

Алматы, 1992ж.

3. 
   Дәрістер.
   

1. Су молекуласындағы байланыс:

а) иондық б) ковалентті полярлы в) ковалентті полярсыз

г) сутектік д) металдық.

2. Азот қышқылындағы азоттың коваленттігі тең:

а) 2 б) 1 в) 4 г) 3 д) 5

3. Молекуласында тотығу дәрежесі нольге тең, ал валенттілігі бірге тең

элемент:

4. -байланыс орбитальдардың қаптасуы кезінде түзіледі:

а) s-s б) p_x-s в) p_x-p_x г) p_y-p_y д) p_z-p_z

5. Хлор атомының максимальды коваленттігі ... тең.

а) 1 б) 3 в) 4 г) 5 д) 7

6. ... байланыс молекулааралық байланысқа жатады.

а) Ковалентті полярлы

б) Ковалентті полярсыз

в) Донорлы-акцепторлы

г) Сутектік

байланысттың табиғатын білу керек және байланыс ретін

анықтай алу керек.

ВБ әдісінің көмегімен молекуланың құрылысы мен қасиетін

анықтағанда кездесетін қиындықтарды МО әдісі

түсіндіреді.

1. Молекулалық орбитальдар теориясының негізгі жағдайлары.

2. Молекулалық орбитальдар әдісі.

3. Байланыстырушы және босаңдатушы орбитальдар.

4. Молекулада молекулалық орбитальдардың электрондармен

толуының энергетикалық диаграммасы.

5. Парамагнитті және диагмагнитті қасиеттер.

6. Молекула тұрақтылығымен байланыс еселігін анықтау.

1. Барлық сұрақтар мен тапсырмалардың жауаптары берілуі тиіс.

2. Кем дегенде 3 қосымша пайдаланылған әдебиет.

3. Интернетті пайдалану.

1.Тақырыпты анық, қатесіз, біліміне сенімді түрде қорғады.

2. Ұсынылған тапсырмалардың күрделілігі мен түсініктілігі.

3. Дұрыс жауабы дәл берілген.

4. Тапсырма өз мерзімінде орындалған.

8. Әдебиет:

1.Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К. «Бейорганикалық химия», Оқулық.

Шымкент, 2008ж. 17-35бет

2.Патсаев А.К. Мамытова В.К., Серімбетова Қ.М., Бухарбаева А.Е.

Бейорганикалық химиядан практикум. Шымкент, 2012., 4-18б.

3.Піралиев С.Ж., Жайлау С.Ж. т.б, “Жалпы химия”, Алматы.,

2003ж, 5-77б.

4.Бірімжанов Б.А., Нұрахметов Н.Н. «Жалпы химия» Алматы,

1998ж, 18-107б.

5.Аханбаев К.А. «Химия негіздері». Алматы, 1999ж.

6.Өтелбаев Б.Т. «Химия» Алматы, 1998ж, 47-83б.

7.Остапкеевич Н.А. «Бейорганикалық химия практикумы»,

Алматы, 1992ж.

8.Дәрістер.

1. МО әдісі тұрғысынан тұрақты күйде бола алмайтын бөлшек:

а)Н₂⁺ в)Н₂^- с) Не₂²⁺ д)Не₂⁰ е)Не₂⁺

2. МО әдісі тұрғысынан Н₂⁺ байланыс еселігі ... тең.

а)1 в)2 с)0,5 д)1,5 е)2,5

3. О₂^{2 →} О₂^{- →} О₂ ^→ О₂⁺ қатарында МО әдісі тұрғысынан байланыс

ұзындығы ...

а)кемиді. в)өзгермейді. с)артады.

4. Күшті полярланатын әсері бар ионды таңдаңыз:

а)Са²⁺ в)Na⁺ с)Fe²⁺ д)Ag⁺ е)Aℓ³⁺

5. МО әдісі тұрғысынан СО молекуласындағы байланыс еселігі ... тең.

а)2 в)1 с)2,5 д)3

6. Қайсы молекуланың орбитальда байланыс энергиясы жоғары:

а) байланыстырушы б)босаңдатушы

7. МО теориясын қалаған ғалым:

а) Менделеев Д.Н. с) Арренус

б) Вант – Гофф д) Маликен және Хунд.

8. Диамагнитті бөлшекті таңдаңыз:

а) О₂ в) NO⁺ с) СО д) N₂

9. Парамагнитті бөлшекті көрсетіңіз:

а) СО в) N₂ с) Н₂ д) О₂

№6 тақырып

1. 
   Тақырыбы: Биожүйелердегі ферментативті катализ.
   

химиялық қалпында қалатын затты айтады. Барлық

биохимиялық реакциялар каталитикалық сипатқа ие. Тірі

ағзадағы биохимиялық реакцияларда катализатор ретінде

тірі ағзадағы жасушадан бөлнетін ферменттер, яғни

ақуыздар түседі. Жасушада зат алмасуды реттеу қанның

катысуында өтетін концентрация, ферменттердің

каталитикалық белсенділігінің жылдамдық синтезін

реттеумен жүзеге асады.

3.Тапсырма:

1. Фермент дегеніміз не?

2. Кофермент дегеніміз не?

3. Ферментті катализдің механизмі қалай түсіндіріледі?

4. Михаэлис – Ментеннің теңдеуі қандай тәуелділікті анықтайды?

5. Синтетикалық катализатор мен ферменттердің әсерін көрсетіңіз?

6. Ферментті белсенділікке рН өзгерісі қалай әсер етеді?

4. Орындау түрі: Реферат, глоссарий, тесттерді құрастыру, творчестволық тапсырмалар, есептер шығару, баяндама, презантация, тақырыптық альбом, портфолио.

5.Орындау критерилері:

1. Барлық сұрақтар мен тапсырмалардың жауаптары берілуі тиіс.

2. Кем дегенде 3 қосымша пайдаланылған әдебиет.

3. Интернетті пайдалану.

Рефаратты қорғау және балды СӨЖ бойынша қою.

1. Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К. «Бейорганикалық химия», Оқулық.

Шымкент, 2008ж. 88-100 бет.

2.Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К. «Бейорганикалық химия пәнінің

лабораториялық сабақтарына арналған оқу-әдістемелік қолданба»,

Шымкент, 2002ж, 56-62б.

3. Патсаев А.К. Мамытова В.К., Серімбетова Қ.М., Бухарбаева А.Е.

Бейорганикалық химиядан практикум. Шымкент, 2012, 51-58б.

4. Піралиев С.Ж., Жайлау С.Ж. т.б, “Жалпы химия”, Алматы., 2003ж,

145-149б.

5. Бірімжанов Б.А., Нұрахметов Н.Н. «Жалпы химия» Алматы, 1998ж,

254-265б.

6.Аханбаев К.А. «Химия негіздері». Алматы, 1999ж.

7.Өтелбаев Б.Т. «Химия» Алматы, 1998ж, 339-369б.

9.Бақылау:

1. Катализатор қатысында реакция жылдамдығының жоғарылауы

немен түсіндіріледі?

2. Ферменттер деп қандай заттарды айтады?

3. Ферменттердің әсерінің катализатор әсерінен ерекшелігі неде?

4. Қандай заттарды промоторлар деп атайды?

5. Ферментативті катализдің маңызы неде?

№7 тақырып

1.Рауль заңы, оның метоболиттік мәні.

2.Концентрация әсерінен қайнау температурасының жоғарылауы мен қату температурасының төмендеуі қандай заңмен анықталады?

3.Осмос дегеніміз не? Осмос қысымы қандай фактортарға тәуелді?

4.Осмостың биологиялық маңызы.

5.Тургур, гемолиз, плазмолиз дегеніміз не?

6.Изотонды, гипер- және гипотонды ерітінділер, олардың медицина мен фармацияда қолданылуы.

4. Орындау түрі: Реферат, глоссарий, тесттерді құрастыру, творчестволық тапсырмалар, есептер шығару, баяндама, презантация, тақырыптық альбом, портфолио.

5.Орындау критерилері:

1. Барлық сұрақтар мен тапсырмалардың жауаптары берілуі тиіс.

2. Кем дегенде 3 қосымша пайдаланылған әдебиет.

3. Интернетті пайдалану.

1. 
   Эстетика талаптарына сай дұрыс безендірілген.
   
2. 
   Диаграмма мен суреттер өз мазмұнына сәйкес қызықты берілген.
   
3. 
   Толық, пайдалы, өзекті мәліметтер қолданылған.
   
4. 
   Презентация белгіленген уақытта орындалды.
   

1. Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К., Нарманов М.М., Серимбетова Қ.М. Бейорганикалық химия пәні бойынша студенттердің өзіндік жұмыстарына арналған (фарм. фак. үшін) Шымкент 2006ж.

2. Глинка Н.Л. ''Общая химия'' Л., Химия, 1984г.

3. Угай Л.Л. ''Общая химия'' М., ВШ, 1997г.

4. Оганесян Э.Т. ''Неорганическая химия'' М.,ВШ, 1987г.

5. Патсаев А.К., Мамытова В.К. ''Руководство к лаборатор-но- практическим занятием'' Шымкент, 2003г

6. Т. Браун, Г.Ю. Лемей «Неорганическая химия». М, ВШ, 1981г.

9. Бақылау:

1. Осмос құбылысының маңызы неде?

2. Осмос қысымы дегеніміз не?

3. Осмом қысымы қандай факторларға тәуелді?

4. Гипо- және гипертонды ерітінділерде жасушада не байқалады?

5. 293 К-де 350г суда 16г сахароза бар ерітіндінің осмостық қысымын есептеңдер (ерітіндінің тығыздығы бірге тең).

6. 0⁰С-та мольдік концентрациясы 0,1 моль/л тең, Na₂SO₄ ерітіндісінің осмостық қысымы 266,4 кПа тең. Осы ерітіндінің изотонды коэффициенті нешеге тең:

а) 1,8 б) 2,5 в) 4,5 г) 9,5 д) 0,5

7. Қанның осмостық қысымы Р_осм. = 725 кПа тең. 37⁰C-да 0,5 М глюкоза

ерітіндісі:

а) гипертонды; б) изотонды; в) гипотонды.

№8тақырып

1. Ерітінділер. Ерігіштік.

3. Бөлшектердің өлшемі бойынша ерітінділердің жіктелуі.

4. Ерітінді құрамын белгілеу тәсілдері

5. Ерітінділер концентрациясын белгілеу әдістеріне әр түрлі есептер

4. Орындау түрі: Реферат, глоссарий, тесттерді құрастыру, творчестволық тапсырмалар, есептер шығару, баяндама, презантация, тақырыптық альбом, портфолио.

5.Орындау критерилері:

1. Барлық сұрақтар мен тапсырмалардың жауаптары берілуі тиіс.

2. Кем дегенде 3 қосымша пайдаланылған әдебиет.

3. Интернетті пайдалану.

1.Тақырыпты анық, қатесіз, біліміне сенімді түрде қорғау.

2. Ұсынылған тапсырмалардың күрделілігі мен түсініктілігі.

3. Дұрыс жауабы дәл берілген.

4. Тапсырма өз мерзімінде орындалған.

8.Әдебиет:

1. Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К., Нарманов М.М., Серимбетова Қ.М. Бейорганикалық химия пәні бойынша студенттердің өзіндік жұмыстарына арналған (фарм. фак. үшін) Шымкент 2006ж.

2. Глинка Н.Л. ''Общая химия''., 221-229 беттер.

3. Ахметов Н.С. ''Общая и неорганическая химия'' М., ВШ, 2003г., 126 беттер.

4. Оганесян Э.Т. ''Неорганическая химия'' М.,ВШ, 1987г. 119-123 беттер.

5. Глинка Н.Л. ''Задачи и упражнения по общей химии''. 1988г.

1. Берілген қышқылдардың қайсысына С_Н мен С_М сәйкес келеді:

а) H₂SO₄ б) HNO₃ в) H₂CO₃ г) H₃PO₄

2. Қандай негіз үшін С_Н С_М-ға қарағанда 2 есе үлкен:

а) KOH б) Al(OH)₃ в) NaOH г) Ba(OH)₂

3. Қай ерітіндінің концентрациясы жоғары: 0,15н немесе 0,15М Ва(ОН)₂ еріт.

а)0,15H = 0,15M б) 0,15H > 0,15M в) 0,15H < 0,15M

4. 760мл суда 240г Na₂SO₄∙10Н₂О еріткенде дайындалған Na₂SO₄ массалық үлесі:

а) 15% б) 13,1% в) 26,2 % г) 30%

5. 500мл 1,5М глюкоза ерітіндісін дайындау үшін қанша грамм глюкоза алу қажет:

а) 170 г б) 100г в) 135 г г) 65 г д) 95 г

6. 400мл 0,5н ерітінді құрамында CuSO₄ массасы ... тең.

а) 8г б) 32 г в) 10 г г) 16 г

7. 20% ерітінді алу үшін 350г 12%-тік ерітіндіге 40% ерітіндінің массасын құю керек:

а) 112г б) 224г в) 56г г) 100г д) 150г

8. 96%-тік күкірт қышқылы (=1,84г/мл) ерітіндісінің мольдік концентрациясы ... тең.

а) 18м б) 36м в) 9м г) 12м д) 20м

9. 36%-тік HCl ерітіндісінің (=1,19г/мл) эквиваленттік мольдік концентрациясы ... тең.

а) 14н б) 5,6н в) 1,2н г) 11,7н д) 28н

10. 30мл 0,1н сілті ерітіндісін бейтараптау үшін 12мл қышқыл ерітіндісі жұмсалды. Қышқылдың нормалдылығы:

а) 0,2н б) 0,25н в) 0,3н г) 0,1н д) 0,05н.

№9 тақырып

1. Электролит ерітінділерінің жіктелуі. Күшті және әлсіз электролиттер.

2. Электролит ерітінділерінің термодинамикасы.

3.Диссоциация үрдісінің сандық сипаттамасы. Диссоциация тұрақтысының

әртүрлі факторларға тәуелділігі.

4. Диссоциациялану дәрежесі, оның әртүрлі факторларға тәуелділігі.

5. Адам ағзасындағы электролиттер.

6. Диссоциация дәрежесі мен тұрақтысын анықтау үшін есептер шығару.

1. Барлық сұрақтар мен тапсырмалардың жауаптары берілуі тиіс.

2. Кем дегенде 3 қосымша пайдаланылған әдебиет.

4. Интернетті пайдалану.

1. Мақсаттары мен тапсырмалары негізделген.

2. Мәлімет сауатты және анық баяндалған.

3. Тапсырманы меңгеру деңгейі.

4. Сұрақтарға жауап толық берілген.

5. Өз мерзімінде тапсырылған.

1. 
   Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К. «Бейорганикалық химия», Оқулық. Шымкент, 2007ж.
   
2. 
   Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К. «Бейорганикалық химия пәнінің лабораториялық сабақтарына арналған оқу-әдістемелік қолданба», Шымкент, 2002ж, 89-99б.
   
3. 
   Патсаев А.К. Мамытова В.К., Серімбетова Қ.М., Бухарбаева А.Е.
   

4. 
   Піралиев С.Ж., Жайлау С.Ж. т.б, “Жалпы химия”, Алматы., 2003ж, 195-210б.
   
5. 
   Бірімжанов Б.А., Нұрахметов Н.Н. «Жалпы химия» Алматы, 1998ж, 225-230б.
   
6. 
   Аханбаев К.А. «Химия негіздері». Алматы, 1999ж.
   
7. 
   Өтелбаев Б.Т. «Химия» Алматы, 1998ж, 1-том, 257-292б.
   
8. 
   Остапкевич Н.А. «Бейорганикалық химия практикумы», Алматы, 1992ж, 52-54, 74-77б.
   
9. 
   Киреев В.А. «Краткий курс физической химии» М., Химия, 1978, 396-397б.
   
10. 
    Дәрістер.
    

1. 0,1 М күкіртсутек қышқылының диссоциалану дәрежесін есептеңіз, егер

К(І)=1,1*10^-7.

2. C₃H₇COOH май қышқылының диссоциациялану тұрақтысы 1,5·10^-5 тең. 0,005 м ертіндіде оның диссоциациялану дәрежесі ... тең.

А) 5,5*10^-4 В) 5,5*10^-2 С) 5,5*10^-1 Д) 0,5 Е) 1,2

3. Өте әлсіз электролиттер үшін Оствальд заңының математикалық өрнегі:

а) ; б) ; в) ; г)

4. Диссоциация тұрақтысы ... тәуелді

А. концентрацияға В. қысымға С. температураға

5. Күшті электролит:

А. Н₂SO₄ B. Н₃РО₄ С. НNО₂ Д. НІ Е. НСN

6. Әлсіз электролит:

А. НСІ B) Na₂CO₃ C) NaOH D) Ba (OH)₂

7. Аммиактың судағы ерітіндісінің диссоциациялану константасы

К_Д =1,810^-5, онда 0,5м ерітіндісінің диссоциациялану дәрежесі ... тең.

8. Егер К_д410^-4 және азотты қышқылының диссоциациялану дәрежесі α= 0,2 болса, онда ерітіндінің концентрациясы ... болады.

1. 
   Тақырып: Өтілген тақырыптар бойынша аралық
   

2. 
   Мақсаты: Студент дәріс, тәжірибелк-зертханалық сабақтар мен СРС өтілген тақырыптар бойынша теориялық және практикалық материалдарды меңгеру деңгейін көрсетуі керек.
   
3. 
   Сабақты өтукізу түрі: ауызша сұрау және компьютерлік тестілеу.
   
4. 
   Аралық бақылау сұрақтары мен тапсырмалары:
   

1. 
   Атом жүйесіндегі электрон күйлерінің квант сандары бойынша сипаттау.
   
2. 
   Паули принципі, төменгі энергия ережелері, Хунд ережесі.
   
3. 
   Атомдардың электрондық және электронды-құрылымдық формулалары.
   
4. 
   Валенттік байланыс (ВС) әдісі. Ковалентті байланысты қасиеттері: қанығуы, бағытталуы, полярлылығы, ковалентті байланыс түзілуінің донорлы-акцепторлы механизмі,  және  байланыстар.
   
5. 
   Иондық байланыс, сутектік байланыс.
   
6. 
   Молекулалық орбитальдар (МО) әдісі. Байланыстырушы және босаңдатушы орбитальдар.
   

1. Эквивалент, элемент, оксид, қышқыл, негіз және тұз эквиваленттерінің

анықтамасы.

2. Реакциядағы қосылыстардың эквиваленті.Эквивалент факторы.

Эквиваленттік көлем.

3. Эквивалент заңы.

4. Клайперон – Менделеев және Бойль – Мариот, Гей-Люссак

теңдеулері.

5. 2,45 г. қышқылды бейтараптауға 2,00 г натрия гидроксиді жұмсалды. Қышқылдың эквиваленттік массасын анықта.

6. Салмағы 1 г екі валентті металл қалыпты жағдайда көлемі 0,92 л сутекті ығыстырып шығарды. Металдың эквивалентік массасын тауып, оның қандай металл екенін анықта.

7. 101,4 кПа және 90⁰с температурада өлшенген газдың көлемі 608 мл тең. Осы газдың қалыпты жағдайдағы көлемін есепте.

8. Келесі реакциядағы Н₃РО₄ және АІ(ОН)₃ эквиваленттік массасын анықта.

1. 
   Химиялық реакциялардың жылдамдығы, оның әртүрлі факторларға тәуелділігі.
   
2. 
   Қайтымды және қайтымсыз реакциялар. Химиялық тепе-теңдік заңы. Ле-Шателье ережесі.
   
3. 
   Процестің жылу эффектісі. Термохимия заңы және оның салдары.
   
4. 
   Термодинамиканың I және II-ші заңдары. Энтальпия және энтропия. Гиббс энергиясы және химиялық процестің бағытталуы.
   
5. 
   Катализ. Ағза тіршілігін катализаторлардың маңызы.
   

1. 
   Ерітінділер, ерігіштік. Ерітінді концентрацияларын белгілеу тәсілдері.
   
2. 
   Осмос, осмостық қысым. Вант-Гофф заңы. Изо, гипо және гипертонды ерітінділер.
   
3. 
   Рауль заңы және оның салдары.
   
4. 
   Изотондық коэффициент.
   

1. 
   Аррениустың электролиттік диссоциация теориясы. Диссоциация тұрақтысы мен дәрежесі.
   
2. 
   Судың иондық көбейтіндісі. Сутектік көрсеткіш.
   
3. 
   Ерігіштік көбейтіндісі (ЕК), тұнба түсіру және еру шарттары.
   
4. 
   Гидролиздің негізгі жағдайлары. Гидролиз константасы мен дәрежесі. Гидролиз тепе-теңдігінің ығысуы.
   

1. 
   Тотығу дәрежесі. Тотығу процесі, тотықсыздану процесі. Тотықтырғыш, тотықсыздандырғыш. ТТР-дағы эквиваленттік фактор.
   
2. 
   Тотығу-тотықсыздану реакцияларының түрлері.
   
3. 
   Тотықтырғыш-тотықсыздандырғыштық екі жақтылық.
   
4. 
   ТТР-ның жүруіне ортаның әсері.
   
5. 
   ТТР-ның бағытталуы, стандартты электродтық потенциал.
   

1. 
   Эквиваленттік массасы 9-ға тең 3г металл тотыққанда түзілетін оксидтің массасын есептеңіз?
   

2. 
   Келесі реакциялардағы қышқылдар мен тұздардың эквиваленттік массаларын табыңыз:
   

H₃PO₄ + Ca(OH)₂  CaHPO₄ + 2H₂O

H₂S + NaOH  NaHS + H₂O

H₂SO₄ + 2Al(OH)₃  Al₂(SO₄)₃ + 6H₂O

3. 
   50⁰С-та реакцияны H_2(г) + J_2(г)  2HJ_(г) жылдамдық тұрақтысы –0,16 тең. Бастапқы концентрациялар [H₂]=0,08 моль/л [J₂] =0,04 моль/л. Иод және сутек концентрациялары 20%-ға азайған сәттегі реакция жылдамдығын табыңыз: (жауабы: 3,3*10^-4 моль/л.)
   
4. 
   Реакция жылдамдығының температуралық коэффициенті 2,5-ке тең. Осы реакцияның температурасын 50⁰С-қа арттырғанда жылдамдық қалай өзгереді? (жауабы: 97,7 есе артады).
   
5. 
   2HBr  H₂ + Br₂ реакциясының тепе-теңдік тұрақтысын анықтаңыз, егер бромды сутектің бастапқы массасы 0,908г, ал тепе-теңдік кезінде 5% затпен әсер етсе. (жауабы: 0,9*10^-4)
   
6. 
   Массалық үлесі 5% болу үшін судың қандай массасына 15г натрий хлоридін қосу керек. (жауабы: 285г-ға)
   
7. 
   Тығыздығы 1,3г/см³ 40%-тік күкірт қышқылының эквивалентінің молярлық концентрациясы қандай? (жауабы: 10,6 н)
   
8. 
   Қышқылдық ортада тотығу-тотықсыздану нитрлеуге 1л 0,02н KMnO₄ ерітіндісін дайындау үшін, қанша г кристалды калий перманганатын алу керек? MnO₄^- ионы бұл кезде Mn⁺² ионына дейін тотықсызданады.
   

9. 
   35⁰С-та 2,5М C₁₂H₂₂O₁₁ сахароза ерітіндісінің осмостық қысымы неше?
   

10. 
    С₃Н₇СООН май қышқылының диссоциациялану тұрақтысы 1,510^-3 тең. 0,005М ерітіндіде оның диссоциациялану дәрежесін табыңдар.
    

11. 
    рН=3,6 болатын ерітіндідегі [H⁺] ионының концентрациясы тең болады? (жауабы: 2,5-10^-4)
    
12. 
    25⁰С-та PbBr₂ ерігіштік көбнйтіндісін (ЕК) анықтаңыз, егер тұздың ерігіштігі бұл температурада 1,32*10^-2 моль/л болса. (жауабы: 9,2*10^-6)
    

1. 
   Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К. «Бейорганикалық химия», Оқулық. Шымкент, 2007ж.
   
2. 
   Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К. «Бейорганикалық химия пәнінің лабораториялық сабақтарына арналған оқу-әдістемелік қолданба», Шымкент, 2002ж.
   
3. 
   Піралиев С.Ж., Жайлау С.Ж. т.б, “Жалпы химия”, Алматы., 2003ж.
   
4. 
   Бірімжанов Б.А., Нұрахметов Н.Н. «Жалпы химия» Алматы, 1998ж.
   
5. 
   Аханбаев К.А. «Химия негіздері». Алматы, 1999ж.
   
6. 
   Өтелбаев Б.Т. «Химия» Алматы, 1998ж.
   
7. 
   Остапкевич Н.А. «Бейорганикалық химия практикумы», Алматы, 1992ж.
   
8. 
   Лекциялар.
   

№11 тақырып

1.Тақырыбы: Гидролиз және сольволиз реакциялары. Дәрілік заттарды алу, сақтау, талдау және тазалаудағы гидролиздің маңызы. Дәрілік заттардың ағзадағы химиялық сыйымсыздығы.

2.Мақсаты: Тірі ағзаларда гидролитикалық үрдістер зат алмасуда, қанның қышқылдығын қалыпты деңгейде ұстап тұруда аса маңызды роль атқарады. Дәрілік заттардың қышқылдық-негіздік қасиеттеріне байланысты олардың еріген кездегі гидролизге түсуін міндетті түрде ескеру керек. Ауру адам қабылдауға бірнеше дәрі жазылып берілгенде, не оларды бірге сақтау кезінде осы құбылысты ескеру қажет.

3.Тапсырма:

1. Тұздар гидролизі. Оның себебі. Сольволиз.

2. Гидролиз химиялық тепе-теңдік ретінде және оның температураға,

сұйылтуға, электролиттерді қосуға тәуелді ығысуы.

3. Гидролиз дәрежесі мен константасы

4. Гидролиздің биохимиялық процестердегі рөлі, оның фармациядағы

маңызы

4. Орындау түрі: Реферат, глоссарий, тесттерді құрастыру, творчестволық тапсырмалар, есептер шығару, баяндама, презантация, тақырыптық альбом, портфолио.

5.Орындау критерилері:

1. Барлық сұрақтар мен тапсырмалардың жауаптары берілуі тиіс.

2. Кем дегенде 3 қосымша пайдаланылған әдебиет.

3. Интернетті пайдалану.

1. 
   Эстетика талаптарына сай дұрыс безендірілген.
   
2. 
   Диаграмма мен суреттер өз мазмұнына сәйкес қызықты берілген.
   
3. 
   Толық, пайдалы, өзекті мәліметтер қолданылған.
   
4. 
   Презентация белгіленген уақытта орындалды.
   

1. Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К., Нарманов М.М., Серимбетова Қ.М. Бейорганикалық химия пәні бойынша студенттердің өзіндік жұмыстарына арналған (фарм. фак. үшін) Шымкент 2006ж.

2. Глинка Н.Л. ''Общая химия'' Л., Химия, 1984г.

3. Угай Л.Л. ''Общая химия'' М., ВШ, 1997г.

4. Оганесян Э.Т. ''Неорганическая химия'' М.,ВШ, 1987г.

5. Патсаев А.К., Мамытова В.К. ''Руководство к лаборатор-но- практическим занятием'' Шымкент, 2003г

6. Т. Браун, Г.Ю. Лемей «Неорганическая химия». М, ВШ, 1981г. 9.Бақылау:

1. Тұздардың гидролиз үдерісі деген не?

2. Неге күшті қышқыл мен күшті негізден түзілген тұз гидролизге ұшырамайды?

3. Қандай тұздар қайтымды гидролизге ұшырайды?

4. Қандай тұздар қайтымсыз гидролизге ұшырайды?

5. Гидролиз дәрежесінің ерітіндінің концентрациясы мен температураға тәуелділігі қандай?

6. Тұзар үшін FeCl₃; K₂S; CH₃COONa иондық түрде гидролиз реакциясын

құрыңыз. FeCl₃ тұзының гидролизін қандай зат (NaOH немесе HCl)

қосу арқылы күшейтеді?

7. Реакция теңдеуін аяқтаңыз:

А) FeCl₃ + Na₂CO₃ + H₂O

1. 
   Тотығу дәрежесі, тотығу және тотықсыздану процестері. Маңызды тотықтырғыштар мен тотықсыздандырғыштар.
   
2. 
   Тотығу-тотықсыздану реакцияларының типі. Мысал келтіріңіз.
   
3. 
   Тотығу-тотықсыздану потенциалы және реакцияның ығысу бағыттарын анықтау.
   
4. 
   Тотығу-тотықсыздану реакциясындағы ортаның әсері. ТТР-дағы заттардың эквиваленті.
   
5. 
   Фармацияда қолданылатын ТТР-дің биологиялық маңыздылығы.
   

1. Барлық сұрақтар мен тапсырмалардың жауаптары берілуі тиіс.

2. Кем дегенде 3 қосымша пайдаланылған әдебиет.

3. Интернетті пайдалану.

1.Тақырыпты анық, қатесіз, біліміне сенімді түрде қорғау.

2. Ұсынылған тапсырмалардың күрдалілігі мен түсініктілігі.

3. Дұрыс жауабы дәл берілген.

4. Тапсырма өз мерзімінде орындалған.

8.Әдебиет:

1. Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К., Нарманов М.М., Серимбетова Қ.М. Бейорганикалық химия пәні бойынша студенттердің өзіндік жұмыстарына арналған (фарм. фак. үшін) Шымкент 2006ж.

2. Глинка Н.Л. ''Общая химия''.

3. Ахметов Н.С. ''Общая и неорганическая химия'' М., ВШ, 2003г.

4. Оганесян Э.Т. ''Неорганическая химия'' М.,ВШ, 1987г.

5. Глинка Н.Л. ''Задачи и упражнения по общей химии''. 1988г. 9.Бақылау:

7. Екі жақтылық тотығу тотықсыздану қасиет көрсетеді:

а) Nа₂S в) К₂FеО₄ с) NаNО₂ д) СО₂

8. К₂Сr₂О₇ реакциясында Сr₂(SО₄)₃ айналу кезіндегі эквиваленттік факторы неге тең ?

а) 1/2 в) 1/3 с) 1/6 д) 1 е) 5

9. тотықтырғыш

коэффициенті тең:

а) 2 в) 4 с) 6 д) 8 е) 10

10. Мына қосылыста тұрақты тотығу дәрежесін көрсететін элемент:

а) N в) S с) Fе д) F е) СІ

11. теңдеуі бойынша көлемі 67,2л СІ₂ қ.ж. алу үшін қажетті тотықтырғыштың мөлшері қанша?

а) 2моль в) 1моль с) 1,5моль

д) 0,5моль е) 3моль